Cruz

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Cruz (homónimos).

Unha cruz (do latín crux) é unha figura xeométrica consistente en dúas liñas ou barras que se cruzan nun ángulo recto, de tal forma que unha delas (ou as dúas) queda dividida pola metade. É un dos símbolos máis antigos, e é un símbolo de moitas relixións.

Cruz de Lorena, con duplo traveseiro máis curto sobre o maior

Marcas e caracteres en forma de cruz

O número 10 na numeración romana;
O carácter chinés 十 para o número dez (véxase numeración chinesa).
O obelus (÷);
O signo máis ( ) e o signo de multiplicar (×).
o símbolo de "nocivo" (x sobre fondo vermello).

Tipoloxías

A cruz gammada ten os brazos torcidos. É un símbolo moi antigo, de representación esquemática do sol. Se os brazos xiran á esquerda trátase dunha sauvástica, e se o fan cara á dereita (como as agullas do reloxo) trátase dunha esvástica, símbolo adoptado polo Partido Nazi.
O ankh exipcio.
A cruz carolinxia, similar ás cruces celtas das illas Británicas, con catro triquetras.
A cruz visigótica, de brazos abertos, como a Cruz de San Millán.
A cruz grega, con catro brazos da mesma lonxitude. Unha variante é a cruz de Malta, con catro brazos con forma de frecha unidos polas puntas. Outra variante é a cruz de San Xurxo.
A cruz de Santo André, como a grega pero rotada 45º.
A cruz latina, co pé máis longo cós brazos. Unha variante é a cruz patriarcal, cruz da Lorena, ou Vera Crucis, con dous traveseiros horizontais, sendo o superior un pouco máis curto có inferior.
A cruz de Caravaca é unha variante da anterior. Estritamente é un relicario do Lignum Crucis en forma de cruz de dupla traversa, na súa orixe de inspiración bizantina. Reprodúcese frecuentemente acompañada de dous anxos ós lados da cruz, e nos modelos máis populares incorpora unha variada iconografía na que se inclúen unha imaxe da Inmaculada Concepción, un Crucificado etc.
A cruz da orde de Calatrava e da orde de Alcántara son vermellas, cos catro brazos iguais terminados en puntas de lis.
A cruz de Santiago é vermella, e recorda vagamente a forma dunha espada.
A cruz solar, cruz dentro dun círculo, é un símbolo común na Europa prehistórica, adoita asociarse co culto ao sol, e á árbore da vida. Atopamos unha cruz solar no cume do tellado da Capela da Corticela, na Catedral de Santiago de Compostela.
A cruz celta, cruz (moitas veces grega), cun anel que a arrodea por detrás da intersección
A cruz cristiá converteuse nun símbolo do cristianismo moderno, especialmente da rama católica.
A Cruz Vermella é mundialmente coñecida.
A cruz de Xerusalén, tamén denominada "cruz das Cruzadas", é unha cruz heráldica símbolo do cristianismo, sobre todo do oriental. Componse dunha cruz grega rodeada por outras catro cruces da mesma forma e de menor tamaño, chamadas crucetas, situadas en cada un dos cuadrantes delimitados polos seus brazos.^[1]