Positivismo

Augusto Comte.

O positivismo (a partir de positivo, do latín positivus –a –um ‘certo’, ‘convencional’ e parece que entrou dende o francés) é unha corrente filosófica caracterizada por adoptar, en xeral,unha actitude cientificista e antimetafísica, confiando plenamente na humanidade e no seu progreso indefinido. Este punto de vista proclama exclusivamente a lexitimidade e validez do coñecemento proporcionado polas ciencias empíricas. Por iso considérase que a filosofía tradicional, entendida principalmente como metafísica ou coñecemento especulativo sen necesidade de comprobación empírica, debe substituírse por outra que teña como único obxectivo entender a natureza e os métodos das ciencias, fundamentalmente as ciencias da natureza (astronomía, física, química e bioloxía). O positivismo enlázase habitualmente cunha ontoloxía materialista.

Historia e características

Historicamente a filosofía positivista xorde no século XIX, sendo os seus máximos expoñentes Augusto Comte (1798-1857) e Ernst Mach (1838-1916). O primeiro usou a palabra "positivismo", tomada do filósofo francés Saint-Simon (1760-1825), para designar o seu pensamento. Así mesmo, denominou estadio positivo á etapa do progreso humano na que a ciencia convértese na principal forza social, superando períodos anteriores de carácter metafísico e relixioso nos que dominaban as supersticións e as crenzas infundadas.

Curiosamente, nos últimos escritos da súa vida, Comte deriva cara posturas sentimentalistas e irracionais elaborando unha Relixión da Humanidade, na que se rendería culto ós grandes homes de ciencia, así como a toda unha serie disparatada de personalidades moi variadas, entre as que incluso atópanse amigos persoais seus. Esta relixión positiva gozou dalgunha implantación social en cidades como Londres, París e Río de Xaneiro.

De todas formas, a deriva relixiosa do positivismo non foi secundada por autores posteriores, por exemplo Mach, que se mantivo dentro das marxes dun cientificismo extremo. Baixo a influencia deste último e a do austríaco Ludwig Wittgenstein (1889-1951), o positivismo cientificista transformase no século XX dando lugar ó neopositivismo. O manifesto fundacional deste publicouse en 1929 co nome de Wissenschaftliche Weltauffassung: Der Wiener Kreis (Concepción científica do mundo: Círculo de Viena). Este caracterízase por presentar un enfoque da metodoloxía científica elaborado de forma precisa por medio da lóxica formal, así como por intentar reducir toda investigación científica ó método e linguaxe da física (fisicalismo). A través deste programa filosófico e científico o neopositivismo contribuíu a impulsar notablemente a filosofía da ciencia durante o século XX.

En dereito, denomínase positivismo xurídico á ciencia xurídica que só admite a existencia de leis positivas. Consisten unicamente en convencións humanas excluíndo que haxa outras leis de maior rango, ben de carácter natural ou ben de carácter teolóxico.

Véxase tamén

Bibliografía

A. Comte, Cours de Philosophie positive, 1830-1842 (Curso de filosofía positiva) E. Mach, Die Analyse der Empfindungen, 1900 (Análise das sensacións) R. Carnap, Der Logische Aufbau der Welt, 1928 (A construción lóxica do mundo)