Estado do Río de Xaneiro

O Estado do Río de Xaneiro, localizado na Rexión Sueste do Brasil ten como capital a cidade do Río de Xaneiro. Ten como límites o estado de São Paulo ao suroeste, o océano Atlántico ao sur e leste, o Espírito Santo ao norte e nordeste e Minas Xerais ao oeste e noroeste.

Estado do Río de Xaneiro

Bandeira Brasón
Himno	Hino do estado do Rio de Janeiro (pt)
Lema	«Recte rem publicam gerere»
Localización
22°02′S 42°42′O
Estado	Brasil
Capital	Río de Xaneiro
Contén a división administrativa	Angra dos Reis Aperibé Araruama (pt) ../... 92
Poboación
Poboación	16.635.996 (2016) (380,72 hab./km²)
Lingua usada	Lingua cupopia
Xeografía
Parte de	Rexión Sueste do Brasil
Superficie	43.696,1 km²
Bañado por	océano Atlántico sur
Altitude	1.109 m
Punto máis alto	Pico das Agulhas Negras (pt) (2.791 m)
Comparte fronteira con	São Paulo, oeste Minas Xerais, norte Espírito Santo, Nordés
Datos históricos
Precedido por	Província do Rio de Janeiro (pt)
Creación	1889
Santo padrón	Sebastián
Organización política
Órgano executivo	secretariado do governo do Rio de Janeiro (pt)
• Governador (pt)	Wilson José Witzel (pt) (2019–)
Órgano lexislativo	Assembleia Legislativa do Rio de Janeiro (pt) Circunscrición: 0, (Escano: 70)
Identificador descritivo
Fuso horario	UTC−03:00 America/Sao_Paulo (en)
ISO 3166-2	BR-RJ
Sitio web	rj.gov.br

Historia

Á época do establecemento do sistema de Capitanías Hereditarias no Brasil, o territorio do actual estado do Río de Xaneiro atopábase comprendido en tramos da Capitanía de San Tomé e da Capitanía de São Vicente.

Batalla na Baía de Guanabara entre franceses e portugueses en 15 de marzo de 1560, que culminou coa destrución da Fortaleza Coligny.

A rexión non foi inmediatamente colonizada polos portugueses, en virtude da hostilidade dos indíxenas establecidos no litoral. Entre 1555 e 1567, a baía de Guanabara foi ocupada por un grupo de colonos franceses, baixo o mando de Nicolas Durand de Villegaignon, que aquí pretendían instalar unha colonia chamada Francia Antarctica ("France Antartique"). Para evitar esta ocupación e asegurar a posesión do territorio para a Coroa de Portugal, en 1 de marzo de 1565, foi fundada a cidade de Río de Xaneiro, por Estácio de Sá, vindo a constituírse a Capitanía Real do Río de Xaneiro.

Entre 1583 e 1623 a principal rexión produtora de azucre no sur do Brasil desprazouse da Capitanía de São Vicente para a do Río de Xaneiro, preto da baía de Guanabara. A fins do século XVII había 120 grandes plantacións de cana na rexión. A gandería e o cultivo de cana de azucre impulsaron o progreso, definitivamente asegurado cando o porto comezou a exportar ouro extraído de Minas Xerais desde finais do século XVII. De inicio o ouro era transportado desde as rexións mineiras de Vila Rica, actual Ouro Preto, ata o porto de Parati polo chamado Camiño Vello pero a necesidade dunha vía que chegase máis rápido ao litoral fixo con que fose aberto o Camiño Novo, que chegaba á baía de Guanabara moi preto da cidade de Río de Xaneiro.

En 1763, a cidade do Río de Xaneiro foi transformada en sede do Vice-reino do Brasil e capital da colonia. Co cambio da familia real portuguesa cara ao Brasil en 1808, tamén na época da ocupación da Península Ibérica por Napoleón Bonaparte, a rexión foi moi beneficiada con reformas urbanas para albergar a Corte portuguesa.

De entre as melloras introducidas, destácanse: a transferencia de órganos de administración pública e xustiza, a creación de novas igrexas, hospitais, cuarteis, fundación do primeiro banco do país - o Banco do Brasil - e a Prensa Real. Os anos seguintes tamén xurdiron o xardín botánico, a Biblioteca Real (hoxe Biblioteca Nacional) e a Academia Real Militar, antecesora da actual Academia Militar das Agulhas Negras.

Creación do Municipio Neutro

Niterói.

Logo da transferencia da Corte portuguesa para a cidade do Río de Xaneiro, a autonomía que a súa provincia tanto aspiraba non foi alcanzada da mesma forma que nas demais, xa que ao ministro do Reino, cargo que foi practicamente un substituto para o de Vice-Rei con relación á provincia, era confiada a súa administración. Ademais a cidade do Río era a capital do Imperio, e un ministro administraba a provincia enteira por medio de decretos dirixidos ás Cámaras Municipais das outras cidades. Estas crecían rapidamente, debido ao crecemento do cultivo de café, que xa superaba o plantío de cana no norte da provincia.

Pan de Azucre.

Estas diferenzas en relación á demais unidades administrativas do país fixeron con que, o ano de 1834, a cidade do Río fose transformada en Municipio Neutro e desmembrada da provincia, permanecendo como capital do país. Xa a Provincia do Río de Xaneiro pasou a ter a mesma organización política e administrativa das outras, e a súa capital pasou a ser Vila Real da Praia Grande, localidade bautizada en 1835 de Niterói. Así continou cando da proclamación da república no Brasil, o 1889, cando a provincia do Río de Xaneiro tornouse estado. Cando da transferencia da capital do Brasil para Brasilia, o 21 de abril de 1960. Dende o día da transferencia da capital brasileira ata o ano 1975, a cidade do Río de Xaneiro tornouse un estado, formado por unha única cidade, o estado da Guanabara.

Logo da edición da Lei Complementaria nº20 en 1974, asinada polo presidente Ernesto Geisel, fundíronse os estados da Guanabara e do Río de Xaneiro, en 15 de marzo de 1975. A capital do novo estado (que mantivo o nome do Río de Xaneiro) pasou a ser a cidade do Río de Xaneiro, volvéndose a situación política e territorial anterior a 1834, ano da creación do Municipio Neutro. Foron mantidos aínda os símbolos do antigo estado do Río de Xaneiro, mentres os símbolos da Guanabara pasaron a ser os símbolos da cidade do Río de Xaneiro.

Xeografía

O clima predominante é o tropical quente e húmido, pero atenuado nas cidades situadas nas montañas que cortan o estado.

Relevo

Montañas do Parque Nacional do Itatiaia, na divisa co Minas Xerais.

O estado é atravesado por baixadas e montañas paralelas ó litoral. Ó sur do estado, estas montañas quedan máis próximas ó mar, nas cidades de Paratí e Angra dos Reis. Próximo á cidade do Río de Xaneiro o relevo ábrese nunha extensa planicie cortada por ríos, chamada Baixada Fluminense. Esta rexión é cortada pola estrada Presidente Dutra, que liga a cidade do Río de Xaneiro á cidade de São Paulo e ten moitas industrias, pero a maioría da súa poboación traballa na cidade do Río de Xaneiro.

Montaña Dedo de Deus, co 1692 m de altitude no cumio, na rexión serrana do estado do Río de Xaneiro.

Non moi lonxe da cidade do Río de Xaneiro sitúanse tres cidades de clima de montaña, máis ameno e un pouco máis frío nos invernos: Petrópolis, Teresópolis e Nova Friburgo. Estas tres cidades serven de refuxios para os cariocas, habitantes da cidade do Río de Xaneiro, cando buscan un clima menos quente, lonxe das praias.

Próximo da divisa do estado do Río de Xaneiro co estado de São Paulo e co Minas Xerais sitúanse dúas outras cidades de montaña: Itatiaia e Penedo (esta última e unha pequena freguesía da cidade de Resende).

Economía

Industria

O estado do Río de Xaneiro ten un antigo pero importante parque industrial, concentrado no Vale do Río Paraíba do Sul (cidades de Resende, Porto Real e Volta Redonda) e na Baixada Fluminense (Duque de Caxias, Nova Iguaçu, Queimados). A máis coñecida industria do estado é a Compañía Siderúrxica Nacional (CSN), produtora de aceiro situada en Volta Redonda. En Porto Real sitúase a fábrica brasileira da Peugeot, e en Resende, unha fábrica de camións da Volkswagen. Tamén se pode destacar a industria naval na cidade do Río de Xaneiro e na veciña Niterói. Xa na Baixada Fluminense podemos salientar o refino de petróleo e a industria petroquímica, na cidade de Duque de Caxias.

Extracción mineral

O estado ten grandes reservas de petróleo e gas natural na chamada Bacia de Campos situada na costa, próximo á cidade de Campos dos Goitacazes. Este xacemento submarino é responsábel dun 83 % da produción de petróleo brasileira, e axudou o Brasil a case tornarse autosuficiente en petróleo cru. Outra grande produción no estado do Río de Xaneiro é de sal mariña, nas cidades de Cabo Frio e Araruama.

Agricultura e gandería

A cidade de Campos, ó norte do estado, destaca pola produción de cana de azucre e pola creación de gando leiteiro. Parte desta produción é exportada para outros estados.

Turismo

Praia dos Anjos, en Arraial do Cabo, cidade a 160 km do Río.

Pero unha das máis importantes actividades económicas do estado é o turismo. Especialmente o dirixido á capital do estado, coas súas praias (Copacabana, Leme, Leblon, Ipanema, Barra da Tijuca), o Cristo Redemptor e a montaña Pan de Azucre. Pero outras cidades litorais tamén merecen ser salientadas:

• Niterói, antiga capital do estado, coas súas praias, unida ó Río de Xaneiro pola Ponte Río-Niterói.
• Paratí e Angra dos Reis, situadas ó litoral sur do estado, co súas praias, illas que poden ser visitadas de barco e montañas cubertas de vexetación tropical nas proximidades.
• Cabo Frio, Arraial do Cabo e Búzios, ó leste da cidade do Río de Xaneiro, sitúadas na chamada Rexión dos Lagos.

Cando se desexar fuxir do movemento do litoral no verán brasileiro pódese ir para as cidades de montaña:

• Petrópolis, antigo refuxio do emperador Pedro II do Brasil
• Teresópolis, situada a 800 m sobre o nivel do mar e bautizada en homenaxe á esposa de Pedro II, emperatriz Tereza Cristina.
• Nova Friburgo, fundada por inmigrantes suízos ó comezo do século XIX, hoxe tamén coñecida como capital da lingerie (lencería), por causa das súas pequenas industrias familiares.
• Itatiaia situada próxima do Parque Nacional do Itatiaia, unha das máis antigas reservas forestais nacionais do Brasil. No parque está a montaña máis alta do estado do Río de Xaneiro, o Pico das Agulhas Negras, co 2789 m sobre o nivel do mar. As nacentes dos ríos que xorden próximos do seu cume conxélanse nos días máis fríos de inverno.
• Penedo: unha pequena freguesía fundada por inmigrantes finlandeses ó redor de 1929. Hoxe famosa pola súa paisaxe, creacións de troita (peixe de orixe europea, da familia do salmón), culinaria e locais de ecoturismo.

A cidade do Río de Xaneiro destacou no pasado como centro financeiro (o segundo en volume de negocios do Brasil), pero perdeu moitos negocios a favor da cidade de São Paulo nos últimos anos. O estado ten un grande comercio e servizos, compatíbel co tamaño da súa poboación (máis de 12 millóns de persoas). A cidade do Río de Xaneiro tamén ten relevancia no turismo de eventos (convencións empresariais, feiras de negocios, exposicións) a pesar da concorrencia da cidade de São Paulo, no Brasil, e doutras cidades do mundo. Espérase unha grande afluencia de turistas coas realizacións da Copa do Mundo de Fútbol de 2014 e dos Xogos Olímpicos de 2016.

Véxase tamén

Outros artigos

• Brasil
• Estados do Brasil
• Río de Xaneiro

Ligazóns externas

• Sitio web oficial Arquivado 16 de abril de 2019 en Wayback Machine.