Saltar ao contido

Paul Morphy

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Modelo:BiografíaPaul Morphy

Editar o valor en Wikidata
Nome orixinal(en) Paul Charles Morphy Editar o valor en Wikidata
Biografía
Nacemento22 de xuño de 1837 Editar o valor en Wikidata
Nova Orleáns, Estados Unidos de América Editar o valor en Wikidata
Morte10 de xullo de 1884 Editar o valor en Wikidata (47 anos)
Nova Orleáns, Estados Unidos de América Editar o valor en Wikidata
Causa da morteictus Editar o valor en Wikidata
Lugar de sepulturaSaint Louis Cemetery No. 1 (en) Traducir Editar o valor en Wikidata
EducaciónTulane University (pt) Traducir
Spring Hill College (en) Traducir Editar o valor en Wikidata
Actividade
Ocupaciónxadrecista, teórico do xadrez Editar o valor en Wikidata
Nacionalidade deportivaEstados Unidos de América Editar o valor en Wikidata
Deportexadrez Editar o valor en Wikidata
Descrito pola fonteEnciclopedia soviética armenia
Obálky knih,
New Encyclopedic Dictionary (en) Traducir Editar o valor en Wikidata
WikiTree: Morphy-47 Find a Grave: 737 Editar o valor en Wikidata

Paul Charles Morphy, máis coñecido como Paul Morphy, nado en Nova Orleáns o 22 de xuño de 1837 e finado ibídem o 10 de xullo de 1884, foi un xogador de xadrez estadounidense do século XIX e, sen dúbida, o mellor xogador da súa época.[1] Morphy é chamado "o xenio efémero" pola súa curta carreira. Bobby Fischer chamouno como un dos mellores xogadores de xadrez de todos os tempos e describiuno como "quizais o xogador máis preciso que viviu".[2]

Traxectoria

[editar | editar a fonte]

Paul Morphy naceu en Nova Orleáns, nunha familia rica e distinguida. O seu pai, Alonzo Michael Morphy, que era avogado, exerceu como lexislador do estado de Luisiana. Alonzo, que tiña nacionalidade española, era descendente de españois, portugueses e irlandeses.[3] A nai de Morphy, Louise Thérèse Félicité Thelcide Le Carpentier, tiña talento musical, filla dunha familia crioula francesa. Morphy creceu nunha atmosfera civilizada de cultura xenial, onde o xadrez e a música eran os momentos máis destacados das reunións dominicals.[4]

Segundo o seu tío, Ernest Morphy, ninguén lle ensinou formalmente a Paul a xogar ao xadrez; el aprendeu de neno só vendo xogar á xente. Despois de ver en silencio unha partida entre Ernest e Alonzo, onde a partida rematou con empate, o pequeno Morphy declarou sorprendentemente que Ernest debería gañar. O seu pai e o seu tío non sabían que Paul coñecía os movementos, e moito menos calquera estratexia de xadrez. Eles quedaron aínda máis sorprendidos cando Paul demostrou a súa afirmación restaurando as pezas e demostrando a vitoria que perdera o seu tío.

Morphy era considerado un xenio, xa que con só 12 anos xa tiña adquirido un nivel de xogo excepcional, ademais de xogar partidas simultáneas "a cegas" (sen ver o taboleiro).[1] Considerado un excelente xogador da Escola Romántica de xadrez e tamén é coñecido polas súas contribucións á estratexia do xadrez e á composición dos problemas do xadrez.

En 1850, con doce anos, xogou tres partidas contra o mestre húngaro Johann Löwenthal, que estaba de paso por Nova Orleáns.[1] Morphy gañou os tres xogos.[5]

Morphy vs. Löwenthal, 1858.

Estudante de Dereito con fantásticas habilidades de memorización, obtivo a súa licenciatura en Dereito aos 19 anos. Demasiado novo para exercer a profesión, decidiu dedicarse ao xadrez. Paul Morphy converteuse no primeiro campión dos Estados Unidos en Nova York aos 20 anos (1857).[6] Os seus compatriotas decidiron entón organizar un encontro con Howard Staunton, o campión británico, o mellor xogador europeo daquela, pero el evitou sistematicamente o enfrontamento. Morphy decidiu entón viaxar a Europa, onde coñece e vence a todos os grandes xogadores do Vello Continente, incluído o vencedor do primeiro gran torneo europeo de Londres en 1851, Adolf Anderssen, que non puxo a resistencia esperada: Morphy gañou sete partidas, perdendo 2 e empatando 2 (1858).

Morphy regresou a Nova York o 11 de maio de 1859, cuberto de gloria polos seus compatriotas. Con todo, decidiu abandonar o xadrez tras unha decepción no amor. A súa actividade xadrez só durou 18 meses![6]

A saúde mental de Morphy foise deteriorando gradualmente e comezou a sufrir delirios de persecución e paranoia. Morreu na súa bañeira dun ataque cerebral aos 47 anos.

“ Unha teoría popular sobre Paul Morphy, é que se enfrontase os mellores xogadores contemporáneos, el sairía perdedor. Nada está máis lonxe da verdade. Nun xogo definido, Morphy vencería hoxe a calquera. No xadrez, Morphy foi probabelmente o maior xenio entre todos. ”

- Bobby Fischer [7]

Resultados

[editar | editar a fonte]

Abaixo amósanse os resultados das partidas ou matches do torneo e das partidas non oficiais. A lista mostra que as partidas perdidos ocorreron en partidas individuais contra dous e tres opoñentes:[8] [9] [10] [11] [12]

  • xogos gañados; − xogos perdidos; = xogos empatados
Data Opoñente Resultado Local Placar Notas
1849−1850 Eugène Rousseau Venceu Nova Orleans ca. 45/50 ca. 45−5=0 non-oficial
1849-1864 James McConnell Venceu Nova Orleans ca. 8/8 8-0=0 probabelmente non-oficial
1850 Johann Löwenthal Venceu Nova Orleans 2½/3 2−0=1 non-oficial
1855 Alexander Beaufort Meek Venceu Mobile, AL 6/6 6−0=0 non-oficial
1855 A.D. Ayers Venceu Mobile, AL 2/2 2−0=0 non-oficial
1857 Alexander Beaufort Meek Venceu Nova Orleans 4/4 4−0=0 non-oficial
1857 James Thompson Venceu Nova York 3/3 3−0=0 1º Torneo de xadrez de Nova York de 1857, elim.
1857 Alexander Beaufort Meek Venceu Nova York 3/3 3−0=0 1º Torneo de xadrez de Nova York de 1857, q-final
1857 Theodor Lichtenhein Venceu Nova York 3½/4 3−0=1 1º Torneo de xadrez de Nova York de 1857, s-final
1857 Louis Paulsen Venceu Nova York 6/8 5−1=2 1º Torneo de xadrez de Nova York de 1857, final
1857 Louis Paulsen Venceu Nova York 3½/4 3−0=1 non-oficial
1857 Theodor Lichtenhein Venceu Nova York 2/3 1−0=2 non-oficial
1857 Alexander Beaufort Meek Venceu Nova York 2/2 2−0=0 non-oficial
1857 Daniel Fiske Venceu Nova York 3/3 3−0=0 non-oficial
1857 Napoleon Marache Venceu Nova York 3/3 3−0=0 non-oficial
1857 Samuel Calthrop Venceu Nova York 1/1 1−0=0 non-oficial
1857 Lewis Elkin Venceu Nova York 1/1 1−0=0 non-oficial
1857 William James Appleton Fuller Venceu Nova York 2/2 2−0=0 non-oficial
1857 Hiram Kennicott Venceu Nova York 1/1 1−0=0 non-oficial
1857 Charles Mead Venceu Nova York 1/1 1−0=0 non-oficial
1857 Hardman Montgomery Venceu Nova York 1/1 1−0=0 non-oficial
1857 David Parry Venceu Nova York 1/1 1−0=0 non-oficial
1857 Frederic Perrin Venceu Nova York 2/3 1−0=2 non-oficial
1857 Benjamin Raphael Venceu Nova York 1/1 1−0=0 non-oficial
1857 James Thompson Venceu Nova York 5/5 5−0=0 non-oficial
1857 George Hammond Venceu Nova York 15/16 15−1=0 non-oficial
1857 John William Schulten Venceu Nova York 23/24 23−1=0 non-oficial
1857 Charles Henry Stanley Venceu Nova York 12/13 12−1=0 non-oficial
1857 Daniel Fiske, W.J.A. Fuller, Frederick Perrin Perdeu Hoboken, NJ 0/1 0−1=0 non-oficial
1858 Thomas Barnes Venceu Londres 19½/27 19−7=1 non-oficial
1858 Samuel Boden Venceu Londres 7½/10 6−1=3 non-oficial
1858 Henry Edward Bird Venceu Londres 10½/12 10−1=1 non-oficial
1858 Edward Löwe Venceu Londres 6/6 6−0=0 non-oficial
1858 Thomas Hampton Venceu Londres 2/2 2−0=0 non-oficial
1858 George Webb Medley Venceu Londres 3/4 3−1=0 non-oficial
1858 John Owen Venceu Londres 4/5 4−1=0 non-oficial
1858 Johann Löwenthal Venceu Londres 10/14 9−3=2 match
1858 Augustus Mongredien Venceu Londres 2/2 2−0=0 non-oficial
1858 Frederic Deacon Empatou Londres 1/2 1−1=0 non-oficial
1858 James Kipping Venceu Birmingham 2/2 2−0=0 non-oficial
1858 Henri Baucher Venceu Paris 2/2 2−0=0 non-oficial
1858 Paul Journoud Venceu Paris 12/12 12−0=0 non-oficial
1858 H. Laroche Venceu Paris 6/7 5−0=2 non-oficial
1858 M. Chamouillet Venceu Versailles 1/1 1−0=0 non-oficial
1858 Pierre Charles Fournier de Saint-Amant Venceu Paris 1/1 1−0=0 non-oficial
1858 Jules Arnous de Rivière, Paul Journoud Perdeu Paris 0/1 0−1=0 non-oficial
1858 Jules Arnous de Rivière Venceu Paris 6½/8 6−1=1 non-oficial
1858 Daniel Harrwitz Venceu Paris 5.5/8 5−2=1 match
1858 Adolf Anderssen Venceu Paris 9/11 7−2=2 match
1858 Adolf Anderssen Venceu Paris 5/6 5−1=0 non-oficial
1859 Augustus Mongredien Venceu Paris 7½/8 7−0=1 match
1859 Wincenty Budzyński Venceu Paris 7/7 7−0=0 non-oficial
1859 A. Bousserolles Venceu Paris 1/1 1−0=0 non-oficial
1859 F. Schrufer Venceu Paris 1/1 1−0=0 non-oficial
1859 Johann Löwenthal Venceu Londres 1½/3 1−1=1 non-oficial
1859 George Hammond Venceu Boston 1/1 1−0=0 non-oficial
1862 Félix Sicre Venceu Habana 2/2 2−0=0 non-oficial
1863 Augustus Mongredien Venceu Paris 1/1 1−0=0 non-oficial
1863 Jules Arnous de Rivière Venceu Paris 9/12 9−3=0 match

Notas

[editar | editar a fonte]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Leitão, Rafael (2015-11-07). "A História de Paul Morphy". Rafael Leitão (en portugués). Consultado o 2023-09-08. 
  2. ↑ "Paul Morphy". chesspuzzle.net (en portugués). Consultado o 2023-09-08. 
  3. ↑ "The chess games of Alonzo Morphy". www.chessgames.com. Consultado o 2023-09-08. 
  4. ↑ "Paul Morphy". web.archive.org. 2009-10-28. Archived from the original on 28 de outubro de 2009. Consultado o 2023-09-08. 
  5. ↑ Un dos xogos foi asignado incorrectamente como empate no libro Morphy's Games of Chess de Löwenthal e posteriormente copiouse noutras fontes. David Lawson, na súa biografía de Paul Morphy, corrixiu este erro, proporcionando os movementos que se xogaron realmente e fixo que se corrixise o historial do xogo.
  6. ↑ 6,0 6,1 Silva, Paulo (2023-06-24). "Quem é Paul Morphy? – Biografia". Xadrez Forte (en portugués). Consultado o 2023-09-08. 
  7. ↑ Chessgames.com. "Paul Morphy's Best Games" (en inglés). Consultado o 13 de xuño de 2012. 
  8. ↑ "Edo Ratings, Morphy, P.C.". www.edochess.ca (en inglés). Consultado o 2023-09-08. 
  9. ↑ Jeremy Spinrad, Collected results 1836–1863 Arquivado 28 de maio de 2008 en Wayback Machine. (en inglés)
  10. ↑ C. Sericano, I grandi matches 1850–1864 (en italiano)
  11. ↑ Rogerio Caparrós, Paul Morphy, Partidas Completas, Madrid (1993) (en castelán)
  12. ↑ "chessgames.com" (en inglés). pp. James McConnell. Consultado o 1 de fevereiro de 2012. 


Morphy x Anderssen, Paris (1858)
Posición despois de 7...Cg3. Brancas sacrifican a torre por 8.Bxf4!! Segue: 8...Cxh1, 9. De2 , De7; 10. Cf6 ,Rd8; 11.Bxc7 e as brancas vencen despois do xaque duplo gañando a Dama.

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas

[editar | editar a fonte]

----

Este artigo tan só é un bosquexo
 Este artigo sobre xadrez é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.
 Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Paul_Morphy&oldid=6499250»