Saltar ao contido

John Forbes Nash

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Modelo:BiografíaJohn Forbes Nash

(2007) Editar o valor en Wikidata
Biografía
Nacemento13 de xuño de 1928 Editar o valor en Wikidata
Bluefield, Estados Unidos de América (pt) Traducir Editar o valor en Wikidata
Morte23 de maio de 2015 Editar o valor en Wikidata (86 anos)
Monroe Township, Estados Unidos de América (en) Traducir Editar o valor en Wikidata
Causa da mortemorte accidental, accidente de coche Editar o valor en Wikidata
ResidenciaWest Windsor Township (en) Traducir Editar o valor en Wikidata
RelixiónAteísmo cristán Editar o valor en Wikidata
EducaciónUniversidade de Princeton - doutor (1948–1950)
Carnegie Institute of Technology (en) Traducir - matemáticas (1945–1948)
Bluefield University (en) Traducir (1941–1945) Editar o valor en Wikidata
Tese académicaNon-Cooperative Games (en) Traducir Editar o valor en Wikidata (1950 Editar o valor en Wikidata)
Director de teseAlbert William Tucker (pt) Traducir Editar o valor en Wikidata
Actividade
Campo de traballoTeoría dos xogos, Xeometría diferencial, matemáticas e economía Editar o valor en Wikidata
Ocupaciónmatemático, economista, profesor universitario Editar o valor en Wikidata
EmpregadorUniversidade de Princeton, senior researcher (en) Traducir (1995–)
Instituto de Tecnoloxía de Massachusetts, C.L.E. Moore instructor (pt) Traducir (1952–1959) , Enfermidade mental
RAND Corporation (pt) Traducir (1950–1954) Editar o valor en Wikidata
Membro de
American Mathematical Society (pt) Traducir (Fellow of the American Mathematical Society (en) Traducir) (2012–)
Sociedade Econométrica (Membro asociado da Sociedade Econométrica) (1990–)
Academia Norueguesa de Ciencias e Letras
Sociedade Filosófica Estadounidense
Academia das Artes e das Ciencias dos Estados Unidos
Academia Naciona de Ciencias dos Estados Unidos Editar o valor en Wikidata
Participou en
1956Workshop de Dartmouth (pt) Traducir Editar o valor en Wikidata
Obra
Obras destacables
DoutorandoSeth Patinkin (en) Traducir Editar o valor en Wikidata
Arquivos en
Familia
CónxuxeAlicia Nash (2001–2015)
Alicia Nash (1957–1963) Editar o valor en Wikidata
PaiJohn Forbes Nash, Sr. Editar o valor en Wikidata
Premios
Sinatura Editar o valor en Wikidata
Descrito pola fonteUma Mente Brilhante (pt) Traducir
Medvik >>>:Nash, John F. (John Forbes), 1928-, Editar o valor en Wikidata
IMDB: nm1171285 BNE: XX1578783 WikiTree: Nash-3711 Find a Grave: 146906758 Editar o valor en Wikidata

John Forbes Nash, Jr., nado en Bluefields (Virxinia Occidental) o 13 de xuño de 1928 e finado en Monroe Township (Nova Jersey) o 23 de maio de 2015 foi un matemático estadounidense que realizou contribucións fundamentais na teoría de xogos, a xeometría diferencial e as ecuacións en derivadas parciais.[1][2]

En 1994 compartiu o Premio Nobel de Economía cos teóricos de xogos Reinhard Selten e John Harsanyi e en 2015 recibiu o premio Abel. A súa loita contra a esquizofrenia é a base da biografía escrita por Sylvia Nasar, A Beautiful Mind, e do filme homónimo protagonizado por Russell Crowe.[3][4][5]

Traxectoria

[editar | editar a fonte]

Nash naceu en 1928, fillo de John Forbes Nash, enxeñeiro eléctrico, e Margaret Virginia Martin, mestra de escola antes de casar. Nash asistiu ao parvulario e a escolas públicas e aprendeu de libros que lle deixaban os seus pais e os seus avós. Tras estudar matemáticas avanzadas no último ano de instituto pasou ao Carnegie Institute of Technology, dedicándose inicialmente á enxeñaría química. Finalmente, por consello do seu profesor John Lighton Synge cambiou ás Matemáticas, entrando na Universidade de Princeton.

Conseguiu o doutoramento en filosofía en 1950 cunha disertación de 28 páxinas sobre os xogos non cooperativos.[6][7] A tese contén a definición e as propiedades do equilibrio de Nash, concepto fundamental dos xogos non cooperativos. Nash fixo tamén importantes contribucións noutros campos das Matemáticas.

En 2011 a Axencia Nacional da Seguridade desclasificou cartas escritas por Nash na década de 1950 nas que propoñía unha nova máquina de encriptamento e desencriptamento.[8] As cartas amosan que Nash anticipara moitos conceptos da criptografía moderna.[9]

En 1951 Nash foi contratado polo Instituto de Tecnoloxía de Massachusetts (MIT) e un ano despois comezou unha relación coa enfermeira Eleanor Stier. Tiveron un fillo, John David Stier, pero Nash abandonou a Stier cando lle dixo que estaba embarazada.[10] Pouco despois coñeceu a Alicia López-Harrison de Lardé, salvadoreña nacionalizada estadounidense, graduada en Física polo MIT. Casaron en 1957. Cando estaba embarazada comezaron os primeiros síntomas da enfermidade de Nash.

A enfermidade mental de Nash comezou a manifestarse en forma de paranoia. En abril de 1959 foi ingresado no Hospital McLean, onde estivo ata o mes de maio. Alí diagnosticáronlle esquizofrenia paranoide. En 1961 ingresou no Hospital Estatal de Nova Jersey en Trenton e nos seguintes nove anos pasou tempadas en hospitais psiquiátricos, recibindo medicación antipsicótica e terapia de shock con insulina.[11][12]

Despois de 1970 non volveu ser ingresado e rexeitou toda a medicación.

En 1978 recibiu o John von Neumann Theory Prize polo seu descubrimento dos equilibrios non cooperativos e en 1999 gañou o Leroy P. Steele Prize. En 1994 recibiu o Premio Nobel de Economía xunto con John Harsanyi e Reinhard Selten, polo seu traballo na teoría de xogos durante a súa estadía en Princeton.

O 23 de maio de 2015, John e Alicia Nash morreron nun accidente de taxi cando volvían á casa trala visita a Noruega, onde Nash recibira o premio Abel. O condutor perdeu o control do vehículo e os dous pasaxeiros foron propulsados fóra do coche.[13][14][15][16][17]

Notas

[editar | editar a fonte]
  1. ↑ Goode, Erica (24 de maio de 2015). "John F. Nash Jr., Math Genius Defined by a 'Beautiful Mind,' Dies at 86". The New York Times. 
  2. ↑ "John F. Nash, Jr. and Louis Nirenberg share the Abel Prize". Abel Prize. 25 de marzo de 2015. Arquivado dende o orixinal o 16 de xuño de 2019. Consultado o 02 de xullo de 2015. 
  3. ↑ "Oscar race scrutinizes movies based on true stories". USA Today. 6 de marzo de 2002. Consultado o 22 de xaneiro de 2008. 
  4. ↑ "Academy Award Winners". USA Today. March 25, 2002. Consultado o 30 de agosto de 2008. 
  5. ↑ Yuhas, Daisy. "Throughout History, Defining Schizophrenia Has Remained A Challenge (Timeline)". Scientific American Mind. Consultado o 2 de marzo de 2013. 
  6. ↑ Nash, John F. (Maio de 1950). "Non-Cooperative Games" (PDF). PhD thesis. Princeton University. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 24 de maio de 2015. Consultado o 24 de maio de 2015. 
  7. ↑ Osborne, MJ (2004). An Introduction to Game Theory. Oxford, ENG: Oxford University Press. p. 23. ISBN 0195128958. 
  8. ↑ "2012 Press Release – National Cryptologic Museum Opens New Exhibit on Dr. John Nash". National Security Agency. Arquivado dende o orixinal o 19 de febreiro de 2012. Consultado o 25 de febreiro de 2012. 
  9. ↑ "John Nash's Letter to the NSA ; Turing's Invisible Hand". Consultado o 25 de febreiro de 2012. 
  10. ↑ Goldstein, Scott (April 10, 2005) Eleanor Stier, 84; Brookline nurse had son with Nobel laureate mathematician John F. Nash Jr., Boston.com News.
  11. ↑ Ebert, Roger (2002). Roger Ebert's Movie Yearbook 2003. Andrews McMeel Publishing. ISBN 978-0-7407-2691-0. Consultado o 10 de xuño de 2008. 
  12. ↑ Beam, Alex (2001). Gracefully Insane: The Rise and Fall of America's Premier Mental Hospital. PublicAffairs. ISBN 978-1-58648-161-2. Consultado o 10 de xullo de 2008. 
  13. ↑ Ma, Myles (23 de maio de 2015). "Famed 'A Beautiful Mind' mathematician John Nash, wife killed in taxi crash, police say". NJ.com. Consultado o 23 de maio de 2015. 
  14. ↑ "'A Beautiful Mind' mathematician John Nash, wife killed in crash". USA News. Consultado o 24 de maio de 2015. 
  15. ↑ "'Beautiful Mind' mathematician John Nash killed in crash". BBC News. Consultado o 24 de maio de 2015. 
  16. ↑ "Princeton mathematician John Nash and his wife, Alicia, are killed in a car accident". QUARTZ. Consultado o 24 de maio de 2015. 
  17. ↑ "John Nash, mathematician who inspired 'A Beautiful Mind', killed in car crash". Reuters.com. Thomson Reuters. Arquivado dende o orixinal o 24 de setembro de 2015. Consultado o 24 de maio de 2015. 

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Bibliografía

[editar | editar a fonte]
  • Acocella, Nicola e Di Bartolomeo, Giovanni (2006), ‘Tinbergen and Theil meet Nash: controllability in policy games’, en: ‘Economics Letters’, 90(2): 213–218.
  • Acocella, Nicola e Di Bartolomeo, G. e Piacquadio, P.G. [2009], ‘Conflict of interest, (implicit) coalitions and Nash policy games’, en: ‘Economics Letters’, 105: 303–305.
  • Nasar, Sylvia (1998). A Beautiful Mind. Simon and Schuster. ISBN 9781439126493. 

Ligazóns externas

[editar | editar a fonte]
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=John_Forbes_Nash&oldid=6754204»