Oligótrofo

Un oligótrofo (do grego ὀλίγος, oligos, pouco, e τροφικός, trofikós, alimentación) é un organismo que pode vivir nun ambiente que ofrece niveis moi baixos de nutrientes. O termo está en contraposición con copiótrofo, que se aplica aos organismos adaptados a vivir en ambientes ricos en nutrientes. Os oligótrofos caracterízanse por un lento crecemento, baixas taxas metabólicas, e xeralmente baixas densidades de poboación. O adxectivo oligotrófico aplícase aos medio ambientes nos que hai poucos nutrientes para sustentar a vida, aos organismos que sobreviven neses ambientes, ou ás adaptacións que permiten a súa supervivencia. A oligotrofia é a cualidade que teñen os medios con escaseza de nutrientes.

Son ambientes oligotróficos, por exemplo, os sedimentos mariños profundos, cavernas, xeo polar ou glaciario, solo profundo, acuíferos, augas oceánicas e solos lixiviados.

Exemplos de organismos oligotróficos son o anfibio Proteus anguinus, que vive en cavernas, a bacteria, Pelagibacter ubique, que é o organismo máis abundante no océano que pode chegar a constituír a metade de todas as células presentes na superficie das augas dos océanos temperados, e os liques, que teñen unha taxa metabólica extremadamente baixa.

Adaptacións das plantas

As adaptacións das plantas aos solos oligotróficos permítenlles ter unha captación de nutrientes máis eficiente, un consumo de nutrientes reducido, e un almacenamento de nutrientes eficiente. As melloras na captación de nutrientes son facilitadas polas adaptacións das raíces que poden ter nódulos para a fixación do nitróxeno, micorrizas e raíces proteoides. O consumo de nutrientes pode reducirse tendo niveis de crecemento moi baixos, e polo uso eficiente de nutrientes escasos ou pouco dispoñibles; por exemplo o uso de ións dispoñibles para manter a presión de turxencia, reservando os nutrientes de baixa dispoñibilidade para a formación de tecidos. Malia estas adaptacións, os requirimentos de nutrientes exceden tipicamente a súa captación durante a estación de crecemento, polo que moitas plantas oligotróficas teñen a capacidade de almacenar nutrientes, por exemplo nos tecidos do tronco, cando a demanda deles é baixa, e remobilizalos cando a demanda se incrementa.

Ambientes oligotróficos

Un ecosistema ou ambiente é oligotrófico se ten poucos recursos para sustentar a vida. O termo utilízase para describir os ambientes das augas, xeo, aire, rochas ou solos con baixos niveis de nutrientes.

Antártida

O lago Vostok, é un lago de auga doce que quedou illado a 4 km de profundidade baixo o xeo do continente antártico durante uns 15 millóns de anos, que se pon xeralmente como exemplo primario de ambiente oligotrófico.

Australia

Son oligotróficas as chairas areosas e solos lateríticos do sur de Australia Occidental, onde un cratón moi groso impediu a actividade xeolóxica desde o Cámbrico e no que non houbo glaciacións que renovasen os solos desde o Carbonífero. Os solos alí son extremadamente pobres en nutrientes e a maioría da vexetación debe utilizar estratexias como ter raíces proteoides para obter as pequenas cantidades que hai de nutrientes como o fósforo e o xofre.

Malia todo, a vexetación nestas rexións é salientable pola súa biodiversidade, a cal nalgunhas zonas é tan grande coma a que pode haber nunha selva tropical e produce algunhas das flores silvestres máis espectaculares do mundo. Actualmente, esta área está moi ameazada polo cambio climático que está a desprazar a faixa de chuvias invernais máis ao sur, e por despexar terreos para a agricultura ou o uso de fertilizantes. Este uso agrícula está impulsado principalmente polo baixo custo das terras, o que as fai rendibles mesmo con rendementos moi inferiores aos das zonas agrícolas de América e Europa.

Suramérica

Un exemplo de solos oligotróficos son os das areas brancas brasileiras, con pH dos solos inferiores a 5,0, que se encontran na conca do Río Negro no norte da Amazonia. Esta área alberga uns bosques de baixa biodiversidade moi fráxiles e sabanas drenadas por ríos de augas negras (cor debida ás altas concentracións na augas de taninos, ácidos húmicos e outros compostos derivados da lenta descomposición da materia orgánica vexetal). Bosques similares atópanse nas augas oligotróficas do delta do Río Patía na costa pacífica nos Andes.

Océano

No océano, as correntes cíclicas chamadas xiros oceánicos subtropicais ao norte e sur do ecuador son rexións nas cales os nutrientes necesarios para o crecemento do fitoplancto, como nitratos, fosfatos e ácido silícico, están moi diminuídos todo o ano. Estas áreas descríbense como oligotróficas e presentan un baixo nivel de clorofila superficial. Descríbense ás veces como "desertos oceánicos".

Véxase tamén

Outros artigos

• Lago oligotrófico
• Lago eutrófico

Ligazóns externas

• Número especial sobre Oligotrofización de lagos en Freshwater Biology