Saltar ao contido

Mariano Gómez-Zamalloa

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
(Redirección desde «Mariano Gómez Zamalloa»)
Modelo:BiografíaMariano Gómez-Zamalloa

Editar o valor en Wikidata
Biografía
Nacemento26 de marzo de 1897 Editar o valor en Wikidata
A Coruña, España Editar o valor en Wikidata
Morte4 de setembro de 1973 Editar o valor en Wikidata (76 anos)
Madrid, España Editar o valor en Wikidata
Governador-geral (pt) Traducir África Occidental Española
23 de maio de 1957 – 10 de xaneiro de 1958 Editar o valor en Wikidata
Datos persoais
EducaciónAcademia de Infantería de Toledo Editar o valor en Wikidata
Actividade
Ocupaciónmilitar Editar o valor en Wikidata
Membro de
Carreira militar
LealdadeEspaña franquista, zona baixo o control da facción nacionalista e Segunda República Española Editar o valor en Wikidata
Rama militarExército de Terra de España Editar o valor en Wikidata
Rango militartenente xeneral Editar o valor en Wikidata
ConflitoGuerra do Rif
guerra civil española
Guerra de Ifni (pt) Traducir
Fronte Oriental (segunda guerra mundial) Editar o valor en Wikidata
Premios
BNE: XX5488770

Mariano Gómez-Zamalloa y Quirce, nado na Coruña o 26 de marzo de 1897 e finado en Madrid o 4 de setembro de 1973, foi un militar galego que acadou o grao de tenente xeneral. Despois de varios anos loitando na Guerra do Rif, tivo unha relevante participación na Guerra Civil, especialmente durante a Batalla do Jarama. Anos máis tarde tamén participou na Segunda Guerra Mundial, integrado na División Azul, e na Guerra de Ifni.

Traxectoria

[editar | editar a fonte]

Nado na Coruña o 26 de marzo de 1897,[1][2] ingresou na Academia de Infantería de Toledo en 1909,[3] con quince anos de idade. Despois de saír da Academia como segundo tenente, foi destinado ao Rexemento de Infantería de Aragón nº 21, e máis tarde participou na Guerra do Rif como oficial de regulares.[1]

Guerra civil

[editar | editar a fonte]

No momentod o estalido da guerra civil española ostentaba o grao de capitán e foi destinado ao Grupo de Regulares nº 3 de Ceuta.[4] Sumouse á sublevación militar e, liderando unha unidade de Regulares, cruzou o estreito de Xibraltar a bordo do destrutor Churruca, desembarcando en Cádiz e asegurando o control da cidade. Posteriormente trasladouse a Xerez da Fronteira, onde dirixiu varias columnas formadas por dereitistas e terratenentes cos que participou en varias operacións militares nas provincias de Cádiz e Sevilla, tomando as localidades de Arcos de la Frontera e Olvera.[5] Posteriormente a súa unidade tamén participou no avance cara a Madrid, atravesando Estremadura e o Val do Texo. Durante as duras batallas co Exército Republicano polo control da capital, Gómez-Zamalloa loitou na Casa de Campo, en Carabanchel e en Ciempozuelos.

Durante a Batalla do Jarama destacou coa súa unidade na defensa do "Pingarrón",[6] unha posición elevada que acabou tendo un gran valor estratéxico durante a batalla.[7] Durante a defensa desta posición quedou gravemente ferido polo lume inimigo.[8][9] Trala batalla foi alcumado o "heroe de Pingarrón" [10] e foi condecorado en 1940 coa Cruz Laureada de San Fernando.[9] Durante o resto da guerra non volveu participar en ningunha acción bélica.

Ditadura franquista

[editar | editar a fonte]
Gómez-Zamalloa (esquerda) ao seu regreso da Unión Soviética, en Donostia (1942).

En 1941, en plena Segunda Guerra Mundial, uniuse á División Azul e loitou na Fronte Oriental como parte da Wehrmacht. Gómez-Zamalloa, que se distinguiu na División Azul,[10] chegou a ser o subcomandante dun dos rexementos da unidade.[11] Regresou a España en maio de 1942, pasando a tomar o mando de varias unidades militares.

En 1952 formou parte da mesa-presidencia do I Congreso Nacional de Excombatientes, celebrado en Madrid. [12] Foi gobernador xeral da África Occidental Española [13] entre 1957 e 1958.[14] Durante o período no que estivo á fronte deste territorio, tivo un papel destacado durante a Guerra de Ifni ao conseguir conter a ofensiva da guerrilla marroquí contra as guarnicións españolas no Sáhara Español e en Ifni.[15] Tamén exerceu como gobernador xeral de Ifni.[16] Ao seu regreso á península, foi nomeado comandante da División Acoirazada Brunete, con base en Madrid. Acadou o grao de tenente xeral.

Faleceu en Madrid o 4 de setembro de 1973 por mor dun coma hepático.[1][17]

Notas

[editar | editar a fonte]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Arbués Villa 1990, p. 462.
  2. ↑ Fernández 1988, p. 205.
  3. ↑ Mazarrasa 1993, p. 45.
  4. ↑ AA. VV. 2006, p. 33.
  5. ↑ Preston 2013, p. 200.
  6. ↑ Cardona 2006, p. 130.
  7. ↑ O «Pingarrón» é un outeiro que domina o val do río Jarama e que adquiriu un gran valor durante a batalla, desenvolvéndose sanguentos combates pola súa posesión.
  8. ↑ Canales & del Rey 2010, p. 272.
  9. ↑ 9,0 9,1 Varela Iglesias 2006, p. 284n.
  10. ↑ 10,0 10,1 Cardona 2003, p. 267.
  11. ↑ Pardo Martínez 2005, p. 217.
  12. ↑ Alcalde 2014.
  13. ↑ Segura Valero 2006, p. 172.
  14. ↑ Morillas 1988, p. 89.
  15. ↑ Santamaría 1984.
  16. ↑ Espadas Burgos 1988, p. 218.
  17. ↑ "Ha muerto el teniente general Gómez-Zamalloa". ABC (en castelán). 5 de setembro de 1973. Consultado o 13 de outubro de 2024. 

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Bibliografía

[editar | editar a fonte]
  • AA. VV. (2006). Dos siglos de imagen de Andalucía. Sevilla: Centro de Estudios Andaluces. 
  • Alcalde, Ángel (2014). Los excombatientes franquistas (1936-1965). Prensas de la Universidad de Zaragoza. 
  • Arbués Villa, Javier; Fatás Cabeza, Guillermo (1990). Gran Enciclopedia de España X. Enciclopedia de España. 
  • Canales, Carlos; Del Rey, Miguel (2010). Breve historia de la Guerra de Ifni-Sáhara. Ediciones Nowtilus. 
  • Cardona, Gabriel (2003). El gigante descalzo. El ejército de Franco. Aguilar. 
  • Cardona, Gabriel (2006). Historia militar de una guerra civil. Estrategias y tácticas de la guerra de España. Flor del Viento Ediciones. 
  • Espadas Burgos, Manuel (1988). "Franquismo y política exterior". Rialp. 
  • Fernández, Carlos (1988). La Guerra Civil en Galicia. La Coruña: La Voz de Galicia. 
  • Morillas, Javier (1988). Sahara occidental, desarrollo y subdesarrollo. Madrid: Prensa y Ediciones Iberoamericanas. 
  • Pardo Martínez, Serafín (2005). Un año en la División Azul. Valladolid: AF Editores. 
  • Preston, Paul (2013). El Holocausto Español. Odio y Exterminio en la Guerra Civil y después. Barcelona: Debolsillo. 
  • Santamaría, Ramiro (1984). Ifni y Sahara: la guerra ignorada. Madrid: Ediciones Dyrsa. 
  • Segura Valero, Gastón (2006). La Guerra que silenció Franco. Madrid: Martínez Roca. 
  • Varela Iglesias, José Enrique (2006). Jesús N. Núñez Calvo, ed. General Varela: Diario de Operaciones, 1936-1939. Madrid: Almena Ediciones. 
  • Mazarrasaf, Javier de (1993). Corazón, cañones, corazas: División Acorazada Brunete no. 1 : cincuenta años de historia (en castelán). ISBN 9788460615538. 

Ligazóns externas

[editar | editar a fonte]
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mariano_Gómez-Zamalloa&oldid=6863800»