Xavier Zubiri

Xabier Zubiri Apalategui, nado en Donostia o 4 de decembro de 1898 e finado en Madrid o 21 de setembro de 1983, foi un filósofo vasco e un dos máis importantes de España no século XX, cunha obra extraordinariamente creativa e consistente.

Xavier Zubiri

Biografía
Nacemento	4 de decembro de 1898 Donostia (España)
Morte	21 de setembro de 1983 (84 anos) Madrid (España)
Lugar de sepultura	Cemiterio Civil de Madrid 40°25′21″N 3°38′10″O
Catedrático
Datos persoais
Relixión	Igrexa católica
Educación	Universidade de Madrid
Actividade
Lugar de traballo	Barcelona Madrid
Ocupación	filósofo, profesor universitario, escritor
Empregador	Universidade Complutense de Madrid Universidade de Barcelona
Obra
Doutorando	José Gaos (pt) e Julián Marías
Familia
Cónxuxe	Carmen Castro Madinaveitia
Premios
Gran Cruz da Orde do Mérito da República Federal de Alemaña

Traxectoria

Fixo os estudos secundarios na súa cidade natal até 1915. Trasladouse a Madrid para ingresar no Seminario Conciliar, onde foi alumno de Juan Zaragüeta. Comezou estudos na Universidade Central na Facultade de Filosofía e Letras, con profesores como José Ortega y Gasset ou Javier García Morente.

Lovaina e Roma

Entre 1920 e 1921 Zubiri trasladouse a Lovaina para ampliar os seus estudos filosóficos. Mentres, nun ínterim, en novembro de 1920, presentou na Universidade Pontificia de Roma a súa tese de doutoramento en teoloxía. En Lovaina trabou os primeiros contactos coa fenomenoloxía. De feito, Zubiri presentou a súa memoria de licenciatura en Lovaina sobre ese campo (Le problème de le objectivité d'après Edmund Husserl. I: La logique pure / O problema da obxectividade segundo Edmund Husserl, I: A lóxica pura). Antes de acabar o curso de 1921, en maio Zubiri leu a súa tese doutoral, Ensayo de una teoría fenomenológica del juicio, na Universidade Central madrileña, dirixida por Ortega. Ese mesmo ano foi ordenado sacerdote.

Profesor, viaxe a Alemaña e matrimonio

En 1926 obtivo a cátedra de Historia da Filosofía na Universidade Central, vacante tralo pasamento de Adolfo Bonilla San Martín. En 1929 seguiu cursos en Friburgo (Alemaña) co seu admirado Edmund Husserl e con Martin Heidegger. Pasou por Berlín antes de reincorporarse á súa cátedra madrileña en 1931. En 1935 obtivo a secularización e casou o ano seguinte con Carmen Castro, filla do profesor e ensaísta Américo Castro. O matrimonio pasou os anos da Guerra Civil española en París.

Dificultades durante o franquismo

Ao regresar a España acabada a guerra, Zubiri non puido retomar o traballo na súa cátedra madrileña, por oposición das autoridades eclesiásticas. Trasladouse daquela a Barcelona e impartirá clases na universidade entre 1940 e 1942.

Ante as dificultades impostas polas autoridades franquistas, Zubiri decide pedir a excedencia. De regreso a Madrid impartirá cursos privados, e verá financiada pola banca Urquijo unha empresa de publicacións. Dese xeito, e a través de cursos e conferencias no estranxeiro, puido sosterse economicamente, en tanto ía madurando e publicando a súa obra. Parte dela foi publicada postumamente.

Tumba de Xabier Zubiri e a súa muller no Cemiterio Civil de Madrid

A filosofía de Zubiri

Talvez o principal achado de Zubiri é a creación dun sistema metafísico que enraíza na súa visión do ser humano como unha "intelixencia sentinte" situada na realidade. Neste sistema, o ser humano é "relegado" polo "poder do real", de xeito que a súa realidade persoal está intimamente conectada con entes situados nun contexto real. Ao tempo, o ser humano pode ser considerado o autor do seu propio ser persoal (o seu "Eu"), a través da apropiación pola experiencia e polo exercicio da liberdade persoal dentro dun contexto real, de modo que Zubiri pode referirse ao ser humano como "animal de realidades". A apertura do ser humano ante as posibilidades é o que fai do ser humano unha "esencia aberta", concepto que se opón a "esencia pechada" (é dicir, unha estrutura que simplemente obra segundo regras de funcionalidade).

Obra (Selección)

• Ensayo de una teoría fenomenológica del juicio (1923)
• Hegel y el problema metafísico, in rev. Cruz y Raya (1933)
• La idea de Naturaleza: la nueva física, in rev. Cruz y Raya (1934)
• El saber filosófico y su historia, in rev. Cruz y Raya (1935)
• Ciencia y realidad, in rev. Escorial (1941)
• Naturaleza, Historia, Dios (1944)
• Sobre la esencia" (1962)
• Cinco lecciones de filosofía (1963)
• El hombre, realidad personal [1963]
• El origen del hombre [1964]
• Notas sobre la inteligencia humana [1966–67]
• La dimensión historica del ser humano [1973]
• El hombre y su cuerpo [1974]
• El problema teologal del hombre [1975]
• El concepto descriptivo del tiempo [1976]
• Respectividad de lo real [1979]
• Inteligencia y Realidad (1980)
• Inteligencia y Logos (1982)
• Inteligencia y Razón (1983)

As seguintes son obras publicadas postumamente:

• El hombre y Dios (1984)
• Sobre el hombre (1986)
• Estructura dinámica de la realidad (1989)
• Sobre el sentimiento y la volición (1992)
• El problema filosófico de la historia de las religiones (1993)
• El problema teologal del hombre: Cristianismo (1997)
• Los problemas fundamentales de la metafísica occidental (1994)
• Primeros escritos (1921-1926) (2000)
• Espacio. Tiempo. Materia (1996)
• El hombre y la verdad (1999)
• Sobre la realidad (2001)
• Sobre el problema de la filosofía y otros escritos (1932-1944) (2002)
• El hombre: lo real y lo irreal (2005).

Véxase tamén

Bibliografía

• Domínguez Prieto, Xosé Manuel (2003). Xabier Zubiri. A Coruña: Baía Edicións. ISBN 978-84-96128-31-6. 

Ligazóns externas

• Coca, Juan Romay (2008). "Actualidad del concepto de phylum en Zubiri". Ideas y valores: Revista Colombiana de Filosofía 57 (136): 59–68. ISSN 0120-0062. (en castelán)