Luis Caffarelli
Luis Angel Caffarelli, nado en Bos Aires, Arxentina o 8 de decembro de 1948, é un matemático arxentino. Dende 1973 leva radicado nos Estados Unidos e ten a dobre nacionalidade. É un expecialista punteiro no eido das ecuacións diferenciais parciais e as súas aplicacións.
Traxectoria
[editar | editar a fonte]Carreira
[editar | editar a fonte]Caffarelli naceu e medrou en Buenos Aires. Obtivo o máster en Ciencias Exacta en 1968 e o doutoramento (1972) na Universidade de Bos Aires baixo a titoría de Calixto Calderón. Continuou os seus estudos de posgrao na Universidade de Minnesota, onde foi profesor asistente, profesor asociado e finalmente, profesor con categoría plena de 1979 a 1984.[1] A seguir, traballou na Universidade de Chicago, despois no Instituto Courant de Ciencias Matemáticas da Universidade de Nova York en dúas etapas e, de 1986 a 1996, foi profesor no Institute for Advanced Study (IAS) de Princeton.[1][2] Dende 1997, traballa na Universidade de Texas en Austin, onde ocupa hoxe en día a Cátedra Sid Richardson.[1][2]
Campo de traballo
[editar | editar a fonte]Caffarelli recibiu un gran recoñecemento co seu traballo innovador The regularity of free boundaries in higher dimensions publicado en 1977 en Acta Mathematica.[3] Desde entón, foi considerado un dos principais expertos mundiais en problemas de fronteiras libres (nos que se describe o que sucede o que sucede na superficie de contacto dun sistema dinámico como o xeo nun vaso de auga ou nuha fronte atmosférica)[4] e ecuacións en derivadas parciais non lineais. Desenvolveu varios resultados de regularidade para ecuacións elípticas totalmente non lineais, incluíndo a ecuación de Monge-Ampere. Tamén é famoso polas súas contribucións á homoxeneización. Recentemente, interesouse polas ecuacións integro-diferenciais.
Un dos seus traballos máis citados e celebrados, realizado en 1982 en colaboración con Louis Nirenberg e Robert V. Kohn,[5] refírese á regularidade parcial das solucións débiles adecuadas das ecuacións de Navier-Stokes que describen, dende 1845, o fluxo dun fluído viscoso como o aceite.[6]
Obra
[editar | editar a fonte]Ten publicados máis de douscentos artigos en revistas académicas[7] e foi coautor de dous libros:
- Fully Nonlinear Elliptic Equations, con Xavier Cabré (1995). Providence, RI: American Mathematical Society. ISBN 0-8218-0437-5[8]
- A Geometric Approach to Free Boundary Problems (2005) con Sandro Salsa. Providence, RI: American Mathematical Society. ISBN 978-0-8218-3784-9[9]
Premios e recoñecementos
[editar | editar a fonte]Ao longo da súa carreira, foi nomeado bolseiro visitante en institutos e universidades de Australia, Italia e Alemaña, e deu conferencias e coloquios no Instituto Tecnolóxico de Massachusetts (MIT), Berkeley, Stanford, a Universidade de Nova York e a Universidade de Bonn entre outros lugares. Ademais, anualmente imparte cursos e seminarios na Universidade de Bos Aires, onde é Profesor Honorario.
En 1991 foi elixido membro da Academia Nacional de Ciencias, de Estados Unidos. Foi Doutor honoris causa pola Escola Normal Superior de París; Universidade de Notre Dame; Universidade Autónoma de Madrid e Universidade da Prata, Arxentina. Recibiu o Premio Bôcher en 1984. En 1997, foi presidente da Olimpiada Matemática Internacional celebrada en Mar del Plata. En 2003, a Fundación Konex da Arxentina concedeulle o Premio Diamond Konex, un dos máis prestixiosos da Arxentina, como o científico máis importante do seu país na última década xunto con Mirta Roses Periago. En 2005, recibiu o prestixioso Premio Rolf Schock da Real Academia Sueca de Ciencias "polas súas importantes contribucións á teoría das ecuacións en derivadas parciais non lineais"
Tamén é un dos escasos científicos do seu país que forman parte da Academia Pontificia das Ciencias. Dende entón, Caffarelli, ostenta o título de "Excelencia" e goza dunha honra que só conseguiran outros dous grandes científicos arxentinos, como Bernardo Houssay e Luis Federico Leloir. Entre outras distincións, recibiu do papa Xoán Paulo II, en 1988, a Medalla de Ouro Pío XI, instituída en honor deste pontífice, polo seu labor a favor da Academia Pontificia das Ciencias.
En 2009, recibiu o Premio Leroy P. Steele pola súa traxectoria nas matemáticas. En 2012, foi galardoado co Premio Wolf (conxuntamente con Michael Aschbacher) polos seus traballos sobre a regularidade das ecuacións elípticas e parabólicas, os problemas de fronteiras libres e a mecánica de fluídos.[10] En 2015, a Real Academia das Ciencias decidiu nomealo como Académico Correspondente Numerario. O acto de inauguración tivo lugar o 3 de xuño dese ano, na sede da Academia onde o novo académico impartiu a conferencia Difusións non lineais, un dos temas polos que é coñecido mundialmente.
En 2017, impartiu a Conferencia Łojasiewicz sobre Some models of segregation (en galego, Algúns modelos de segregación) na Universidade Jagellónica de Cracovia[11] e, en 2018, recibiu o Premio Shaw en Matemáticas.
En 2023, se converteu no primeiro latinoamericano galardoado co Premio Abel[4] "polas súas contribucións fundamentais á teoría da regularidade para ecuacións diferenciais parciais non lineais, incluíndo problemas de fronteiras libres e a ecuación de Monge-Ampère".[2][12] A cerimonia de entrega do premio será en Oslo o 23 de maio de 2023.[2]
Vida persoal
[editar | editar a fonte]Está casado con Irene Martínez Gamba, tamén brillante matemática.
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ 1,0 1,1 1,2 "Luis A. Caffarelli. BIOGRAPHICAL DATA". ma.utexas.edu (en inglés). 21 de xullo de 1999. Archived from the original on 16 de setembro de 2006. Consultado o 22 de marzo de 2023.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 De Ambrosio, Martín (22 de marzo de 2023). "“A nivel de los grandes del siglo”: Luis Caffarelli, el “Messi de la matemática” que ganó el equivalente al Nobel de la disciplina". lanacion.com.ar (en castelán). Consultado o 22 de marzo de 2023.
- ↑ Caffarelli, Luis (1977). Institut Mittag-Leffler, ed. "The regularity of free boundaries in higher dimensions". Acta Mathematica (en inglés) 139: 155–184. doi:10.1007/BF02392236.
- ↑ 4,0 4,1 De Jorge, Judith (22 de marzo de 2023). "'Nobel de matemáticas' para Luis Caffarelli por entender qué pasa en la frontera entre el agua y el hielo". abc.es (en castelán). Consultado o 22 de marzo de 2023.
- ↑ Caffarell & Kohn e Nirenberg 1982
- ↑ Ansede, Manuel (22 de marzo de 2023). "El argentino Luis Caffarelli gana el ‘Nobel’ de matemáticas por iluminar lo que ocurre en un vaso con hielo". elpais.com (en castelán). Consultado o 22 de marzo de 2023.
- ↑ "Publications". web.ma.utexas.edu (en inglés). Consultado o 22 de marzo de 2023.
- ↑ "Fully Nonlinear Elliptic Equations". ams.org. Consultado o 22 de marzo de 2023.
- ↑ "A Geometric Approach to Free Boundary Problems". ams.org (en inglés). Consultado o 22 de marzo de 2023.
- ↑ Redacción (12 de xaneiro de 2012). "Matemático argentino recibió el Premio Wolf". argentina.ar (en castelán). Archived from the original on 23 de xaneiro de 2012. Consultado o 22 de marzo de 2023.
- ↑ "S. Lojasiewicz Lecture 2018". Jagiellonian University (en inglés). 25 de xuño de 2018. Consultado o 22 de marzo de 2023.
- ↑ "The Norwegian Academy of Science and Letters awards the Abel Prize 2023 to Luis A. Caffarelli, The University of Texas at Austin, USA". abelprize.no (en inglés). Consultado o 22 de marzo de 2023.
Véxase tamén
[editar | editar a fonte]Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Luis Caffarelli |
Bibliografía
[editar | editar a fonte]- Caffarelli, Luis; Kohn, R.; Nirenberg, L. (novembro 1982). S.R.S. Varadhan, ed. "Partial regularity of suitable weak solutions of the navier-stokes equations". Communications on Pure and Applied Mathematics (en inglés) 35 (6): 771–831. ISSN 1097-0312. doi:10.1002/cpa.3160350604.
Ligazóns externas
[editar | editar a fonte]- Luis Caffarelli at the Mathematics Genealogy Project
- Sito na Universidade de Texas
- Reseña de Fully nonlinear elliptic equations
- Profesores da Universidade de Chicago
- Nados en 1948
- Nados en Buenos Aires
- Profesores da Universidade de Texas en Austin
- Profesores da Universidade de Minnesota
- Profesores da Universidade de Princeton
- Profesores da Universidade de Nova York
- Alumnos da Universidade de Buenos Aires
- Alumnos da Universidade de Minnesota