Saltar ao contido

Monumento á Liberdade

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Monumento á Liberdade
Presentación
LocalizaciónRiga, Letonia Letonia
EstruturaGranito, Mármore, cobre
TipoMemorial
Construción
Data da construción1935
Dimensións
Altura42 m.
Equipo
Arquitecto(s)Kārlis Zāle

O Monumento á Liberdade (en letón: Brīvības piemineklis) atópase en Riga, Letonia. É un monumento construído na honra aos soldados que morreron durante a Guerra de Independencia de Letonia. Considérase un importante símbolo da liberdade, independencia e soberanía de Letonia. Inaugurado en 1935, os 42 m de altura do monumento de granito, travertino e cobre adoita servir como punto principal de reunións públicas e cerimonias oficiais.

As esculturas e baixorrelevos do Monumento á Liberdade, organizados en trece grupos, amosan a cultura e historia de Letonia. O núcleo do monumento está composto por formas tetragonais superpostas unhas sobre as outras, que van diminuíndo en tamaño conforme van ascendendo, completado por unha columna de travertino de 19 metros de altura que sostén a figura de cobre da Liberdade levantando tres estrelas douradas. A idea do monumento xurdiu por primeira vez a comezos dos anos 1920, cando o Primeiro Ministro de Letonia, Zigfrīds Anna Meierovics, ordenou establecer unhas normas para celebrar un concurso de deseños para unha "columna memorial". Despois de varios concursos, o monumento foi finalmente construído a comezos da década de 1930, segundo o proxecto "Brilla como unha estrela!" do escultor letón Kārlis Zāle. O orzamento das obras de construción financiouse mediante doazóns privadas.

Durante a segunda guerra mundial a Unión Soviética anexionouse Letonia e considerouse a demolición do monumento, aínda que nunca se levou a cabo. A escultora soviética Vera Mukhina é ás veces relacionada co rescate do monumento, posiblemente porque consideraba que era do máis alto valor artístico. Empregouse propaganda como medio para alterar o significado simbólico do monumento de acordo á ideoloxía soviética. Porén, para a maioría da xente aínda continúa sendo un símbolo da independencia nacional, reuníndose alí o 14 de xuño de 1987 preto de 5000 persoas para conmemorar as vítimas do réxime soviético e colocar flores. Esta concentración iniciou o movemento de independencia nacional, sendo restablecida tres anos despois a independencia de Letonia.

Deseño

[editar | editar a fonte]
Bosquexo do Monumento á Liberdade visto dende arriba. Localización e nome das esculturas e baixorrelevos: (1) Liberdade, (2) Letonia, (3) Lāčplēsis, (4) Rompedores de cadeas, (5) Vaidelotis, (6) Pola patria e a liberdade, (7) 1905, (8) A batalla contra os bermontianos sobre a ponte de ferro, (9) Protectores da patria, (10) O Traballo, (11) Os académicos, (12) A Familia, (13) Fusileiros letóns, (14) Pobo letón: os cantantes

As esculturas e baixorrelevos do Monumento á Liberdade, organizadas en trece grupos, mostran a cultura e a historia de Letonia[1]. O centro do monumento está composto por formas tetragonais unha enriba doutra, que van diminuíndo conforme ascenden. Unha escaleira de granito vermello de dez chanzos, cunha altura de 1,8 metros, rodea o monumento entre dous relevos de travertino de 1,7 metros de altura e 4,5 metros de ancho. Os dous relevos que decoran os tres metros de grosor dos lados da escaleira chámanse "Fusileiros letones" (en letón: Latvju strēlnieki) e "Pobo Letón: Os Cantantes" (en letón: Latvju tauta - dziedātāja)[2]. Todo isto atópase sobre dous chanzos adicionais que forman unha plataforma redonda, de 28 metros de diámetro, a cal soporta toda a estrutura do monumento. Na parte dianteira do monumento, esta plataforma forma un rectángulo que é empregado para cerimonias.

A base do monumento, feita tamén de granito vermello, está formada por dous bloques rectangulares: o inferior é un monólito de 3,5 metros de alto, 9,2 metros de ancho e 11 metros de longo; mentres que o bloque superior é de 3,5 metros de alto, 8,5 metros de ancho e 10 metros de longo con nichos nas súas esquinas, cada unha das cales contén un grupo escultural de tres figuras. Os seus lados están decorados con paneis de travertino[3] Na parte dianteira do monumento, entre os grupos escultóricos de "O traballo" (que representa a un pescador, un artesán e un agricultor no centro sostendo unha fouce decorada con follas de carballo e landras que simbolizan a forza e a virilidade) e "Protectores da patria" (que representa a un antigo guerreiro letón entre dous guerreiros modernos axeonllados) está inscrita nun dos paneis de travertino unha dedicatoria do escritor letón Kārlis Skalbe: Pola patria e a liberdade (en letón: Tēvzemei un Brīvībai)[2]. Nos lados os paneis de travertino sosteñen dous relevos: "1905" (en referencia á Revolución Rusa de 1905) e "A batalla contra os bermontianos sobre a ponte de ferro" (en letón: Cīņa pret bermontiešiem uz Dzelzs tilta, referíndose á decisiva batalla acontecida en Riga durante a guerra de Independencia de Letonia). Na parte traseira do monumento atópanse outros dous grupos esculturais: "A familia" (en letón: Ģimene, que representa a unha muller de pé entre os seus dous fillos) e "Os académicos" (en letón: Gara darbinieki)[2]). Sobre a base de granito vermello hai outro bloque rectangular, de 6 metros de alto e ancho e 7,5 metros de longo, rodeados por catro grupos escultóricos de granito gris e cunhas alturas de entre 5,5 e 6 metros: "Letonia" (en letón: Latvija), "Lāčplēsis" (en galego: O cazador de osos, un heroe épico do pobo letón), "Vaidelotis" (un sacerdote pagán do báltico) e "Rompedores de cadeas" (en letón: Važu rāvēji, que representa a tres homes encadeados tratando de liberarse das súas cadeas[3].

Localización

[editar | editar a fonte]
Praza do Monumento á Liberdade.

O monumento atópase no centro de Riga no Brīvības bulvāris (Bulevar da Liberdade), preto da cidade vella de Riga.[4]. En 1990 as rúas que rodean o monumento entre os bulevares de Rainis e Aspazija foron peonalizadas, formando unha praza.

Restauración

[editar | editar a fonte]

O monumento atópase en perigo debido ao clima, que produce danos polas xeadas e as chuvias, ademais da contaminación do aire[5]. Aínda que en 1990 a área que rodea ao monumento foi peonalizada, aínda hai tres rúas circundantes polas cales circula o tráfico[2]. Preto do monumento rexistráronse altas concentracións de dióxido de nitróxeno e dióxido de xofre, que en combinación coa auga causan a corrosión da estrutura do monumento[6]. Ademais, a acción da auga causou o esmorecemento do núcleo de formigón armado e máis a oxidación dos alicerces de aceiro que seuxeitan o monumento, que tamén se desgastou polas constantes vibracións causadas polo tráfico[7].

O travertino poroso foi esmorecendo progresivamente, e os seus poros enchéronse de feluxe e partículas de area, ennegrecendo o monumento e proporcionando un hábitat para pequenos organismos, coma musgos e liques[6]. Así mesmo, compoñentes metálicos causaron eflorescencia na pedra.[6]. O mantemento irregular e os pouco habilidosos traballos de restauración realizados contribuíron tamén á erosión do monumento. Para evitar un estrago maior, durante a restauración levada a cabo no ano 2001 as suxeicións foron substituídas por recheo de poliuretano, ademais, aplicouse ao monumento repelente contra a auga. Determinouse tamén que o mantemento do mesmo deberíase levar a cabo cada dous anos[8].

O monumento foi restaurado dúas veces durante a era soviética (en 1962 e entre 1980 e 1981). De acordo coa tradición, trala restitución da independencia de Letonia as restauracións e o mantemento son financiados en parte por doazóns privadas. O monumento sufriu unha importante restauración entre 1998 e 2001. Durante a citada restauración a estatua á liberdade e as súas estrelas foron limpadas, restauradas e vernizadas de novo de cor dourada[9]. O monumento foi reaberto oficialmente o 24 de xullo de 2001[10]. A escaleira, a columna, a base e o interior do monumento foron restaurados, e os materiais de pedra foron limpados e reselados. As suxeicións do monumento foron fixadas para evitar o seu afundimento. Aínda que os restauradores dixeron daquela que o monumento podería soportar cen anos sen outra restauración de grande envergadura, poucos anos despois descubriuse que o dourado das estrelas sufrira danos debido á técnica de restauración empregada. As estrelas restauráronse novamente durante o mantemento e a restauración de 2006, con todo, esta restauración foi apresurada e non hai garantía da súa calidade[11].

Garda de Honra

[editar | editar a fonte]
Gardas de honra ao pé do Monumento á Liberdade.

A garda de honra estivo presente dende a inauguración do monumento ata 1940, cando foi eliminada pouco despois da ocupación de Letonia[2]. Foi renovada o 11 de novembro de 1992. As gardas son soldados da Compañía da Garda de Honor da sede do batallón das Forzas Armadas Nacionais (en letón: Nacionālo Bruņoto spēku Štāba bataljona Goda sardzes rota)[12]. A garda non é requirida para o servizo no caso de haber malas condicións meteorolóxicas ou se a temperatura é menor a -10 °C ou maior de 25 °C[13][14]. Os gardas traballan en dúas quendas semanais, con tres ou catro pares de gardas que toman o relevo cada hora nunha cerimonia dirixida polo xefe da garda[15][16]. Ademais tamén hai un vixilante en cada quenda que coida pola seguridade dos gardas de honra[16].

Normalmente, o cambio de garda realízase cada hora entre as 9 da mañá e as 6 da tarde. Despois dunha hora vixiando, os gardas teñen dúas horas libres que poden pasar nos seus dormitorios no Ministerio de Defensa[16]. Dende setembro de 2004, os gardas patrullan tamén cada media hora durante a súa vixilancia: parten da base do monumento e marchan dúas veces ao longo de cada lado do mesmo e volvendo despois aos seus postos.[17] A garda de honra ten a obrigación de medir 1,82 metros de estatura e ter boa saúde, xa que están obrigados a permanecer sen moverse durante media hora[15][18].

Significado político

[editar | editar a fonte]
O Monumento á Liberdade substituíu a estatua do emperador ruso Pedro o Grande

Trala fin da segunda guerra mundial houbo plans para derrubar o monumento, aínda que os historiadores dispoñen de poucos testemuños escritos e a investigación baséase en grande medida nos testemuños verbais[19]. O 29 de setembro de 1949 o Consello de Comisarios do Pobo da República Socialista Soviética de Letonia propuxo a restitución da estatua do emperador ruso Pedro o Grande.

Aínda que non esixiron expresamente o derrubamento do Monumento á Liberdade, o único xeito de restaurar a estatua á súa posición orixinal sería a de derrubar o monumento. Non se coñece o resultado do debate, pero xa que o monumento segue en pé presuponse que a proposta foi rexeitada[19]. Adóitase vencellar a escultora soviética Vera Mukhina co rescate do monumento, malia non existiren probas escritas que apoien este feito[20]. Segundo o seu fillo, participou nunha reunión na que se debateu o destino do monumento e que, segundo a súa opinión, segundo contou ao fillo, o monumento era dun alto valor artístico e o seu derrubamento podería ter ferido os sentimentos dos letóns[19].

Así, mantívose o Monumento á Liberdade pero reinterpretouse o seu simbolismo. Díxose que as tres estrelas simbolizaban as recentemente creadas Repúblicas Soviéticas do Báltico (a RSS de Estonia, a RSS de Letonia e a RSS de Lituania) sostidas pola Nai Rusia. Díxose tamén que o monumento se erixiu trala segunda guerra mundial como símbolo da gratitude popular cara ao líder soviético Iosif Stalin pola liberación dos países bálticos[3][19]. No verán de 1963, cando se expuxo novamente a cuestión da demolición do monumento, concluíuse que a destrución dunha estrutura de tal valor artístico e histórico, que fora financiado por doazóns dos residentes de Letonia, só causaría unha profunda indignación que á súa vez provocaría tensións na sociedade[19]. Co tempo, a interpretación errónea do seu simbolismo atenuouse, dicíndose cara a 1988 que fora construída para "celebrar a liberación da escravitude da autocracia do tsar e dos alemáns do Báltico", ocultando o feito de que o Exército Vermello bolxevique e os Tiradores Vermellos letóns foran tamén adversarios na guerra de independencia de Letonia[2][21].

Algúns acontecementos do polémico día da lexión letoa que teñen lugar tradicionalmente no Monumento á Liberdade

Malia os esforzos do goberno soviético, o 14 de xuño de 1987 ao redor de 5000 persoas congregáronse para conmemorar as vítimas das deportacións soviéticas. Este evento, organizado polo grupo de dereitos humanos Helsinqui-86, foi a primeira vez dende a ocupación soviética (...). En resposta, o goberno soviético organizou unha carreira de bicicletas no monumento no mesmo día no cal estaba planeada a cerimonia. Helsinqui-86 organizou outra (...) o 23 de agosto do mesmo ano para conmemorar o aniversario do Pacto Ribbentrop-Molotov, na cal a multitude foi dispersada empregando chorros de auga[22]. Con todo, o movemento de independencia foi medrando, ascendendo nalgúns eventos a máis de medio millón de participantes (ao redor dunha cuarta parte da poboación de Letonia) e tres anos máis tarde, o 4 de maio de 1990, declarouse o restablecemento da independencia de Letonia[23].

Dende o restablecemento da independencia, o monumento converteuse en punto de reunión de varios eventos. Un deles, o 16 de marzo, conmemoración do día dos veteranos da lexión letoa da Waffen-SS, que loitaron contra a Unión Soviética durante a segunda guerra mundial, causou controversia[24]. A data comezou a celebrarse polos letóns no exilio antes de ser traída a Letonia en 1990 e durante un curto tempo (1998-2000) foi o día oficial de lembranza[24][25]. En 1998, o evento chamou a atención dos medios de comunicación estranxeiros e no ano seguinte o goberno ruso condenou o acto como unha loanza ao nazismo.[24]. O evento converteuse nun conflito político entre a esquerda e a dereita, constituíndo unha ameaza para a seguridade pública.[26][27].

O goberno letón tomou unha serie de medidas para tratar de poñer a situación baixo control, e en 2006 non só foron aprobados os actos programados polas organizacións de extrema dereita senón que ademais, o monumento foi valado para, segundo declarou o Concello de Riga, proceder á súa restauración[26][28]. En realidade o monumento foi restaurado en 2006, polo cal esta declaración foi cuestionada máis tarde. Malia ser nomeadas varias razóns para o cambio de data, a área pechada era moito maior que a necesaria para a restauración e a duración da restauración pareceu inaxeitada[29]. Polo tanto, o goberno foi criticado pola prensa letoa por non poder garantir a seguridade pública e a liberdade de expresión. Os actos desaprobados ocorreron malia a prohibición. O 23 de novembro de 2006, a lei que requiría a aprobación das autoridades para a celebración de reunións públicas foi declarada inconstitucional[30]. Nos anos seguintes o goberno mobilizou as forzas policiais para vixiar o barrio do monumento e os acontecementos, sendo estes relativamente pacíficos[31][32].

Moedas de euro

[editar | editar a fonte]

As moedas de euro de Letonia son as moedas de euro que planea adoptar o país unha vez que entre a formar parte da Eurozona. Do mesmo xeito que o resto das moedas de euro, as letoas teñen unha cara común na cal se representan os países de Europa nos que está vixente esta moeda e, na outra face, ten o seu propio deseño. O deseño propio das moedas de dous euros de Letonia mostran a estatua principal do Monumento á Liberdade, na cal a estrela superior que suxeita a estatua fúndese cunha das doce estrelas da Unión Europea.

Letonia planeou orixinalmente adoptar o euro como divisa oficial o 1 de xaneiro de 2008. Agárdase agora que Letonia introduza o euro en 2012 como mínimo[33], aínda que o Banco de Letonia suxeriu 2013 como unha data máis probable[34].

Notas

[editar | editar a fonte]
  1. ↑ http://www.vecriga.info/. Consultado o 2007-05-30
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 (en letón) "Latvijas Enciklopēdija" (I sējums) Rīga 2002 SIA "Valērija Belokoņa izdevniecība" ISBN 9984-9482-1-8
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Brīvības Piemineklis Arquivado 02 de abril de 2007 en Wayback Machine., por Jānis Siliņš, Riga : Brīvības Pieminekļa Komitejas Izdevums (The Freedom Monument Committee), 1935. Consultado o 2007-02-07
  4. ↑ (en inglés) Statue of Liberty Arquivado 10 de febreiro de 2007 en Wayback Machine.. Consultado o 2007-02-07
  5. ↑ (en inglés) Environmental Influences on Cultural Heritage of Latvia Arquivado 17 de outubro de 2006 en Wayback Machine. G. Mezinskis, L. Krage e M. Dzenis, Facultade de Ciencias Materiais e Química Aplicada, Universidade Tecnolóxica de Riga.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 (en inglés) Environmental Influences on Cultural Heritage of Latvia Arquivado 17 de outubro de 2006 en Wayback Machine. G. Mezinskis, L. Krage y M. Dzenis, Facultade de Ciencias Materiais e Química Aplicada, Universidade Tecnolóxica de Riga.
  7. ↑ (en inglés) New Materials for Conservation of Stone Monuments in Latvia Arquivado 18 de outubro de 2006 en Wayback Machine. Inese Sidraba, Centre for Conservation and Restoration of Stone Materials, Instituto de Materiais de Silicato, Universidade Tecnolóxica de Riga
  8. ↑ (en inglés) New Materials for Conservation of Stone Monuments in Latvia Arquivado 18 de outubro de 2006 en Wayback Machine. Inese Sidraba, Centre for Conservation and Restoration of Stone Materials
  9. ↑ (en letón) Brīvības pieminekļa atjaunošanas darbus sāks pirmdien Delfi.lv (Leta) 2006-03-10. Consultado o 2007-05-11
  10. ↑ (en letón) Brīvības pieminekļa atklāšanā skanēs Zigmara Liepiņa kantāte Delfi.lv (BNS) 2001-06-21. Consultado o 2007-02-15
  11. ↑ (en letón) Apzeltī bez garantijas Vietas.lv (Neatkarīga) 2006-04-20. Consultado o 2007-05-11
  12. ↑ (en letón) Bruņoto spēku seja Arquivado 30 de setembro de 2007 en Wayback Machine. Dialogi.lv 2004-11-17. Consultado o 2007-03-09
  13. ↑ (en letón) Brīvības simbola sargs staburags.lv 2004-11-15. Consultado o 2007-03-09
  14. ↑ (en letón) Dienests kā atbildīgs un interesants darbs Arquivado 08 de outubro de 2007 en Wayback Machine. bdaugava.lv 2006-11-16. Consultado o 2007-03-09
  15. ↑ 15,0 15,1 (en letón) Brīvības simbola sargs staburags.lv
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 (en letón) Dienests kā atbildīgs un interesants darbs Arquivado 08 de outubro de 2007 en Wayback Machine. bdaugava.lv
  17. ↑ "Godasardze pie Brīvības pieminekļa veiks ceremoniālu patrulēšanu". Apollo.lv (en letón). 2004-09-20. Consultado o 2022-04-21. 
  18. ↑ (en letón) Bruņoto spēku seja Arquivado 30 de setembro de 2007 en Wayback Machine. Dialogi.lv
  19. ↑ 19,0 19,1 19,2 19,3 19,4 (en letón) Brīvības pieminekli uzspridzināt, Pēteri I vietā… Arquivado 18 de maio de 2006 en Wayback Machine. Apollo.lv (Latvijas Avīze) 2006-05-05. Consultado o 2007-02-17
  20. ↑ "rigacase.com". Arquivado dende o orixinal o 03 de xuño de 2007. Consultado o 2007-06-07. 
  21. ↑ (en letón) Enciklopēdija "Rīga" Rīga 1988 Galvenā enciklopēdiju redakcija (Sen ISBN)
  22. ↑ (en letón) "Helsinki – 86" rīkotās akcijas 1987. gadā Arquivado 07 de febreiro de 2007 en Wayback Machine.. Consultado o 2007-03-19
  23. ↑ (en letón) Lūzums. No milicijas līdz policijai por Jānis Vahers, Ilona Bērziņa Nordik, 2006 ISBN 9984-792-16-1 [1] Arquivado 04 de decembro de 2007 en Wayback Machine. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 04 de decembro de 2007. Consultado o 05 de xuño de 2008. 
  24. ↑ 24,0 24,1 24,2 (en letón) 16. marts Latviešu leģiona vēstures kontekstā por Antonijs Zunda, profesor da Universidade de Letonia Arquivado 17 de marzo de 2007 en Wayback Machine.. Consultado o 2006-03-16
  25. ↑ (en letón)Lei "Días vacacionais e de lembranza" coas emendas. Consultado o 2007-05-10
  26. ↑ 26,0 26,1 (en letón) Brīvības pieminekļa atjaunošanas darbus sāks pirmdien Delfi.lv (Leta)
  27. ↑ (en letón) Provokācija pie Brīvības pieminekļa Arquivado 17 de marzo de 2007 en Wayback Machine. Cobertura de prensa arquivada con respecto a 2005-03-16 (Neatkarīgā; Diena; Latvijas Avīze). Consultado o 2007-05-10
  28. ↑ (en letón)Latvijas jaunāko laiku vēsturē ierakstīta jauna 16. marta lappuse Arquivado 16 de xullo de 2007 en Wayback Machine. Cobertura de prensa arquivada con respecto a 2006-03-16 (Neatkarīgā; Diena; Latvijas Vēstnesis; Latvijas Avīze; Nedēļa). Consultado o 2007-03-17
  29. ↑ (en letón) Brīvības pieminekļa koka mētelītis Politika.lv 2006-03-14. Consultado o 2007-03-18
  30. ↑ (en letón) Decreto do Tribunal Constitucional Arquivado 30-09-2007 en Wayback Machine.. Consultado o 2007-06-04
  31. ↑ (en letón) Policija Rīgas centrā gatavojas 16.marta pasākumiem Delfi.lv 2007-03-16. Consultado o 2007-03-19
  32. ↑ (en letón) Leģionāru piemiņas pasākums noritējis bez starpgadījumiem Delfi.lv 2008-03-16. Consultado o 2008-03-16
  33. ↑ "Don’t look for the Euro until after 2012" (en inglés). New Europe. 18-08-2007. Arquivado dende o orixinal o 16-10-2007. Consultado o 03-02-2008. 
  34. ↑ http://www.baltictimes.com/news/articles/19151/ (en inglés)

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Bibliografía adicional

[editar | editar a fonte]
  • Māra Caune (2002). Brīvības piemineklis: tautas celts un aprūpēts. Brīvības pieminekļa atjaunošanas fonds, Riga. ISBN 9984-19-253-9. 

Ligazóns externas

[editar | editar a fonte]
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Monumento_á_Liberdade&oldid=6823674»