Sturm und Drang
Sturm und Drang (que podería traducirse por "tormenta e ímpeto" ou "tormenta e ansia") é o nome usado para designar un movemento literario e musical alemán, que se desenvolveu dende finais da década de 1760 ata os primeiros anos da década de 1780. O movemento puña a énfase na subxectividade individual e na libre expresión de estados emocionais extremos, en resposta ós límites impostos polos ilustrados alemáns (Aufklärung) e os movementos estéticos asociados a este. O filósofo Johann Georg Hamann é considerado o ideólogo da movemento, que tivo a Johann Wolfgang von Goethe como un dos seus representantes senlleiros, por ben que tanto el como Friedrich Schiller acabaron por separarse del, iniciando o que sería chamado clasicismo de Weimar. O movemento, que toma o seu nome da bra dramática do mesmo título de Friedrich Maximilian Klinger, pode ser clasificado dentro das correntes prerrománticas europeas.
A literatura do Aufklärung
editarNa segunda metade do século 18 a vida literaria e filosófica nos territorios de lingua alemá estivo marcada polas correntes da Ilustración (Aufklärung na terminoloxía alemá). A definición de Immanuel Kant "saída .do home da minoría de idade causada por el mesmo" era a máxima vital que definía os obxectivos a acadar. A literatura debía servir para a educación moral do lector e para espertar nel o sentido común. Para acadar estas metas, a literatura estaba suxeita a unhas regras que deixaban pouca marxe para a creación individual.. As unidades clásicas de lugar, tempo e acción, un nivel de linguaxe elevado e a separación ríxida do nobre e o burgués mos seus correlatos de traxedia e comedia eran os postulados básicos, que se ensinaban nas academias literarias da época.
Os comezos
editarA obra de Gotthold Ephraim Lessing Minna, de 1767 amosaba xa que os límites impostos polo regulamento citado, eran demasiado estreitos para a expresión dunha literatura de crítica social axeitada á situación do tempo (tendo en conta que a educación política era unha das facetas do Aufklärung). A reacción contra os postulados estritos do Aufklärung puxo os alicerces para a superación do predominio da Razón na literatura, e desatou un desbordamento do sentimentalismo, da fantasía e das forzas da paixón como novos valores literarios fundamentais.
O movemento renovador que atravesou a literatura en lingua alemá, estaba marcado, dentro do seu carácter predominantemente novo e burgués, por un alto nivel de idealismo: 'grandeza do corazón e liberdade do sentimentos, inspiración e instinto, emoción no canto de razón A rebelión da xuventude tiña un equivalente literario,. E unha nova xeración de escritores atopou nas teses de Johann Gottfried Herder o eco dos seus sentimentos e as súas experiencias. Herder, convertido en precursor do Sturm und Drang, criticou a arrogancia do Aufklärung perante as xentes simples e esixiu que as cancións e poemas populares foran recoñecidas como arte. Tamén o Ugolino (1768) de Heinrich Wilhelm von Gerstenberg pode ser incluído na primeira fase do Sturm und Drang, malia que se cadra era Herder o único en sospeitar algo dos auténticos obxectivos do autor.
Características
editarOs ideais das novas xeracións de autores na literatura alemá do século 18 que acababa, volvéronse contra a tradición e a autoridade. Fronte ás regras poéticas aprendidas das academias, os xoves salvaxes contrapoñían a independencia do xenio orixinal, que vertía as súas experiencias nunha forma artística propia, afastada das regras clásicas, que eran consideradas unha renuncia as propias capacidades e á forza do xenio orixinal. As regras eran muletas para enfermos que non eran precisas para os xenio san dos autores novos. A escrita non debía cinguirse a unha forma, senón que debía ser axeitada ó mundo tal como o vían os membros da xeración do Sturm und Drang; un reflexo da enerxía. da súa xuventude.
Un novo xeito de relación coa natureza, que buscaba a compenetración con ela uníase co sentimento tráxico da comprensión do xenio. Os sentimentos, o propio Eu, transformáronse en suxeitos da observación literaria. A cita de Herder "A voz do corazón é decisiva para a decisión sensata" amosa a protesta contra os principios morais dominantes na época, que facían depender as decisións da moral establecida e non do corazón. Neste pensamento está implícita a crítica ó sistema feudal, contra o que tamén pretendía superar o Aufklärung. Á razón coma valor máximo, o Sturm und Drang opón, pois, o sentimento.
O tipo de obra máis característica na época do movemento foi o drama. O tema recorrente nos traballos da xeración é o dilema e o conflito dos xoves rebeldes que aspiran a liberdade cos atrancos da orde establecida. O teatro de Shakespeare converteuse no modelo a seguir, no canto do dos clásicos gregos e latinos.
Os autores perderon o temor a levaren ós escenarios á linguaxe popular e da mocidade. O enfrontamento dos escritores coa cultura cortesana ó estilo francés e a simpatía por temas coma a natureza, o corazón e o pobo chamaron poderosamente a atención dos seus contemporáneos. O Sturm und Drang deu lugar o nacemento dunha cultura xuvenil na literatura.
Algúns críticos consideran que o descoido das técnicas e das unidades dramáticas nas obras do Sturm und Drang, con seus cambios frecuentes (e por veces excesivos) de escenario, provocan con frecuencia a perda de forza dramática e dificultan mesmo a representación. A linguaxe exaltada, desenfreada, e chea de forza dramática e expresiva, está chea de exclamacións e expresións forzadas e por veces achégase a un populismo vulgar.
Autores e obras
editarOs autores asociados co Sturm und Drang procedían en xeral da pequena e mediana burguesìas. As dificultades para gañar a vida como escritores profesionais obrigáronos a busca-lo sustento material traballando como profesores particulares ou procurando postos eclesiásticos. Falto de resonancia social, se exceptuamos a novela Die Leiden des jungen Werthers de Goethe, o movemento ficou restrinxido á valoración de grupos reducidos, unidos en pequenas asociacións, coma o Göttinger Hain). O movemento centrouse sobre todo en Estrasburgo, Gotinga e Frankfurt. Para moitos autores, sobre todo Goethe e Schiller, o Sturm und Drang non goi máis cá unha fase da súa carreira literaria. Moitos autores e obras foron coñecidos no seu tempo só por un público interesado e hoxe están esquecidos.
Algúns autores e obras destacadas correspondentes ó movemento:
(1749-1832)
- Zum Shakespeares-Tag (discurso) 1771
- Sesenheimer Lieder 1770/71
- Prometheus (Balada) 1772-1774
- Oda Ganymed 1774
- Götz von Berlichingen (Drama) 1773
- Clavigo 1774
- Die Leiden des jungen Werthers (As mágoas do mozo Werther) (novela) 1774
- Mahomets Gesang 1774
- Adler und Taube 1774
- An Schwager Kronos 1774
- Gedichte der Straßburger und Frankfurter Zeit 1775
- Stella. Ein Schauspiel für Liebende 1776
- Die Geschwister 1776
- Erlkönig (Balada) 1782
- Willkommen und Abschied (Benvida e despedida) (Poema amoroso)
- Gedichte sind gemalte Fensterscheiben
(1759-1805)
- Die Räuber 1781 (Drama)
- Die Verschwörung des Fiesko zu Genua 1783
- Kabale und Liebe 1784 (Drama)
- An die Freude 1785
(1751-1792)
- Anmerkung über das Theater nebst angehängtem übersetzten Stück Shakespeares 1774
- Der Hofmeister oder Vorteile der Privaterziehung 1774 (Drama)
- Lustspiele nach dem Plautus fürs deutsche Theater 1774
- Die Soldaten 1776 (Drama)
(1752-1831)
- Das leidende Weib 1775
- Sturm und Drang 1776 (Drama)
- Die Zwillinge 1776 (Drama)
- Simsone Grisaldo 1776
- Das letzte Gebet 1777
(1747-1794)
- Lenore 1773
- Gedichte 1778
- Der Bauer an seinen durchlauchtigen Tyrannen, 1774
- Wunderbare Reisen zu Wasser und zu Lande, Feldzüge und lustige Abenteuer des Freiherren von Münchhausen 1786
(1737-1823)
- Gedichte eines Skalden 1766
- Briefe über Merkwürdigkeiten der Literatur 1766/67
- Ugolino 1768
(1730-1788)
- Sokratische Denkwürdigkeiten für die lange Weile des Publikums zusammengetragen von einem Liebhaber der langen Weile 1759
- Kreuzzüge des Philologen 1762
(1746-1803)
- Ardinghello und die glückseligen Inseln 1787
(1744-1803)
- Fragmente über die neuere deutsche Literatur 1767/68
- Kritische Wälder oder Betrachtungen, die Wissenschaft und Kunst des Schönen betreffend, nach Maßgabe neuerer Schriften 1769
- Journal meiner Reise im Jahre 1769 1769
- Abhandlung über den Ursprung der Sprache 1770
- Von deutscher Art und Kunst, einige fliegende Blätter 1773
- Volkslieder 1778/79
- Vom Geist der Hebräischen Poesie 1782/83
- Ideen zur Philosophie der Geschichte der Menschheit 1784/91