Eris (deusa)

Na mitoloxía grega Eris (en grego antigo Ἔρις) é a deusa da discordia e da representación da envexa. Ás veces refírese directamente co nome de Discordia.

Eris

Nome orixinal	(grc) Ἔρις
Biografía
Celebración	Relixión da Grecia antiga e Discordianismo
Símbolo iconográfico	Pomo da Discórdia (pt)
Patrón de	Disputa e discórdia (pt)
Familia
Fillos	Até, Pseudologos, Fonos, Hisminas, Limos, Adikia, Macas, Algea, Androctasias, Algos, Ponos, Lethe, Anfilogias, Horcos, Neikea, Disnomia, Eros
Pais	Erebo Zeus   e Nicte Hera
Irmáns	Ares
Descrito pola fonte	Pequeno Dicionario Enciclopédico de Brockhaus e Efron Real'nyj slovar' klassicheskih drevnostej po Ljubkeru Dicionario Enciclopédico Granat

Mitoloxía grega

Nos Traballos e días, Hesíodo distingue dúas deusas diferentes chamadas Eris:

"Así que, despois de todo, non había só unha clase de discordia, senón que en toda a terra había dúas. Respecto a unha, o home podería eloxiala cando chegase a coñecela, pero a outra é censurable, e son dunha natureza totalmente distinta.

Pois unha fomenta a guerra e a batalla malvadas, sendo cruel: ninguén a ama; pero forzosamente, debido á vontade dos deuses inmortais, os homes pagan a súa débeda de honra á Discordia severa .

Mais a outra é a irmá maior da Noite escura (Nicte), e o fillo de Cronos que está sentado no alto e habita no éter, as súas raíces esténdense pola terra: e é moito máis amable cos homes. Mesmo logra que os preguiceiros traballen duro; pois un home ten ganas de traballar cando considera ao seu veciño, un home rico que se apresura a labrar, plantar e poñer en orde a súa casa, e o veciño compite co veciño na procura da riqueza. Esta Discordia é saudable para os homes. E o oleiro está enfadado co oleiro, e o artesán co artesán, e o mendigo envexa ao mendigo, e o trobador ao trobador".

Na Teogonía, Hesíodo fala menos amablemente de Eris, filla da Noite, ao xerar outras personificacións:

"Pola súa parte, Eris (Discordia) paiu a Ponos (Traballo), a Lete (Esquecemento) a Limos (Fame) e ao choroso Algos (Dor), tamén ás Hisminas (Disputas), ás Macas (Batallas), ás Fonos (Matanzas), ás Androctasias (Masacres), aos Neikeas (Odios), ás Pseudologos (Mentiras), ás Anfilogías (Ambigüidades), a Disnomia (Desorde) e a Ate (a Ruína e a Insensatez), todos eles compañeiros inseparables, e a Horcos (Xuramento), o que máis problemas causa aos homes da terra cada vez que alguén perxura voluntariamente".

A outra Eris é presumiblemente a que aparece na Ilíada de Homero como irmá de Ares e, polo tanto, filla de Zeus e/ou Hera (non se especifica o nome dos pais). Esta deusa é referida por outros autores co nome de Enio para diferenciala de Eris:

"A discordia, insaciable nas súas rabias, irmá e compañeira do asasino Ares, que nun primeiro momento aparece pequena e logo medra ata que a súa cabeza toca o ceo mentres camiña pola terra. Entón a Discordia, penetrando entre a multitude, lanzou no medio dela o combate fatal para todos e aumentou o desexo dos guerreiros".

Ao comezo do Libro XI da Ilíada, Zeus envía a Eris para provocar aos aqueos.

A lenda máis famosa protagonizada por Eris conta como comezou a guerra de Troia. Tanto os deuses como as deusas, así como varios mortais foron invitados á voda de Peleu e Tetis (que máis tarde serían os pais de Aquiles). Só a deusa Eris non foi convidada debido á súa natureza problemática.

O xuízo de Paris de Enrique Simonet, 1904. Paris sostén a mazá dourada na man dereita mentres mira as deusas meditativamente.

Así que Eris (nun fragmento da Cipria, como parte dun plan trazado por Zeus e Temis) apareceu na festa coa Mazá da Discordia, unha mazá dourada coa palabra kallisti (para a máis fermosa) inscrita, que lanzou entre as deusas facendo que Afrodita, Hera e Atenea a reclamasen para si mesmas, comezando unha pelexa. Zeus, para non ter que escoller entre as deusas, xa que unha é a súa muller e a outra a súa filla, encargoulle xulgar a Paris. Hermes transmitiulle entón ao desgraciado París, príncipe de Troia, que tería que escoller a máis fermosa (ver Xuízo de Paris). Sendo a moral mitolóxica grega a que era, cada unha das tres deusas intentou subornalo para que a escollese a ela: Hera ofreceulle poder político e terras, Atenea prometeulle sabedoría e destreza militar, e Afrodita tentouno coa muller máis fermosa do mundo, Helena, esposa de Menelao de Esparta. Sendo Paris un mozo apaixonado, e aínda que non se sabe canto tempo meditou sobre o tema, acabou regalando a mazá a Afrodita, raptando logo a Helena e provocando así a Guerra de Troia.

Nas Dionisíacas, Nonus de Panópois conta que cando Tifón se prepara para loitar contra Zeus:

"Eris era a escolta de Tifón no enfrontamento; Niké levou a Zeus á batalla".

Discordianismo

Artigo principal: Discordianismo.

O discordianismo é unha relixión satírica que adora a Eris, a deusa grecorromana da discordia. Foi fundada en 1957 por Greg Hill, tamén coñecido como Malaclypse o Novo e Kerry Wendell Thornley, ou Omar Khayyam Ravenhurst. A versión discordiana de Eris é considerablemente máis amable que a súa contraparte grecorromana a miúdo malvada, e adoita mostrarse como unha forza positiva, aínda que travesa, de creación caótica. No Principia Discordia, o primeiro libro sagrado do discordianismo, aparece como o desaire orixinal o mito de que Eris foi desprezada e isto levou indirectamente á Guerra de Troia.

Na cultura popular

O conto popular da Bela Dormente está parcialmente inspirado no mito grego da voda de Tetis e Peleu, á que Eris non foi convidada. No conto, unha fada maldice a unha princesa por non ser invitada ao seu bautizo.

Eris é a principal antagonista da película de animación de 2003 Sinbad: Legend of the Seven Seas; a súa voz está interpretada por Michelle Pfeiffer .

Eris é o principal antagonista de Eris, Evil Goddess, a primeira película da serie de anime Saint Seiya, así como do anime e manga Saint Seiya Saintia Sho, aínda que con dúas personaxes diferentes.

No programa de televisión Hércules: The Legendary Journeys, o personaxe recorrente "Strife" (Discordia) é o sobriño de Ares e sementa a discordia para axudarlle aos plans posteriores de Ares.

Na serie de Cartoon Network The Grim Adventures of Billy & Mandy, móstrase a Eris sostendo a súa mazá de ouro da discordia e é representada de forma cómica.

Eris aparece nun cameo na novela de fantasía The House of Hades como un dos fillos de Nyx que se ven no libro.

Discordia aparece como personaxe en "Xena: Warrior Princess" como secuaz de Ares, deus da guerra. Nela represéntase como unha adolescente altiva e maleducada, a típica moza mala. Nun episodio trata de cobrar a retribución (sendo nomeada por Ares como a deusa da retribución) polo asasinato dun cazarrecompensas que buscaba a princesa guerreira. Noutro episodio móstrase como unha contraparte de Afrodita. Ao final da quinta tempada, é asasinada por Xena cando lle dá o poder de matar deuses.

En New 52 Eris pasou a chamarse "Strife", un alcohólico de carácter sarcástico e velenoso.

En My Little Pony: Friendship Is Magic, a versión romana do nome de Eris, Discordia, é tomada por un draconequus antagónico chamado Discord, o espírito do caos, que ten unha actitude un tanto problemática e caótica con Eris. O seu nome foi referenciado orixinalmente por unha versión feminina creada por fans e actualmente pola prima de Discord, creada pola editorial IDW Publishing para a miniserie de cómics Nightmare Knights.

Na serie e franquía de videoxogos Lufia (Estpolis Denki no Xapón), é unha antagonista coñecida como "Sinistral da Morte" e unha importante personaxe secundaria, dun xeito un tanto indirecto, dependendo do seu papel en cada xogo.

Discordia aparece como personaxe xogable no videoxogo SMITE co papel de maga na liña central. As súas habilidades baséanse en enfrontarse aos inimigos, ser caótica e imprevisible e enganar aos seus inimigos con ilusións. Neste videoxogo tamén aparece o seu parente Ares e todos os demais deuses olímpicos. Porén, curiosamente, Discordia aparece neste xogo na súa versión romana, a pesar de que se menciona explicitamente no xogo como a deusa grega Eris, que viaxou a Roma e cambiou a súa identidade despois do alboroto que causou no Olimpo e logo decidiu axudar ao Imperio romano no seu primeiro desenvolvemento.