Ebla

Ebla (en árabe:عبيل، إيبلا, actual Tell Mardikh en Siria ) é un sitio arqueolóxico situado a 60 km ao sur de Alepo sobre a ruta de Hama, despois da bifurcación en dirección Latakia, ocupando unha posición xeoestratéxica na entrada dun porto que dá acceso ao Mediterráneo. O asentamento, que se presenta baixo a forma dun tell oval de 60 ha dominada por unha acrópole central, descubriuse en 1964 e os seus restos foron escavados polos equipos do profesor Paolo Matthiae (Universidade La Sapienza de Roma) en 1968.

Ebla

Tipo	cidade antiga tel (pt) estado histórico período histórico estado soberano
Localización
División administrativa	Gobernación de Idlib, Siria
35°47′53″N 36°47′55″L
Características
Candidato a Patrimonio da Humanidade
Data	8 de xuño de 1999
Identificador	1293
Historia
Data de creación ou fundación	3000 a. C.
Data de disolución, retirada ou demolición	2240 a. C.

Localización de Ebla

Ebla, dende o terceiro milenio antes da nosa era, é unha rica cidade. Os seus reis empezan a partir do 2500 a.C. a estender o seu dominio polo Éufrates medio e dunha parte da actual Siria.

Os restos atopados permitiron recoñecer a existencia dunha rica biblioteca, de máis de dezasete mil táboas de arxila gravadas en sumerio e en eblaíta. Estas táboas subministraron informacións preciosas sobre a economía, o comercio e a industria, a administración e a diplomacia, deste antigo reino: arquivos económicos, tratados de alianza con outros estados, relacións de guerra e de paz, epopeas e himnos relixiosos. Ebla foi unha das máis poderosas Cidades Estado de Siria entre o 2500 e o 2400 a.C.

Ebla na segunda metade do III milenio

Restos da cidade de Ebla

O primeiro nivel habitado (Mardikh I) corresponde á segunda metade do IV milenio. O segundo nivel (Mardikh II) cobre a maioría do III milenio. O apoxeo de Ebla para este período é o nivel II B1 (contra 2350-2250). Un monumento importante desta época é o que corresponde co coñecido como "pazo G", dividido en varias partes: o "complexo central", no que habitaba o personaxe máis importante, o "tribunal de audiencias", as "dependencias administrativas", e o "complexo meridional", onde residían os dignitarios do pazo. Descoñecemos o resto da cidade neste período, xa que aparece recuberto por outros niveis.

É nas "dependencias administrativas" onde se descubriu un conxunto de 14.000 táboas, un dos descubrimentos meirandes da arqueoloxía oriental dos últimos decenios. Están escritas en eblaíta, lingua semita, adaptando a escritura sumeria para a súa notación, e infórmannos da historia da cidade durante gran parte do século XXIV a.C., baixo o reinado de tres soberanos: Igrish-Halam, Irkab-Damu e Ish'ar-Damu. Levan o título sumerio de en ou o eblaíta de mâliku. A función real parece fortemente marcada polo aspecto relixioso e tiña carácter electivo cada sete anos. Rendíaselles culto funerario aos soberanos defuntos na cidade de Darib. A administración do reino exercía o lugal.

Politicamente, Ebla é unha dos máis importantes estados do norte de Siria. Ingrésalle non obstante un tributo a Mari. Igrish-Halam, asistido por dous lugal que ocupan unha posición privilexiada, Darmia e Tiro, reforza o poderío da cidade. O seu sucesor Irkab-Damu, secundado por outro lugal, Arrukum, que se volve pouco a pouco o "visir" do reino, consegue rebaixar o tributo ingresado a Mari, signo da potencia nova de Ebla. Somete Emar, e asina un tratado con Abarsal. Baixo o soberano seguinte, Ish'ar Damu, o lugal vólvese o xerente dos asuntos administrativos da cidade, mentres o en conságrase sobre todo aos asuntos relixiosos. Dous grandes lugal sucédense entón: Ibrium e seu fillo Ibbi-Zikkir. Ebla está entón no apoxeo da súa potencia, e mantén relacións con Exipto e Mesopotamia.

Ebla e Mari parecen compartir o dominio do norte de Siria, con Nagar, máis ao leste, ata a invasión desta rexión por Sargón de Acadia, cara o 2300 a.C., quen toma Ebla e saquéaa. A dinastía eblaíta remata no caos, e séguese unha fase de abandono da cidade para preto dun século.