Era hispánica

Era hispánica, en latín Æra Hispanica, ás veces chamada tamén Era do César ou Era europea, foi un sistema de numeración de anos usado nos estados da Península Ibérica desde o século V ata o XV, cando foi substituída polo sistema Anno Domini. A data de inicio da era hispánica é o 1 de xaneiro do 38 a.C. Que se coñeza, o primeiro en usar este sistema de datación foi Hidacio na súa crónica.

Descoñécense por que se elixiu o 38 a.C. como data de inicio. Suxeriuse que pode resultar dunha Pascua que comezou nese ano (en lugar da Encarnación). Isidoro de Sevilla no seu Etymologiae incluía unha explicación do significado do latín aera, plural de aes (bronce, latón, cobre). "Unha era", escribe Isidoro, "segundo a secuencia dos anos, foi creada por César Augusto cando cobrou por primeira vez un imposto xeral e mapeou o mundo romano [é dicir, no 38 a. C.]. Chamábase aera porque o mundo enteiro comprometeuse a entregar cobre ao estado." En realidade, o significado de "período de tempo" para aera provén do uso de contadores de bronce nos cálculos.

A era hispánica utilizouse durante o reino suevo e o reino visigodo. Incluso foi usado en partes do norte de África. Continuou en uso nestas rexións pero gradualmente desapareceu antes do final da Idade Media. O uso oficial da era cesou en diferentes partes da península en diferentes momentos: Cataluña abandonou a era no 1180, Aragón en 1349/1350, Valencia en 1358, Castela en 1382/1383, Portugal en 1420/1422 e Navarra a principios do século XV.

En Al-Andalus baixo o dominio musulmán, a era hispánica chamábase taʾrīkh al-ṣufr. Isto foi interpretado por Ignác Goldziher como "Era europea", de taʾrīkh (data, era, anais) e aṣfar (amarelo, pálido, vermello), unha palabra que chegou a ser aplicada aos gregos, despois aos romanos e na Idade Media aos europeos en xeral, os Banuʾl-Aṣfar ("fillos do amarelo"). Alternativamente, Giorgio Levi Della Vida interpretouno como "Era do bronce", con ṣufr correspondente á era latina, é dicir, "bronce". Esta derivación está apoiada nunha lenda rexistrada na Chronica Gothorum Pseudoisidoriana do século XII e interpolada na tradución árabe da Historiae adversus paganos de Orosio. Segundo esta lenda, Augusto no ano 38 a. C. tributou a todo o imperio en moedas de bronce ou cobre para fundilo e facer as placas coas que cubría as beiras do río Tíber.

Exemplo

A cláusula de datación da acta de doazón do 11 de agosto de 1137 pola que o rei Ramiro II de Aragón comprometía á súa filla Petronila co conde Raimundo Berengario IV de Barcelona entregándolle o seu reino. O data dáse de dúas formas: anno incarnationis Dominice CXXXVII post millesimum ("ano da encarnación do Señor 1137") e Era millesima centesima LXXVI ("Era 1176").