Mary Frances Lyon
Mary Frances Lyon FRS,[3] nada en Norwich o 15 de maio de 1925 e finada en Oxfordshire o 25 de decembro de 2014,[4] foi unha xenetista inglesa, coñecida principalmente polo seu descubrimento da inactivación do cromosoma X, un importante fenómeno biolóxico que tamén se chama, na súa honra, lyonización.[5][6][7][8][9][10][11]
 | |
| Biografía | |
|---|---|
| Nacemento | (en) Mary Frances Lyon  15 de maio de 1925[1] Norwich, Reino Unido |
| Morte | 25 de decembro de 2014 Oxfordshire, Reino Unido |
| Educación | Universidade de Cambridge (BA, PhD) |
| Director de tese | Ronald Fisher |
| Q89547790 | inactivación do cromosoma X[2] |
| Actividade | |
| Campo de traballo | xenética |
| Ocupación | bióloga, xenetista |
| Empregador | Universidade de Edimburgo |
| Membro de | |
| Obra | |
| Doutorando | Elizabeth Fisher (cosupervisada con Steve Brown) |
| Premios | |
| |
Lista
| |
Infancia e educación
editarMary Lyon naceu o 15 de maio de 1925 en Norwich, Inglaterra e era a máis vella de tres irmáns fillos dun funcionario e unha mestre de escola. Foi educada nun instituto en Birmingham. Durante esa época, segundo ela dixo, empezou a interesarse na ciencia grazas a un bo mestre de escola[12] e os libros de natureza que gañou nun concurso de redacción.[13] Durante a Segunda guerra mundial, proseguiu os seus estudos no Girton College, Cambridge da Universidade de Cambridge,[14] onde leu libros de zooloxía, fisioloxía, química orgánica e bioquímica, sendo a zooloxía a principal materia. Daquela, só se lles permitía estudar na universidade a unhas 500 mulleres, en comparación con máis de 5000 homes. Ademais, as mulleres recibían só o chamado grao "titular", é dicir, non se lles outorgaba o grao, a pesar de que asistían ás mesmas clases que os homes e realizaban os mesmos cursos prácticos e os mesmos exames ca eles.[13] Durante esa época interesouse na embrioloxía. Continuou os seus estudos facendo o seu PhD (doutoramento) con R. A. Fisher, que foi profesor de xenética en Cambridge, onde ela caracterizou unha cepa mutante de ratos coa mutación 'pálida' e publicou a investigación. Durante o curso do seu doutoramento trasladouse a Edimburgo.
Investigación
editarDespois de obter o seu doutoramento en 1950[15], Lyon uniuse ao grupo de Conrad Hal Waddington, co cal traballara na última parte do seu doutoramento. O grupo fora fundado polo Medical Research Council para investigar a mutaxénese e os riscos xenéticos da radiación. Ademais dos ratos coa mutación 'pallid' ('pálida'), estudou mutacións como a 'ataxia' (que afecta ao sistema nervioso causando dificultades para camiñar aos ratos) e a 'twirler' (unha mutación que causaba probemas no oído interno, facendo que os ratos abaneasen a cabeza e camiñasen en círculos debido á perda do equilibrio).
En 1955, o seu grupo trasladouse á unidade de radiobioloxía MRC de Harwell, onde había máis espazo para o equipamento necesario para os ratos. Alí continuou investigando as mutacións dos ratos. Tamén examinou o mutante 'mottled' (de pintas), que tiña un efecto diferente en machos e femias de rato: os embrións masculinos ás veces morrían e os machos superviventes tiñan pelame branco, pero as femias normalmente vivían e eran variegadas. Por medio de hibridacións dirixidas e calculadas de mutantes, investigou a transición da mutación e chegou á conclusión de que a mutación estaba situada no cromosoma X. Isto, xunto con novos descubrimentos daquela época sobre o cromosoma X, levárona a hipotetizar o silenciamento do cromosoma X.[13]
Lyon publicou moitos artigos científicos revisados por pares sobre a radiación e a mutaxénese química e sobre estudos de xenes mutantes.[16] Fixo un amplo traballo sobre o complexo t dos ratos.[17][18]
Encabezou a sección de xenética da unidade de radioloxía MRC de Harwell desde 1962 a 1987. Aínda que se retirou da investigación en 1990, segundo unha entrevista realizada en 2010, seguiu realizando actividades no laboratorio unhas poucas veces á semana.[13]
Inactivación do cromosoma X
editar- Artigo principal: Inactivación do cromosoma X.
Mentres estaba facendo traballos sobre os perigos da radiación en 1961 descubriu a inactivación do cromosoma X, pola cal sería principalmente coñecida,[14] e dito fenómeno denomínase tamén lyonización na súa honra. As súas posteriores investigacións axudaron a dilucidar os mecanismos de control xenético do comosoma X e axudaron a explicar por que as femias 'portadoras' de trastornos xenéticos ligados ao X podían presentar síntomas suaves.[19]
Premios e honores
editarLyon foi elixida membro da Sociedade Real en 1973,[3] asociada estranxeira da Academia Nacional das Ciencias dos Estados Unidos e membro honorario estranxeiro da Academia Americana das Artes e as Ciencias. En 1994 gañou o Premio Mauro Baschirotto de xenética humana, en 1997 o Premio Wolf de Medicina pola súa hipótese sobre a inactivación aleatoria do cromosoma X en mamíferos. En 1997 recibiu o Premio Amory polos seus descubrimentos xenéticos sobre os cromosomas sexuais de mamíferos.[20] En 2004 foi galardoda co Premio March of Dimes en bioloxía do desenvolvemento. En 2006 recibiu o Premio Pearl Meister Greengard da Universidade Rockefeller. Desde 2015 A Sociedade da Xenética outorga a Medalla Mary Lyon na súa honra.
Outros premios e honores que recibiu foron:
- In 1984 gañou a Medalla Real da Sociedade Real.
- En 2003 recibiu a Medalla Mendel d'A Sociedade da Xenética.
- En 2006 foi galardoada co Premio Rosenstiel, xunto con Davor Solter e Azim Surani.
O seu nomeamento para a Sociedade Real dicía así:
Distinguida por moitas importantes contribucións á xenética dos mamíferos, notablemente sobre os efectos mutaxénicos da irradiación medidos en ratos, e sobre a construción da hipótese de que un dos dous cromosomas X das femias é inactivado nun estadio temperán da embrioxénese. A hipótese, que agora se acepta universalmente como probada, ofreceu unha solución ao problema que durara tanto tempo da compensación de dose do X nas femias de mamíferos, e iluminou moito a natureza da aneuploidía dos cromosomas sexuais, influíu en ideas sobre a orixe de certos tumores e da leucemia mielóxena crónica no home, e alimentou o pensamento sobre os mecanismos fundamentais de desactivación de xenes. A lionización, como outros rapidamente chamaron o fenómeno, quizais abriu máis liñas de investigción e estimulou máis traballos que calquera outro concepto biolóxico recente.[3]
Notas
editar- ↑ 1,0 1,1 Anon (2015). Lyon, Mary Frances. ukwhoswho.com. Who's Who (online Oxford University Press ed.). A & C Black, an imprint of Bloomsbury Publishing plc. doi:10.1093/ww/9780199540884.013.U25200.
- ↑ Lyon, M. F. (1998). "X-chromosome inactivation: A repeat hypothesis". Cytogenetics and Cell Genetics 80 (1–4): 133–7. PMID 9678347. doi:10.1159/000014969.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 "EC/1973/19: Lyon, Mary Frances". Londres: The Royal Society. Arquivado dende o orixinal o 07 de febreiro de 2015. Consultado o 19 de marzo de 2019.
- ↑ "Mary Lyon, geneticist – obituary". The Daily Telegraph. 3 de febreiro de 2015. Consultado o 4 de marzo de 2015.
- ↑ Rastan, Sohaila (2015). "Mary F. Lyon (1925–2014) Grande dame of mouse genetics". Nature 518 (7537): 36. PMID 25652989. doi:10.1038/518036a.
- ↑ "Formal portrait of Mary Lyon by Godfrey Argent". London: The Royal Society. Arquivado dende o orixinal o 07 de febreiro de 2015. Consultado o 19 de marzo de 2019.
- ↑ Mary Lyon Entry in Who named it?. Consultado o 4 de marzo de 2015.
- ↑ Oakes, Elizabeth H. Lyon, Mary Frances. International Encyclopedia of Women Scientists. New York, NY. Facts on File, Inc. 2002. Facts on File, Inc. Science Online. factsonfile.com.
- ↑ Lyon, M. F. (1961). "Gene action in the X-chromosome of the mouse (Mus musculus L.)". Nature 190 (4773): 372–3. Bibcode:1961Natur.190..372L. PMID 13764598. doi:10.1038/190372a0.
- ↑ Brockdorff, Neil (2017). "Polycomb complexes in X chromosome inactivation". Philosophical Transactions of the Royal Society B 372 (1733): 20170021. ISSN 0962-8436. PMC 5627167. PMID 28947664. doi:10.1098/rstb.2017.0021.
- ↑ Heard, Edith; Brockdorff, Neil (2017). "Preface: X-chromosome inactivation and Mary Lyon". Philosophical Transactions of the Royal Society B 372 (1733): 20160353. ISSN 0962-8436. PMC 5627156. PMID 28947653. doi:10.1098/rstb.2016.0353.
- ↑ "Genetics and Medicine Historical Network". Arquivado dende o orixinal o 24 de setembro de 2015. Consultado o 19 de marzo de 2019.
- ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 Gitschier, J. (2010). "The Gift of Observation: An Interview with Mary Lyon". PLoS Genetics 6 (1): e1000813. PMC 2809768. PMID 20107603. doi:10.1371/journal.pgen.1000813.
- ↑ 14,0 14,1 Peter Harper (11 de outubro de 2004). "Mary Lyon". Genetics and Medicine Historical Network, Cardiff University. Arquivado dende o orixinal o 24 de setembro de 2015. Consultado o 19 de marzo de 2019.
- ↑ Haines, Catharine M. C. (2018). "Lyon, Mary Frances". Oxford Dictionary of National Biography 1. doi:10.1093/odnb/9780198614128.013.109090.
- ↑ Mary F. Lyon's publications indexed by the Scopus bibliographic database
- ↑ Lyon, M. F. (1986). "Male sterility of the mouse t-complex is due to homozygosity of the distorter genes". Cell 44 (2): 357–363. doi:10.1016/0092-8674(86)90770-1.
- ↑ Lyon, M. F. (1972). "X-Chromosome Inactivation and Developmental Patterns in Mammals". Biological Reviews 47 (1): 1–35. PMID 4554151. doi:10.1111/j.1469-185X.1972.tb00969.x.
- ↑ Puck, J. M.; Willard, H. F. (1998). "X inactivation in females with X-linked disease". New England Journal of Medicine 338 (5): 325–8. PMID 9445416. doi:10.1056/NEJM199801293380611.
- ↑ Lyon, M. F. (1962). "Sex chromatin and gene action in the mammalian X-chromosome". American Journal of Human Genetics 14: 135–48. PMC 1932279. PMID 14467629.