Hans Christian Andersen
Hans Christian Andersen, nado en Odense o 2 de abril de 1805 e finado en Copenhague o 4 de agosto de 1875, foi un escritor dinamarqués.
Traxectoria
editar
Naceu nunha familia pobre, fillo dun zapateiro e dunha lavandeira protestante. Xa de neno deu mostras da súa imaxinación e intelixencia, mesmo creou un teatro de monicreques no que representou obras de Ludvig Holberg e William Shakespeare. En 1816 quedou orfo de pai e tivo que deixar de ir á escola. En setembro de 1819 marchou a Copenhague para conseguir un posto como cantante de ópera. Nun principio foi tomado por tolo e caeu na pobreza, mais fixo amizade cos músicos Christoph Weyse e Siboni e co poeta Frederik Hoegh Guldberg.
Foi admitido como alumno de danza no Teatro Real de Copenhaguen. Perdeu o apoio de Guldberg pola súa preguiza, pero trabou amizade con Jonas Collin, director do Teatro Real, amizade que mantería de por vida. O rei Frederico VI interesouse por el, e enviouno á escola de Slagelse. Estivo nesa vila e na escola de Helsingør até 1827, cando Collin considerou acabados os seus estudos, regresando entón a Copenhaguen.
En 1827 publicou o seu poema "O neno moribundo" na revista literaria Kjøbenhavns flyvende Post, a máis prestixiosa do momento, tanto en danés como na versión en alemán. En 1831 publicou o poemario Fantasías e esbozos.
Andersen fixo numerosas viaxes, a partir das cales fixo artigos xornalísticos e ideas para os seus contos. En 1831 foi a Berlín, publicando a crónica da viaxe co título de Siluetas. En 1833 recibiu unha pensión do rei e fixo a primeira das súas longas viaxes por Europa. Chegou a Roma en 1834. Italia inspiroulle a súa primeira novela, O improvisador, publicada en 1835 con bastante éxito. Nese mesmo ano apareceron tamén as dúas primeiras edicións de Historias de aventuras para nenos, seguidas de varias novelas de historias curtas. Antes publicara un libreto para ópera, A noiva de Lammermoor, e un libro de poemas titulado Os doce meses do ano.
O valor destas obras en principio non foi moi prezado, e tiveron pouco éxito de vendas. Porén, en 1838 Hans Christian Andersen era xa un escritor establecido. A sona dos seus contos de fadas foi crecendo. Comezou a escribir unha segunda serie en 1838 e unha terceira en 1843, que apareceu publicada co título Contos novos. Entre os máis coñecidos están «O parrulo feo», «O traxe novo do emperador», «A raíña das neves», «As zapatillas vermellas», «O soldadiño de chumbo», «O reiseñor», «A sereíña», «A ave Fénix», «A sombra» ou «A princesa e o chícharo». Foron traducidos a máis de 80 idiomas e adaptados a obras de teatro, ballets, películas, debuxos animados, xogos en CD e obras de escultura e pintura.
Tamén acadou éxito a súa primeira obra de teatro, O amor na torre de San Nicolás, publicada en 1839.
A súa viaxe máis longa, realizada entre 1840 e 1841, foi a través de Alemaña (onde fixo a súa primeira viaxe en tren), Italia, Malta e Grecia cara a Istambul. A viaxe de volta fíxoa a través do mar Negro e o río Danubio. O libro O bazar dun poeta (1842), no que narra a súa experiencia, está considerado por parte da crítica como o seu mellor libro de viaxes.
Andersen converteuse nun personaxe coñecido en gran parte de Europa, a pesar de que en Dinamarca non era de todo recoñecido como escritor. As súas obras, para entón, xa se traduciran ao francés, inglés e alemán. En xuño de 1847 visitou Inglaterra por vez primeira, sendo acompañado na partida por Charles Dickens.
Andersen continuou coas súas publicacións, aspirando sen éxito a converterse en novelista e dramaturgo. De feito, Andersen non tiña demasiado interese nos seus contos de fadas, a pesar de que foi por eles polo que acadou sona internacional. Aínda así, continuou escribíndoos e en 1847 e 1848 apareceron dous novos volumes. A partir de 1858 colleu o costume de narrar da súa propia voz eses contos.
En 1857 publicou outra novela: Ser ou non ser. En 1863 publicou outro novo libro de viaxe logo de visitar España, onde lle impresionaron especialmente as cidades de Málaga (onde se erixiu unha estatua na súa memoria), Granada, Alacant e Toledo.
Andersen namorou decote de mulleres inaccesibles para el, e moitas das súas historias son interpretadas como alusións aos seus fracasos sentimentais[1]. No seu diario escribiu esta súplica: «Deus Todopoderoso, ti es o único que teño, ti que gobernas o meu destino, debo renderme a ti! Dáme unha forma de vida! Dáme unha moza! O meu sangue quere amor, como o quere o meu corazón!»[2]. A máis famosa foi a soprano Jenny Lind, cuxa paixón inspiroulle o conto "O reiseñor", e contribuíu a que a alcumasen a «reiseñor sueca». Andersen adoitaba mostrarse tímido coas mulleres e tivo serias dificultades para declararse a Lind. Fíxoo por carta cando Lind tomaba un tren para realizar un concerto. Os seus sentimentos no eran correspondidos, xa que ela o quería coma a un irmán, como expresou nunha carta de 1844[3]. Outro amor non correspondido da mocidade de Andersen foi unha rapaza chamada Riborg Voigt, da que conservou unha longa carta atopada nunha pequena bolsa xunto ao seu peito no momento da morte do escritor. Outras decepcións amorosas foron Sophie Ørsted, a filla do médico Hans Christian Ørsted, e Louise Collin, a filla máis nova do seu benfeitor Jonas Collin.
Andersen sentiuse tamén atraído sen ser correspondido por varios homes. Escribiu a Edvard Collin:[4] «Languidezo por ti como por unha rapaza calabresa... os meus sentimentos por ti son como os dunha muller. A feminidade da miña natureza e a nosa amizade deben permanecer en segredo». Collin, pola súa parte escribiu nas súas memorias: «Non fun quen de responder ao seu amor, e iso causou ao escritor moito sufrimento». Tampouco chegaron a se converter en relacións duradeiras as paixóns de Andersen por Karl Alexander, o herdeiro do ducado de Saxonia-Weimar-Eisenach[5], e o bailarín Harald Scharff[6]. Estudos literarios modernos suxiren que nalgunhas obras de Andersen hai un homoerotismo camuflado[7], froito da súa homosexualidade reprimida. Esta represión aparece xa nos diarios de mocidade de Andersen nos que rexistra a súa intención de non manter relacións sexuais[8][9].
Andersen coñeceu a Harald Scharff, un bailarín danés da compañía do teatro Real de Copenhaguen, en 1857 en París. Andersen facía escala en París camiño a Dinamarca procedente de Inglaterra, dunha visita a Charles Dickens, e Scharff estaba de vacacións co seu compañeiro de casa, o actor Lauritz Eckardt. Andersen e Scharff visitaron xuntos a Catedral de Notre-Dame. En xullo de 1860 coincidiron os tres de novo en Baviera, e pasaron unha semana xuntos en Múnic e o seu contorno. Trala marcha de Scharff e Eckardt cara a Salzburgo, Andersen viaxou a Suíza, pero alí sentiuse abatido e deprimido. En novembro regresou a Copenhaguen e foi pasar o Nadal a Basnæs, na propiedade dun aristócrata amigo seu na costa de Selandia. Na noitevella dese ano escribiu O home de neve, publicado dous meses despois xunto con outros contos no volume Novos contos de fadas e historias. Segunda serie. Colección primeira. 1861, do editor de Copenhaguen C. A. Reitzel.[10].
A amizade de Andersen e Scharff continuou e a comezos de 1862 empezaron unha relación que a Andersen lle produciu «ledicia, certa realización sexual e o seu eventual final levouno á soidade». Andersen refírese a este período da súa vida como o «período erótico», nunha anotación do seu diario de marzo de 1862. Non foi discreto nas súas condutas públicas xunto a Scharff, e mostrou abertamente os seus sentimentos. A relación rematou a finais de 1863 cando Scharff foi deixándoo gradualmente a medida que se intensificaba a súa relación con Eckardt. Andersen tomou a fin da relación con calma e os antigos amantes seguiron coincidindo posteriormente no seu círculo social sen reproches.
En 1864, tras unha paréntese de doce anos co teatro, Andersen compuxo tres novas obras para os teatros de Copenhaguen, nas que se examinaba o amor fraternal e os sentimentos profundos entre homes. Un dos motivos polos que o escritor puido volver facer un intento nun campo no que xa experimentara fracasos no pasado foi a posibilidade de manterse preto de Scharff no Teatro Real. Actualizou a súa ópera de 1832 O corvo, que foi posta en escena en Copenhaguen o 23 de abril de 1865, con Scharff no papel dun vampiro que zuga o sangue dun rapaz na súa noite de vodas. En 1871, Bournonville compuxo un ballet baseado no conto de Andersen "O soldadiño de chumbo", con Scharff no papel principal, mais o bailarín rompeu un xeonllo nun ensaio de Il Trovattore en novembro de 1871 e tivo que deixar a súa carreira no ballet. Intentou converterse en actor sen moito éxito, e en 1874 rematou casando coa bailarina Elvida Møller.
Os seus contos infantís seguiron aparecendo até Nadal de 1872, cando foron publicadas as últimas historias. Durante a primavera dese ano Andersen sufriu unha caída desde a cama, o que lle produciu feridas graves. Nunca volveu recuperarse de todo, e o 4 de agosto de 1875 morreu na casa Rolighed, preto de Copenhaguen.
Obra
editarAs súas primeiras novelas foron O improvisador (1835) e OT (1836). Pero o que lle deu fama internacional foron os seus Historia e Aventuras (Eventyr og Historier), contos para nenos publicados entre 1835 e 1872, traducidos a ducias de linguas, neles Andersen amosa a súa extraordinaria imaxinación e fondo coñecemento da psicoloxía dos nenos.
Algúns dos seus contos máis coñecidos son O parrulo feo, O traxe novo do emperador, A raíña das neves, O soldadiño de chumbo, O reiseñor e A sereíña, entre outros.
|
|
Teatro
editar- Mulatten, drama romántico orixinal en 5 actos (1840)
- Maurerpigen, traxedia en 5 actos (1840)
Aventura
editar
|
|
|
|
Novelas
editar- At være eller ikke være ('Ser ou non ser')
- De to Baronesser ('As dúas baronesas')
- Improvisatoren ('O improvisador')
- Kun en Spillemand ('Só un violinista')
- Lykke-Peer
- O.T.
Libros de viaxes
editar- En Digters Bazar
- Et Besøg i Portugal (1866) ('Unha visita a Portugal')
- I Spanien ('En España')
- I Sverrig ('En Suecia')
- Skyggebilleder af en Reise til Harzen, det sachsiske Schweitz etc. etc., i Sommeren (1831) ('Imaxes dunha viaxe ás montañas de Harz, a Suíza saxoa etc etc, en verán')
Autobiografía
editar- Mit eget Eventyr uden Digtning (Das Märchen meines Lebens ohne Dichtung), xaneiro e febreiro de 1847 (en alemán)
- Mit Livs Eventyr, publicado por C.A. Reitzels, København, 19 de xulll de 1855 (en danés)
- The Story of My Life, 1871 (en inglés)
- Levnedsbog, 1929 (en danés)
Recoñecementos
editarHans Christian Andersen recibiu diversas honras en vida. En 1866 o rei de Dinamarca concedeulle o título honorífico de Conselleiro de Estado, e en 1867 foi declarado cidadán ilustre de Copenhaguen.
Desde 1956 concédese cada dous anos o Premio Hans Christian Andersen de literatura infantil, e desde 1966 tamén de ilustración.
En 1976 o astrónomo Nikolái Chernyj bautizou en honor do escritor o asteroide 2476.
Legado e influencia cultural
editar
Arquivos, coleccións e museos
editar- O Hans Christian Andersen Museum en Solvang, California, unha cidade fundada por dinamarqueses, está dedicado á vida e obra de Andersen. Inclúe maquetas do fogar infantil de Andersen e da Princesa e o chícharo. O museo tamén contén centos de volumes das obras de Andersen, incluíndo moitas primeiras edicións ilustradas.[11]
- A sección de Libros Raros e Coleccións Especiais da Biblioteca do Congreso dos Estados Unidos de América posúe unha extensa colección de material de Andersen doado polo actor dinamarqués-americano, Jean Hersholt.[12] De particular interese é un álbum de recortes sobre Andersen, feito polo mozo Jonas Drewsen.[13]
Filmes
editar- "La petite marchande d'allumettes" (1928), filme de Jean Renoir[14] baseado na obra A vendedora de mistos.
- Andersen foi interpretado por Joachim Gottschalk no filme alemán Die schwedische Nachtigall (O reiseñor sueco) (1941), que narra a relación de Andersen coa cantante Jenny Lind.
- Hans Christian Andersen (1952), é un filme musical americano protagonizado por Danny Kaye que, se ben inspirado na vida de Andersen e no seu legado literario, non posúe moita precisión nin histórica nin biográfica. De feito o filme comeza dicindo: "esta non é a historia da súa vida, senón un conto de fadas acerca deste gran tecedor de contos de fadas".
- O filme The Daydreamer (1966), presenta a un mozo Hans Christian Andersen imaxinando e concibindo as historias que escribiría posteriormente.
- The World of Hans Christian Andersen (1968), é un filme fantástico de animación xaponés de Toei Doga, baseado nas obras de Hans Christian Andersen.
- The Little Mermaid (1989) é un filme animado da factoría Walt Disney, baseado no conto A sereíña.
- Tamén dos Walt Disney Animation Studios é o filme animado de 2013 Frozen, baseado na novela curta A raíña das neves.
Literatura
editarAs historias de Andersen serviron de inspiración para outras obras infantís clásicas como The Wind in the Willows (O vento nos salgueiros) escrita en 1908 por Kenneth Grahame; e Winnie-the-Pooh, obra de 1926 de A.A. Milne. A técnica usada por Andersen na súa obra Den lille Idas Blomster (As flores da pequena Ida), de darlle vida a obxectos inanimados, coma xoguetes, sería usada tamén por Lewis Carroll e Beatrix Potter.[Cómpre referencia]
- "Match Girl," unha historia curta de Anne Bishop (publicada en Ruby Slippers, Golden Tears).[Cómpre referencia]
- "The Chrysanthemum Robe", unha historia curta de Kara Dalkey (baseada na obra "O traxe novo do emperador" e publicada en The Armless Maiden).[Cómpre referencia]
- The Nightingale by Kara Dalkey, novela fantástica para adultos ambientada nas cortes do antigo Xapón.[Cómpre referencia]
- The Girl Who Trod on a Loaf de Kathryn Davis, unha novela contemporánea de contos de fadas e ópera.[Cómpre referencia]
- "Sparks", unha historia curta de Gregory Frost baseada no conto de fadas "Fyrtøiet" e publicada en Black Swan, White Raven.[Cómpre referencia]
- "The Pangs of Love", unha historia curta de Jane Gardam baseada en "A Sereíña" e publicada en Close Company: Stories of Mothers and Daughters.[Cómpre referencia]
- "The Last Poems About the Snow Queen," un poema cíclico de Sandra Gilbert publicado en Blood Pressure.[Cómpre referencia]
- The Snow Queen de Eileen Kernaghan, unha xentil novela fantástica para adultos novos con sutiles elememtos pagáns e xamánicos.[Cómpre referencia]
- The Wild Swans de Peg Kerr, unha novela que traslada os contos de fadas de Andersen á América colonial e á moderna.[Cómpre referencia]
- "Steadfast", unha historia curta de Nancy Kress baseada na obra O soldadiño de chumbo e publicada en Black Swan, White Raven.[Cómpre referencia]
- "In the Witch's Garden" (outubro 2002), unha historia curta de Naomi Kritzer baseada na novela curta "A raíña das neves" e publicada na revista Realms of Fantasy.[Cómpre referencia]
- Daughter of the Forest de Juliet Marillier, unha novela fantástica romántica ambientada na antiga Irlanda e cuxa temática liga coa de "Os cisnes salvaxes".[Cómpre referencia]
- "The Snow Queen", unha historia curta de Patricia A. McKillip publicada en Snow White, Blood Red e inspirada na obra "A raíña das neves".[Cómpre referencia]
- "You, Little Match Girl," unha historia curta de Joyce Carol Oates, ligada coa obra "A vendedora de mistos", e publicada en Black Heart, Ivory Bones.[Cómpre referencia]
- "The Real Princess," unha histoira curta de Susan Palwick baseada en "A princesa e o chícharo" e publicada en Ruby Slippers, Golden Tears.[Cómpre referencia]
- O dramaturgo ruso Evgeny Schwartz reelaborou e adaptou "O rei nu" ("Голый Король (Goliy Korol)" 1937), "A sombra" ("Тень (Ten)" 1940), e "A raíña das neves" ("Снежная Королева (Sniezhenaya Koroleva)" 1948), para a súa representación teatral. As versións de Schwartz de "A sombra" e "A raíña das neves" foron levadas posteriormente ao cine en 1971 e 1966, respectivamente.[Cómpre referencia]
- "The Sea Hag," unha historia curta de Melissa Lee Shaw baseada no conto de fadas "A sereíña" e publicada en Silver Birch, Blood Moon.[Cómpre referencia]
- The Snow Queen de Joan D. Vinge, é unha premiada novela que reelabora "A raíña das neves" nun épico ambiente de ciencia ficción.[Cómpre referencia]
- "The Steadfast Tin Soldier," unha historia curta de Joan D. Vinge publicada en Women of Wonder.[Cómpre referencia]
- Swing Thru Fire[15], unha historia cómica de Sophia Foster-Dimino[16] e Annie Mok[17], baseada parcialmente en "A sereíña".
Notas
editar- ↑ Hans Christian Andersen Arquivado 23 de novembro de 2007 en Wayback Machine., en Northern (en inglés).
- ↑ The Tales of Hans Christian Andersen Arquivado 12 de marzo de 2012 en Wayback Machine. (en inglés).
- ↑ H.C. Andersen homepage (en dinamarqués).
- ↑ Hans Christian Andersen's correspondence, ed Frederick Crawford6, Londres. 1891
- ↑ "His dark materials" Arquivado 14 de marzo de 2007 en Wayback Machine., artigo de Claudia Pritchard en The Independent, 27 de marzo de 2005 (en inglés).
- ↑ "The Life of Hans Christian Andersen. Day By Day", artigo de Johan de Mylius, en Hans Christian Andersen Center (en inglés).
- ↑ Heinrich Detering: "Ich wünschte, ich hätte Ihr ganzes Ich", en: Otmar Werner (ed.): Arbeiten zur Skandinavistik, Frankfurt/M. 1989; Heinrich Detering: Intellectual amphibia. Odense 1991; Heinrich Detering: Das offene Geheimnis. Göttingen 1995
- ↑ "Bedtime stories", artigo de Robert Lepage en The Guardian, 18 de xaneiro de 2006 (en inglés).
- ↑ [http://www.patriciagarfield.com/publications/anderson_2004IASD.pdf "The Dreams of Hans Christian Andersen", artigo de Patricia Garfield, 21 de xuño de 2004 (en inglés).
- ↑ "Nye Eventyr og Historier. Anden Række. Første Samling. 1861." Arquivado 07 de abril de 2014 en Wayback Machine. Hans Christian Andersen Center (en dinamarqués).
- ↑ "The Hans Christian Andersen Museum". SolvangCA.com (en inglés). Arquivado dende o orixinal o 29 de novembro de 2010. Consultado o 16 de setembro de 2010.
- ↑ Loc.gov, ed. (15/04/2009). "Jean Hersholt Collections" (en inglés). Consultado o 2 de abril de 2010.
- ↑ "Billedbog til Jonas Drewsen". 15/04/2009. Consultado o 2 de novembro de 2009.
- ↑
- La petite marchande d'allumettes na IMDb (en inglés).
- ↑ "Swim Thru Fire" (en inglés).
- ↑ "Sophia Foster-Dimino" (en inglés).
- ↑ "Annie Mok" (en inglés).
Véxase tamén
editar| Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Hans Christian Andersen |
Ligazóns externas
editar- Información sobre o autor e a súa obra] (en dinamarqués)
- Os contos de Andersen en dinamarqués, castelán e outras linguas europeas