Ría de Ortigueira

Véxase tamén: Ortigueira - Mera.

A ría de Ortigueira, tamén coñecida como ría de Ortigueira e Ladrido e como ría de Santa Marta de Ortigueira, é unha ría galega situada ao norte da provincia da Coruña, en Galicia, España.

Ría de Ortigueira

Tipo	ría Estuario
Localización
Continente	Europa
División administrativa	Ortigueira, España
43°44′11″N 7°49′30″O
Afluentes	Río Mera, ría de Ortigueira ,río Baleo

Está formada pola desembocadura do río Mera, as súas augas bañan os concellos de Cariño e Ortigueira. Debe o seu nome á vila de Ortigueira, e conta con dous portos pesqueiros, o de Espasante, no presente sen apenas actividade pesqueira, e o de Cariño, moito máis importante.

Está catalogada como unha zona especial de conservación (ZEC) e unha zona de especial protección para as aves (ZEPA). Ademais, por ser un importante lugar de paso e invernada de aves acuáticas está dentro do Convenio de Ramsar como zona húmida protexida.

Xeografía

A ría vista desde a serra da Capelada.

A ría de Ortigueira áchase encaixada entre a serra da Capelada polo oeste e a da Coriscada polo leste. Ambas as serras discorren case paralelas en dirección nordeste e culminan no mar Cantábrico, entre os cabos Ortegal e Estaca de Bares respectivamente.

A ría ocupa un vasto e serpenteante estuario creado polo río Mera. Na súa marxe oriental áchase o río Baleo, que á súa vez forma a pequena ría de Ladrido, que toma o seu nome da parroquia de Ladrido, situada ao pé da súa desembocadura.

As súas augas bañan os municipios de Ortigueira e Cariño.

Ten uns 10 km de lonxitude, unha anchura máxima de 3 km e o seu calado é tan reducido que se baleira case por completo durante a baixamar, deixando exposta unha amplísima chaira intermareal na que predominan os limos e fangos nos seus tramos alto e medio e os fondos areosos no seu tramo final, nas inmediacións da praia de Morouzos.

Panorámica da ría de Ortigueira.

Climatoloxía

O clima da ría de Ortigueira é oceánico, con temperaturas suaves en verán e invierno e chuvias moi abundantes, normalmente superiores aos 1 000 mm de precipitación media anual.

A humidade relativa é alta durante todo o ano e a temperatura media anual rolda os 13 °C.

Durante os meses que van de xuño a outubro predominan os vientos de dirección nordeste.. Son ventos cálidos que chegan desde o mar cargados de humidade e que arrefrían ao ascenderen ás serras costeiras. Trátase do efecto Föhn: o rápido arrefriameniento condensa o vapor de auga e xera un manto nubrado de estancamento (nube orográfica) a baixa altitude, moi típico dos veráns de toda a costa norte galega, que deixa temperaturas moi suaves e frecuentes, aínda que débiles, precipitacións na marxe de barlovento das serras.

Flora

Fento común (Pteridium aquilinum).

Como no resto do litoral de Galicia, o bosque autóctono desapareceu practicamente das súas ribeiras debido ao monocultivo de eucalipto, aínda que sobreviven pequenas manchas nas que proliferan os salgueiros, bidueiros, castiñeiros, carballos etc.

No sotobosque abundan as silvas (Rubus lusitanicus) e varias especies de fentos con preponderancia do fento común (Pteridum aquilinum), mentres que na matogueira as especies predominantes son os toxos (Ulex europaeus) e a xesta (Cytisus scoparius).

Ao longo das beiras e nos illotes que non quedan cubertos na preamar medran xuncos (Scirpus holoschoenus e Juncus acutus principalmente) e a principios da primavera, nas zonas sombrías e encharcadas, florecen milleiros de exemplares de lirio amarelo (Iris pseudacorus).

Na chaira intermareal podemos encontrar pradeiras de Zostera sp (cebas) e multitude de especies de algas como, por exemplo, Chondrus crispus, Gelidium sesquipedale, Laminaria ochroleuca e Codium tomentosum.

Por último, os topónimos Ortigueira e Ortegal (de orixe latina) fan referencia á abundancia de ortigas, que de feito seguen a ser moi abundantes e utilizadas tradicionalmente nesta zona polas súas virtudes terapéuticas e gastronómicas.

Fauna

Londras no porto de Ortigueira.

Mamíferos

Londra, corzo, xabaril, teixugo, raposo, marta, denociña, esquío, morcego orelludo común, rato de auga etc.

Aves

A ría de Ortigueira é unha das zonas húmidas máis importantes de Galicia e constitúe un santuario para un gran número de especies de anátidos, limícolas e garzas que pasan o inverno ao seu abeiro. Outras moitas especies fac escala nas súas ribeiras durante os seus tránsitos migratorios de primavera e outono. (Ver lista máis abaixo).

Anfibios e réptiles

Hyla arborea¡¡, ra vermella, tritón ibérico, píntega común, salamántiga galega, víbora de Seoane e lagarto das silveiras.

Resulta sorprendente a existencia dunha colonia de lagarta da serra (Iberolacerta montícola) a nivel do mar, en pleno casco urbano de Ortigueira.

Aves observadas

A continuación, dáse unha relación das especies presentes na ría de Ortigueira ao longo do ano:

Parella de lavancos: ♂ á esquerda, ♀ á dereita.

Garza real.

Píllara dourada.

Especies sedentarias

azor común	azulenta común	carrizo	chasco común	Cisticola juncidis
corvo grande	corvo pequeno	curuxa común	escribenta común	escribenta riscada
estreliña común	falcón peregrino	ferreiriño rabilongo	gabeador común	gabián eurasiático
gaivota patiamarela	galiña de río	lavandeira branca lavanco	liñaceiro común	martiño peixeiro
pentumeiro	merlo acuático	merlo común miñato común	paporrubio	paporrubio real
papuxa cabecinegra	papuxa das amoras	pardal comúnpega	pega rebordá	perdiz
peto verde	peto real	pimpín común pombo torcaz	rabirrubio tizón	rula turca
verderolo común	xílgaro

Especies invernantes

avefría	asubiador	bilurico bailón	bilurico común	bilurico patirrubio	bilurico pativerde
carrán ártico	carrán común	carrán cristado	cerreta	corvo mariño cristado	corvo mariño real
cullereiro	cullerete	estorniño negro	estorniño pinto	gabita común	gaivotón
gaivota chorona	gaivota escura	garza branca	garza real	garzota	laverca
mazarico chiador	mazarico rabinegro	mazarico real	pato cinsento	pato rabilongo	patirrubio
pica alpina	pica costeira	píllara riscada	píllara cincenta	píllara real	pilro cincento
pilro común	pilro gordo	pilro tridáctilo	mergullón orelleiro	mergullón pequeno	mergullón real

Especies estivais

andoriña

avenoiteira cincenta

cirrio común

picanzo vermello

Especies accidentais e/ou en paso migratorio

aguia peixeira	arao romeiro	cuco	escribenta amarela
escribidor das neves	gaivota polar	lagarteiro	mascato
mergo pequeno	mergo trullo	mobella grande	pedreiro cincento
píllara rubia	píllara dourada	píllara papuda	rula

Galería de imaxes

• 
  Corvo mariño real
  (Phalocrocorax carbo).
• 
  Martiño peixeiro
  (Alcedo athis).
• 
  Pilro común
  (Calidris alpina) que aínda conserva parte da súa plumaxe nupcial.
• 
  Pilro gordo
  (Calidris canutus) en paso migratorio postnupcial.
• 
  Salamántiga galega
  (Chioglossa lusitanica).
• 
  Lirio amarelo
  (Iris pseudacorus).

Protección

- Zona especial de conservación (ZEC ES1110001) "Ortigueira-Mera"

- Zona Húmida de Importancia Internacional. Convenio Ramsar.

- Zona de Especial Protección Para as Aves ZEPA ES0000086

Véxase tamén

Outros artigos

• Sitios Ramsar en España

Ligazóns externas

• Sociedade Galega de Ornitoloxía (SGO)
• Sociedad Española de Ornitología (SEO/Birdlife)
• Sociedade Galega de Historia Natural (SGHN)