Wikipedia

Lesma


Lesma

Especies diferentes de lesmas

Arion sp., en Vancouver.
Arion sp., en Vancouver.

Clasificación científica
Reino: Animalia
Filo: Mollusca
Clase: Gastropoda

A lesma, lamagacha, limacha ou limaco é un molusco gasterópodo pulmonado, sen cuncha aparente. En realidade, as lesmas posúen un resto de cuncha, interno, formado por unha fina lámina calcárea baixo o escudo ou manto.

A súa aparencia é pegañenta e viscosa. As lesmas teñen hábitos semellantes aos dos caracois, aínda que se atopan sempre en lugares húmidos. Ao careceren de cuncha externa son máis vulnerábeis ó desecamento. Son moi comúns en bosques, campos e xardíns.

Alimentación

editar

A alimentación das lesmas é variada. Prefiren as follas e outros tecidos vexetais, pero tamén poden alimentarse de restos animais. Aliméntanse de noite e poden tomar ao día unha cantidade de alimento equivalente á metade do seu peso.

Reprodución

editar
 
Lesma adulta rubindo por un terreo areoso en Bares.

As lesmas son seres hermafroditas (un mesmo individuo presenta órganos sexuais femininos e masculinos) e caracterízanse polo feito de que, durante o seu desenvolvemento, a masa visceral sofre unha torsión, enrolándose sobre si mesma. Así, adoptan a forma espiral tan característica da cuncha dos caracois. Pon os ovos entre uns días e unhas semanas despois do acoplamento. Depositan unha cantidade comprendida entre 100 e 500 ovos nun burato.

A incubación ten unha duración variable, que depende das condicións climáticas, especialmente a temperatura. A 5 graos a incubación pode durar tres meses, mentres que a 20 graos dura tres semanas. Ao saír dos ovos apenas miden uns milímetros e o seu corpo é transparente. O período de vida depende das zonas e varía entre os 9 e os 18 meses.

Sinonimia

editar

Sendo lesma a forma máis estendida[1] e estandarizada nos dicionarios de referencia, coñécese tamén baixo numerosas denominacións locais e variantes.

Ademais, Martín Sarmiento recolleu "lesmea" e "lexma" dentro dunha lista de Nombres de sabandijas e insectos (en Catálogo de Voces y Frases de la Lengua Gallega, 1745), que non sabemos se se refiren a este mesmo animal. Tamén se recolle a forma castelá babosa[42].

editar

Os campesiños consideran as lesmas prexudiciais para o campo, e mátannas botándolles sal. Crese que, cando alguén se acerca a unha lesma, caga por ela[43].

Un tratamento contra as espullas consiste en unta-las mans coa baba dunha lesma viva branca, nunca negra. Despois, crávase un paíño na lesma e espétase no chan. Cando seca o animal, curan as espullas[44]. Tamén se usan para cura-los furunchos da xente e contra o erizo dos bois[45][46].

Adiviñas

editar
  • Unha cousa cousiña,/ non ten óso nin osiña/ e pace coma unha marraquiña[47].
  • Unha señora/ vestida de negro,/ tórnalle os cochos,/ que ós cans non ten medo.

Galería de imaxes

editar
Artigo principal: Galería de imaxes de gasterópodos de Galicia.

Notas

editar
  1. ↑ Constantino García localízaa en Curtis, Toba Santa Comba, Compostela, Melide, Sober, O Grove e Verín.
  2. ↑ ERG: Rúa de Petín.
  3. ↑ CGG: Guntín, Pedrafita, O Incio.
  4. ↑ AO2: Córneas.
  5. ↑ ERG: Láncara.
  6. ↑ ERQ: no Bierzo occidental, Páramo de Neira e arredores de Lugo.
  7. ↑ CGG: Pantón.
  8. ↑ ERG s. v. lesmia: Llámase también CORTA, porque por donde pasa deja la hierba y las hojas como segadas o cortadas.
  9. ↑ CGG: Feás, Razo, Laxe.
  10. ↑ ERQ:Marín.
  11. ↑ AO2.
  12. ↑ CGG: Curtis; ERG; MVN, LCA.
  13. ↑ CGG: Laxe, Santaia, Compostela.
  14. ↑ ERG, MVN. Valladares engade que lamigocha de concha designa o caracol.
  15. ↑ ERG, LCA.
  16. ↑ CGG: Sober.
  17. ↑ CGG: Novefontes, Sober, O Grove.
  18. ↑ CGG: Ramirás, Xunqueira de Ambía, Montederramo, Verín; AO2: Viñoás.
  19. ↑ CGG: Codeseda.
  20. ↑ CGG: Porto (Zamora).
  21. ↑ CGG: A Gudiña, Vilardevós.
  22. ↑ CGG: Castrocaldelas.
  23. ↑ CGG: Compostela, A Gudiña; ERG, GAL, VLQ, JCP, XLF.
  24. ↑ CGG: Dumbría, Monterroso.
  25. ↑ CGG: Pantón, A Gudiña, A Mezquita.
  26. ↑ 26,0 26,1 26,2 VR.
  27. ↑ CGG: Goián.
  28. ↑ JPC.
  29. ↑ VCN, XER, GAL, ERG, AO2, MLP, VR.
  30. ↑ ERG, GAL, XER.
  31. ↑ CGG: Cedofeita; VCN, XER.
  32. ↑ ERG: Seoane.
  33. ↑ CGG: Novefontes; TdM:453; VR.
  34. ↑ CGG: Guntín; ERGa: Lemos.
  35. ↑ AF: de Navia a Tapia (Asturias).
  36. ↑ CGG: Ferreira do Valadouro; AO2: Guerdiz.
  37. ↑ CGG: Guitiriz, Friol.
  38. ↑ CGG: Guntín.
  39. ↑ CGG: Oirós.
  40. ↑ CGG: Caaveiro, Cabalar, Guitiriz; GAL; ERG:Parrochas.
  41. ↑ CGG: Melide; TdM:453; VR.
  42. ↑ CGG: Pantón, A Gudiña.
  43. ↑ LEIRO LOIS, Adela (dir.): Cambados: a tradición oral. Colexio Público Castrelo, Cambados 1986, 66.
  44. ↑ Lis Quibén 1980, p. 294.
  45. ↑ Risco 1947, p. 381.
  46. ↑ Risco non dá máis información que permita identificar a enfermidade dos bois pero co nome de "mal do orizo" desígnanse as chagas que se forman entre os pezuños por necrobacilose ou por cousa do gripo.
  47. ↑ GÁRFER, J.L. e FERNÁNDEZ, C.: Adivinancero popular gallego. Taurus Ediciones. Madrid 1984.

Véxase tamén

editar

Bibliografía

editar
  • (AF) Acevedo Huelves, Bernardo; Fernández Fernández, Marcelino (1932). Vocabulario del Bable en Occidente. Madrid: Centro de Estudios Históricos.Acevedo Huelves, Bernardo&rft.au=Fernández Fernández, Marcelino&rft.btitle=Vocabulario del Bable en Occidente&rft.date=1932&rft.genre=book&rft.place=Madrid&rft.pub=Centro de Estudios Históricos&rft_val_fmt=info:ofi/fmt:kev:mtx:book" class="Z3988"> 
  • (LCA) Carré Alvarellos, Leandro (1928-1931). Diccionario galego-castelán. A Coruña.Carré Alvarellos, Leandro&rft.btitle=Diccionario galego-castelán&rft.date=1928/1931&rft.genre=book&rft.place=A Coruña&rft_val_fmt=info:ofi/fmt:kev:mtx:book" class="Z3988"> 
  • (JPC) Cuveiro Piñol, J. (1876). Diccionario gallego. Barcelona: Establecimiento tipográfico de N. Ramírez y Cª.Cuveiro Piñol, J.&rft.btitle=Diccionario gallego&rft.date=1876&rft.genre=book&rft.place=Barcelona&rft.pub=Establecimiento tipográfico de N. Ram�rez y C�.&rft_val_fmt=info:ofi/fmt:kev:mtx:book" class="Z3988"> 
  • (CGG) García González, Constantino (1985). Glosario de voces galegas de hoxe. Verba, anexo 27. Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela.Garc�a González, Constantino&rft.btitle=Glosario de voces galegas de hoxe&rft.date=1985&rft.genre=book&rft.place=Santiago de Compostela&rft.pub=Universidade de Santiago de Compostela&rft.series=Verba, anexo 27&rft_val_fmt=info:ofi/fmt:kev:mtx:book" class="Z3988"> 
  • (MLP) Leiras Pulpeiro, M. (1970). Obra completa. Vigo: Galaxia.Leiras Pulpeiro, M.&rft.btitle=Obra completa&rft.date=1970&rft.genre=book&rft.place=Vigo&rft.pub=Galaxia&rft_val_fmt=info:ofi/fmt:kev:mtx:book" class="Z3988"> 
  • (VLQ) Lis Quibén, Víctor (1980 [1949]). La medicina popular en Galicia. Madrid: Akal.Lis Quibén&rft.btitle=La medicina popular en Galicia&rft.genre=book&rft.place=Madrid&rft.pub=Akal&rft_val_fmt=info:ofi/fmt:kev:mtx:book" class="Z3988"> 
  • (XLF) Lorenzo Fernández, Joaquín (1948). "Notas lingüísticas gallegas". Revista de Dialectología y Tradiciones Populares IV: 79–93.Lorenzo Fernández, Joaqu�n&rft.date=1948&rft.genre=article&rft.jtitle=Revista de Dialectolog�a y Tradiciones Populares&rft.pages=79-93&rft.volume=IV&rft_val_fmt=info:ofi/fmt:kev:mtx:journal" class="Z3988"> 
  • (GAL) Monteagudo Romero, H.; García Cancela, X. (1992). Diccionario galego castelán. Vigo: Galaxia.Garc�a Cancela, X.&rft.au=Monteagudo Romero, H.&rft.btitle=Diccionario galego castelán&rft.date=1992&rft.genre=book&rft.place=Vigo&rft.pub=Galaxia&rft_val_fmt=info:ofi/fmt:kev:mtx:book" class="Z3988"> 
  • (AO2) Otero Álvarez, Aníbal (1949-1976). "Hipótesis etimológicas referentes al gallego-portugués". Cuadernos de Estudios Gallegos. I-XXX.Otero Álvarez, An�bal&rft.date=1949/1976&rft.genre=article&rft.jtitle=Cuadernos de Estudios Gallegos&rft.volume=I-XXX&rft_val_fmt=info:ofi/fmt:kev:mtx:journal" class="Z3988"> 
  • (VR) Risco, Vicente (1947). "Creencias gallegas: Tradiciones referentes a algunos animales". Revista de Dialectología y Tradiciones Populares III: 163–188, 371–400.Risco&rft.date=1947&rft.genre=article&rft.jtitle=Revista de Dialectolog�a y Tradiciones Populares&rft.pages=163-188, 371-400&rft.volume=III&rft_val_fmt=info:ofi/fmt:kev:mtx:journal" class="Z3988"> 
  • (ERQ) Rivas Quintas, E. (1988). Frampas II. Contribución al Diccionario Gallego. Lugo: Alvarellos.Rivas Quintas, E.&rft.btitle=Frampas II. Contribución al Diccionario Gallego&rft.date=1988&rft.genre=book&rft.place=Lugo&rft.pub=Alvarellos&rft_val_fmt=info:ofi/fmt:kev:mtx:book" class="Z3988"> 
  • (ERQ) Frampas III, en SANTAMARINA, A. (coord.): Diccionario de diccionarios, Fundación Pedro Barrié de la Maza, Instituto da Lingua Galega, 2004.
  • (ERG) Rodríguez González, Eladio (1958-1961). Diccionario enciclopédico gallego-castellano. Vigo: Galaxia.Rodr�guez González, Eladio&rft.btitle=Diccionario enciclopédico gallego-castellano&rft.date=1958/1961&rft.genre=book&rft.place=Vigo&rft.pub=Galaxia&rft_val_fmt=info:ofi/fmt:kev:mtx:book" class="Z3988"> 
  • (MVN) Valladares Núñez, Marcial (1885). Diccionario Gallego-Castellano. Santiago de Compostela: Imprenta del Seminario Conciliar Central.Valladares Núñez, Marcial&rft.btitle=Diccionario Gallego-Castellano&rft.date=1885&rft.genre=book&rft.place=Santiago de Compostela&rft.pub=Imprenta del Seminario Conciliar Central&rft_val_fmt=info:ofi/fmt:kev:mtx:book" class="Z3988"> 
  • (TdM) VARIOS (1933). Terra de Melide. Santiago de Compostela: Seminario de Estudos Galegos.
  • (XER) VARIOS (1986). Diccionario Xerais da lingua. Vigo: Xerais.
  • (VCN) SANJUÁN LÓPEZ, A. e outros (1991). Vocabulario das Ciencias Naturais. Santiago de Compostela: Consellería de Educación e Ordenación Universitaria.
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lesma&oldid=6595344»