Ducado de San Giulio

O ducado de San Giulio foi un dos ducados instituídos polos longobardos en Italia. As informacións que chegaron ata hoxe sobre a súa fundación e as súas vicisitudes son escasas e fragmentarias.

Historia

Non se coñece a data de fundación do ducado, cuxo territorio conquistaron os longobardos xa na época de Alboíno; só se nos transmitiu o nome dun duque: Mimulfo, que foi duque de Illa de San Giulio arredor do 575.

O duque Mimulfo, que se rebelou contra o rei Axilulfo, segundo o que se refire na Origo gentis Langobardorum, foi feito decapitar por este no 591, acusado de traizón a favor dos francos.

No 1688, durante as escavacións efectuadas para botar os alicerces do edificio do seminario episcopal, apareceron os restos dunha tumba, cuxo sarcófago contiña os ósos dun cadáver privado do cranio, e sobre cuxa lápida aparecía unha inscrición mutilada: "MEYNUL[...]". A lápida que porta o nome de Mimulfo estivo perdida, mentres o pequeno sarcófago foi reutilizado como peto para as esmolas dentro da basílica de San Giulio, onde é visíbel aínda hoxe.

Sobre os motivos da localización da sede de ducado na Illa de San Giulio, no canto de en Novara - a cidade máis próximas e sé da autoridade eclesiástica episcopal -, en analoxía co que sucede nos outros ducados da área piemontesa (Turín e Asti), os historiadores levan discutindo moito tempo. As motivacións individuais son dúas: o feito de que a illa de San Giulio fose un importante centro fortificado, considerado naqueles tempos case inexpugnábel, onda a Illa Comacina, no Lago de Como (que representou de feito un nó de resistencia ao avance longobardo na península); a anómala, e aínda non esclarecida, marxinalidade da cidade de Novara respecto aos ordenamentos circunscricionais do territorio, que a levou tamén na seguinte época carolinxia a non aloxar a sede de condado, situada no forte castelo de Pombia.

Outro testemuño da presenza longobarda na área do Lago de Orta constitúena polo recente achado, durante unha campaña de escavacións arqueolóxicas efectuadas preto da igrexa de San Lourenzo en Gozzano, de numerosas sepulturas de personaxes dun certo relevo, pertencentes á clase dominante longobarda e que se remontan ao século VII, cuxa presenza está probabelmente ligada á veciñanza coa sede administrativa do ducado de San Giulio.

Véxase tamén

Bibliografía

• Paulo Diácono, Historia Langobardorum (Historia dos longobardos, Milán, Fondazione Lorenzo Valla - Mondadori, 1992).
• Lazaro Agostino Cotta, Corografia o descrittione della Riviera di S. Giulio contado della sede vescovale di Novara. Tumultuario tratenimento di Lazaro Agostino Cotta d'Ameno. In quattro libri, Milano, Ghisolfi, 1688 (edizione anastatica a cura di C. Carena, Milán 1980).
• Angelo Fara, La Riviera di San Giulio, Orta e Gozzano. Trattenimento Storico, Novara, Merati, 1861.
• Giuseppe Sergi, I confini del potere. Marche e signorie fra due regni medievali, Torino, Einaudi, 1995. ISBN 8806130587
• Gabriella Pantò, Luisella Pejrani Baricco, Chiese nelle campagne del Piemonte in età tardolongobarda in Le chiese tra VII e VIII secolo in Italia settentrionale (8° Seminario sul Tardoantico e l’Altomedioevo in Italia centrosettentrionale, Garda 8-10 aprile 2000), a cura di Gian Pietro Brogiolo, Mantua 2001, pp. 17–54. ISBN 8887115265