Daganzo de Arriba

Daganzo de Arriba é un municipio situado no leste da Comunidade de Madrid, España. Conta con 10 337 habitantes (INE 2020) e ten unha extensión de 43,77 km². O municipio aparece no entremés de Miguel de Cervantes titulado La elección de los Alcaldes de Daganzo.

Daganzo de Arriba

Localización
40°32′36″N 3°27′26″O
Estado	España
Comunidade autónoma	Comunidade de Madrid
Capital	Daganzo de Arriba
Poboación
Poboación	10.611 (2023) (242,26 hab./km²)
Xeografía
Parte de	Mancomunidade do Leste Q107556223
Superficie	43,8 km²
Altitude	673 m
Comparte fronteira con	Alcalá de Henares Valdeolmos-Alalpardo Fresno de Torote Camarma de Esteruelas Cobeña Algete Ajalvir Torrejón de Ardoz
Organización política
• Alcalde	Sergio Ángel Berzal Valladar (en)
Identificador descritivo
Código postal	28.814
Código INE	28053
Sitio web	ayto-daganzo.org

Toponimia

Igrexa da Asunción da Nosa Señora e casa consistorial

Anfiteatro Enrique Tenro Galván

Praza de touros

A orixe máis probable do nome de Daganzo, remóntase moito máis alá da invasión musulmá, onde se lle situou até agora.

Unha inscrición romana de carácter funerario achada en Villamanta, poboación madrileña situada onde se cre que estivo a Mantua romana, en memoria de APLONDUS DAGENCIUM, enmarcaría ao infortunado APLONDUS na familia ou tribo dos DAGENCIUM, ou dos de DAGENCIUM, xentilicio que é asociado por varios historiadores co actual Daganzo.

Isto induce a pensar na existencia dun pobo ou tribo celtibera (carpetana), previo á chegada dos romanos, nas inmediacións do actual Daganzo.

Orixe do nome

En 1580, segundo consta nas páxinas referentes a esta vila nas Relacións Topográficas de Filipe II, o nome era simplemente Daganzo. Nesas mesmas páxinas lemos, que a poboación máis próxima cara ao sur, era a vila de Daganzuelo. Así mesmo, nas páxinas correspondentes a Daganzuelo, corrobórase que esta vila hoxe desaparecida, en 1576 tiña o nome de Daganzuelo, e que o seu veciño do norte tiña o nome de Daganzo.

En 1586 Juan Vaca de Herrera comprou a vila de Daganzuelo e cambioulle o nome polo de Daganzo de Abaixo. O antigo nome con todo non caeu en desuso, habendo incluso algún documento de 1598, posterior ao cambio de nome oficial, que continúa referíndose a Juan Vaca de Herrera como “señor da vila de Daganzuelo”. Desde entón até a actualidade, fíxose referencia á hoxe extinta poboación, indistintamente cos nomes de Daganzuelo ou Daganzo de Abaixo, sendo este último o seu nome oficial e o primeiro o de uso máis coloquial e cotián. Daganzo de Abaixo desapareceu no século XIX.

Ao facerse oficial o nome de Daganzo de Abaixo na localidade máis ao sur, na do norte non quedaba outra alternativa que empezar a utilizar o nome de Daganzo de Arriba, que na actualidade é o nome oficial.

Demografía

O municipio, que ten unha superficie de 43,77 km². Segundo o padrón de 2017, elaborado polo INE, conta con 10 082 habitantes e unha densidade de 230,34 hab./km².

Entre 1950 e 1960, crece o termo do municipio porque se unifica co antigo Daganzo de Abajo do municipio de Ajalvir.

Parque forestal María Marzol

O Parque forestal Maria Marzol é un prado de 4 hectáreas de extensión situado dous quilómetros ao norte do centro urbano de Daganzo, no Camiño do Monte e a beiras do Arroio do Monte. Acondicionado polo concello con mesas e mobiliario de recreo infantil, é un lugar ideal para gozar da familia e a natureza nunha contorna privilexiada.

O terreo foi doado por María Dores Fernández Marzol (2/7/1925 – 1/3/2012) ao Concello de Daganzo de Arriba para o gozo dos veciños do pobo. Por expreso desexo seu, ao parque púxoselle o nome da súa nai, María Marzol, natural de Borja (Zaragoza). O seu pai, Saturio Fernández Godín, natural de Daganzo de Arriba, foi o descubridor e codirector das escavacións da necrópole visigoda achada entre Daganzo de Arriba e Alcalá de Henares.

Transporte público

En Daganzo de Arriba prestan servizo 4 liñas de autobús, conectando unha delas con Madrid, na estación de Canillejas, de metro. Estas liñas son:

• Liña 251: Torrejón de Ardoz - Valdeavero - Alcalá de Henares
• Liña 252: Torrejón de Ardoz - Daganzo - Alcalá de Henares
• Liña 254: Valdeolmos/Fuente el Saz - Alcalá de Henares
• Liña 256: Madrid (Canillejas) - Daganzo - Valdeavero

Administración

Alcaldes desde as eleccións de 1979

Lexislatura	Nome	Partido
1979-1983	Angel Berzal Fernández Ramos Castro Gil	Independente
1983-1987	Emilio Valladar García	PSOE
1987-1991	Emilio Valladar García	PSOE
1991-1995	Emilio Valladar García	PSOE
1995-1999	Emilio Valladar García	PSOE
1999-2003	Concepción Gutiérrez Castro	PP
2003-2007	Nicolás Pinedo	PSOE
2007-2011	Nicolás Pinedo	PSOE
2011-2015	Sergio Berzal	PP
2015-2019	Sergio Berzal	PP
2019-2023	n/d	n/d
2023-	n/d	n/d

Evolución da débeda viva

O concepto de débeda viva contempla só as débedas con caixas e bancos relativas a créditos financeiros, valores de renda fixa e préstamos ou créditos transferidos a terceiros, excluíndose, por tanto, a débeda comercial.

A débeda viva municipal por habitante en 2014 ascendía a 851,10 €.

Educación

En Daganzo de Arriba hai dúas gardarías (unha pública e unha privada) e 2 colexios públicos de educación infantil e primaria: o C.E.I.P Anxo Berzal Fernández e o C.E.I.P Salvador de Madariaga. Tamén dispón dun Instituto de Ensino Secundario, o I.E.S. Miguel de Cervantes. Por outra banda, hai unha escola de Música e Danza (EMMD Daganzo), e na casa da cultura son impartidos talleres de pintura e teatro, entre outros.

Deporte

En canto ás instalacións deportivas, dispón dun pavillón polideportivo, o campo de fútbol Francisco Javier López, dúas piscinas municipais, catro pistas de tenis e outras catro de pádel.

Véxase tamén

Outros artigos

• Daganzo de Abajo
• La elección de los Alcaldes de Daganzo

Ligazóns externas

• Concello de Daganzo de Arriba (en castelán)
• Instituto de Estatística da Comunidade de Madrid > Ficha municipal Arquivado 04 de marzo de 2016 en Wayback Machine. (en castelán)
• Instituto de Estatística da Comunidad de Madrid > Series estatísticas do municipio (en castelán)