Australia

Australia

Bandeira Brasón
Himno	Advance Australia Fair (19 de abril de 1984)
Símbolo oficial	Acacia pycnantha (floral emblem (en) ) Ópalo (national stone (en) )
Epónimo	Terra Australis Incognita
Localización
25°S 133°L
Capital	Camberra (1927–)
Contén a división administrativa	Australia Meridional (1901–) Australia Occidental (1901–) Illa Heard e Illas McDonald (1947–) Illa Norfolk (1914–) Illa de Nadal (1958–) Illas Ashmore e Cartier (1934–) Illas Cocos (1955–) Illas do Mar do Coral (1969–) Nova Gales do Sur (1901–) Queensland (1901–) Tasmania (1901–) Territorio Antártico Australiano (1936–) Territorio da Baía Jervis (1915–) Territorio da Capital Australiana (1910–) Territorio do Norte (1911–) Victoria (1901–)
Poboación
Poboación	26.473.055 (2023) (3,44 hab./km²)
Número de fogares	10.852.208 (2021)
Lingua oficial	inglés australiano língua de sinais australiana (pt)
Relixión	sen valor
Xeografía
Parte de	MITKA Australasia Australia and New Zealand (en) Commonwealth de Nacións
Superficie	7.692.024 km²
Auga	0,8 %
Medición	4.000 () × 3.860 () km
Lonxitude da costa	34.000 km
Bañado por	Océano Índico, South Pacific Ocean (en) , Gran Baía Australiana, Estreito de Bass, Mar de Tasmania, Mar do Coral, Mar de Arafura e Mar de Timor
Punto máis alto	Pico Mawson (pt) (2.745 m)
Punto máis baixo	Lago Eyre (−15 m)
Comparte fronteira con	Indonesia, norte Illas Salomón, Nordés Nova Caledonia, Nordés Timor Leste, norte Nova Zelandia, sueste Papúa Nova Guinea, norte Vanuatu, Nordés
Datos históricos
Precedido por	Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda
Creación	1 de xaneiro de 1901
Evento clave 1931 Estatuto de Westminster (pt)
Día festivo	Dia da Austrália (pt) (26 de xaneiro) Dia ANZAC (pt) (25 de abril) Venres Santo (dois dias antes da Páscoa (pt) ) Luns de Pascua (Easter 1 day (en) ) Aninovo (1 de xaneiro) Nadal (25 de decembro) Boxing Day (26 de decembro)
Organización política
Forma de goberno	democracia representativa monarquía constitucional federación (1901–)
• Monarca	Carlos III do Reino Unido (2022–)
Órgano executivo	Governo da Austrália (pt)
• Primeiro ministro	Anthony Albanese (pt) (2022–)
Órgano lexislativo	Parlamento de Australia , (Escano: 227)
Máxima autoridade xudicial	Supremo Tribunal da Austrália (pt)
Membro de	Organização do Tratado do Sudeste Asiático (pt) ASEAN Regional Forum (en) ANZUS (pt) ../... 48
PIB nominal	1.675.418.665.067 $ (2022)
PIB per cápita	54.348,23 $ (2019)
Exportacións totais	464.925.000.000 $ (2022)
Moeda	Dólar australiano
Identificador descritivo
Fuso horario	UTC 10 (pt) (→ Territorio da Capital Australiana, Nova Gales do Sur, Tasmania, Victoria, Ilha Macquarie (pt) ), horario estándar
Dominio de primeiro nivel	.au
Prefixo telefónico	61
Teléfono de emerxencia	Emergência 000 (pt) , 112 e 106 (pt)
Código de país	AU
Páxina web	australia.gov.au

Australia (en inglés: Australia, [əˈstɹæɪljə] (AFI),  escoitar) é o país máis grande da Oceanía. Ocupa toda a illa da Australia e varias illas adxacentes (a máis importante é Tasmania). O continente-illa, como se lle chama a Australia por veces, está bañado polo océano Índico, ao sur e ao oeste, polo mar de Timor, mar de Arafura e estreito de Torres, ao norte, e mar do Coral e mar de Tasmania, ao leste. A través destes mares, ten fronteira marítima coa Indonesia, Timor Leste e Papúa Nova Guinea, ao norte, e co territorio francés da Nova Caledonia, ao leste. A súa capital é Camberra.

Historia

Artigo principal: Historia de Australia.

A Australia é parte do continente máis antigo do mundo, Oceanía. Foi colonizada por aborixes hai máis de 49.000 anos, e hai 2 séculos que comezou a súa colonización e industrialización por europeos.

No medievo, Australia considerábase unha vasta terra sen características que xustificasen a súa ocupación. A historia escrita australiana non empezou ata que os exploradores neerlandeses a avistaron no século XVII. Portugueses e holandeses, ven como outros pobos, pasaban ao largo da illa. Mais, naquela hora, entendían que a terra austral era inhabitable e polo tanto non a colonizaron e deixáronlle o camiño aberto ás posteriores expedicións británicas. Foi nesta época cando o capitán inglés James Cook foi enviado para realizar unha expedición científica neste descoñecido país. O 28 de abril de 1770, despois de circunnavegar o continente, desembarcou finalmente na costa leste australiana. Continuou a viaxe cara ao norte, e, o 22 de agosto dese ano, proclamou a toma do territorio, ao que se lle deu o nome de Nova Gales do Sur. Comezou así a colonización europea da Australia. Fíxose só co "obxectivo de baleirar" os cárceres británicos. Os condenados, despois de cumpriren a súa pena, recibían unha pequena parcela de terra australiana. Deste xeito, foise desenvolvendo aquel vasto e descoñecido territorio. A interpretación da historia australiana é un tema de discusión aínda actualmente polo que se refire ao trato dos aborixes australianos por parte dos colonizadores europeos.

Asentamento de buscadores de ouro durante as febres do ouro australianas.

Prehistoria

A prehistoria australiana pódese definir como o período que abrangue as primeiras migración e ocupación dos aborixes ata as primeiras chegadas europeas, que son do 1606 e que se poden incluír como parte da súa historia temperá. Considérase que a prehistoria australiana é algúns miles de anos máis extensa que noutras partes do mundo debido a que non existen escritos de eventos humanos no continente anteriores ao contacto cos europeos. Recentes estudos chegaron á conclusión de que os primeiros europeos que avistaron a illa foron os españois cando navegaban polo Pacífico. En Australia atopáronse cascos que pertencen a soldados españois do século XVI.

Morteiro utilizado polos aborixes australianos. Constituía un elemento fundamental para moer a fariña e facer pan.

O primeiro rexistro de asentamentos humanos en Australia son restos de cabanas construídas no deserto austral, en Warratyi, hai 49,000 anos. Estímase que a terra austral comezou a ser habitada por seres humanos desde hai entre 40.000 e 50.000 anos. Os primeiros australianos, devanceiros dos aborixes australianos da actualidade, chegaron a través de pontes de terra e pasos marítimos de pouca lonxitude desde o sueste asiático, a Indonesia. Hai xacementos de entre 40,000 e 38,000 anos de ferramentas de ósos e pigmentos de ocres que proban unha rápida entrada e asentamento dos humanos en todo o continente. Nesta época houbo un período de cambio ecolóxico masivo, por deforestación e predación de fauna, que foi resultado de accións humanas. A maior parte destas persoas eran cazadores-recolectores cunha complexa tradición oral e valores espirituais baseados na adoración da terra e na crenza do Tempo dos Soños. Os insulares do estreito de Torres, etnicamente melanesios, habitaron desde aquel tempo as illas do estreito de Torres e partes do extremo norte de Queensland; posúen prácticas culturais distintas ás dos demais grupos aborixes australianos.

Contacto con asiáticos

Durante polo menos os últimos séculos, Makassar (unha cidade indonesia) comercializou cos aborixes da costa norte, particularmente cos yolngu da Terra de Arnhem.

En 1603, o pai Matteo Ricci, un xesuíta portugués que pasou un longo tempo na China, fixo un mapa do mundo coñecido da época. No espazo onde se situaría Australia, anotou: Ninguén estivo nesta terra do sur, polo tanto non sabemos nada sobre ela. Escribiu ademais en caracteres chineses Terra do Lume e Terra de Papagaios, co cal suxeriu que os chineses sabían ou ata talvez visitaran Australia.

Exploración europea

Mapa de Nova Holanda feito en 1699 por William Dampier.

Os primeiros escritos sobre o descubrimento do continente australiano por parte de exploradores europeos datan de comezos do século XVII. O que se cría o primeiro avistamento europeo indiscutible do continente foi feito en 1606 polo navegador neerlandés Willem Janszoon, quen navegou polo golfo de Carpentaria no seu barco Duyfken, avistando e desembarcando na costa oeste da Península do Cabo Iork. Algúns escritores argumentaron que navegantes portugueses puideron descubrir Australia no século XVI, e recentemente o xornalista Peter Trickett escribiu no libro "Beyond Capricorn" que o portugués Cristovãou de Mendonça chegou á baía Botany no ano 1522, (esta nova explicación é a máis probable segundo os últimos estudos) ou sexa, 250 anos antes ca os ingleses. No devandito libro atópase un fragmento dun mapa exacto de parte da costa Australiana, escrito en Portugués, non deixando dúbida de que os Portugueses foron os primeiros en chegar a Australia. Outros viaxeiros europeos (predominantemente neerlandeses, pero tamén franceses e ingleses) supostamente chegarían logo á terra recentemente descuberta. No inicio do século XVII, as costas occidentais e setentrionais do que chamaran Nova Holanda foran cartografadas e navegadas totalmente polos neerlandeses. Con todo, aínda non se fixeran intentos de establecemento.

En 1770, a expedición do Endeavour baixo o comando do tenente da Mariña Real Británica James Cook navegou e cartografou a costa oriental de Australia, desembarcando no continente por primeira vez na baía Botany o 29 de abril daquel ano. Cook dirixiuse logo cara ao norte e, antes de marchar, desembarcou na illa Possession, no estreito de Torres, o 22 de agosto de 1770. Alí reclamou formalmente a costa leste de Australia para o Reino de Gran Bretaña e chamouna Nova Gales do Sur. Dado que os descubrimentos de Cook fixeron posible o primeiro asentamento europeo no continente, é a miúdo popularmente concibido como o descubridor da terra austral, aínda que o verdadeiro descubrimento ocorrese máis de 160 anos antes da viaxe de Cook.

Ao seu regreso a Inglaterra, os informes favorables sobre estas terras realizados durante a expedición xeraron interese sobre Australia ao ser considerada como a potencial solución para o problema de superpoboación penal en Gran Bretaña, o cal fora agravado pola perda das súas trece colonias americanas, que foran o destino para o transporte de convictos. Por conseguinte, o 13 de marzo de 1787, os once barcos do First Fleet saíron de Portsmouth, Inglaterra, cara a baía Botany.

Asentamento e colonización

Port Arthur, Tasmania era a colonia penal maior de Australia.

Australia Meridional (1836), Victoria (1851) e Queensland (1859). O Territorio Norte foi fundado en 1863 como parte da provincia de Australia Meridional. Victoria e Australia Meridional foran fundadas como -libres-, isto significa que nunca foron colonias penais, aínda que anteriormente á súa fundación si recibiran algúns convictos procedentes de Tasmania pero nunca do Reino Unido. Australia Occidental tamén foi fundada -libre-, pero aceptou logo o transporte penal debido á grande escaseza de fontes de traballo que sufría. Nova Zelandia foi parte de Nova Gales do Sur ata 1840, cando se converteu nunha colonia por si mesma. O transporte de convictos foi progresivamente abolido en toda Australia entre 1840 e 1864.

Desde o 1 de febreiro de 1827 ata o 12 de xuño de 1831, o Territorio Norte estivo dividido polo paralelo 20º S en Australia Setentrional e Australia Central. Dunha pequena porción Nova Gales do Sur, foi fundado en 1915 o Territorio de Jervis Bay, o cal cobre 6.677 hectáreas soamente; foi parte do Territorio da Capital Australiana ata 1989, cando o leste último adquiriu un goberno propio, logo do cal Jervis Bay converteuse nun territorio separado administrado polo Ministerio de Territorios.

A poboación indíxena australiana, estimada en 350.000 habitantes no momento do asentamento europeo, reduciuse considerablemente nos 150 anos seguintes ao devandito establecemento, principalmente debido a enfermidades infecciosas xunto á desintegración cultural e ao forzado reasentamento que sufriron debido ao avance dos colonizadores. A separación de nenos aborixes e as súas familias, que algúns historiadores e indíxenas argumentan que debería ser considerada un xenocidio segundo as normas xurídicas da actualidade, posiblemente faga unha pequena contribución na declinación de poboación dos pobos orixinarios. Logo da aprobación do referendo de 1967, o goberno federal obtivo o poder para poñer en funcionamento novas políticas e crear leis con respecto aos aborixes. A posesión tradicional de terras (native title) non era recoñecida ata que o caso de Mabo v Queensland (Non 2) da Corte Suprema modificou a noción de Australia como terra nullius na época da ocupación europea.

Liña de tempo: Fundación das colonias australianas

Mapa animado que mostra a creación das diferentes colonias australianas. Ademais, Nova Zelandia (que non se mostra aquí) foi parte de Nova Gales do Sur desde 1788 ata 1840 cando foi declarada unha colonia separada.

• 1788 - Nova Gales do Sur é fundada, estendéndose cara ao oeste ata o meridiano 135º e incluíndo todas as illas adxacentes no océano Pacífico. Nova Zelandia estaba contemplada dentro desas illas e era administrada como parte de Nova Gales do Sur.
• 1825 - A fronteira occidental de Nova Gales do Sur esténdese ata o meridiano 129º E. No mesmo ano, é fundada a Terra de Van Diemen.
• 1829 - A Colonia do Río Swan é reclamada por Charles Fremantle para o Reino Unido.
• 1832 - A Colonia do Río Swan cambia o seu nome polo de Australia Occidental.
• 1836 - Australia Meridional é fundada co paralelo 132º E como a súa fronteira occidental.
• 1840 - É fundada Nova Zelandia.
• 1846 - Australia Setentrional (que incluía o que na actualidade é o Territorio Norte e a maior parte de Queensland) é fundada co meridiano 26º S como o seu límite meridional. Aínda que abolida en decembro do mesmo ano, a colonia existiu formalmente por un breve período.
• 1851 - É fundado o estado de Victoria.
• 1856 - A Terra de Van Diemen cambia o seu nome polo de Tasmania.
• 1859 - Queensland é fundada co paralelo 141º E como o seu límite occidental.
• 1860 - O límite oeste de Australia Meridional cambia do paralelo 132º E a 129º E.
• 1862 - O límite oeste de Queensland cambia do paralelo 141º E a 139º E.
• 1863 - O control sobre o Territorio Norte pasa de Nova Gales do Sur a Australia Meridional.
• 1911 - É fundado o Territorio da Capital Australiana . O control sobre o Territorio Norte é transferido ao goberno nacional.

Goberno colonial propio e descubrimento de ouro

Bandeira da rebelión de Eureka Stockade.

Unha febre do ouro comezou en Australia a principios da década de 1850. A rebelión coñecida como Eureka Stockade de 1854 foi unha expresión temperá do sentimento nacionalista: a bandeira utilizada para representar esta rebelión foi seriamente considerada como unha alternativa para a bandeira australiana. As febres do ouro atraeron a moitos inmigrantes de Gran Bretaña, Irlanda, Europa, América do Norte e a China.

Entre 1855 e 1890, as seis colonias obtiveron individualmente un goberno responsable, administrando a maioría dos seus asuntos internos aínda cando formaban parte do Imperio Británico. A Oficina Colonial de Londres mantivo o control sobre certas cuestións, principalmente relacións internacionais, defensa e tráfico marítimo internacional.

O ouro trouxo un período de gran prosperidade, pero ao cabo a expansión económica tivo un final, converténdose a década de 1890 nun período de depresión.

Federación e guerras mundiais

Apertura do Parlamento de Australia en 1901.

O 1 de xaneiro de 1901, a federación das colonias puido realizarse logo dunha década de plans e votacións, nacendo así a Mancomunidade de Australia como un dominio do Imperio Británico. O Territorio da Capital Australiana foi fundado en 1911 nunha área anteriormente pertencente a Nova Gales do Sur co fin de delimitar a localización exacta da nova capital federal proposta, Camberra (Melbourne foi a capital desde 1901 ata 1927). O control sobre o Territorio do Norte foi transferido de Australia Meridional á Mancomunidade en 1911. Australia participou na primeira guerra mundial de xeito disposto; moitos australianos viron a vitoria do Australian and New Zealand Army Corps (ANZAC) na batalla de Gallípoli como o nacemento da nación, sendo esta a súa primeira actuación militar de importancia. Doutra banda, a intervención australiana na campaña do camiño de Kokoda (na segunda guerra mundial) é considerada por moitos como unha acción de defensa propia.

O Estatuto de Westminster de 1931 aboliu a maior parte das conexións constitucionais entre Australia e o Reino Unido, pero a primeira non o aceptou ata 1942 por medio da Acta de Adopción do Estatuto de Westminster. O impacto da derrota británica tras a caída de Singapur en 1942 e a ameaza dunha invasión xaponesa causaron que Estados Unidos se convertese no novo aliado e protector da mancomunidade.

Prosperidade na posguerra

Tras a fin da segunda guerra mundial, o goberno australiano instigou un programa masivo para a inmigración europea. Logo de evitar por pouco a invasión xaponesa e sufrir ataques en chan australiano por primeira vez, creuse que o país debía "poboarse ou perecer". A inmigración atraeu os tradicionais emigrantes do Reino Unido xunto a, por primeira vez, un gran número de europeos meridionais e orientais. A crecente economía australiana non se degradou, á diferenza da europea, que fora devastada pola guerra. En Australia, os recentemente chegados inmigrantes atoparon emprego en programas asistidos polo goberno, por exemplo o Snowy Mountains Scheme. Dous millóns de persoas chegaron á puxante nación do sur entre 1948 e 1975.

O Partido Liberal, fundado en 1944, dominou a situación na inmediata posguerra, vencendo o seu presidente e fundador, Robert Menzies, en 1949 ao entón presidente do Partido Laborista, Ben Chifley, quen xa ocupara o cargo de Primeiro Ministro desde 1945 ata 1949. Menzies supervisou a expansión na posguerra; el converteríase no líder nacional en estar máis tempo nese cargo. A industria manufacturera, que antes tivera un papel menor nunha economía dominada pola produción primaria, expandiuse enormemente. Desde a década de 1970 e a abolición da política da Australia Branca, a inmigración desde Asia e outras partes do mundo tamén foi fomentada. Como resultado disto, a demografía, cultura e imaxe nacionais transformáronse radicalmente.

Australia asinou o Tratado de ANZUS en 1951 con Estados Unidos e Nova Zelandia, e proveu tropas para a guerra de Corea e a Urxencia Malaia. Melbourne foi sede dos Xogos Olímpicos de 1956. Probas nucleares británico-australianas e lanzamentos de foguetes comezaron preto de Woomera, Australia Meridional aproximadamente na mesma época. A poboación alcanzou os 10 millóns de habitantes en 1959.

Desde 1951, Australia foi un aliado militar dos Estados Unidos baixo os auspicios do Tratado de ANZUS. Os últimos vínculos constitucionais entre o Reino Unido e a mancomunidade foron eliminados en 1986 mediante a Acta de Australia, terminando con calquera rol británico nos estados australianos e abolindo as apelacións xudiciais ao Consello Privado do Reino Unido. Australia continúa sendo, con todo, unha monarquía constitucional con Carlos III como o seu rei. En 1999, os votantes rexeitaron un movemento para converter a nación nunha república cunha maioría do 55% dos votos. Os vínculos de Australia co seu pasado británico estanse atenuando progresivamente. Desde a elección de Gough Whitlam como primeiro ministro en 1972, houbo un crecente interese no futuro da nación como parte da rexión asiático-pacífica.

Política

Australia é unha monarquía constitucional e forma parte da Commonwealth de Nacións. O xefe de estado é o rei Carlos III, representado polo gobernador xeral de Australia. O xefe de goberno está representado polo Primeiro ministro, estando vixente un réxime parlamentario. O goberno emana dun Parlamento electo por sufraxio universal.

O Parlamento Federal componse do Senado e maila Cámara dos Representantes. O primeiro ministro, actualmente Scott Morrison, e mailo líder do partido maior na Cámara dos Representantes, da cal se seleccionan os outros ministros.

O Senado componse de 76 membros, con representación igual para todos os estados, como no Senado dos Estados Unidos. Un estado elixe doce senadores, mais un territorio (como o Territorio do Norte ou o Territorio da Capital Australiana) pode soamente elixir dous senadores.

A Cámara dos Representantes, cuxo modelo é a Cámara dos Comúns da Gran Bretaña, componse de 148 membros. A representación dos estados nesta Cámara está determinada polo tamaño da súa poboación, mais cada distrito electoral ten soamente un membro.

O Senado ten o poder de modificar os proxectos de lei da Cámara dos Representantes, que inclúe asuntos fiscais. En 1975, houbo unha crise constitucional, cando o Senado non aprobou o orzamento do goberno laborista de Gough Whitlam. A parálise lexislativa resultou na destitución do primeiro ministro polo gobernador xeral, Sir John Kerr.

Este acto controvertido do representante da Raíña, contribuíu ao apoio crecente a favor da república, mais no referendo de 1999, os republicanos estaban divididos en relación á elección do presidente. Aínda que moitos australianos apoiaron a declaración de república, desexaban un presidente seleccionado por elección directa, non por nomeamento do Parlamento Federal.

Subdivisións

Artigo principal: Subdivisións da Australia.

Río Yarra, Melbourne

Estados e territorios de Australia.

Australia é un estado federal constituído por seis estados, dous territorios continentais e outros territorios menores. Os estados son Nova Gales do Sur (NSW), Queensland (QLD), Australia Meridional (SA), Tasmania (TAS), Victoria (VIC) e Australia Occidental (WA). Os dous territorios continentais son o Territorio Norte (NT) e o Territorio da Capital Australiana (ACT). Na maior parte dos seus asuntos, os territorios funcionan de xeito similar aos estados; con todo o Parlamento da Mancomunidade ten o poder de anular calquera lexislación dos parlamentos dos primeiros. En contraste, a lexislación federal só pode anular lexislacións dos estados relativas a certas áreas segundo se establece na Sección 51 da Constitución Australiana; todos os poderes lexislativos residuais son manexados polos parlamentos dos estados, incluíndo hospitais, educación, policía, poder xudicial, estradas, transporte público e goberno local.

Cada estado e territorio ten a súa propia lexislatura (unicameral no caso do Territorio Norte, o Territorio da Capital Australiana e Queensland, e bicameral nos restantes estados). A cámara baixa é coñecida como Asemblea Lexislativa (Cámara da Asemblea en Australia Meridional e Tasmania) e a cámara alta é chamada Consello Lexislativo. O xefe de Goberno de cada estado e territorio é denominado premier ou chief minister respectivamente. A Raíña é representada nos estado por un gobernador, no Territorio do Norte por un administrador, e no Territorio da Capital Australiana polo Gobernador Xeral.

Australia ten tamén varios territorios menores. O Goberno federal administra unha área separada dentro de Nova Gales do Sur, o Territorio da Baía Jervis, como unha base naval e porto marítimo para a capital nacional. Australia posúe ademais os seguintes territorios externos habitados: illa Norfolk, illa de Nadal e illas Cocos (Keeling); e os territorios externos inhabitados de: illas Ashmore e Cartier, illas do Mar do Coral, Illa Heard e Illas McDonald e Territorio Antártico Australiano.

Xeografía

Artigo principal: Xeografía de Australia.

Zonas climáticas de Australia.

Os 7 686 850 km² de superficie de Australia atópanse na placa indoaustraliana. Rodeada polos océanos Índico, Glacial Antártico e Pacífico, está separada de Asia polos mares de Arafura e Timor. Australia ten unha liña costeira de 25.760 km e reclama unha ampla zona económica exclusiva de 8 148 250 km². Esta zona económica exclusiva non inclúe o Territorio Antártico Australiano.

A Gran Barreira de Coral, o arrecife de coral máis extenso do mundo, atópase a unha curta distancia da costa nordés e esténdese por máis de 2.000 quilómetros. O monólito maior do mundo, Mount Augustus, atópase en Australia Occidental. Con 2.228 m de altitude, o monte Kosciuszko na Cordilleira Divisoria é a montaña máis alta de Australia continental; con todo, o Mawson Peak no remoto territorio australiano das Illa Heard e Illas McDonald é aínda máis alto con 2.745 metros.

A súa costa ten máis de 11 000 km de mangleiros.

Na súa costa índica norte está o golfo de King Sound, no que se rexistran diferenzas mareais de 11-12 m, das maiores do mundo.

Unha enorme parte do país é desértica ou semiárida. Australia é o continenete habitado máis seco e chairo, e o que menos chans fértiles posúe. Só no sueste e suroeste existe un clima tépedo. A parte norte do país, cun clima tropical, ten unha vexetación que consiste principalmente en selvas chuviosas, bosques, pradarías, mangleirais e desertos. O clima está moi influído por sistemas de baixas presións tropicais estacionais, que producen ciclóns na rexión setentrional, e polas correntes mariñas, incluíndo o fenómeno oceánico-atmosférico de El Niño, que se correlaciona con secas periódicas.

• Cidades: Camberra - Melbourne - Perth - Sydney - Townsville

Véxase tamén

Áreas protexidas na Australia, lista de rexións da Australia, lista de montañas na Australia, Lista de ríos da Australia, Lagos da Australia, Hutt River Province

Economía

Artigo principal: Economía de Australia.

Cultura

O Royal Exhibition Building en Melbourne foi o primeiro edificio de Australia en ser declarado Patrimonio Cultural da Humanidade pola UNESCO, en 2004.

A base primaria da cultura australiana foi anglocéltica ata mediados do século XX, aínda que os característicos trazos australianos foran adquiridos da contorna e da cultura aborixe. Durante os últimos 50 anos, a cultura australiana estivo fortemente influída pola cultura popular estadounidense (particularmente en televisión e cine), pola inmigración en grande escala de países non anglofalantes e polos países asiáticos veciños. O vigor e a orixinalidade das artes australianas - películas, ópera, música, pintura, teatro, danzas e artes manuais - alcanzaron recoñecemento internacional.

Australia ten unha longa historia no referente ás artes visuais, que comeza coas pinturas rupestres realizadas polos indíxenas. Desde os tempos do asentamento europeo, a paisaxe australiana foi un tema común na arte nacional, o cal se fai evidente nos traballos de Arthur Streeton, Arthur Boyd e Albert Namatjira, entre outros. As tradicións dos aborixes son transmitidas maioritariamente en forma oral (tradición oral) e están moi relacionadas con cerimonias e con historias sobre o Tempo do Soño. A música, danzas e arte dos aborixes australianos teñen unha notable influencia nas artes escénicas e visuais da Australia contemporánea. A nación posúe unha activa tradición de música, ballet e teatro; moitas das compañías de artes escénicas reciben fondos públicos a través do Consello de Australia para as Artes. Existe unha orquestra en cada cidade capital, e unha compañía de ópera nacional, a Ópera de Australia, que adquiriu importancia grazas á cantante de ópera Dáme Joan Sutherland; a música de Australia inclúe a música clásica, o jazz e moitos outros xéneros de música popular.

A literatura de Australia tamén estivo influída pola paisaxe; por exemplo, en traballos de escritores tales como Banjo Peterson e Henry Lawson. O carácter da Australia colonial, como o foi reafirmado na literatura do país, repercutiu moito na etapa moderna da nación e destacouse polo seu igualitarismo e anti-autoritarismo. En 1973, Patrick White foi premiado cun Premio Nobel de Literatura, converténdose no único australiano en recibir esta condecoración; é recoñecido como un dos máis grandes escritores da lingua inglesa do século XX. O inglés australiano é unha variedade maior do inglés; a súa gramática e ortografía están na súa maior parte baseadas no inglés británico, con frases e expresións propias dunha rica lingua vernácula e un léxico único.

Australia ten dúas compañías transmisoras públicas (a ABC e a SBS), tres redes televisivas comerciais, tres servizos de pagamento de televisión, e numerosas canles de televisión e estacións de radio públicos. O cine de Australia alcanzou éxito comercial e crítico. Cada cidade importante ten os seus propios periódicos de publicación diaria; existen tamén dous xornais diarios nacionais: The Australian e The Australian Financial Review. Segundo Reporteiros Sen Fronteiras en 2005, a mancomunidade atópase no posto número 31 no mundo no referente a liberdade de prensa, situándose nesta lista máis abaixo que Nova Zelandia (9º lugar) e o Reino Unido (28º lugar) pero máis arriba que os Estados Unidos. O feito de que ocupe ese posto, non moi alto, débese principalmente á limitada diversidade na propiedade de medios de comunicación. A maior parte dos medios impresos está baixo o control da News Corporation, ou ben, de John Fairfax Holdings.

Deportes

O deporte, apoiado por un clima que favorece as actividades ao aire libre, ten un papel importante na cultura australiana. O 23,5% dos australianos de máis de 15 anos de idade participa regularmente en actividades deportivas organizadas. No ámbito internacional, Australia ten equipos importantes en crícket, hóckey, netball, rugby league e rugby union; e ademais destaca en ciclismo, remo e natación.

As competicións nacionais no ámbito dos clubs máis seguidas e tradicionais son a AFL de fútbol australiano e a NRL de rugby league. Nos últimos anos o Super Rugby de rugby union e a A-League de fútbol están crecendo en número de seareiros.

Seleccións nacionais

• Selección de fútbol de Australia
• Selección de baloncesto de Australia
• Selección de rugby de Australia

Véxase tamén

Outros artigos

• Real Casa da Moeda de Australia

Ligazóns externas

• Embaixada de Australia en España (en castelán).
• Goberno da Australia - Australian Government (en inglés).