Saltar ao contido

Anexina

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Anexinas
Estrutura da anexina III humana.
Identificadores
SímboloAnnexin
PfamPF00191
InterProIPR001464
PROSITEPDOC00195
SCOPe2ran / SUPFAM
TCDB1.A.31
OPM superfamily41
OPM protein1w3w

As anexinas (/ks/) son un grupo de proteínas celulares. Atópanse principalmente en organismos eucariotas (animais, plantas e fungos).

En humanos, as anexinas atópanse dentro das células. Porén, algunhas anexinas (anexina A1, anexina A2 e anexina A5) poden ser segregadas desde o citoplasma ao ambiente externo celular, como ao sangue.

As anexinas tamén se coñecen como lipocortinas.[1] As lipocortinas ou anexinas suprimen a fosfolipase A2.[2] Un incremento da expresión do xene que codifica a anexina-1 (lipocortina-1) é un dos mecanismos polos cales os glicocorticoides (como o cortisol) inhiben a inflamación.[3]

Introdución

[editar | editar a fonte]

A familia de proteínas das anexinas non deixou de crecer desde que se informou da súa asociación coas membranas intracelulares por primeira vez en 1977.[4] O recoñecemento de que estas proteínas eran membros dunha ampla familia chegou con comparacións das súas secuencias e das súas reactividades cruzadas con anticorpos.[5] Un dos investigadores que as estudaron (Geisow) acuñou o nome anexina (annexin) pouco despois.[6]

En 2002, identificáranse 160 proteínas anexinas en 65 especies de seres vivos.[7] Os criterios para clasificar unha proteína como anexina son: ten que poder unirse a fosfolípidos cargados negativamente de maneira dependene do calcio e deben conter unha secuencia repetida de 70 aminoácidos chamada repetición de anexina. Varias proteínas constan de dominios de anexina xunto con outros dominios como os de xelsolina.[8]

A estrutura básica dunha anexina está composta por dous dominios principais. O primeiro está localizado no extremo COOH terminal e chámase rexión “central” ou “core”. O segundo está localizado no extremo NH2 terminal e chámase rexión da “cabeza”.[7] A rexión central consta dun disco en hélice alfa. O lado convexo deste disco ten sitios de unión ao calcio de tipo 2. Son importantes para permitir a interacción cos fosfolípidos na membrana plasmática.[9] A rexión N-terminal está localizada no lado cóncavo da rexión central e é importante para proporcionar un sitio de unión para proteínas citoplasmáticas. Nalgunhas anexinas pode ser fosforilada e isto pode causar cambios de afinidade para o calcio na rexión central ou alterar a interacción de proteínas citoplasmáticas.

As anexinas son importantes en varios procesos celulares e fisiolóxicos como proporcionar un armazón de membrana, que é relevante para os cambios de forma da célula. Ademais, as anexinas están implicadas no tráfico e organización de vesículas, na exocitose, endocitose e tamén na formación de canles iónicas de calcio.[10] As anexinas tamén se atoparon fóra da célula no espazo extracelular e foron ligadas coa fibrinólise, a coagulación do sangue, a inflamación e a apoptose.[11]

O primeiro estudo para identificar as anexinas publicárono Creutz et al. (1978).[12] Estes autores usaron glándulas adrenais bovinas e identificaron a proteína dependente de calcio que era responsable da agregación de gránulos entre si e á membrana plasmática. A esta proteína déuselle o nome sinexina, palabra que vén do grego “synexis”, que significa “encontro”.

Estrutura

[editar | editar a fonte]

Identificáronse varias subfamilias de anexinas baseándose en diferenzas estruturais e funcionais. Porén, todas as anexinas comparten un tema organizacional común que implica dúas rexións distintas, unha parte central ou núcleo de anexina e unha porción amino terminal.[10] A pare central de anexina está altamente conservada na familia da anexina, pero o N-terminal varía grandemente.[7] A variabilidade do N-terminal é un construto físico para a variación entre subfamilias de anexinas.

A parte cenral de anexina de 310 aminoácidos ten catro repeticións de anexina, cada unha das cales composta por 5 hélices alfa.[10] A excepción é a anexina A-VI que ten dous dominios de núcleo de anexina conectados por un enlazador flexible.[10] A A-VI produciuse por duplicación e fusión de xenes para a A-V e a A-X. As caro repeticións de anexina producen unha proteína curvada e permiten diferenzas funcionais baseadas na estrutura da curva.[7] O lado cóncavo do núcleo de anexina interacciona co N-terminal e os segundos mensaeiros citosólicos, mentres que o lado convexo da anexina contén sitios de unión ao calcio.[13] Cada núcleo de anexina contén un sitio tipo II, tamén coñecido como sitio de unión ao calcio de tipo anexina; estes sitios de unión son a localización típica de interaccións de membrana iónicas.[7] Porén, son posibles outros métodos de conexión a membrana. Por exemplo, a A-V expón un residuo de triptófano cando se une ao calcio, que pode interaccionar con cadeas hidrocarbonadas da bicapa lipídica.[13]

A estutura diversa do N-terminal confire especificidade á sinalización celular de anexina. En todas as anexinas pénsase que o N-terminal se sitúa dentro do lado cóncavo do núcleo de anexina e prégase separadamente do resto da proteína.[7] A estrutura desta rexión pode dividirse en dúas grandes clases, os N-terminais curtos e longos. Un N-terminal curto, como o que ten a A-III, pode constar de 16 aminoácidos ou menos e viaxa ao longo do núcleo da proteína cóncavo interaccionando por medio de enlaces de hidróxeno.[10] Os N-terminais curtos pénsase que estabilizan o complexo anexina para incrementaren a unión ao calcio e poden ser os sitios para modificacións postraducionais.[10] Os N-terminais longos poden conter ata 40 residuos e teñen un papel máis complexo na sinalización de anexina.[7] Por exemplo, na A-I o N-terminal prégase formando unha hélice alfa anfipática e insírese no núcleo da proteína, desprazando a hélice D de repetición de anexina III.[7] Porén, cando o calcio se une, o N-terminal é empurrado desde o núcleo de anexina por cambios conformacionais dentro da proteína.[10] Polo tanto, o N-terminal pode interaccionar con outras proteínas, especialmente coa familia da proteína S-100, e inclúe sitios de fosforilación que permiten máis sinalización.[10] A A-II pode tamén usar o seu longo N-terminal para formar un heterotrímero entre a proteína S100 e dúas anexinas periféricas.[10] A diversidade estrutural das anexinas é o fundamento do rango funcional observado nestes mensaxeiros intracelulares complexos.

Localización celular

[editar | editar a fonte]

As anexinas caracterízanse pola súa capacidade dependente do calcio de unirse a fosfolípidos cargados negativamente (é dicir a paredes de membrana).[14] Están localizados só nalgunhas superficies de membranas dentro da célula, o cal sería evidencia dunha distribución heteroxénea do Ca2 dentro da célula.[10]

As especies de anexina (II, V, XI) atópanse dentro das membranas.[10] A actividade de tirosina quinase incrementa as concentracións de anexinas II, V dentro do núcleo celular.[10] A anexina XI está localizada predominantemente dentro do núcleo e está ausente dos nucléolos.[15] Durante a profase, a anexina XI translócase á envoltura nuclear.[15]

As anexinas son abundantes en vesículas da matriz ósea, e especúlase que xogan un papel na entrada de Ca2 en vesículas durante a formación da hidroxiapatita do mineral do óso.[16] Este asunto non foi estudado completamente, pero especulouse con que as anexinas poden estar implicadas no peche do colo da vesícula da matriz a medida que é endocitada.[10]

Papel no transporte de vesículas

[editar | editar a fonte]

Exocitose

[editar | editar a fonte]

As anexinas desempeñan un papel na vía exocitótica, especificamente nas etapas finais, preto de ou na membrana plasmática.[14] Atopáronse probas de que as anexinas ou proteínas similares a anexinas interveñen na exocitose en organismos inferiores, como o protozoo Paramecium.[14] Por medio do recoñecemento de anticorpos, obtivéronse evidencias de que as proteínas similares a anexinas están implicados no posicionamento e adhesión de orgánulos secretores no organismo Paramecium.[14]

A anexina VII foi a primeira anexina que se descubriu mentres se estaban investigando as proteínas que promoven o contacto e fusión de gránulos cromafíns.[10] Porén, estudos in vitro mostraron que a anexina VII non promove a fusión de membranas, senón soamente a adhesión próxima entre elas.[12]

Endocitose

[editar | editar a fonte]

As anexinas están implicadas no transporte e selección en eventos endocíticos. A anexina 1 é un substrato da tirosina quinase do receptor do factor de crecemento epidérmico (EGFR), que queda fosforilada no seu N-terminal cando se internaliza o receptor.[14] Atopáronse secuencias únicas que teñen como diana o endosoma no N-terminal das anexinas I e II, que serían útiles para a escolla de vesículas endocíticas.[10] As anexinas están presentes en varios procesos endocíticos. A anexina VI pénsase que está implicada nos eventos de formación de vesículas cubertas de clatrina, mentres que a anexina II participa tanto na internalización de ésteres do colesterol coma na bioxénese de endosomas multivesiculares.[10]

Armazón da membrana

[editar | editar a fonte]

As anexinas poden funcionar como proteínas armazón para ancorar outras proteínas á membrana celular. As anexinas ensámblanse como trímeros,[9] e esta formación do trímero está facilitada polo influxo de calcio e a unión eficiente á membrana. Esta ensamblaxe de trímero é normalmente estabilizada por outros núcleos de anexina unidos a membrana que hai na veciñanza. Finalmente, ensámblanse suficientes trímeros de anexina e únense á membrana celular. Isto inducirá a formación de redes de anexina unida a membranas. Estas redes poden inducir a indentación e a evaxinación de vesículas durante un evento de exocitose.[17]

Aínda que diferentes tipos de anexinas poden funcionar como armazóns de membrana, a anexina A-V é o armazón de anexina unida a membrana máis abondoso. A anexina A-V pode formar redes bidimensionais cando se une a unha unidade de fosfatidilserina da membrana.[18] A anexina A-V é efectiva en estabilizar os cambios de forma da célula durante a exocitose e endocitose, así como outros procesos da membrana celular. Alternativamente, as anexinas A-I e A-II únense a unidades de fosfatidilserina e fosfatidilcolina da membrana celular, e atópanse con frecuencia formando agrupacións monocapa que carecen de forma definida.[19]

Ademais, as anexinas A-I e A-II únense ao PIP2 (fosfatidilinositol-4,5-bisfosfato) na membrana celular e facilitan a ensamblaxe da actina preto da membrana.[10] Máis recentemente, as funcións dos armazóns de anexina foron ligados con aplicacións médicas. Estas aplicacións foron descubertas en estudos in vivo en vermes Caenorhabditis elegans, nos que o camiño dun ovo fecundado se rastreaba ata a súa chegada ao útero. Despois de ser fecundado, o ovo debe entrar nunha canle que teñen eses animais cuxa apertura é cinco veces máis pequena que o diámetro do ovo. Unha vez que o ovo fecundado pasou pola abertura, crese que as anexinas promoven o pregamento da membrana de modo parecido a un acordeón para que a membrana estirada volva á súa forma orixinal. Aínda que isto foi descuberto na anexina NEX-1 de nematodos, crese que un mecanismo similar ten lugar en humanos e outros mamíferos.[20]

Organización e tráfico de membrana

[editar | editar a fonte]

Varias anexinas teñen papeis activos na organización da membrana. A anexina A-II foi amplamente estudada neste aspecto e sábese que está moi implicada na organización dos lípidos da bicapa preto de sitios de ensamblaxe do citoesqueleto de actina. A anexina A-II pode unirse a PIP2 na membrana celular in vivo cunha afinidade de unión relativamente alta.[21]

Ademais, a anexina A-II pode unirse a outros lípidos de membrana como o colesterol, e esta unión é posible debido ao influxo de ións calcio.[22] A unión de anexina A-II a lípidos na bicapa orquestra a organización das balsas lipídicas na bicapa en sitios de ensamblaxe de actina. De feito, a propia anexina A-II é unha proteína que se une á actina e, polo tanto, pode formar unha rexión de interacción coa actina por medio das súas propiedades de actina filamentosa. Á súa vez, isto permite crear máis interaccións célula-célula entre monocapas de células como as epiteliais e endoteliais.[23] Ademais da anexina A-II, a anexina A-XI tamén organiza as propiedades da membrana celular. A anexina A-XI crese que está moi implicada na última fase da mitose: a citocinese. Nesta fase as células fillas sepáranse unha da outra porque a anexina A-XI insire unha nova membrana que se pensa é necesaria para a abscisión. Sen a anexina A-XI, crese que as células fillas non se poden separar totalmente e poden sufrir apoptose.[24]

Importancia clínica

[editar | editar a fonte]

Apoptose e inflamación

[editar | editar a fonte]

A anexina A-I parece ser unha das anexinas que intervén máis intensamente nas respostas antiinflamatorias. Despois dunha infección ou dano nos tecidos, a anexina A-I reduce a inflamación dos tecidos ao interaccionar con receptores para a anexina A-I de leucocitos. Á súa vez, a activación destes receptores funciona enviando os leucocitos ao sitio da infección para atacar a fonte da inflamación directamente.[25] Como resultado, isto inhibe a extravasación dos leucocitos (especificamente dos neutrófilos) e regula á baixa a magnitude da resposta inflamatoria. Sen a intervención da anexina A-I na mediación da resposta, a extravasación dos neutrófilos é moi activa e empeora a resposta inflamatoria nos tecidos danados ou infectados.[26]

A anexina A-I foi tamén implicada en mecanismos apoptóticos da célula. Cando se expresa na superficie dos neutrófilos, a anexina A-I promove mecanismos proapoptóticos. Alternativamente, cando se expresa na superficie da célula, a anexina A-I promove a eliminación por fagocitose de células que sufriron apoptose.[27] [28]

Ademais, a anexina A-I ten outras implicacións médicas no tratamento do cancro. A anexina A-I pode utilizarse como proteína da superficie celular marcadora dalgunhas formas de tumores que poden ser tratados con varias inmunoterapias con anticorpos contra a anexina A-I.[29]

Coagulación

[editar | editar a fonte]

A anexina A-V é un actor principal en mecanismos da coagulación do sangue. Igual que outros tipos de anexinas, a anexina A-V pode expresarse tamén na superficie celular e pode funcionar formando cristais bidimensionais para protexer os lípidos da membrana celular e impedir a súa actuación nos mecanismos da coagulaión.[10] desde o punto de vista médico, os fosfolípidos a miúdo poden recrutarse nas respostas autoinmunes, o que se observa principalmente en casos de perda do feto durante o embarazo. En tales casos, os anticorpos contra a anexina A-V destrúen a súa estrutura cristalina bidimensional e deixan de cubrir os fosfolípidos da membrana, facendo que queden dispoñibles para contribuír a varios mecanismos de coagulación.[30]

Fibrinólise

[editar | editar a fonte]

Aínda que varias anexinas poden estar implicadas nos mecnismos da fibrinólise, a anexina A-II é a máis importante na mediación destas respostas. A expresión da anexina A-II na superficie da célula crese que serve como receptor do plasminóxeno, o cal funciona producindo plasmina. A plasmina inicia a fibrinólise degradando a fibrina. A destrución da fibrina é unha medida preventiva natural porque impide a formación de coágulos de sangue polas redes de fibrina.[31]

A anexina A-II ten importancia médica porque pode utilizarse en tratamentos de varias doenzas cardiovasculares que son frecuentes cando hai coágulos de sangue debidos á formación de redes de fibrina.

Tipos/subfamilias

[editar | editar a fonte]

Proteínas humanas que conteñen este dominio

[editar | editar a fonte]

ANXA1; ANXA10; ANXA11; ANXA13; ANXA2; ANXA3; ANXA4; ANXA5; ANXA6; ANXA7; ANXA8; ANXA8L1; ANXA8L2; ANXA9;

  1. Annexins Medical Subject Headings (MeSH) na Biblioteca Nacional de Medicina dos EUA.
  2. "lipocortin definition". Arquivado dende o orixinal o 2007-06-14. Consultado o 2007-03-10. 
  3. A. D. Taylor, J. G. Philip, C. D. John, P. O. Cover, J. F. Morris, R. J. Flower, J. C. Buckingham, Annexin 1 (Lipocortin 1) Mediates the Glucocorticoid Inhibition of Cyclic Adenosine 3′,5′-Monophosphate-Stimulated Prolactin Secretion, Endocrinology, Volume 141, Issue 6, de xuño de 2000, Pages 2209–2219, https://doi.org/10.1210/endo.141.6.7512
  4. Donnelly SR, Moss SE (xuño de 1997). "Annexins in the secretory pathway". Cell. Mol. Life Sci. 53 (6): 533–8. PMC 11147375. PMID 9230932. doi:10.1007/s000180050068. 
  5. Geisow MJ, Fritsche U, Hexham JM, Dash B, Johnson T (abril de 1986). "A consensus sequence repeat in Torpedo and mammalian calcium-dependent membrane binding proteins". Nature 320 (6063): 636–38. PMID 2422556. doi:10.1038/320636a0. 
  6. Geisow MJ, Walker JH, Boustead C, Taylor W (abril de 1987). "Annexins – a new family of Ca2 -regulated phospholipid-binding protein". Biosci. Rep. 7 (4): 289–98. PMID 2960386. doi:10.1007/BF01121450. 
  7. 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 7,6 7,7 Gerke V, Moss S (2002). "Annexins: form structure to function.". Physiol. Rev. 82 (2): 331–71. PMID 11917092. doi:10.1152/physrev.00030.2001. 
  8. Ghoshdastider, U; Popp, D; Burtnick, L. D.; Robinson, R. C. (2013). "The expanding superfamily of gelsolin homology domain proteins". Cytoskeleton 70 (11): 775–95. PMID 24155256. doi:10.1002/cm.21149. 
  9. 9,0 9,1 Oling F, Santos JS, Govorukhina N, Mazères-Dubut C, Bergsma-Schutter W, Oostergetel G, Keegstra W, Lambert O, Lewit-Bentley A, Brisson A (decembro de 2000). "Structure of membrane-bound annexin A5 trimers: a hybrid cryo-EM – X-ray crystallography study". J. Mol. Biol. 304 (4): 561–73. PMID 11099380. doi:10.1006/jmbi.2000.4183. 
  10. 10,00 10,01 10,02 10,03 10,04 10,05 10,06 10,07 10,08 10,09 10,10 10,11 10,12 10,13 10,14 10,15 10,16 10,17 Gerke V, Creutz CE, Moss SE (xuño de 2005). "Annexins: linking Ca2 signalling to membrane dynamics". Nat. Rev. Mol. Cell Biol. 6 (6): 449–61. PMID 15928709. doi:10.1038/nrm1661. 
  11. van Genderen HO, Kenis H, Hofstra L, Narula J, Reutelingsperger CP (xuño de 2008). "Extracellular annexin A5: functions of phosphatidylserine-binding and two-dimensional crystallization". Biochim. Biophys. Acta 1783 (6): 953–63. PMID 18334229. doi:10.1016/j.bbamcr.2008.01.030. 
  12. 12,0 12,1 s areutz Carl E.; Pazoles Christopher J.; Pollard Harvey B. (abril de 1978). "Identification and purification of an adrenal medullary protein (synexin) that causes calcium-dependent aggregation of isolated chromaffin granules". Journal of Biological Chemistry 253 (8): 2858–66. PMID 632306. doi:10.1016/S0021-9258(17)40901-X. 
  13. 13,0 13,1 Concha NO, Head JF, Kaetzel MA, Dedman JR, Seaton BA (setembro de 1993). "Rat annexin V crystal structure: Ca(2 )-induced conformational changes". Science 261 (5126): 1321–4. Bibcode:1993Sci...261.1321C. PMID 8362244. doi:10.1126/science.8362244. 
  14. 14,0 14,1 14,2 14,3 14,4 Gerke V, Moss SE (xuño de 1997). "Annexins and membrane dynamics". Biochim. Biophys. Acta 1357 (2): 129–54. PMID 9223619. doi:10.1016/S0167-4889(97)00038-4. 
  15. 15,0 15,1 Tomas A, Moss S (2003). "Calcium- and Cell Cycle-dependent Association of Annexin 11 with the Nuclear Envelope.". J. Biol. Chem. 278 (22): 20210–20216. PMID 12601007. doi:10.1074/jbc.M212669200. hdl:10044/1/42329. 
  16. Genge BR, Wu LN, Wuthier RE (marzo de 1990). "Differential fractionation of matrix vesicle proteins. Further characterization of the acidic phospholipid-dependent Ca2 –binding proteins". J. Biol. Chem. 265 (8): 4703–10. PMID 2155235. doi:10.1016/S0021-9258(19)39619-X. 
  17. Kenis H, van Genderen H, Bennaghmouch A, Rinia HA, Frederik P, Narula J, Hofstra L, Reutelingsperger CP (decembro de 2004). "Cell surface-expressed phosphatidylserine and annexin A5 open a novel portal of cell entry". J. Biol. Chem. 279 (50): 52623–9. PMID 15381697. doi:10.1074/jbc.M409009200. 
  18. Pigault C, Follenius-Wund A, Schmutz M, Freyssinet JM, Brisson A (febreiro de 1994). "Formation of two-dimensional arrays of annexin V on phosphatidylserine-containing liposomes". J. Mol. Biol. 236 (1): 199–208. PMID 8107105. doi:10.1006/jmbi.1994.1129. 
  19. Janshoff A, Ross M, Gerke V, Steinem C (agosto de 2001). "Visualization of annexin I binding to calcium-induced phosphatidylserine domains". ChemBioChem 2 (7–8): 587–90. PMID 11828493. doi:10.1002/1439-7633(20010803)2:7/8<587::AID-CBIC587>3.0.CO;2-Q. 
  20. Creutz CE, Snyder SL, Daigle SN, Redick J (marzo de 1996). "Identification, localization, and functional implications of an abundant nematode annexin". J. Cell Biol. 132 (6): 1079–92. PMC 2120750. PMID 8601586. doi:10.1083/jcb.132.6.1079. 
  21. Rescher U, Ruhe D, Ludwig C, Zobiack N, Gerke V (xullo de 2004). "Annexin 2 is a phosphatidylinositol (4,5)-bisphosphate binding protein recruited to actin assembly sites at cellular membranes". J. Cell Sci. 117 (Pt 16): 3473–80. PMID 15226372. doi:10.1242/jcs.01208. 
  22. Rescher U, Gerke V (xuño de 2004). "Annexins--unique membrane binding proteins with diverse functions". J. Cell Sci. 117 (Pt 13): 2631–9. PMID 15169834. doi:10.1242/jcs.01245. 
  23. Hayes MJ, Rescher U, Gerke V, Moss SE (agosto de 2004). "Annexin-actin interactions". Traffic 5 (8): 571–6. PMID 15260827. doi:10.1111/j.1600-0854.2004.00210.x. 
  24. Tomas A, Futter C, Moss SE (2004). "Annexin 11 is required for midbody formation and completion of the terminal phase of cytokinesis". J. Cell Biol. 165 (6): 813–822. PMC 2172404. PMID 15197175. doi:10.1083/jcb.200311054. 
  25. Prossnitz ER, Ye RD (1997). "The N-formyl peptide receptor: a model for the study of chemoattractant receptor structure and function". Pharmacol. Ther. 74 (1): 73–102. PMID 9336017. doi:10.1016/S0163-7258(96)00203-3. 
  26. Hannon R, Croxtall JD, Getting SJ, Roviezzo F, Yona S, Paul-Clark MJ, Gavins FN, Perretti M, Morris JF, Buckingham JC, Flower RJ (febreiro de 2003). "Aberrant inflammation and resistance to glucocorticoids in annexin 1-/- mouse". FASEB J. 17 (2): 253–5. PMID 12475898. doi:10.1096/fj.02-0239fje. 
  27. Arur S, Uche UE, Rezaul K, Fong M, Scranton V, Cowan AE, Mohler W, Han DK (abril de 2003). "Annexin I is an endogenous ligand that mediates apoptotic cell engulfment". Dev. Cell 4 (4): 587–98. PMID 12689596. doi:10.1016/S1534-5807(03)00090-X. 
  28. Arur, S.; et al. (2003). "Annexin I is an endogenous ligand that mediates apoptotic cell engulfment". Dev. Cell 4 (4): 587–598. PMID 12689596. doi:10.1016/S1534-5807(03)00090-X. 
  29. Oh P, Li Y, Yu J, Durr E, Krasinska KM, Carver LA, Testa JE, Schnitzer JE (xuño de 2004). "Subtractive proteomic mapping of the endothelial surface in lung and solid tumours for tissue-specific therapy". Nature 429 (6992): 629–35. Bibcode:2004Natur.429..629O. PMID 15190345. doi:10.1038/nature02580. 
  30. Rand JH (setembro de 2000). "Antiphospholipid antibody-mediated disruption of the annexin-V antithrombotic shield: a thrombogenic mechanism for the antiphospholipid syndrome". J. Autoimmun. 15 (2): 107–11. PMID 10968894. doi:10.1006/jaut.2000.0410. 
  31. Ling Q, Jacovina AT, Deora A, Febbraio M, Simantov R, Silverstein RL, Hempstead B, Mark WH, Hajjar KA (xaneiro de 2004). "Annexin II regulates fibrin homeostasis and neoangiogenesis in vivo". J. Clin. Invest. 113 (1): 38–48. PMC 300771. PMID 14702107. doi:10.1172/JCI19684. 

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Bibliografía

[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas

[editar | editar a fonte]