Saltar ao contido

Soia

Editar as ligazóns
Este é un dos 1000 artigos que toda Wikipedia debería ter
Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
(Redirección desde «Glycine max»)

Para a alga chamada soia véxase: Canouco.
Soia
Glycine max
Clasificación científica
Reino: Plantae
Subreino: Tracheobionta
Filo: Magnoliophyta
Clase: Magnoliopsida
Subclase: Rosidae
Orde: Fabales
Familia: Fabaceae
Subfamilia: Faboideae
Tribo: Phaseoleae
Subtribo: Glycininae
Xénero: Glycine
Especie: G. max
Nome binomial
Glycine max
(L.) Merr.
Sinonimia[1]
  • Dolichos soja L.
  • Glycine angustifolia Miq.
  • Glycine gracilis Skvortsov
  • Glycine hispida (Moench) Maxim.
  • Glycine soja sensu auct.
  • Phaseolus max L.
  • Soja angustifolia Miq.
  • Soja hispida Moench
  • Soja japonica Savi
  • Soja max (L.) Piper
  • Soja soja H.Karst.
  • Soja viridis Savi

A soia (Glycine max) é unha especie de legume nativa do leste de Asia, amplamente cultivada polo seu feixón comestíbel, que ten numerosos usos. A FAO clasifícaa coma unha oleaxinosa no canto dun legume seco.

A fariña de soia desgraxada é unha fonte de proteínas para a alimentación animal e precociñados importante e barata;[2] O aceite de soia é outro subproduto importante deste cultivo. Por exemplo produtos de soia coma a proteína vexetal texturizada (TVP nas súas siglas en inglés), son a base de moitos sucedáneos de leites e carnes.[3] A soia produce moita máis proteína por hectárea ca ningún outro cultivo.[4]

A comida tradicional non fermetada adoita usar a soia, incluíndo leite de soia, e desta, tofu e tona de soia. A comida fermentada incúe o mollo de soia, pasta de feixón fermentado, natto e tempeh, entre outros. O aceite emprégase en moitas aplicacións industriais. Os maiores produtores de soia son os Estados Unidos (35%), o Brasil (27%), a Arxentina (19%), a China (6%) e maila India (4%).[5] Os feixóns conteñen unha significante cantidade de ácido fítico, ácido alfa-linolénico, e isoflavonas.

Nome

[editar | editar a fonte]

A planta é moitas veces coñecida como o maior feixón (大豆 - chinés dàdòu e xaponés daizu). Tanto á soia crúa coma á comida chámaselle edamame no Xapón,[6][7] pero en galego, e en xeral en occidente, edamame tan só se refire a un prato específico (os legumes de soia fervidos con sal). O nome galego é soia (portugués: soja), que viría do xaponés: shoyu."soia". Arquivado dende o orixinal o 15 de setembro de 2010. Consultado o 31 de maio de 2012. 

Clasificación

[editar | editar a fonte]
Variedade de soia usadas para diferentes propósitos.

O nome xenérico Glycine foi orixinariamente introducido por Carl von Linné (1737) na súa primeira edición de Genera Plantarum. A verba glycine deriva do grego glykys (doce) e probabelmente refírese á dozura dos tubérculos comestíbeis en forma de pera (apios en grego) da leguminosa herbácea e rubideira naturai de Norte América, Glycine apios, hoxe coñecida como Apios americana. A primeira soia cultivada aparece en Species Plantarum, por Linné, co nome de Phaseolus max L. A combinación específica actual Glycine max (L.) Merr., propúxoa Merrill en 1917, e se converteu no nome científico válido desta especie.

O xénero Glycine Willd. Divídese en dous subxéneros, Glycine e Soja. O subxénero Soja (Moench) F.J. Herm. Inclúe a soia cultivada , Glycine max (L.) Merr., e a soia brava, Glycine soja Sieb. & Zucc. Ambas as dúas especies son anuais. Glycine soja é o devanceiro bravo da Glycine max, e medra brava na China, no Xapón, en Corea, en Taiwán e en Rusia.[8] O subxénero Glycine comporta unhas 16 especies bravas e perennes: por exemplo, Glycine canescens F.J. Herm. e G. tomentella Hayata, ambas atopadas en Australia e Papúa Nova Guinea.[9][10]

O mesmo que ocorre con outras culturas que foron domesticadas por moi logo tempo, a relación entre a soia moderna coas especies bravas ou salvaxes non pode ser trazada con certeza. É un cultixene cunha gran cantidade de cultivares.

Descrición e características físicas

[editar | editar a fonte]

A soia varía en crecemento e hábito. A altura da planta vai dende os 20 cm deica os 2 m.

As vaíñas, os talos e as follas están cubertos cunha especie de veludo pardo cincento. As follas son trifoliadas, con tres ou catro folíolos por folla, duns 6 a 15 cm. de longo por 2–7 cm. de ancho. As follas caen antes de que as sementes estean maduras. As flores son discretas e hermafroditas, nacen na axila da folla e adoitan ser de cor branca, rosa ou púrpura.

Floriñas púrpuras de soias

O froito é un legume piloso que medra en acios de tres a cinco, cada vaíña ten 3–8 cm de longo e normalmente contén 2-4 (raramente máis) sementes de 5–11 mm de diámetro. A soia dáse en varios tamaños, a semente ten diferentes cores de casca, acastañado, azul, amarelo, verde ou con pintas. A casca da faba madura é dura, resistente á auga, e protexe o cotiledón e o hipocótilo (ou xerme) de danos. Se se crebar a casca da carabuña, esta non ha xermolar. A cicatriz, visíbel na tona da semente, chámase hilum (de cor negra, acastañada, cinsenta e amarela) e nun dos seus extremos áchase o micrópilo, ou pequena abertura na pela da semente que permite a absorción de auga co fin de agromar. Cómpre salientar que sementes coma as da soia que conteñen altos niveis de proteínas poden sufrir desecamento (extrema secura), mais sobrevivir e revivir após a absorción de auga. A. Carl Leopold, fillo de Aldo Leopold, comezou a estudar esta característica no Instituto de Investigacións Vexetais Boyce Thompson da Universidade de Cornell contra os anos 80. Achou que a tanto a soia coma o millo teñen unha serie de carbohidratoss solúbeis que protexen a viabilidade das células das sementes.[11] Concedéronlle as patentes a comezos dos anos 90 do século XX sobre as técnicas de protección das membranas biolóxicas e as proteínas en estado seco. Comparar con tardógrados.

Composición química da semente

[editar | editar a fonte]
Sementes de soia crúas
Valor nutricional por 100 g
Enerxía1 866 kJ (446 kcal)
30.16 g
Azucres7.33 g
Fibra alimentaria9.3 g
19.94 g
Saturadas2.884 g
Monoinsaturadas4.404 g
Poliinsaturadas11.255 g
1.330 g
9.925 g
36.49 g
Triptófano0.591 g
Treonina1.766 g
Isoleucina1.971 g
Leucina3.309 g
Lisina2.706 g
Metionina0.547 g
Cistina0.655 g
Fenilalanina2.122 g
Tirosina1.539 g
Valina2.029 g
Arxinina3.153 g
Histidina1.097 g
Alanina1.915 g
Ácido aspártico5.112 g
Ácido glutámico7.874 g
Glicina1.880 g
Prolina2.379 g
Serina2.357 g
VitaminasCantidade
%DV†
Vitamina A equiv.
0%
1 μg
Tiamina (B1)
76%
0.874 mg
Riboflavina (B2)
73%
0.87 mg
Niacina (B3)
11%
1.623 mg
Ácido pantoteico (B5)
16%
0.793 mg
Vitamina B6
29%
0.377 mg
Ácido fólico (B9)
94%
375 μg
Vitamina B12
0%
0 μg
Colina
24%
115.9 mg
Vitamina C
7%
6.0 mg
Vitamina E
6%
0.85 mg
Vitamina K
45%
47 μg
MineraisCantidade
%DV†
Calcio
28%
277 mg
Cobre
83%
1.658 mg
Ferro
121%
15.7 mg
Magnesio
79%
280 mg
Manganeso
120%
2.517 mg
Fósforo
101%
704 mg
Potasio
38%
1797 mg
Sodio
0%
2 mg
Cinc
51%
4.89 mg
Outros constituíntesCantidade
Auga8.54 g
Colesterol0 mg
Ligazón á base de datos USDA
†As porcentaxes son aproximadas empregando a recomendación de US para os adultos.

Xuntos, aceite de soia e contido proteico fan o 60% aproximadamente do peso seco da soia; proteína 40% e aceite 20%. O resto componse de 35% de carbohidratos e preto do 5% cinza. Os cultivares comprenden aproximadamente 8% casca de semente, 90% cotiledóns e 2% eixos de hipocótilo ou xerme.

A soia é un alimento moi rico en proteína. Algúns dos seus derivados consomense en substitución dos produtos cárnicos, xa que a súa proteína é de moi boa calidade, case equiparábel á da carne. Os adultos necesitan inserir coa dieta oito aminoácidos (os cativos nove) dos vinte necesarios para fabricar proteínas. As proteínas máis completas, é dicir, con todos os aminoácidos necesarios, adoitan atoparse nos alimentos de orixe animal. Porén a soia aporta os oito aminoácidos esenciais na idade adulta, malia que o contido de metionina sexa algo escaso; mais isto pode compensarse facilmente incluíndo cereais, ovos ou lácteos na alimentación diaria.

A meirande parte da proteína de soia é un depósito de proteína relativamente estábel á calor. Esta estabilidade á calor permítelle resistir cocción a temperaturas moi elevadas a derivados da soia como o tofu, o leite de soia e as proteínas vexetais texturizadas (fariña de soia) para ser feitas.

Os principais carbohidratos solúbeis, sacáridos, de soia madura son: o disacárido sacarosa (2,50–8,20%), o trisacárido rafinosa (0,10–1%) composto por unha molécula de sucrosa ligada a unha molécula de galactosa, e o tetrasacárido estaquiosa (1,40-4,10%) composto por unha sucrosa ligada a dúas moléculas de galactosa. Os oligosacáridos rafinosa e estaquiosa protexen a viabilidade da semente de soia da secura mais non son dixeríbeis e polo tanto contribúen á flatulencia e molestias abdominais en humanos e outros animais monogástricos. Os oligosacáridos non dixeridos son degradados no intestino por microbios nativos producindo gases tales como dióxido de carbono, hidróxeno, metano etc.

Dende que se acharon carbohidratos solúbeis no soro da soia e foron eliminados na fermentación, os concentrados de soia, a proteína de soia, o tofu, o mollo de soia e os agromos de soia carecen de actividade flatulenta. Por outra banda, podería haber algún efecto beneficioso na inxesta de oligosacáridos como rafinosa e estaquiosa, promovendo a acción de loita das bifidobacterias do colon contra as bacterias de putrefacción.

Os carbohidratos insolúbeis da soia son polisacárdos complexos celulosa, hemicelulosa, e pectina. A maior parte dos carbohidratos da soia poden clasificarse dentro da chamada fibra alimentaria.

No tocante ao aceite de soia ou a porción lipídica da semente, contén fitosterois: estigmasterol (17-21%), sitosterol (53-56%) e campesterol (20-23%) representando o 2.5% da fracción lipídica.

A soia contén isoflavonas coma a xenisteína ou a daidzeína. Tamén contén gliciteína, unha isoflavona O-metilada que representa entre o 5-10% do total de isoflavonas in produtos a base de soia. A gliciteína é un fitoestróxeno con feble actividade estroxénica, comparábel á das outras isoflavonas de soia.[12]

Nutrición

[editar | editar a fonte]

Para consumo humano, os feixóns da soia ten que ser cociñados con calor húmida para destruír os inhibidores de tripsina (serpinas). A soia crúa é tóxica para os humanos, os porcos, os polos, e de feito, para todos os animais monogástricos.[13] A soia considérase unha fonte completa de proteínas.[14] Isto quere dicir que contén cantidades significantes de aminoácidos esenciais que o corpo humano debe consumir pola súa incapacidade para os fabricar ou biosintetizar. Con este gallo, a soia é unha excelente fonte de proteínas, entre outras, para vexetarianos, veganos ou a xente que quere reducir a inxesta de carne.

Os estándares para medir a calidade proteica, dende 1990, é a PDCAAS (Protein Digestibility Corrected Amino Acid Score) e segundo os seus criterios a proteína de soia ten unha equivalente nutricional á da carne, os ovos e a caseína para o crecemento e a saúde humana. A proteína de soia illada ten un valor biolóxico de 74, os feixóns de soia enteiros 96, o leite de soia 91, e os ovos 97.[15]

A proteína de soia é esencialmente idéntica cás outros legumes.[16][17][18] Con todo, a soia pode producir alo menos o dobre de proteínas por hectárea ca outro vexetal ou cereal.

Comparación da soia con outros alimentos básicos

[editar | editar a fonte]

A táboa a seguir amosa o contido nutricional da soia verde e doutros alimentos esenciais en cadansúa forma crúa. Porén a forma crúa non pode ser consumida polo ser humano, polo que primeiro teñen que xermolar e despois ser cociñados para se dixerir. En forma xermolada e cociñada, os contidos nutricionais e antinutricionais relativos de cada un destes grans son considerabelmente diferentes dos contidos das formas crúas. O valor nutricional da soia depende do método de cociñado: codido, fritido, asado etc.

Cultivo

[editar | editar a fonte]
Produción de soia en 2013

Produción de soia no 2009 (Millóns de Tm):

  • Estados Unidos de América=91.4
  • Brasil=57.3
  • Arxentina=31.0
  • China=15.0
  • India=10.1
  • Paraguai=3.9
  • Canadá=3.5
  • Bolivia=1.5
  • Ucraína=1.0
  • Mundial=223.0

A soia é un dos cultivos máis importantes no mundo, gran fonte de aceites e proteínas. Nos Estados Unidos a maior parte da colleita extráese co disolvente hexano, sendo a fariña de soia desgraxada e torrada (50% de proteína) a que fai posíbel a cría de animais (como polos, porcos, pavos) a escala industrial de xeito nunca antes visto na historia humana. Apenas unha pequena parte da soia é consumida directamente polo ser humano, porén, nun grande abano de diferente comida procesada.

Durante a segunda guerra mundial, a soia volveuse importante tanto en Norte América coma en Europa principalmente coma substituta doutras fonts de proteína e de aceite comestíbel. Tamén durante esta Guerra o Departamento de Agricultura dos Estados Unidos descubriu que a soia era un bo fertilizante.

Nos anos 60 do século XX, os Estados Unidos de América eliminaron os aranceis de exportación da súa soia cara a Europa, polo que expotaban o 90% da soia mundial [19][20] En 2005, os maiores exportadores de soia eran o Brasil (39% da exportación mundial), os Estados Unidos (37%) e a Arxentina (16%), mentres oc maiores importadores era a China (41% do total de soia importada), a Unión Europea (22%), o Xapón (6%) e México (6%).[21]

O cultivo dáse ben en zonas con veráns calorosos con óptimos rendementos con temperaturas de 20 a 30 °C; temperaturas por baixo dos 20 °C ou por riba dos 40 °C (68 °F, 104 °F) atrasan bastante o crecemento da planta. Pode medrar en diferentes tipos de solos, cun óptimo en solos aluvais cun alto contido en material orgánica. A soia, como a maioría dos legumes realiza na fixación do nitróxeno establecendo unha relación simbiótica coa bacteria Bradyrhizobium japonicum. Para un mellor resultado, pola contra, recoméndase mesturar coa semente de soia (ou calquera outro legume) a correcta cepa de bacteria antes de sementar. Os cultivares actuais xeralmente acadará no metro de alto e tardarán entre 80 a 120 días dende a sementeira até a colleita.

Os Estados Unidos, o Brasil, a Arxentina, Paraguai, a China e mais a India son os maiores produtores de soia, e representan o 90% da produción de soia mundial.[22] Os Estados Unidos produciron no ano 2000 70 millóns de toneladas de soia, das cales unha terza parte era para exportación. Nos anos 2010-2011 esperouse unha produción de 90 millóns de toneladas.[5]

A media de produción de soia a nivel mundial no ano 2010 era dunhas 2,5 toneladas por hectárea. Os tres maiores produtores tiñan unha media produtiva de arredor das 3 Tm por hectárea. Pero as granxas máis produtivas áchanse en Turquía, cunha media de 3,7 toneladas por hectárea.[23] O récord mundial é de 10,8 toneladas por hectárea, demostrado no 2010 por Kip Cullers, un labrego de Purdy, Missouri.[24] Kip Cullers di que o segredo do seu récord no cultivo da soia ano tras ano fica en coida ros detalles, ter un estilo de manexo proactivo, rega, herbicidas, manter as plantas sas e libres de estrés durante todo o ciclo.

Grupos ecoloxistas, coma a Greenpeace ou a WWF, informan que o cultivo da soia e a probabilidade de aumento no cultivo da mesma no Brasil destruíron grandes áreas da foresta húmida da Amazonia, e aínda alenta a unha maior deforestación.[25][26]

O doutor Andrew McClung, especialista en solos, foi o primeiro en demostrar que se podía cultivas soia de xeito moi rendíbel na sabana ecoloxicamente biodiversa de O Cerrado no Brasil. Foi galardoado en outubro de 2006 co Premio Mundial de Alimentación.[27][28]

Nos Estados Unidos a lama de sumidoiros e depuradoras emprégase coma adubo para o cultivo da soia. Porén a soia cultivada con lamas de esgotos acostuma conter elevadas concentracións de metais.[29][30] As plantas da soia son vulnerábeis a gran cantidade de doenzas por bacterias, fungos, virus e parasitos. A soia pode cultivarse de xeito orgánico ou ecolóxico, sen uso de pesticidas ou adubos sintéticos.

Historia

[editar | editar a fonte]

A soia foi unha cultura crucial no leste de Asia, especialmente na China, no Xapón e en Corea. Antes de aparecer os produtos fermentados como o mollo de soia, o tempeh, o natto ou o miso, a soia considerábase sagrada na rotación de cultivos e como método de fixación do nitróxeno. Introduciuse en Europa a comezos do século XVIII, e de aí pasou ás colonias británicas americanas en 1765 co fin de producir feno. A soia non chegou a ser un cultivo importante en occidente antes de 1910. Nas Américas era un produto industrial e non se considerou coma alimento até os anos 20 do século XX. A África chegou da China a finais do século XIX, estando hoxe espallada por todo o continente.

O antepasado bravo da soia é a Glycine soja (anteriormente chamada G. Ussuriensis, un legume nativo do centro da China[31] A soia vénse usando na China dende hai máis de 5000 anos tanto coma alimento coma en copoñentes de menciñas. Segundo o antigo mito chinés, no ano 2853 antes de Cristo, o lendario emperador Shennong da China proclamou que cinco plantas eran sagradas: a soia, o arroz, o trigo, o orxo e mais o paínzo ou millo miúdo.[32] O cultivo da soia foi confinado principalmente a China, mais aos poucos estendeuse a outros países.[33]

Modificación xenética

[editar | editar a fonte]
Diferentes variedades de soias cultivadas xuntas

A soia é un dos alimentos clasificados coma biotecnolóxicos ou biotech food que foron xeneticamente modificados, e cada vez máis alimentos contan con soia transxénica.. En 1995, a compañía Monsanto introduciu soia RR (Roudup Ready) que fora xeneticamente modificada para resistir o herbicida da Monsanto: Roundup (glifosato) a través da substitución de Agrobacterium sp. (cepa CP4) xene síntese do EPSP. A versión substituída non é sensible ao glifosfato.[34]

En 1997, arredor do 8% toda a soia cultivada comercialmente nos Estados Unidos era xeneticamente modificada. En 2010 a cifra acada o 93%.</ref> Datos do Cadro Estatístico de Agricultura Nacional dos Estados Unidos consultados en 2010.</ref> O mesmo que ocorre cos outros cultivos RR "Roundup Ready", pénsase que poden causar un gran dano á biodiversidade.[35] Un estudo de 2003 [36] conclúe que os xenes RR que foron engadidos a diferentes tipos de cultivares de soia amosaron unha pequena diminución da diversidade xenética, pero "a diversidade limitouse entre as liñas elite dalgunhas empresas.

O uso estendido de diferentes tipos de soia xeneticamente modificada nas Américas causa algúns problemas de exportación a algunhas zonas. Na Unión Europea, tradicionalmente remisa á importación de transxénicos tanto para cosumo humano como animal, cómpre ter un certificado de cultivos extensivos para importar legalmente que afecta aos cultivos xeneticamente modificados. A coexistencia de cultivos convencionais con cultivos transxénicos, e a subsecuente probabilidade de contaminación cruzada dos cultivos non transxénicos, crea dificultades para exportar cara á UE, e moitos barcos americanos son rexeitados pola soia transxénica.[37]

En 2006 o Departamento de Agricultura dos Estados Unidos informou que os uso de soia, millo e cotón froito da enxeñaría xenética reducira a cantidade global de pesticidas empregados, mais non moito de herbicidas. O uso de soia procedente de enxeñaría xenética asociouse á agricultura de sementeira directa ou plantío directo, que indirectamente respecta máis o solo porque se remexe menos evitando a erosión ademais de incrementar os beneficios de fontes alleas á agricultura pola facilidade con que os cultivos poden ser manexados. Moitos granxeiros adoptaron os transxénicos para mellorar as colleitas, aforrar tempo e reducir as despensas en pesticidas. O uso de soia procedente de enxeñaría xenética permite ademais o uso dun herbicida menos tóxico para o ser humano. Porén a estimación total de beneficios pola adopción da soia xeneticamente modificada nos Estados Unidos foi de 310 millóns de $, a meirande parte deste beneficio foi obtido polas empresas que venden as sementes (40%), a seguir das firmas de biotecnoloxía (28%) e finalmente os granxeiros (20%).[38]

En 2010, un grupo de científicos estadounidenses anunciou que decodificaran o xenoma da soia, o primeiro legume en ser secuenciado.[39][40]

Usos

[editar | editar a fonte]
Tofu e mollo de soia
Carne de soia xaponesa
Crema a base de soia con ceboliño, alternativa ao queixo de untar

Arredor do 85% da soia cultivada no mundo procésase para obter alimentos a base de soia e aceite vexetal.[41] A soia pode clasificarse como hortícola ou como cultivo extensivo (oleaxinosas). Os tipos hortícolas cocíñanse máis facilmente, dan unha fariña máis tenra, mol, con gusto a noces, mellor textura, de maior talle, maior contido en proteínas, aínda que menor contido en aceite cás de cultivo extensivo. Os produtores de tofu e bebidas de soia prefiren cultivares con maior contido proteico procedentes da soia orixinalmente traída dos Estados Unidos a finais dos anos 30 do século XX. Os cultivares hortícolas non adoitan ser axeitados para acolleita mecanizada pola tendencia das vaíña sa se crebar na madureza.

Entre os legumes, a soia, tamén clasificada como oleaxinosa, é a máis salientábel polo seu alto (38-45%) contido proteico así como polo seu alto (20%) contido en aceite. É a soia o segundo cultivo máis valioso en termos de exportación dos Estados Unidos despois do millo. A meirande parte da soia cultivada é para a produción de aceites e máis para carnes desengraxadas e torradas de alto valor proteico para alimentación animal. Só unha pequena cantidade da soia vai para consumo humano.

A soia verde pode ser cocida nas súas mesmas vaíñas ou feixóns e servidas con sal, é o que se coñece como Edamame| (枝豆) edamame]] nos restaurantes xaponeses.

Na China, no Xapón, e en Corea, a soia forma parte da dieta tradicional. Os chineses inventaron o tofu (豆腐 dòufu), e tamén usaron diferentes tipos de pastas de soia como adobos. Os aliementos xaponeses a base de soia inclúen o miso (味噌), o nattō (納豆), o kinako (黄粉) e mailo edamame (枝豆). Tamén moita comida faise a partir do tofu, coma o atsuage, o aburaage etc. Na cociña coreana, os gromos de soia, chamados kongnamul (콩나물), tamén se usan en variedade de pratos, e son un ingrediente indispensábel do doenjang, do cheonggukjang e doganjang. No Vietnam, coa soia faise unha pasta, como o tương.

Os feixóns poden ser procesados de formas moi diferentes. Formas comúns de soia son a comida de soia (soy meal), a fariña de soia, o leite ou bebida de soia, o tofu, a proteína vexetal texturizada (TVP nas súas siglas inglesas, especialmente alimentos substitutivos da carnes en dietas vexetarianas, tempeh, lecitina de soia e aceite de soia. A soia é tamén o primeiro ingrediente que forma parte do mollo de soia (shoyu).

Aceite

[editar | editar a fonte]

A soia contén un 19% de aceite. Para extraer o aceite da semente, esmáganse os feixóns, Segundo o contido en humidade, e son transformados en flocos e son extraídos cun disolvente comercial, como o hexano. O aceite e, logo, refinado e mesturado para diferentes aplicacións e, ás veces, hidroxenado. O aceite de soia, tanto sexa líquido como parcialmente hidroxenado, expórtase moito e véndese como 'aceite vexetal' ou remata como compoñente dun grande abano de alimentos procesados. O bagazo que fica, emprégase principalmente como alimentación animal.

Fariña de aceite de soia

[editar | editar a fonte]

En inglés coñecida como 'soybean meal' ou 'soybean oil cake' é o que queda despois da extracción do aceite a partir dos flocos de soia, ten cun 50% de proteína. É un ingrediente esencial na cría de gando nos Estados Unidos, especialmente de polos e porcos, a escala industrial dende 1930; e máis recentemente tamén empregada na acuicultura do peixe gato. Tamén se emprega en alimentación de cans.

Fariña

[editar | editar a fonte]

A fariña de soia non é máis que o gran de soia desgraxado e moído de xeito que a fariña poida atravesar unha peneira de 100. Cómpre ter especial coidado na desolventación (non torrada) para minimizar a desnaturalización das proteínas e así reter un alto índice de dispersibilidade proteica (IDP), para usos como alimentos por extrusión o proteínas vexetais texturizadas. É o ingrediente de partida para a produción de concentrado de soia. Referencia: 'Soybeans: Chemistry and Technology'. páxina 442. A.K. Smith and S.J. Circle. The AVI Publishing Company, 1972.

Leite de fórmula

[editar | editar a fonte]

A fórmula infantil, tamén coñecida como leite de fórmula ou leite maternizado, dáselle aos meniños que son alérxicos ás proteínas do leite de vaca pasteurizado. Véndese en po, listo para tomar ou en concentrado líquido.

Algunhas revistas opinan que é necesario investigar máis sobre os efectos dos fitoestróxenos de soia nos nenos.[42] Diversos estudos concluíron que non hai efectos adversos no crecemento, desenvolvemento ou reprodución humana por mo rdo consumo de leite de fórmula infantil.[43][44][45] Un destes estudos, publicado no xornal: Journal of Nutrition,[45] concluíu que non existe unha preocupación clínica a respecto da adecuación nutricional, o desenvolvemento sexual, o desenvolvemento neurocomportamental, o desenvolvemento inmune, ou problemas de tiroide. Pola contra si que aporta unha nutrición completa que se axeita ao desenvolvemento e crecemento infantil normal. Finalmente conclúen que este leite de fórmula é totalmente seguro como alimento dos cativos.

Carne e substitutos lácteos

[editar | editar a fonte]

A soia pode ser procesada para producir alimentos semellantes a outros en textura e aparencia. Por exemplo, a soia é o ingrediente principal e moitos substitutos lácteos ( leite de soia, margarina, xeado de soia, iogur de soia, queixo de soia) e substitutos de carne (hamburguesas vexetais ou vexetarianas). Estes substitutivos poden atoparse xa en moitos supermercados. O leite ou bebida de soia non contén de xeito natural unha cantidade significativa de calcio dixeríbel, por iso moitos fabricantes venden produtos enriquecidos con calcio. Tamén se emprega a soia para fabricar tempeh: fermentación da soia (ás veces mesturada con cereais) formando un pastel.

Os produtos de soia úsanse tamén como un substituto barato de produtos de carne e polo.[46][47] Os cáterings de comidas, privados e públicos, como as escolas, institutos, correccionais, adoitan emprega reste tipo de alimentos substitutivos, xa que, malia teren menos gusto, conteñen menos colesterol. Para equivaler ao valor nutricional da carne, acostúmase engadir vitaminas se minerais. O valos proteico, porén, é moi semellante.

A proteína vexetal texturizada na que se basea a carne de soia vense usando dende hai máis de 50 anos, a xeito de carne picada barata, sen reducir o valor nutricional.[3][4][48][49]

Outros produtos

[editar | editar a fonte]

A soia de casca negra é a variedade de faba que se usa nas fabas negras chinesas fermentadas, douchi, e non o feixón negro, co que se acostuma confundir.

A soia tamén seu sa en produtos industrias, incluíndo óleos ou aceites, xabróns, cosméticoss, resinas, plásticos, tintes, lapis de cores, disolventes e roupa. O aceite de soia é a primeira fonte de biodiésel nos Estados Unidos, supondo o 80% da produción biodiésel doméstico..[50] Úsase tamén a soia dende o 2001 como ingrediente fermentado na fabricación dunha marca de vodka.[51] En 1936, a compañía de motores Ford desenvolveu un método onde se mesuraba a soia coa fibra producindo unha sopa, que logo era presionada en diferentes partes dos coches, dende a tapa do distribuidor até o panel decontrol. A Ford tamén informou nun comunicado público que no 1935 over 5-million-acre (20 000 km2)s was dedicated to growing soybeans in the United States.[52]

Alimentación do gado

[editar | editar a fonte]

O gado adóitase alimentar con soia. A herba de primavera é rica en ácidos graxos omega-3, mentres que na soia o que predomina é o omega-6.

Beneficios para a saúde

[editar | editar a fonte]

Cancro

[editar | editar a fonte]

Varios estudos a grande escala amosaron, que o consumo de alimentos a base de soia asociábase cunha redución do risco de cancro de próstata nos homes,[53] , e especialmente amosaba unha diminución do risco de morte e recorrencia do cancro de mama nas mulleres[54] e pode reducir o risco de cancro colorrectal en mulleres posmenopáusicas.[55]

Cerebro

[editar | editar a fonte]

Estudos recentes amosaron unha mellora na función cognitiva, particularmente na memoria verbal,[56] e nas funcións do lóbulo frontal function[57] co uso de suplementos a base de soia.

Omega-3 e ácidos graxos

[editar | editar a fonte]
Soia torrada

Os ácidos graxos Omega-3 , por exemplo, o ácido alfa-linolénico C18-3, o ácido 9,12,15 octadecatrienoico, son compoñentes graxos especiais que benefician moitas funcións do corpo. Moitos efectos beneficiosos asócianse principalmente cos ácidos graxos de cadea longa, coma o ácido eicosapentaenoico (20:5n-3, EPA) e o ácido docosahexaenoico (22:6n-3, DHA) que se atopan algunhas algas e no peixe azul ou graxo. Por exemplo, o EPA e mailo DHA inhibe que o sangue calle, pola contra non se achou que o ácido alfa-linolenico (18:3n−3, aLNA) producise a mesma función. Porén, o aceite de soia é un dos poucos aceites vexetais que conetén unha cantidade axeitada de aLNA (outros que tamén inclúen serían a canela, as noces, o cánabo, e o liño). O aceite de soia ten un bo balance comparativo omega-3:omega6 dun 1:7, moito maior que outros aceites vexetais comestíbeis. Na semente de liño o balance é aínda maior:3:1, mais non se emprega para cociñar.

Fenois naturais

[editar | editar a fonte]

Isoflavonas

[editar | editar a fonte]

Os feixóns de soia tamén conteñen isoflavonas coma a xenisteína e mais a daidzeína, que son unha clase de fitoestróxenos considerados por algúns dietistas e especialistas, compostos útiles na prevención do cancro e por outros compostos canceríxenos [58] e endócrina disruptiva.[59] O contido de isoflavonas na soia é duns 3 mg/g de peso seco [60] As isoflavonas son compostos polifenólicos, que se atopan principalmente nos feixóns e outros legumes, como no cacahuete ou no garavanzo. As isoflavonas están estreitamente relacionadas cos flavonoides antioxidants que se atopan noutros vexetais e flores. Mais algunhas isoflavonas coma a xenisteína e maila daidzeína só se atopan nalgunhas familias vexetais, xa que moitas plantas non teñen un enzima, a chalcone isomerase, que é o que converte un precursor flavonoide nas isoflavonas.

En contradición cos ben coñecidos beneficios das isoflavonas, a xenisteína actúa coma un oxidante (estimulando a síntese de nitrato),[61] e bloqueando a formación de novos vasos sanguíneos (efecto antianxioxénico).[62] Algúns estudos amosan que xenisteína actúa como inhibidora de substancias que regulan a división e a supervivencia celular (factores de crecemento).

Revisando os estudos elaborados polos servizos de saúde estadounidenses, o Health and Human Services e mais a Agency for Healthcare Research and Quality (AHRQ) áchase unha pequena evidencia dunha mellora substancial na saúde e ningún efecto adverso, mais tamén cómpre te ren conta que non se conta con datos seguro sa longo prazo dos efectos estroxénicos derivados do consumo de soia.[63]

Alerxia

[editar | editar a fonte]

A alerxia á soia é frecuente, e a comida a base de soia adoita conter outros ingredientes que tamén provocan comunmente alerxias, como leite, ovos, cacahuetes, froitos secos ou mariscos. O problema vese en nenos pequenos e a diagnose de alerxia baséase nos síntomas que os pais perciben e/ou resultados de tests de alerxia na pel ou análises de sangue. Só algúns estudos amosaron alerxia á soia directamente ao inserir alimentos de soia.[64] A soia tamén pode ser un alimento intolerante.

A soia e a muller

[editar | editar a fonte]

Estudos do 2001 suxestionaban que as mulleres que teñen ou tiveron cancro de mama deberían ter en conta o risco do potencial crecemento do tumor cando inserían produtos a base de soia., baseándose no efecto que os fitoestróxenos teñen en aumentar o desenvolvemento das células daniñas do cancro de mama en animais.[65] No 2006 revisouse a relación de soia e cancro de mama. Informouse que a soia diminuía o risco de cancro de mama, mais tamén alertou do impacto das isoflavonas nas necesidades do tecido mamario para ser avaliado a nivel celular en mulleres con alto risco de padecer cancro.[66] Un alto consumo de omega-6 ácidos graxos poli insaturados, que se atopan en moitos tipos de aceite vexetal incluíndo o da soia, podería influír no desenvolvemento deste cancro.[67] Outras análises advertiron dunha relación inversa entre o total de ácidos graxos poliinsaturados e o risco de cancro de mama.[68] Unha análise á literatura de 2011 conclúe que:-O nosso estudo suxestiona que o consome de isoflavonas de soia podería diminuír de xeito significante o risco de incidencia de cancro de mama en poboacións asiática, mais non nas occidentais."[69]

Nun ensaio recente (agosto 2011) demostrouse que a administración diaria de pastillas cun contido de 200 mg de isoflavonas de soia durante 2 anos non diminuía a perda de masa ósea ou síntomas menopáusicos.[70][71]

A soia e os homes

[editar | editar a fonte]

Por mor do contido en fitoestróxenos, algúns estudos suxestionaran que a inxesta de soia podía influír nos niveis de testosterona en varóns. Porén, un estudo de 2010 desbotou estas teorías, nin os alimentos de soia nin os suplementos de isoflavonas alteraban as concentracións biodispoñíbeis de testosterona ou estróxenos nos homes. .[72] Tamén se tiña a hipótese de que os alimentos a base de soia poderían incrementar ou desenvolver o cancro de próstata, malia que non se atoparon asociacións significantes entre este desenvolvemento e o consumo de isoflavonas.[73] Ademais, amosaron que o consumo de soia non tiña influencia na calidade do esperma, como se supuxera.[74] Unha meta-análise de 2009 sobre a relación do consumo de soia co risco de cancro de próstata concluíu que: O consumo de comidas a base de soia está asociado cunha redución do risco de padecer cancro de próstata en varóns.[75]

Notas

[editar | editar a fonte]
  1. ↑ "Glycine max". Encyclopedia of Life. Consultado o February 16, 2012. 
  2. ↑ "Soybean". Swarthmore College Computer Society. Arquivado dende o orixinal o 04 de xullo de 2012. Consultado o February 16, 2012. 
  3. ↑ 3,0 3,1 Riaz, Mian N. (2006). Soy Applications in Food. Boca Raton, FL: CRC Press. ISBN 0-8493-2981-7. 
  4. ↑ 4,0 4,1 "Soy Benefits". National Soybean Research Laboratory. Arquivado dende o orixinal o 04 de marzo de 2012. Consultado o February 16, 2012. 
  5. ↑ 5,0 5,1 "Growing Crush Limits India’s Soy Oil Imports" (PDF). Oilseeds:World Markets and Trade. United States Department of Agriculture. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 08 de febreiro de 2012. Consultado o February 17, 2012. 
  6. ↑ "枝豆". ALC Networks Inc. Consultado o February 17, 2012. 
  7. ↑ "History of Edamame, Green Vegetable Soybeans, and Vegetable-Type Soybeans". Soyinfo Center. Arquivado dende o orixinal o 14 de setembro de 2013. Consultado o February 17, 2012. 
  8. ↑ Singh, Ram J.; Nelson, Randall L.; Chung, Gyuhwa (November 2, 2006). Genetic Resources, Chromosome Engineering, and Crop Improvement: Oilseed Crops, Volume 4. London: Taylor & Francis. p. 15. ISBN 978-0-8493-3639-3. 
  9. ↑ Hymowitz, Theodore (August 9, 1995). Sinclair, J.B.; Hartman, G.L., eds. Evaluation of Wild Perennial Glycine Species and Crosses For Resistance to Phakopsora. Urbana, IL: National Soybean Research Laboratory. pp. 33–37. 
  10. ↑ Newell, C. A.; Hymowitz, T. (March 1983). "Hybridization in the Genus Glycine Subgenus Glycine Willd. (Leguminosae, Papilionoideae)". American Journal of Botany (Botanical Society of America) 70 (3): 334–348. JSTOR 2443241. doi:10.2307/2443241. 
  11. ↑ Blackman, S. A.; Obendorf, R. L.; Leopold, A. C. (1992). "Maturation Proteins and Sugars in Desiccation Tolerance of Developing Soybean Seeds". Plant Physiology (American Society of Plant Biologists) 100 (1): 225–30. PMC 1075542. PMID 16652951. doi:10.1104/pp.100.1.225. 
  12. ↑ Song TT, Hendrich S, Murphy PA (1999). "Estrogenic activity of glycitein, a soy isoflavone". J. Agric. Food Chem. 47 (4): 1607–1610. PMID 10564025. doi:10.1021/jf981054j. 
  13. ↑ Circle, Sidney Joseph; Smith, Allan H. (1972). Soybeans: Chemistry and Technology. Westport, CT: Avi Publishing. pp. 104, 163. ISBN 0-87055-111-6. 
  14. ↑ Henkel, John (May–June 2000). "Soy:Health Claims for Soy Protein, Question About Other Components". FDA Consumer (Food and Drug Administration) 34 (3): 18–20. PMID 11521249. Arquivado dende o orixinal o 26 de maio de 2012. Consultado o 10 de outubro de 2012. 
  15. ↑ Protein Quality Evaluation: Report of the Joint FAO/WHO Expert Consultation. Bethesda, MD (USA): Food and Agriculture Organization of the United Nations (Food and Nutrition Paper No. 51). December 1989. ISBN 92-5-103097-9. 
  16. ↑ Derbyshire, E.; Wright, D. J.; Boulter, D. (1976). "Legumin and Vicilin, Storage Proteins of Legume Seeds". Phytochemistry (Elsevier Science Ltd.) 15 (1): 3–24. doi:10.1016/S0031-9422(00)89046-9. 
  17. ↑ Danielsson, C. E. (1949). "Seed Globulins of the Gramineae and Leguminosae". The Biochemical Journal (Portland Press Ltd) 44 (4): 387–400. PMC 1274878. PMID 16748534. 
  18. ↑ Wolf, W. J. "Legumes: Seed Composition and Structure, Processing Into Protein Products and Protein Properties" (PDF). United States Department of Agriculture. pp. 291–314. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 27 de febreiro de 2012. Consultado o February 17, 2012. 
  19. ↑ Patel, Raj (2008). Stuffed & Starved From Farm to Fork, the Hidden Battle for the World Food System. Londo: Portobello Books Ltd. pp. 169–173. ISBN 1-933633-49-2. 
  20. ↑ Wik, Reynold Millard (Summer, 1962). "Henry Ford's Science and Technology for Rural America". Technology and Culture (The Johns Hopkins University Press on behalf of the Society for the History of Technology) 3 (3): 247–258. 
  21. ↑ Baohui Song, Mary A. Marchant, Shuang Xu (2006). "Competitive Analysis of Chinese Soybean Import Suppliers--U.S., Brazil, and Argentina" (PDF). American Agricultural Economics Association Annual Meetings. Research in Agricultural & Applied Economics, University of Minnesota. 
  22. ↑ "How the Global Oil Seed and Grain Trade Works" (PDF). Soyatech. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 16 de xaneiro de 2013. Consultado o February 18, 2012. 
  23. ↑ "FAOSTAT: Production, Crops, Cassava, 2010 data". Food and Agriculture Organization. 2011. Arquivado dende o orixinal o 19 de xuño de 2012. Consultado o February 18, 2012. 
  24. ↑ "World Soybean Record Holder Teaches Top Yields". Farm Progress. February 17, 2011. Arquivado dende o orixinal o 16 de xaneiro de 2013. Consultado o February 18, 2012. 
  25. ↑ Fargione, Joseph; Hill, Jason; Tilman, David; Polasky, Stephen; Hawthorne, Peter (February 2008). "Land Clearing and the Biofuel Carbon Debt". Science 319 (5867): 1235–1238. PMID 18258862. doi:10.1126/science.1152747. 
  26. ↑ "Big Business Leaves Big Forest Footprints". BBC News. February 16, 2010. 
  27. ↑ Lang, Susan (June 21, 2006). "Cornell Alumnus Andrew Colin McClung Reaps 2006 World Food Prize". Chronicle Online (Cornell University). Consultado o February 18, 2012. 
  28. ↑ Pearce, Fred (April 14, 2011). "The Cerrado: Brazil’s Other Biodiverse Region Loses Ground". Yale University. Consultado o February 18, 2012. 
  29. ↑ McBride, M. B.; Richards, B. K.; Steenhuis, T.; Spiers, G. (May–June 2000). "Molybdenum Uptake by Forage Crops Grown on Sewage Sludge-Amended Soils in the Field and Greenhouse" (PDF). Journal of Environmental Quality (Cornell University) 29 (3): 848–854. 
  30. ↑ Heckman, J. R.; Angle, J. S.; Chaney, R. L. (December 9, 1985). "Residual Effects of Sewage Sludge on Soybean: II. Accumulation of Soil and Symbiotically Fixed Nitrogen". Journal of Environmental Quality (Soil Science Society of America) 16 (2): 118–124. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 03 de novembro de 2012. Consultado o 10 de outubro de 2012. 
  31. ↑ "Soybean". Encyclopedia Britannica Online. Consultado o February 18, 2012. 
  32. ↑ "History of Soybeans". Soya - Information about Soy and Soya Products. Consultado o February 18, 2012. 
  33. ↑ "Soybean". Columbia Encyclopedia - 6th edition. July 2001. Consultado o February 18, 2012. 
  34. ↑ Padgette, S. R.; Kolacz, K. H.; Delannay, X.; Re, D. B.; Lavallee, B. J.; Tinius, C. N.; Rhodes, W. K.; Otero, Y. I.; Barry, G. F. (1995). "Development, Identification, and Characterization of a Glyphosate-Tolerant Soybean Line". Crop Science 35 (5): 1451–1461. doi:10.2135/cropsci1995.0011183X003500050032x. 
  35. ↑ Liu, KeShun (1997). Soybeans: Chemistry, Technology, and Utilization. Berlin: Springer. p. 532. ISBN 0-8342-1299-4. 
  36. ↑ Sneller CH (2003). "Impact of Transgenic Genotypes and Subdivision on Diversity Within Elite North American Soybean Germplasm". Crop Science 43: 409–414. doi:10.2135/cropsci2003.0409. 
  37. ↑ "EU Caught in Quandary Over GMO Animal Feed Imports". The Guardian. December 7, 2007. 
  38. ↑ Fernandez-Cornejo, J.; Caswell, Margriet (April 1, 2006). "The First Decade of Genetically Engineered Crops in the United States" (PDF). United States Department of Agriculture. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 22 de xuño de 2010. Consultado o February 18, 2012. 
  39. ↑ Jeremy Schmutz; Steven B. Cannon; Jessica Schlueter; Jianxin Ma; et al. (14 de xaneiro de 2010). "Genome sequence of the palaeopolyploid soybean". Nature 463: 178–183. doi:10.1038/nature08670. 
  40. ↑ "Soybean Genome Sequenced: Analysis Reveals Pathways for Improving Biodiesel, Disease Resistance, and Reducing Waste Runoff". Science Daily. January 13, 2010. Consultado o February 18, 2012. 
  41. ↑ "Canola Oil". Soyatech. Arquivado dende o orixinal o 25 de outubro de 2012. Consultado o February 18, 2012. 
  42. ↑ Miniello, VL; Moro, GE; Tarantino, M; Natile, M; Granieri, L; Armenio, L (2003). "Soy-based Formulas and Phyto-oestrogens: A Safety Profile". Acta Paediatrica (Wiley-Blackwell) 91 (441): 93–100. PMID 14599051. 
  43. ↑ Giampietro, P.G.; Bruno, G.; Furcolo, G.; Casati, A.; Brunetti, E.; Spadoni, G.L.; Galli, E. (2004). "Soy Protein Formulas in Children: No Hormonal Effects in Long-term Feeding". Journal of Pediatric Endocrinology and Metabolism (Freund Publishing House) 17 (2): 191–196. PMID 15055353. doi:10.1515/JPEM.2004.17.2.191. 
  44. ↑ Strom, B. L. (2001). "Exposure to Soy-Based Formula in Infancy and Endocrinological and Reproductive Outcomes in Young Adulthood". JAMA: the Journal of the American Medical Association (American Medical Association) 286 (7): 807–814. PMID 11497534. doi:10.1001/jama.286.7.807. 
  45. ↑ 45,0 45,1 Merritt, Russell J.; Jenks, Belinda H. (2004). "Safety of Soy-Based Infant Formulas Containing Isoflavones: The Clinical Evidence". The Journal of Nutrition (The American Society for Nutritional Sciences) 134 (5): 1220S–1224S. PMID 15113975. 
  46. ↑ Hoogenkamp, Henk W. (2005). Soy Protein and Formulated Meat Products. Wallingford, Oxon, UK: CABI Publishing. p. 14. ISBN 0-85199-864-X. Consultado o February 18, 2012. 
  47. ↑ Endres, Joseph G. (2001). Soy Protein Products. Champaign-Urbana, IL: AOCS Publishing. pp. 43–44. ISBN 1-893997-27-8. Consultado o February 18, 2012. 
  48. ↑ Circle, Sidney Joseph; Smith, Allan H. (1972). Soybeans: Chemistry and Technology. Westport, CT: Avi Publishing. pp. 7, 350. ISBN 0-87055-111-6. Consultado o February 18, 2012. 
  49. ↑ Liu, KeShun (1997). Soybeans : Chemistry, Technology, and Utilization. Gaithersburg, MD: Aspen Publishers. p. 69. ISBN 0-8342-1299-4. Consultado o February 18, 2012. 
  50. ↑ "Sustainability Fact Sheet" (PDF). National Biodiesel Board. April 2008. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 28 de maio de 2008. Consultado o February 18, 2012. 
  51. ↑ "How Vodka is Made". Martini Muse. Consultado o February 18, 2012. 
  52. ↑ "Soy Bean Soup is Pressed into Auto Parts". Popular Mechanics: 513. April 1936. 
  53. ↑ "Soy". University of Maryland Medical Center. Consultado o February 18, 2012. 
  54. ↑ Shu, X. O.; Zheng, Y.; Cai, H.; Gu, K.; Chen, Z.; Zheng, W.; Lu, W. (2009). "Soy Food Intake and Breast Cancer Survival". JAMA: the Journal of the American Medical Association (American Medical Association) 302 (22): 2437–2443. PMC 2874068. PMID 19996398. doi:10.1001/jama.2009.1783. 
  55. ↑ Yang, G.; Shu, X. O.; Chow, W. H.; Cai, H.; Li, H.; Zhang, X.; Gao, Y. T.; Zheng, W. (February 2009). "Prospective Cohort Study of Soy Food Intake and Colorectal Cancer Risk in Women". American Journal of Clinical Nutrition (American Society for Nutrition) 89 (2): 577–583. PMID 19073792. doi:10.3945/ajcn.2008.26742. 
  56. ↑ Kritz-Silverstein, D; Von Mühlen, D; Barrett-Connor, E; Bressel, MA (May–June 2003). "Isoflavones and Cognitive Function in Older Women: The Soy and Postmenopausal Health in Aging (SOPHIA) Study". Menopause (The North American Menopause Society) 10 (3): 196–202. PMID 12792289. doi:10.1097/00042192-200310030-00004. 
  57. ↑ File, S. E.; Hartley, D. E.; Elsabagh, S.; Duffy, R.; Wiseman, H. (March 2005). "Cognitive Improvement After 6 Weeks of Soy Supplements in Postmenopausal Women is Limited to Frontal Lobe Function". Menopause (The North American Menopause Society) 12 (2): 193–201. PMID 15772567. doi:10.1097/00042192-200512020-00014. 
  58. ↑ Sacks, F. M.; Lichtenstein, A.; Van Horn, L.; Harris, W.; Kris-Etherton, P.; Winston, M. (February 21, 2006). "Soy Protein, Isoflavones, and Cardiovascular Health: An American Heart Association Science Advisory for Professionals from the Nutrition Committee". Circulation (American Heart Association Nutrition Committee) 113 (7): 1034–1044. PMID 16418439. doi:10.1161/CIRCULATIONAHA.106.171052. 
  59. ↑ "Thyroid Disease". About.com. Arquivado dende o orixinal o 19 de novembro de 2012. Consultado o February 19, 20120. 
  60. ↑ "Soy Isoflavones". Iowa State University. Arquivado dende o orixinal o 30 de outubro de 2012. Consultado o February 19, 2012. 
  61. ↑ Gottstein, Nicole; Ewins, Benjamin A.; Eccleston, Clair; Hubbard, Gary P.; Kavanagh, Ian C.; Minihane, Anne-Marie; Weinberg, Peter D.; Rimbach, Gerald (May 2003). "Effect of Genistein and Daidzein on Platelet Aggregation and Monocyte and Endothelial Function". British Journal of Nutrition (The Nutrition Society) 89 (5): 607–616. PMID 12720581. doi:10.1079/BJN2003820. 
  62. ↑ Sasamura, Hiroto; Takahashi, Atsushi; Yuan, Jinyang; Kitamura, Hiroshi; Masumori, Naoya; Miyao, Noriomi; Itoh, Naoki; Tsukamoto, Taiji (August 2004). "Antiproliferative and Antiangiogenic Activities of Genistein in Human Renal Cell Carcinoma". Urology (American Urological Association) 64 (2): 389–393. PMID 15302513. doi:10.1016/j.urology.2004.03.045. 
  63. ↑ "Study Casts Doubt On Soy's Health Benefits". Consumer Affairs. August 3, 2005. Arquivado dende o orixinal o 08 de marzo de 2012. Consultado o February 19, 2012. 
  64. ↑ Cantani, A.; Lucenti, P. (agosto de 1997). "Natural History of Soy Allergy and/or Intolerance in Children, and Clinical Use of Soy-protein Formulas". Pediatric Journal of Allergy and Clinical Immunology (Wiley Online Library) 8 (2): 59–74. PMID 9617775. doi:10.1111/j.1399-3038.1997.tb00146.x. 
  65. ↑ De Lemos, Mário L (September 2001). "Effects of Soy Phytoestrogens Genistein and Daidzein on Breast Cancer Growth". The Annals of Pharmacotherapy (Harvey Whitney Books) 35 (9): 1118–1121. PMID 11573864. doi:10.1345/aph.10257. 
  66. ↑ Messina, M.; McCaskill-Stevens, W.; Lampe, J. W. (September 2006). "Addressing the Soy and Breast Cancer Relationship: Review, Commentary, and Workshop Proceedings". JNCI Journal of the National Cancer Institute (National Cancer Institute) 98 (18): 1275–1284. PMID 16985246. doi:10.1093/jnci/djj356. 
  67. ↑ Sonestedt, Emily; Ericson, Ulrika; Gullberg, Bo; Skog, Kerstin; Olsson, Håkan; Wirfält, Elisabet (October 2008). "Do Both Heterocyclic Amines and Omega-6 Polyunsaturated Fatty Acids Contribute to the Incidence of Breast Cancer in Postmenopausal Women of the Malmö Diet and Cancer Cohort?". International Journal of Cancer (John Wiley & Sons) 123 (7): 1637–1643. PMID 18636564. doi:10.1002/ijc.23394. 
  68. ↑ Pala, V.; Krogh, V.; Muti, P.; Chajès, V.; Riboli, E.; Micheli, A.; Saadatian, M.; Sieri, S.; Berrino, F. (July 2001). "Erythrocyte Membrane Fatty Acids and Subsequent Breast Cancer: A Prospective Italian Study". Journal of the National Cancer Institute (National Cancer Institute) 93 (14): 1088–1095. PMID 11459870. doi:10.1093/jnci/93.14.1088. 
  69. ↑ Dong, Jia-Yi; Qin, Li-Qiang (January 2011). "Soy Isoflavones Consumption and Risk of Breast Cancer Incidence or Recurrence: A Meta-analysis of Prospective Studies". Breast Cancer Research and Treatment (Springer) 125 (2): 315–323. PMID 21113655. doi:10.1007/s10549-010-1270-8. 
  70. ↑ Levis, Silvina; Strickman-Stein, Nancy; Ganjei-Azar, Parvin; Xu, Ping; Doerge, Daniel R.; Krischer, Jeffrey (August 2011). "Soy Isoflavones in the Prevention of Menopausal Bone Loss and Menopausal Symptoms: A Randomized, Double-blind Trial". Archives of Internal Medicine (American Medical Association) 171 (15): 1363–1369. PMID 21824950. doi:10.1001/archinternmed.2011.330. 
  71. ↑ Newton, Katherine M.; Grady, Deborah (August 2011). "Soy Isoflavones for Prevention of Menopausal Bone Loss and Vasomotor Symptoms: Comment on 'Soy Isoflavones in the Prevention of Menopausal Bone Loss and Menopausal Symptoms'". Archives of Internal Medicine (American Medical Association) 171 (15): 1369–1370. PMID 21824951. doi:10.1001/archinternmed.2011.331. 
  72. ↑ Hamilton-Reeves, Jill M.; Vazquez, Gabriela; Duval, Sue J.; Phipps, William R.; Kurzer, Mindy S.; Messina, Mark J. (2010). "Clinical studies show no effects of soy protein or isoflavones on reproductive hormones in men: Results of a meta-analysis". Fertility and Sterility 94 (3): 997–1007. PMID 19524224. doi:10.1016/j.fertnstert.2009.04.038. 
  73. ↑ Heald, C. L.; Ritchie, M. R.; Bolton-Smith, C.; Morton, M. S.; Alexander, F. E. (2007). "Phyto-oestrogens and risk of prostate cancer in Scottish men". British Journal of Nutrition 98 (2): 388–96. PMID 17403269. doi:10.1017/S0007114507700703. 
  74. ↑ Messina, Mark (2010). "Soybean isoflavone exposure does not have feminizing effects on men: A critical examination of the clinical evidence". Fertility and Sterility 93 (7): 2095–104. PMID 20378106. doi:10.1016/j.fertnstert.2010.03.002. 
  75. ↑ Yan, Lin; Spitznagel, Edward L (2009). "Soy consumption and prostate cancer risk in men: a revisit of a meta-analysis". The American Journal of Clinical Nutrition 89 (4): 1155–63. PMID 19211820. doi:10.3945/ajcn.2008.27029. 

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Outros artigos

[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas

[editar | editar a fonte]
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Soia&oldid=6745372»