1. Projenin amaci ve kapsami nedir?
2. Projede kullanilan teknolojiler nelerdir?
3. Proje ne zaman basladi ve ne zaman tamamlanmasi bekleniyor?
4. Proje ekibi ne kadar buyuk ve hangi rolleri iceriyordu?
5. Java versiyonu nedir?
6. Spring boot versiyonu nedir?
7. JPA , jdbc ne kullaniyorsunuz?
8. Github, gitlab vb ne kullaniyorsunuz?

JRE, Java runtime editioni bir java uygulamasını çalıştırmak için gerekli olan java komponentlerini ve kütüphanelerini içeren içersinde JVM de kurulu olan programa denir.

JDK, Java ile yazılım geliştirmek için ihtiyaç duyulan yazılım kitlerini içinde bulundurur. .java uzantılı dosyaların compile edilip .class uzantılı ara dosyaların oluşmasına olanak sağlar. JDK, içerisinde JVM,JRE ve Java Compiler'ını bulundurur.

1. super: Bir alt sınıfta üst sınıfın metotlarını veya değişkenlerini kullanmak için kullanılan bir referansdır. Alt sınıfın kendi metotlarında, üst sınıfın metotlarına erişmek için super anahtar kelimesi kullanılabilir. Aynı şekilde, alt sınıfta üst sınıfın değişkenlerini kullanmak için de super anahtar kelimesi kullanılır.
2. this: Bir sınıfın kendi nesnesine erişmek için kullanılan bir referanstır. Özellikle, bir sınıfta tanımlı olan değişkenlerle aynı isimli parametrelerin kullanıldığı durumlarda, this anahtar kelimesi kullanılarak sınıfın kendi değişkeni ifade edilir.

Stateful yapı, bir programın durum bilgisini saklayan ve bu duruma göre işlem yapan bir yapıdır. Stateful yapılar, geçmiş işlemlere bağlı olarak çalışan uygulamalar için kullanılır

ornek/ Bir anne alisveris sepetindeki tum urunleri ve evdeki tum urunleri bilir

Stateless yapı ise, her işlemi bağımsız olarak ele alan ve önceki işlemlerle bir ilişkisi olmayan bir yapıdır. Stateless yapılar, her işlemi bağımsız olarak ele alan ve hızlı yanıt veren uygulamalar için tercih edilir.

ornek/ Bir cocuk sadece canin istedigi urunleri alir

equals() bir methoddur ve değişkenler arasındaki değer kontrolünü yapar.

== ifadesi ise değişkenlerin referanslarını karşılaştırır.

Abstraction tum insanlarin kolu ve bacagi olmasi

Interface bazi insanlarin dovmeli bazilarin dovmesiz kollari olmasi gibi

! 1 abstraction olur n tane interface olur

• public: Her yerden erişilebilir.
• private: Sadece ait olduğu sınıf içinden erişilebilir.
• default (package-private): Aynı paketten erişilebilir, farklı paketlerden erişilemez.
• protected: Ait olduğu sınıfın alt sınıfları ve aynı paket içindeki sınıflardan erişilebilir.

1. Encapsulation (Kapsülleme): Verilerin ve işlevlerin bir arada tutulması ve gizlenmesi anlamına gelir. Bu prensip, verilerin ve işlevlerin nesnelerle ilgili olduğu ve diğer nesneler tarafından doğrudan erişilemez olduğu anlamına gelir. Bu, güvenli bir kod yazmak için önemlidir. or/ Araba sınıfı, verileri (marka, model, renk, hız vb.) ve fonksiyonları (hareket ettirmek, durdurmak, hızını artırmak veya azaltmak) bir arada tutar ve gizler. Bu şekilde, başka sınıfların doğrudan arabayla ilgili verilere veya fonksiyonlara erişmeleri engellenir.
2. Inheritance (Kalıtım): Bir sınıfın özelliklerinin, başka bir sınıfa aktarılması anlamına gelir. Kalıtım, kodun yeniden kullanılmasına olanak tanır ve sınıflar arasındaki ilişkileri belirler. Alt sınıflar, üst sınıfların özelliklerine sahip olabilirler. or/ Araba sınıfının, bir sedan sınıfı veya bir SUV sınıfı gibi alt sınıfları olabilir. Bu alt sınıflar, arabaya özgü özelliklerin yanı sıra kendi özelliklerine de sahip olabilirler.
3. Polymorphism (Çok biçimlilik): Çok biçimlilik, nesnelerin farklı biçimlerde davranabilmesi anlamına gelir. Aynı yöntem adı, farklı sınıflarda farklı şekillerde uygulanabilir. or/ Araba sınıfı, bir araba hareketi fonksiyonu içerebilir. Sedan sınıfı veya SUV sınıfı, arabayı farklı şekillerde hareket ettirebilir. Örneğin, sedan araba normal bir şekilde hareket edebilirken, SUV araba off-road koşullarına uygun olarak hareket edebilir.
4. Abstraction (Soyutlama): Karmaşık bir sistemdeki detayların gizlenmesi anlamına gelir. Bu prensip, sınıfların arasındaki bağımlılığı azaltır ve kodun daha anlaşılır olmasını sağlar. or/ Araba sınıfı, sadece arabayla ilgili özellikleri ve fonksiyonları içerir. Bu, başka sınıfların arabaya bağımlılığını azaltır ve kodun daha anlaşılır olmasını sağlar.

Method Overloading: Aynı isimli farklı parametrelerle ayrı ayrı tanımlanan birden fazla metodun kullanılmasıdır. Bu durumda, aynı isimli farklı metotlar, farklı parametreler alarak aynı sınıf içerisinde tanımlanabilirler. Bu sayede, metot isimleri aynı kalır ve farklı amaçlar için kullanılabilirler.

Örneğin:

public class HesapMakinesi {

    public int topla(int sayi1, int sayi2) {
        return sayi1   sayi2;
    }

    public double topla(double sayi1, double sayi2) {
        return sayi1   sayi2;
    }

    public int topla(int sayi1, int sayi2, int sayi3) {
        return sayi1   sayi2   sayi3;
    }
}

Method Overriding: Bir sınıfta tanımlanan bir metot, alt sınıflar tarafından aynı isim ve parametrelerle yeniden tanımlanırsa, bu durumda Method Overriding gerçekleşir. Bu sayede, alt sınıfın aynı isimli metodunu çağırdığımızda, üst sınıfın değil, alt sınıfın metodunun çalıştırılması sağlanır.

Örneğin:

public class Sekil {
    protected double alan;

    public void hesaplaAlan() {
        System.out.println("Alan hesaplanıyor.");
    }
}

public class Daire extends Sekil {
    private double yariCap;

    public Daire(double yariCap) {
        this.yariCap = yariCap;
    }

    @Override
    public void hesaplaAlan() {
        alan = Math.PI * yariCap * yariCap;
        System.out.println("Dairenin alanı hesaplandı.");
    }
}

staticvefinal` anahtar kelimeleri, Java programlama dilinde farklı amaçlar için kullanılan önemli kavramlardır.

1. static Anahtar Kelimesi:

   • static anahtar kelimesi, bir değişkenin veya metotun sınıfa ait olduğunu belirtmek için kullanılır. Bu, o değişkenin veya metotun sınıfın herhangi bir örneği olmadan kullanılabileceği anlamına gelir.
   • static değişkenler, sınıfa ait olan değişkenlerdir ve her bir örneği tarafından paylaşılırlar. Değişkenin son değeri, tüm örnekler arasında aynıdır.
   • static metotlar, sınıfa ait olan metotlardır ve sınıf adıyla doğrudan çağrılabilirler. Bunlar örneklerle ilişkili olmadığından, sınıfın durumunu değiştiremezler.
   • Örnek:

    class MyClass {
          static int count; // Statik bir değişken
   
          public MyClass() {
              count  ; // Her bir örneğin oluşturulmasıyla count değeri artar
          }
   
          public static void printMessage() {
              System.out.println("Statik metot");
          }
      }
      
      MyClass obj1 = new MyClass();
      MyClass obj2 = new MyClass();
      System.out.println(MyClass.count); // Çıktı: 2
      MyClass.printMessage(); // Çıktı: Statik metot

2. final Anahtar Kelimesi:

   • final anahtar kelimesi, bir değişkenin, metotun veya sınıfın değiştirilemez olduğunu belirtmek için kullanılır.
   • final değişkenler, bir kez değer atandıktan sonra değiştirilemezler. Sabit değerlere sahip değişkenlerdir.
   • final metotlar, alt sınıflar tarafından ezilemezler. Yani, bu metotlar alt sınıflar tarafından değiştirilemez veya yeniden uygulanamaz.
   • final sınıflar, alt sınıflara sahip olamazlar. Yani, başka bir sınıf bir final sınıfından türetilemez.
   • Final degiskenler, class'larda ve methodlarda kullanilabilir.
   • Örnek:

   final int MAX_VALUE = 100;
      // MAX_VALUE değeri bir kez atandıktan sonra değiştirilemez
   
      class BaseClass {
          public final void printMessage() {
              System.out.println("BaseClass'ten mesaj");
          }
      }
   
      class DerivedClass extends BaseClass {
          // Hata verecektir: "Cannot override the final method from BaseClass"
          public void printMessage() {
              System.out.println("DerivedClass'ten mesaj");
          }
      }
   
      final class FinalClass {
          // ...
      }
   
      // Hata verecektir: "Cannot inherit from final FinalClass"
      class DerivedClass extends FinalClass {
          // ...
      }
      

1. Veri Sıralaması: ArrayList, verileri eklenme sırasına göre saklar ve tekrarlı elemanlara izin verirken, **Set ** verileri sırasız bir şekilde saklar ve tekrarlı elemanlara izin vermez. Map ise anahtar-değer çiftlerini saklar ve her anahtarın yalnızca bir kez bulunmasına izin verir.
2. Eleman Erişimi: ArrayList, indeks numaraları kullanılarak elemanlara erişimi destekler. Set ve Map ise elemanlara anahtar değerleriyle erişimi destekler. Her bir elemanın benzersiz bir anahtarı olduğu için, hızlı erişim sağlarlar.
3. Tekrarlı Elemanlar: ArrayList aynı elemanın birden fazla kez bulunmasına izin verirken, Set ve Map her elemanın yalnızca bir kez bulunmasına izin verir.
4. Performans: Eleman ekleme ve silme işlemlerinde ArrayList daha hızlıdır, çünkü elemanların sırasını korumak için fazladan bir maliyeti yoktur. Ancak, elemanlara erişimde Set ve Map daha hızlıdır çünkü anahtar değerlerini kullanarak doğrudan elemanlara erişebilirler.

ArrayList indeks tabanlı erişim ve sıralı veri depolama için daha uygundurken, LinkedList dinamik ekleme ve silme işlemleri için daha uygundur.

1. HashMap'in Çalışma Mantığı:
   • HashMap, bir anahtar-değer ikilileri koleksiyonudur. Her bir anahtar, benzersiz olmalıdır ve değerlere karşılık gelir.
   • HashMap, anahtarların hash değerlerine dayanarak verileri hızlı bir şekilde depolar ve erişir.
   • Bir anahtarın hash değeri, hashCode() metodunu kullanarak hesaplanır. Bu hash değeri, HashMap içindeki bir hücreye (bucket) karşılık gelir.
   • Eşleşen anahtarlar aynı hücreye atanabilir. Bu durumda, bu hücrede bir zincir (linked list) oluşur.
   • HashMap, equals() metodu aracılığıyla anahtarların eşitliğini kontrol eder. Eşit olan anahtarlar aynı hücrede aynı zincirde bulunur.
   • Bir değere erişmek istediğimizde, ilgili anahtarın hash değeri kullanılarak hedef hücreye ulaşılır ve zincirde gezinilir.
2. equals() ve hashCode() Metodlarının Önemi:
   • equals() metodu, iki nesnenin içeriklerinin eşit olup olmadığını kontrol eder. HashMap içinde anahtarları karşılaştırmak için kullanılır.
   • hashCode() metodu, bir nesnenin benzersiz bir hash değerini döndürür. Bu değer, HashMap içindeki hücreye yerleştirme ve erişimde kullanılır.
   • HashMap, iki anahtarın eşit olduğunu belirlemek için equals() metodunu kullanır. Eğer equals() metodu doğru bir şekilde uygulanmazsa, aynı anahtarın farklı hash değerleri olabilir ve bu da beklenmeyen sonuçlara yol açabilir.
   • hashCode() metodunun doğru bir şekilde uygulanması, aynı nesnelerin her zaman aynı hash değerine sahip olmasını sağlar. Bu, aynı anahtarın aynı hücreye atanmasını ve doğru değerin elde edilmesini sağlar.
   • equals() ve hashCode() metodlarının birlikte kullanılması, HashMap içinde anahtarların doğru şekilde çalışmasını sağlar. Eğer bir anahtarın equals() metodunu geçersiz kılarsanız, aynı anahtarın hashCode() metodunu da geçersiz kılmanız gerekir.

equals() ve hashCode() metodlarının doğru bir şekilde uygulanması, HashMap'in anahtarlarını güvenilir ve etkin bir şekilde işlemesini sağlar. Bu nedenle, HashMap veya benzeri veri yapılarında anahtar olarak kullanılan sınıfların bu metodları düzgün bir şekilde uygulamaları önemlidir. Aksi takdirde, beklenmeyen sonuçlara ve hatalı veri erişimine neden olabilir.

Eğer program esnasında boyutları bildirilmiş değişmez bir değer kullanıyorsak stack, değişebilir bir değer kullanıyorsak heap bizim için uygun olacaktır. Stack ve heap kullanımları farklı ve dikkat edilmesi gereken bir konudur. Stack kullanılır ve işi bittikten sonra kendini otomatik olarak bellekten yok eder. Fakat heap‘te bu işi siz yapmalısınız.

Genel olarak, stack hafızası genellikle yerel değişkenler, metod çağrıları, işaretçiler gibi programın çalışma zamanında dinamik olarak değişmeyen verileri depolamak için kullanılırken, heap hafızası daha büyük ve dinamik olarak değişen veri yapılarını, nesneleri ve veri yapısı örneklerini depolamak için kullanılır.

Immutable (degismez), nesneler bir kez olusturulduktan sonra icerigi degistirilemeyen siniflardir. Tam tersi olarak, degistirilebilen siniflar da Mutable (degisebilir) siniflardir. Kisacasi Immutable nesneler degismeyen nesnelerdir. Onlari olusturursun, fakat onlari degistiremezsin.

Java'da immutability ornegi String sinifidir. String nesneleri bir kez olusturulduktan sonra degistirilemez. Eger bir String nesnesini degistirirseniz, aslinda yeni bir String nesnesi olusturulur.

Immutabilite avantajlari sunlar olabilir:

1. Thread Guvenligi: Degismez nesnelerin thread guvenligi daha yuksektir, cunku bir kez olusturulduktan sonra durumu degistirilemedigi icin senkronizasyon sorunlari ortaya cikmaz.
2. Cacheleme Kolayligi: Degismez nesneler cacheleme (onbellege alma) icin uygundur, cunku bir kere olusturulduktan sonra degerleri degismedigi icin cacheleme islemleri daha etkili olabilir.
3. Debug Kolayligi: Degismez nesnelerin degerleri degismedigi icin programin durumu daha ongorulebilir ve hata ayiklama daha kolay olabilir.
4. Referans Stabilitesi: Degismez nesnelerin referanslari degismedigi icin bir nesnenin referansi uzerinde calisan diger kodlar icin beklenmeyen durumlar ortaya cikmaz.

Bu nedenlerden dolayi, ozellikle coklu is parcacigi iceren ortamlarda veya guvenilir, tahmin edilebilir kod yazma ihtiyaci olan yerlerde immutabilite prensibi tercih edilebilir.

Multithreading'in avantajları:

1. Performans Artışı: Multithreading, iş parçacıklarını eşzamanlı olarak çalıştırarak programın daha hızlı çalışmasını sağlar.
2. Paralel İşlemler: Birden fazla iş parçacığı sayesinde farklı görevler aynı anda yürütülebilir, bu da paralelizmi sağlar.
3. Daha iyi Yanıt Süresi: Multithreading, kullanıcı girişlerine daha hızlı yanıt verir ve daha duyarlı bir kullanıcı deneyimi sağlar.
4. Kaynak Verimliliği: İş parçacıklarının çekirdekler arasında dağıtılması, işlemci kaynaklarının daha verimli kullanılmasını sağlar.
5. İletişim ve Paylaşım: İş parçacıkları arasında bilgi ve veri paylaşımı yapabilir, iletişim kurabilirsiniz.

Multithreading'in dezavantajları:

1. Yarış Koşulları: Birden fazla iş parçacığı aynı kaynağı değiştiriyorsa, yarış koşulları ve veri uyumluluğu sorunları ortaya çıkabilir.
2. Senkronizasyon Zorlukları: İş parçacıkları arasında senkronizasyon gerektiğinde, senkronizasyon mekanizmalarını doğru şekilde kullanmak karmaşık olabilir.
3. Hata Ayıklama: Multithreading hataları genellikle daha zor tespit edilebilir ve hata ayıklama süreci daha karmaşık olabilir.
4. Kaynak Tüketimi: Birden fazla iş parçacığı, işlemci ve bellek kaynaklarını daha yoğun bir şekilde kullanır. Gereksiz iş parçacığı oluşturma veya verimsiz kodlamalar performans sorunlarına neden olabilir.
5. Karmaşıklık: Multithreading, programın karmaşıklığını artırabilir. İş parçacıklarının doğru bir şekilde senkronize edilmesi ve yönetilmesi gereklidir.

Sonuç olarak, multithreading'in avantajları arasında performans artışı, paralel işlemler, daha iyi yanıt süresi ve kaynak verimliliği bulunurken, yarış koşulları, senkronizasyon zorlukları, hata ayıklama zorlukları ve kaynak tüketimi gibi dezavantajları da vardır. Doğru bir şekilde kullanıldığında multithreading, verimli ve hızlı çalışan uygulamaların geliştirilmesini sağlar.

Reflection, bir programin calisma zamaninda kendi yapisini, ozelliklerini ve davranislarini inceleme yetenegidir. Yani, bir Java programinin calisma zamaninda siniflari, metodlari, alanlari ve diger bilesenleri analiz edip manipule etmesini saglayan bir ozelliktir. Reflection, genellikle siniflarin ve nesnelerin ozelliklerine dinamik olarak erisim saglamak, nesne olusturmak, metodlari cagirmak gibi islemleri gerceklestirmek icin kullanilir.

Java'da Reflection, java.lang.reflect paketi icinde bulunan siniflar ve arayuzler araciligiyla gerceklestirilir. Bu paket icinde yer alan Class, Method, Field, Constructor gibi siniflar, Reflection islemlerini gerceklestirmek icin kullanilir.

Bir sinifin veya nesnenin ozelliklerine Reflection kullanarak erisebilir ve bu ozellikleri manipule edebilirsiniz. Ancak, Reflection kullanmak genellikle performans maliyeti yuksek bir islemdir ve kodunuzu karmasik hale getirebilir. Bu nedenle, Reflection'i kullanmadan once dikkatlice dusunmek ve ihtiyaciniz olup olmadigini degerlendirmek onemlidir.

Ornek bir Reflection kullanimi su sekilde olabilir:

import java.lang.reflect.Method;

public class ReflectionExample {
    public static void main(String[] args) {
        try {
            // Reflection ile bir sinifin Class nesnesini almak
            Class<?> clazz = Class.forName("com.example.MyClass");

            // Reflection ile bir sinifin metotlarini almak
            Method[] methods = clazz.getDeclaredMethods();

            // Alinan metotlari yazdirmak
            for (Method method : methods) {
                System.out.println("Method Name: "   method.getName());
            }
        } catch (ClassNotFoundException e) {
            e.printStackTrace();
        }
    }
}

Bu ornekte, Class.forName metodu ile belirtilen sinifin Class nesnesini aliyoruz. Daha sonra getDeclaredMethods metodu ile bu sinifin tum metotlarini alip yazdiriyoruz. Bu, basit bir Reflection ornegidir.

Idempotans (idempotence), ayni islemin bir veya daha fazla kez uygulanmasinin sonucunu degistirmeyecek veya etkilemeyecek bir ozelliktir. Idempotent bir islem, bir kez uygulandiginda sonucunun ne oldugu onemli olmaksizin, ayni islemi tekrar tekrar uygulamak, sonucu degistirmeyecek veya sistemde istenmeyen etkiler yaratmayacaktir.

Idempotansin temel ozellikleri sunlardir:

1. Tekrarlilik: Bir islem idempotentse, ayni islemi bir veya daha fazla kez uygulamak sonucu degistirmeyecek veya etkilemeyecektir.
2. Guvenli Uygulama: Idempotent islemler, guvenli bir sekilde tekrar tekrar uygulanabilir. Ornegin, ayni HTTP istegi bir veya daha fazla kez gonderildiginde, sistemde istenmeyen sonuclar olmamalidir.
3. Durumsuzluk: Idempotent islemler durumsuzdur, yani bir islemi uygulamak icin sistemdeki gecmis durumu bilmeye ihtiyac duymazlar. Herhangi bir anda, ayni islemi uygulamak, gecmisteki uygulamalarla baglantili degildir.

Bu ozellik, ozellikle dagitik sistemlerde, ag hatalari ve tekrar denemelerle basa cikma gibi senaryolarda onemli bir rol oynar.

HTTP protokolu icinde bazi metotlar idempotenttir. Ornegin, GET, PUT, HEAD ve DELETE idempotent islemlerdir. PUT metodu, bir kaynagi belirtilen konumda guncellemek icin kullanildiginda idempotenttir cunku ayni veriyi tekrar tekrar gondermek sonucu degistirmeyecektir. Ancak, POST metodu genellikle idempotent degildir cunku genellikle yeni bir kaynak olusturmak icin kullanilir, ve ayni POST istegi tekrar tekrar gonderildiginde her seferinde yeni bir kaynak olusturabilir.

1. Proje Başlatma ve Yapılandırma: Spring, geliştiricilerin daha fazla yapılandırma seçeneği sunarken, Spring Boot, otomatik yapılandırmayı ve varsayılan ayarları kullanarak projenin hızlı bir şekilde başlatılmasını sağlar.
2. Bağımlılıklar ve Konfigürasyon: Spring, projenin bağımlılıklarını ve yapılandırmasını geliştiricinin belirlemesine olanak tanırken, Spring Boot, bağımlılıkları ve yapılandırmayı otomatik olarak yönetir. Bu sayede, geliştirici daha az ayar yaparak projeyi hızlı bir şekilde başlatabilir.
3. Standartlaştırma: Spring, esneklik ve özelleştirme seçenekleri sunarken, Spring Boot, standart yapılandırma ve proje yapısı sunarak projelerin hızlı bir şekilde geliştirilmesini sağlar. Spring Boot, konvansiyonları takip eden bir yapıya sahiptir ve "opinionated" (belirli bir yaklaşımı tercih eden) bir yaklaşım sergiler.
4. Geliştirme Deneyimi: Spring Boot, otomatik yapılandırma ve dahili sunucu gibi özellikleriyle geliştirme sürecini kolaylaştırır. Ayrıca, Spring Boot, aktif geliştirme topluluğu ve hazır örnek projeleri sayesinde başlangıç seviyesi ve hızlı prototip oluşturma için popüler bir seçenektir.

Sonuç olarak, Spring ve Spring Boot, Java tabanlı uygulamaların geliştirilmesinde kullanılan framework'lerdir. Spring, esneklik ve özelleştirme seçenekleri sunarken, Spring Boot ise hızlı başlatma, otomatik yapılandırma ve standartlaştırma gibi özellikleriyle projelerin hızlı bir şekilde geliştirilmesini sağlar. Spring

Spring Framework'te ApplicationContext, Spring uygulamalarindaki nesnelerin yasam dongusunu ve bagimliliklarini yoneten merkezi bir konteynerdir. Bu konteyner, bir Java EE uygulamasinin ortami icin yapilandirma bilgilerini, servisleri ve bilesenleri icerir. ApplicationContext, Spring IoC (Inversion of Control) konteynerinin en kapsamli uygulamasidir.

ApplicationContext, genellikle uygulamanin baslangicinda olusturulur ve uygulamanin yasam suresi boyunca varligini surdurur. Bu konteyner, Spring bilesenlerini (bean'leri), tanimli servisleri ve diger uygulama bilesenlerini yonetir.

ApplicationContext'in temel ozellikleri sunlardir:

1. IoC Konteyneri:
   • IoC prensibine dayanir. Bu, uygulama kodunun nesneleri olusturmak ve bunlari bagimliliklariyla iliskilendirmek yerine, bu islemlerin konteyner tarafindan yonetilmesi anlamina gelir.
2. Bean Yonetimi:
   • Spring uygulamalarindaki nesneler genellikle "bean" olarak adlandirilir. ApplicationContext, bu bean'leri olusturur, yonetir ve gerektiginde saglar. Bean'ler, genellikle XML veya Java tabanli konfigurasyonlarla tanimlanir.
3. AOP (Aspect-Oriented Programming) Destegi:
   • ApplicationContext, AOP prensiplerine uygun olarak cesitli nesne yonlendirmeleri ve kesme noktalari tanimlama yetenegi saglar. Bu, uygulamanin modulerligini artirir.
4. Olay Yayini ve Dinleme:
   • ApplicationContext, uygulama icindeki olaylari yayinlamak ve dinlemek icin bir olay mekanizmasi saglar. Bu, uygulama icindeki farkli bilesenlerin haberlesmesini kolaylastirabilir.
5. Uygulama Duzeyinde Hata Yonetimi:
   • ApplicationContext, uygulama duzeyinde hata yonetimi saglar. Bu, ozel hata durumlari icin tanimlanmis olan hata isleyicileri ve stratejileri kullanma yetenegi anlamina gelir.
6. Cevre (Environment) Destegi:
   • ApplicationContext, uygulamanin calistigi cevreyi (development, production, test vb.) belirleyen bir cevre nesnesi saglar. Bu, cesitli konfigurasyonlarin uygulama uzerinde farkli sekillerde etki gostermesini saglar.

Spring uygulamalarinin cogu, ApplicationContext'in ozel bir turu olan AnnotationConfigApplicationContext, ClassPathXmlApplicationContext veya GenericWebApplicationContext gibi turlerle olusturulan bir ApplicationContext kullanir.

Spring Context, Spring Framework'de önemli bir rol oynayan ve uygulama bileşenlerini yöneten temel yapıdır. Spring Context, IOC (Inversion of Control) prensibini uygular ve Spring Bean'lerinin oluşturulması, yapılandırılması ve yönetilmesinden sorumlu olan bir konteynerdir.

Spring Context, genellikle "ApplicationContext" adlı bir arayüzü veya onun uygulamasını temsil eder. Bu, Spring tabanlı uygulamaların çalışma zamanında oluşturulan ve Spring Bean'lerini barındıran bir ortamdır. Uygulama, Spring Context üzerinden Spring Bean'lerine erişebilir ve Spring Context tarafından yönetilen nesnelerin yaşam döngüsünü kontrol edebilir.

Spring Context, XML veya Java tabanlı yapılandırmayla oluşturulabilir. XML tabanlı yapılandırmada, " applicationContext.xml" gibi bir dosyada bean tanımlamaları yapılırken, Java tabanlı yapılandırmada ise " AnnotationConfigApplicationContext" veya diğer uygun uygulamalar kullanılarak yapılandırma sınıfı belirtilir.

Spring Context, aşağıdaki işlevleri sağlar:

1. Dependency Injection (Bağımlılık Enjeksiyonu): Spring Context, Spring Bean'lerine diğer bağımlılıklarını enjekte eder. Böylece, nesneler arasındaki bağımlılıkları azaltır ve uygulamanın esnekliğini artırır.
2. Bean Yaratma ve Yönetimi: Spring Context, Spring Bean'lerinin yaşam döngüsünü yönetir ve istemci tarafından elle oluşturulması ve yönetilmesi gerekmez. İlgili yapılandırmalara göre Spring Context, bean'leri önceden oluşturabilir veya istemci talebine göre onları oluşturabilir.
3. AOP (Aspect-Oriented Programming) Desteği: Spring Context, AOP prensiplerini uygulamayı sağlar. Bu sayede, uygulama işlevselliğini temel iş mantığından ayrı olarak modüle edebilir ve belirli işlemleri yatay olarak keserek tekrar kullanabilir.
4. Internationalization (I18N) Desteği: Spring Context, uygulama içinde metinlerin çevirisini ve yerelleştirmeyi kolaylaştıran I18N desteği sunar.

Spring Context, uygulama tarafından oluşturulur ve genellikle uygulama ömrü boyunca varlığını sürdürür. Bu sayede, Spring Bean'lerini yönetir ve uygulama bileşenlerinin etkileşimini kolaylaştırır. ApplicationContext, birçok farklı tipi destekler ve Spring tarafından sağlanan çeşitli özellikleri kullanarak uygulamanın ihtiyaçlarına uygun şekilde yapılandırılabilir.

Aspect-oriented programming (AOP) Faydaları:

• Daha temiz bir kod oluşur
• Kodları okumak kolaylaşır
• Sürdürülmesi daha kolaydır
• Kod tekrarından kaçınır
• Kodları test etmek daha kolay
• Geliştirme yapmayı hızlandırır

Spring IOC (Inversion of Control), Spring Framework'ün temel bir prensibidir ve bir tasarım desenidir. IOC, bir bileşenin (bean) oluşturulması, yapılandırılması ve yönetilmesi sürecinin kontrolünü programcıdan alarak, bu görevi Spring Framework'e devretmeyi sağlar.

IOC'nin temel felsefesi, bağımlılıkların tersine çevrilmesidir. Geleneksel olarak, bir bileşen diğer bileşenlerle doğrudan ilişkilerini kurar ve bunları oluşturur veya yönetir. Ancak, IOC ile bileşenlerin bağımlılıkları tersine çevrilir ve Spring konteyneri tarafından yönetilen bir IOC konteyneri kullanılır.

Spring IOC, aşağıdaki şekillerde sağladığı avantajlara sahiptir:

1. Bağımlılıkların Yönetimi: IOC sayesinde, bileşenlerin bağımlılıklarını yönetmek kolaylaşır. Bileşenler, Spring konteynerine tanımlanır ve bağımlılıkları otomatik olarak çözülür.
2. Gevşek Bağlılık(Loosely coupled?): IOC, bileşenler arasındaki bağımlılığı gevşek hale getirir. Bileşenler, aralarında sıkı bağlantılar oluşturmak yerine, Spring konteyneri tarafından yönetilen arayüzler veya sözleşmeler üzerinden etkileşimde bulunurlar.
3. Test Edilebilirlik: IOC, bağımlılıkları enjekte etme mekanizması sunar, bu da bileşenlerin daha kolay test edilmesini sağlar. Bağımlılıkların taklitleri (mocks) kullanılarak bileşenlerin test edilmesi daha kolay hale gelir.
4. Modülerlik: IOC, bileşenlerin bağımsız olarak geliştirilmesini ve yeniden kullanılmasını sağlar. Bileşenlerin işlevselliği birbirinden bağımsız olarak geliştirilebilir ve daha sonra IOC konteyneri tarafından birleştirilir.

Inversion of control;

• Strategy Pattern
• Service Lacator Pattern
• Factory Pattern
• Dependency Injection

gibi mekanizmalarla uygulanabilir.

Spring Bean, Spring Framework tarafından yönetilen ve IOC konteyneri tarafından oluşturulan, yönetilen ve yapılandırılan bir nesnedir. Bean'ler, Spring uygulamalarında kullanılan temel yapı taşlarıdır ve Spring konteyneri tarafından oluşturulurlar ve yönetilirler.

Spring Bean'lerin temel özellikleri şunlardır:

1. Yaşam Döngüsü Yönetimi: Spring Bean'ler, IOC konteyneri tarafından yönetilen bir yaşam döngüsüne sahiptir. Konteyner, bean'in oluşturulması, yapılandırılması, kullanılması ve sonlandırılması gibi adımları otomatik olarak gerçekleştirir.
2. Bağımlılıkların Otomatik Çözülmesi: Bean'ler arasındaki bağımlılıklar, IOC konteyneri tarafından otomatik olarak çözülür. Bağımlı bean'ler, uygun şekilde enjekte edilir veya referansları çözülür.
3. Yapılandırma ve Ayarlanabilirlik: Bean'ler, Spring konteynerine yapılandırma metadataları ile tanımlanır. Bu metadatalar, XML veya Java tabanlı konfigürasyon dosyaları, Java Annotation'ları veya Spring Boot gibi modern araçlar aracılığıyla sağlanabilir. Bu sayede bean'lerin özellikleri, bağımlılıkları ve davranışları kolayca ayarlanabilir.
4. Ölçeklenebilirlik ve Modülerlik: Spring Bean'ler, uygulamaların ölçeklenmesi ve modüler bir yapıya sahip olması için kullanışlıdır. Bileşenlerin ayrı ayrı geliştirilebilmesi ve ardından IOC konteyneri tarafından birleştirilmesi sağlanır.

Spring Bean'ler, Spring Framework'ün sunduğu çeşitli özelliklerden yararlanabilirler. Örneğin, AOP (Aspect-Oriented Programming) ile güvenlik, transaksiyon yönetimi, önbellekleme gibi ilave işlevselliği uygulamak mümkündür.

Spring Bean'leri, IOC konteynerine tanımlanan bir isim veya tip aracılığıyla elde edebilir ve uygulamanın farklı bölgelerinde kullanabilirsiniz. Bu sayede bean'lerin oluşturulması ve yönetimi Spring tarafından otomatik olarak gerçekleştirilirken, programcılar bean'lerin işlevselliği üzerinde odaklanabilir ve kolayca uygulama geliştirebilir.

Spring Bean, Spring Framework'in temel yapı taşlarından biridir. Spring, Java tabanlı bir uygulama geliştirme çerçevesidir ve işletim ortamı bağımsızlığı ve hafiflik sunar. Spring Bean, Spring konteyneri tarafından yönetilen ve yönetilen nesnelerin bir örneğidir.

Spring Bean'ler, Spring IOC (Inversion of Control) prensibiyle yönetilir. Bu prensip, uygulama nesnelerinin oluşturulması, yapılandırılması ve yönetilmesinin doğrudan uygulama tarafından değil, dış bir konteyner tarafından gerçekleştirilmesini sağlar. Bu, uygulama kodunun daha esnek ve kolay test edilebilir olmasına yardımcı olur.

Spring Bean'leri tanımlamak için genellikle XML tabanlı ya da Java tabanlı yapılandırma kullanılır. XML tabanlı yapılandırmada, "applicationContext.xml" gibi bir dosya içinde bean tanımları yapılırken, Java tabanlı yapılandırmada ise "@Component" veya "@Bean" gibi Spring tarafından sağlanan belirteçler kullanılarak tanımlamalar yapılır.

Örnek olarak, aşağıdaki gibi bir Spring Bean tanımı düşünelim:

<bean id="exampleBean" class="com.example.ExampleBean">
    <!-- Bean properties and dependencies -->
</bean>

veya Java tabanlı yapılandırmada:

@Component
public class ExampleBean {
    // Bean properties and dependencies
}

Bu tanımlamalar, "exampleBean" adında bir Spring Bean'in oluşturulduğunu belirtir. Bu nesneye, sınıfının adı olan " com.example.ExampleBean" veya Java tabanlı yapılandırmada sınıfın kendisi atanarak bağımlılıklar ve özellikler belirtilir.

Spring Bean'ler, Spring uygulamalarındaki farklı bileşenler arasında veri ve hizmetlerin paylaşılmasını sağlar. Aynı zamanda, bu bileşenlerin yaşam döngüsü, Spring konteyneri tarafından yönetilir, bu nedenle geliştirici tarafından elle oluşturulup yönetilmesine gerek kalmaz.

Spring'de bean'leri olusturmanin birkac yolu vardir:

Spring, XML tabanli konfigurasyon kullanarak bean'leri tanimlamaniza olanak tanir. Ornegin:

<!-- applicationContext.xml -->
<beans>
    <bean id="myBean" class="com.example.MyBean"/>
</beans>

Spring, siniflari otomatik olarak taramak ve tanimlamak icin bilesen tarama (component scanning) ozelligini sunar. Siniflari tanimlamak icin @Component veya ozel olarak belirlenmis diger stereotype anotasyonlari kullanabilirsiniz.

// Sinif tanimi
@Component
public class MyComponent {
    // ...
}

@Service, @Repository, ve @Controller gibi anotasyonlar, sinifin ozel bir rol oynadigini belirten ozel stereotype anotasyonlardir. Bu anotasyonlar, @Component anotasyonunu genisletir.

// @Service anotasyonuyla isaretlenmis bir sinif
@Service
public class MyService {
    // ...
}

JavaConfig kullanarak bean'leri tanimlamak da mumkundur. Bu, bir konfigurasyon sinifinda @Bean anotasyonu kullanarak gerceklestirilir.

@Configuration
public class AppConfig {

    @Bean
    public MyBean myBean() {
        return new MyBean();
    }
}

Bu yontemlerin her biri, Spring konteynerinin yonetimine girecek bean'leri belirlemenin bir yolunu saglar. Secim, uygulamanizin ihtiyaclarina ve tercih ettiginiz konfigurasyon tarzina baglidir.

• Dependency injection yöntemleri nelerdir?

  Bağımlılığını en aza indirmek için kullanılır.

  1. Constructor Injection: Bu yöntemde, bir bileşenin bağımlılıkları, bileşenin bir yapılandırıcı metodu kullanılarak enjekte edilir. Bu yöntem, bir sınıfın başlatılması için gereken tüm bağımlılıkların açıkça belirtilmesini sağlar ve kodun okunaklılığını artırır.

     @Component
     public class MailService implements MessageService {
     private Repository repository;
     
     @Autowired
     public MailService(Repository repository) {
         this.repository = repository;
     }

  2. Setter Injection: Bu yöntemde, bir bileşenin bağımlılıkları, bileşenin özellikleri üzerinden enjekte edilir. Bu yöntem, bir bileşenin başlatılması sırasında, tüm bağımlılıkların belirtilmesini gerektirmez. Bunun yerine, bileşenin özellikleri çağrılarak enjekte edilir.

        
     @Component
     public class MailService implements MessageService {
     private Repository repository;
     
          @Autowired
          public void setRepository(Repository repository) {
      this.repository = repository;

  3. Interface Injection: Bu yöntemde, bir bileşenin bağımlılıkları, bileşenin bir arayüzü kullanılarak enjekte edilir. Bu yöntemde, bileşenin arayüzü, bağımlılıkları tanımlar ve bileşenin başlatılması sırasında, arayüzü uygulayan bir sınıfın enjekte edilmesi gereklidir.

        
     @Component
     public class MailService implements IMessageService {

https://medium.com/tapu-com-bakış-açısı/spring-boot-bean-scope-kavramı-ve-önemi-d67cb6396270

Spring Framework, uygulama icindeki beanlerin yasam dongusunu ve kullanim kapsamlarini yonetmek icin bean scope'larini tanimlar. Bean scope'u, bir bean'in bir uygulama icindeki belirli bir baglam icindeki yasam suresini ve gorunurlugunu belirler. Iste Spring'te bulunan bazi yaygin bean scope'lari:

1. Singleton:
   • Aciklama: Singleton scope'u, bir uygulama icinde yalnizca bir tek ornegi olusturulacak ve paylasilacak olan beanler icin kullanilir.
   • Tanimlama: @Scope("singleton") veya sadece @Singleton anotasyonu kullanilarak belirlenir (varsayilan scope).
2. Prototype:
   • Aciklama: Prototype scope'u, her talepte yeni bir ornek olusturacak ve kullanacak olan beanler icin kullanilir.
   • Tanimlama: @Scope("prototype") veya sadece @Prototype anotasyonu kullanilarak belirlenir.
3. Request:
   • Aciklama: Request scope'u, her HTTP isteginde bir kere olusturulan ve o istegin yasam suresi boyunca paylasilan beanler icin kullanilir (yalnizca web uygulamalari icin gecerlidir).
   • Tanimlama: @Scope(value = WebApplicationContext.SCOPE_REQUEST) veya @RequestScope anotasyonu kullanilarak belirlenir.
4. Session:
   • Aciklama: Session scope'u, bir kullanicinin bir oturumu boyunca bir kez olusturulan ve o oturum suresince paylasilan beanler icin kullanilir (yalnizca web uygulamalari icin gecerlidir).
   • Tanimlama: @Scope(value = WebApplicationContext.SCOPE_SESSION) veya @SessionScope anotasyonu kullanilarak belirlenir.
5. Application/Singleton (Spring 4 ):
   • Aciklama: Spring 4 ve sonraki surumlerde "application" ismiyle Singleton scope'u belirtilebilir. Bu, beanin bir uygulama icinde yalnizca bir kez olusturulup paylasilmasi anlamina gelir.
   • Tanimlama: @Scope(value = ConfigurableBeanFactory.SCOPE_SINGLETON) veya @Scope("singleton") kullanilabilir.
6. WebSocket (Spring 4.2 ):
   • Aciklama: Spring 4.2 ve sonraki surumlerde "websocket" ismiyle bir scope tanimlandi. Bu scope, bir WebSocket baglantisi icin bir beanin yasam suresini belirler.
   • Tanimlama: @Scope(value = "websocket", proxyMode = ScopedProxyMode.TARGET_CLASS) kullanilabilir.

Bu scope'lar, Spring konteyneri tarafindan yonetilen beanlerin nasil olusturuldugu, paylasildigi ve ne kadar sureyle var oldugu gibi konularda onemli bir rol oynar. Bean scope'larini secerken uygulamanin ihtiyaclarina ve kullanim senaryolarina dikkat etmek onemlidir.

1. Bean Olarak Yonetme: Spring, @Service anotasyonu kullanildiginda sinifi bir Spring bean'i olarak yonetir. Bu, sinifin Spring tarafindan yonetilen bir bilesen oldugu anlamina gelir.
2. Application Context'e Tanitma: Sinif, Spring'in genel uygulama konteksti (application context) icinde tanitilir. Application context, uygulamanin genelindeki tum Spring bilesenlerini yoneten bir konteynerdir.
3. Bean'in Olusturulmasi: Application context, ilgili sinif icin bir nesne olusturur. Bu nesne, @Service anotasyonu ile isaretlenen sinifin bir ornegidir. Bu ornek, uygulama calistigi surece kullanilmaya hazir bir sekilde saklanir.

Bu adimlar, Spring'in @Service anotasyonu kullanilarak isaretlenen siniflari ele alir ve bunlari Spring konteynerinde yonetilebilen, uygulamanin genelinde kullanilabilen bilesenlere donusturur.

1. Veri Erişim Katmanı (Data Access Layer): Veri erişim katmanı, veritabanı veya diğer veri kaynaklarıyla etkileşimde bulunur. Bu katmanda, veritabanına erişim sağlamak için JPA (Java Persistence API) veya Spring Data JPA kullanılabilir. Veri erişim katmanı, veri tabanına sorguları yürütme, veri kaydetme/güncelleme/silme işlemlerini gerçekleştirme gibi görevleri yerine getirir.
2. Hizmet Katmanı (Service Layer): Hizmet katmanı, iş mantığının uygulandığı katmandır. İş kurallarının uygulandığı işlemler burada gerçekleştirilir. Hizmet katmanı, veri erişim katmanından gelen verileri işleyerek, iş kurallarına uygun şekilde işlemleri gerçekleştirir. Bu katmanda, işlemler genellikle iş mantığına odaklanır, veri erişimi ve veri dönüşümü gibi işlemler hizmet katmanı tarafından yönetilir.
3. Sunum Katmanı (Presentation Layer): Sunum katmanı, kullanıcı arayüzünün bulunduğu katmandır. Kullanıcı ile etkileşimi sağlayan API'ler, web sayfaları veya diğer istemci uygulamaları bu katmanda yer alır. Sunum katmanı, gelen istekleri alır, hizmet katmanı aracılığıyla işlemleri gerçekleştirir ve sonuçları kullanıcıya sunar.

• Sunum/Presentation için MVC - @Controller
• İş/business için Service -@Service
• Veri erişim/data access için Repository - @Repository

1. Singleton Tasarim Deseni:
2. Prototype Tasarim Deseni:
3. Factory Method Tasarim Deseni:
4. Dependency Injection (Bagimlilik Enjeksiyonu) Tasarim Deseni:
5. Observer Tasarim Deseni:
6. Proxy Tasarim Deseni:
7. Template Method Tasarim Deseni:
8. Inversion of Control(IoC):
9. AOP (Aspect-Oriented Programming):

Spring MVC'nin merkezi bilesenlerinden biri olan DispatcherServlet, gelen HTTP isteklerini isleyen ve uygun kontrolcuye yonlendiren bir on denetleme (pre-processing) mekanizmasidir. Spring MVC, bir Model-View-Controller (MVC) tasarim deseni uzerine kurulmustur ve DispatcherServlet bu tasarim deseninin uygulanmasini saglayan onemli bir bilesendir.

DispatcherServlet, gelen HTTP isteklerini alir, bu istekleri isler ve sonuc olarak bir "Model" nesnesi olusturur. Bu model nesnesi, bir "View" ile eslestirilerek HTML sayfasi veya baska bir turde kullanici arayuzu olusturulur. DispatcherServlet, bu sureci baslatir ve sonuc olarak kullaniciya geri donecek olan HTML veya diger icerikleri olusturur.

DispatcherServlet'in temel gorevleri sunlardir:

1. Istek Yonlendirme (Request Mapping):
   • Gelen HTTP isteginin URL'sine ve diger bilgilerine bakarak uygun kontrolcuyu belirler. Bu islem, konfigurasyon dosyalarinda (ornegin, @RequestMapping anotasyonlari) tanimlanan istek eslemeleri temelinde gerceklesir.
2. Model ve View Olusturma:
   • Belirlenen kontrolcu tarafindan islenen istek sonucunda bir model ve bir gorunum (view) olusturur. Model, kontrolcu tarafindan doldurulan verileri icerir.
3. View Cozumleme (View Resolution):
   • Olusturulan model ve view, belirtilen view cozuculeri tarafindan islenir ve gercek HTML sayfasi veya baska bir turdeki kullanici arayuzu olusturulur.
4. HTTP Yaniti Olusturma:
   • Istegin islenmesi sonucunda olusturulan view, yanit olarak kullaniciya gonderilir.

DispatcherServlet, genellikle Spring uygulamalarinda web.xml konfigurasyon dosyasinda veya daha modern bir yaklasim olan Java tabanli konfigurasyon siniflarinda (JavaConfig) yapilandirilir.

Asagidaki ornekte, basit bir DispatcherServlet konfigurasyonu gosterilmektedir:

<!-- web.xml dosyasi -->
<servlet>
    <servlet-name>myDispatcherServlet</servlet-name>
    <servlet-class>org.springframework.web.servlet.DispatcherServlet</servlet-class>
    <init-param>
        <param-name>contextConfigLocation</param-name>
        <param-value>/WEB-INF/spring-mvc-config.xml</param-value>
    </init-param>
    <load-on-startup>1</load-on-startup>
</servlet>

<servlet-mapping>
<servlet-name>myDispatcherServlet</servlet-name>
<url-pattern>/</url-pattern>
</servlet-mapping>

Bu ornekte, myDispatcherServlet isimli bir DispatcherServlet konfigure edilmistir. contextConfigLocation parametresi ile bu servlet icin kullanilacak olan Spring MVC konfigurasyon dosyasinin yolu belirtilmistir.

@Component'in bir bileşenin genel anlamda işaretlenmesi için kullanılması, @Service'in ise özellikle iş katmanı bileşenleri için kullanılmasıdır.

Ama yaptiklarinda bir fark yok.

@Service, @Controller, @Repository = {@Component some more special functionality}

@RestController, veri döndürmek için JSON veya XML formatını kullanarak HTTP isteklerine yanıt verir, @Controller ise genellikle HTML sayfaları oluşturmak için kullanılır.

Java Spring framework'ü, uygulama geliştirme sürecini kolaylaştıran ve düzenleyen bir dizi annotasyon (işaretleyici) sağlar. İşte bu annotasyonlardan bazılarının kullanım amacı:

1. @ComponentScan: Bu annotasyon, Spring uygulamasının bileşenlerini (component) taramak için kullanılır. Belirtilen paket veya paketlerdeki sınıfları tarayarak, Spring tarafından yönetilen bean'leri bulur ve otomatik olarak yaratır.
2. @Component: Bu annotasyon, bir sınıfın bir Spring bileşeni olduğunu belirtmek için kullanılır. Spring, bu annotasyonu gördüğünde ilgili sınıfı bir bean olarak yönetir ve Spring uygulaması içinde kullanılabilir hale getirir.
3. @Bean: Bu annotasyon, bir metodu Spring tarafından yönetilen bir bean olarak kaydetmek için kullanılır. Genellikle yapılandırma sınıflarında veya @Configuration annotasyonu ile işaretlenmiş sınıflarda kullanılır. Bu şekilde, ilgili metot tarafından dönülen nesne Spring konteynerine dahil edilir ve uygulama içinde kullanılabilir hale gelir.
4. @Repository: Bu annotasyon, veri erişim katmanı (data access layer) sınıflarını belirtmek için kullanılır. Bir veritabanına erişmek, sorguları yürütmek veya veri işleme işlemlerini gerçekleştirmek gibi veri tabanı işlemleriyle ilgili sınıfları işaretlemek için kullanılır.
5. @Service: Bu annotasyon, iş mantığı katmanı (business logic layer) sınıflarını belirtmek için kullanılır. Uygulama iş mantığını uygulayan servis sınıflarını ifade eder. Veri işleme, hesaplamalar, dış hizmetlere erişim vb. gibi işlemleri gerçekleştirmek için kullanılabilir.
6. @Controller: Bu annotasyon, Spring MVC (Model-View-Controller) tabanlı web uygulamalarında kullanılan kontrol sınıflarını belirtmek için kullanılır. İstemci taleplerini karşılamak, işlemek ve uygun bir yanıt döndürmek için kullanılır.
7. @RestController: Bu annotasyon, RESTful web hizmetleri sunmak için kullanılan kontrol sınıflarını belirtmek için kullanılır. Hem @Controller hem de @ResponseBody annotasyonlarının birleşimidir. Bu sayede, ilgili sınıfın tüm yöntemleri JSON veya XML gibi veri formatlarında yanıtlar üretir.

Bu annotasyonlar, Spring framework'ü içinde uygulama bileşenlerini belirtmek ve yapılandırmak için kullanılır. Bu sayede Spring, otomatik olarak sınıfları yönetir, bağımlılıkları çözer ve uygulamanın düzgün çalışmasını sağlar. Her annotasyonun kendine özgü bir amacı ve kullanım senaryosu vardır ve projenin ihtiyaçlarına göre doğru bir şekilde kullanılması önemlidir.

Java'da, Lombok kutuphanesi siniflarin olusturulmasi sirasinda tekrar eden ve sikici olan kodlamayi azaltmak icin kullanilir. @Builder ve @SuperBuilder gibi Lombok anotasyonlari, builder desenini uygulamak icin kullanilir. Her iki anotasyon da siniflarin nesnelerini olusturmak icin kolay bir yol saglar, ancak bazi temel farkliliklari vardir. Iste her ikisinin de temel ozellikleri:

1. @Builder: Bu anotasyon, Lombok tarafindan saglanir ve sinifin uzerine eklendiginde, derleme zamaninda o sinifa bir Builder sinifi ekler. Bu Builder sinifi, sinifin tum alanlarini icerir ve bu alanlari kullanarak nesneleri olusturmaniza olanak tanir. Ancak, bu sinifin ust siniflardan gelen alanlarla basa cikma yetenegi sinirlidir.
2. @SuperBuilder: Bu anotasyon da Lombok tarafindan saglanir ve @Builder'in genisletilmis bir versiyonudur. Bu anotasyon, sinifin uzerine eklendiginde, derleme zamaninda o sinifa bir Builder sinifi ekler. Bu Builder sinifi, sinifin tum alanlarini icerir ve ayrica ust siniflardan gelen alanlarla basa cikabilir. Bu, miras alinan siniflarla calisirken builder desenini kullanmayi daha kolay hale getirir.

Genel olarak, @SuperBuilder'in @Builder'dan daha guclu bir versiyonu oldugunu soyleyebiliriz. @SuperBuilder, ust siniflardan gelen alanlarla calisirken daha esneklik ve kolaylik saglar. Bu nedenle, miras alinan siniflarin builder desenini kullanirken @SuperBuilder tercih edilebilir.

@Transactional anotasyonu, Spring Framework tarafindan saglanan bir islem yonetimi anotasyonudur. Bu anotasyon, bir metodu veya bir servis sinifini saran bir islem icinde calistirmak icin kullanilir. Islem (transaction), bir dizi veritabani islemini (ornegin, ekleme, guncelleme, silme) tek bir mantiksal islem olarak ele alir ve bu islemlerin atomik (tamamlayici), tutarli, izole edilmis ve kalici olmasini saglar.

@Transactional anotasyonu ayni zamanda propagation (yayilma) parametresini kullanarak islemlerin nasil yayilacagini belirlemenize olanak tanir. Propagation tipi, bir islem icinde baska bir islem cagrildiginda, cagrilan islemin var olan islemle nasil etkilesime girecegini belirtir. Iste propagation type'lar:

1. REQUIRED:
   • Aciklama: Eger bir transaction zaten mevcutsa, mevcut transactionde devam eder. Aksi takdirde yeni bir transaction baslatir.
   • Kullanim: @Transactional(propagation = Propagation.REQUIRED)
2. SUPPORTS:
   • Aciklama: Mevcut bir transaction icinde calisir. Ancak, mevcut bir transaction yoksa transaction baslatmaz.
   • Kullanim: @Transactional(propagation = Propagation.SUPPORTS)
3. MANDATORY:
   • Aciklama: Bir transaction icinde calisir. Ancak, mevcut bir transaction yoksa bir istisna firlatilir.
   • Kullanim: @Transactional(propagation = Propagation.MANDATORY)
4. REQUIRES_NEW:
   • Aciklama: Her zaman yeni bir transaction baslatir, var olan bir transaction varsa bu transactioni askiya alir.
   • Kullanim: @Transactional(propagation = Propagation.REQUIRES_NEW)
5. NOT_SUPPORTED:
   • Aciklama: Her zaman mevcut bir transaction icinde calisir. Ancak, bu transactioni askiya alir.
   • Kullanim: @Transactional(propagation = Propagation.NOT_SUPPORTED)
6. NEVER:
   • Aciklama: Her zaman mevcut bir transaction icinde calisir. Ancak, mevcut bir transaction varsa bir istisna firlatilir.
   • Kullanim: @Transactional(propagation = Propagation.NEVER)
7. NESTED:
   • Aciklama: Var olan bir transaction icinde calisir, ancak ic ice gecmis bir transaction olarak ele alinir. Eger distaki transaction commit edilirse, icteki transaction de commit edilir.
   • Kullanim: @Transactional(propagation = Propagation.NESTED)

• CrudRepository sadece Crud işlemlerini barındırır.
• PagingAndSortingRepository sadece sıralama ve sayfalama fonksiyonlarını barındırır.
• JpaRepository, CrudRepository ve PagingAndSortingRepository sahip olduğu tüm fonksiyonları barındırır.

https://medium.com/kodgemisi/entity-inheritanceın-püf-noktaları-65ed7fdf93c

ORM (Object-Relational Mapping), ilişkisel veritabanıyla nesne tabanlı programlama arasındaki uyumu sağlayan bir yazılım tasarımı ve programlama tekniğidir. ORM, veritabanı tablolarını nesne modele dönüştürmeyi ve veritabanı işlemlerini nesne tabanlı olarak gerçekleştirmeyi sağlar.

JPA (Java Persistence API), Java tabanlı uygulamalarda nesne tabanlı veri erişimi için bir API'dir. JPA, veritabanı işlemlerini gerçekleştirmek için ORM (Object-Relational Mapping) prensibine dayanır. ORM, ilişkisel veritabanı ile nesne tabanlı programlama arasındaki uyumu sağlar ve veritabanı işlemlerini nesneler üzerinden yapmayı mümkün kılar.

JPA, veritabanı tablolarını Java sınıflarıyla eşleştirir ve veritabanı işlemlerini gerçekleştirmek için standartleştirilmiş bir yöntem seti sunar. Bu sayede, geliştiriciler veritabanı işlemlerini SQL sorgularıyla değil, JPA'nın sağladığı API ile yapabilir. JPA, veri okuma, yazma, güncelleme ve silme gibi temel CRUD (Create, Read, Update, Delete) işlemlerini kolaylaştırır ve veritabanı işlemlerinin daha hızlı ve daha sürdürülebilir bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlar.

JPA'nın popüler uygulamalarından biri Hibernate'dir. Hibernate, JPA spesifikasyonunu uygulayan ve JPA tabanlı veri erişimini sağlayan bir ORM çözümüdür.

Persistence, bilgisayar programlamasında verinin kalıcı bir şekilde saklanması ve erişilebilir olması anlamına gelir.

JPA'nın popüler uygulamalarından biri Hibernate'dir. Hibernate, JPA spesifikasyonunu uygulayan ve JPA tabanlı veri erişimini sağlayan bir ORM çözümüdür.

Özet olarak, JPA Java tabanlı uygulamalarda veritabanı erişimi sağlayan bir spesifikasyonken, JPA Repository ise Spring Data JPA tarafından sunulan ve JPA teknolojisini kullanarak veritabanı işlemlerini kolaylaştıran bir bileşendir. JPA Repository, CRUD işlemlerini otomatik olarak sağlar ve özel sorguların tanımlanmasını kolaylaştırır.

Hibernate, Java tabanlı bir ORM (Object-Relational Mapping) çerçevesidir ve veritabanı işlemlerini kolaylaştırır. Fetch türleri, Hibernate'de nesne ilişkileri ve ilişkili verilerin nasıl alınacağını belirtmek için kullanılan kavramlardır. İşte Hibernate'de kullanılan fetch türlerinin açıklamaları:

1. FetchType.LAZY:
   • Bu fetch türü, ilişkili verilerin gerektiğinde yani kullanıldığında yüklenmesini sağlar.
   • İlişkili veriler, ilgili nesneye erişilmeye çalışıldığında veya verilerin çağrılması gerektiğinde yüklenir.
   • Bu, performans açısından faydalı olabilir çünkü ilişkili veriler yalnızca ihtiyaç duyulduğunda getirilir ve gereksiz yüklenme önlenebilir.
2. FetchType.EAGER:
   • Bu fetch türü, ilişkili verilerin ana nesne yüklenirken hemen yüklenmesini sağlar.
   • İlişkili veriler, ana nesnenin yüklendiği aşamada otomatik olarak getirilir.
   • İhtiyaç duyulmasa bile tüm ilişkili veriler yüklenir, bu nedenle büyük veri kümesi veya performans endişeleri oluşabilir.
3. FetchType.DEFAULT:
   • Bu fetch türü, belirli bir fetch türü belirtilmediğinde varsayılan olarak kullanılır.
   • Genellikle FetchType.LAZY ile aynıdır, yani ilişkili veriler gerektiğinde yüklenir.

Fetch türleri, Hibernate'in ilişkili nesneleri veritabanından nasıl getireceğini belirler. LAZY fetch türü, veri erişimini daha tembel bir şekilde yapar ve performansı artırabilirken, EAGER fetch türü, ilişkili verileri hemen getirerek veritabanı erişimlerini artırabilir. Seçilecek olan fetch türü, uygulamanın ihtiyaçlarına ve performans gereksinimlerine bağlıdır.

Fetch türleri, genellikle Hibernate'de ilişkili nesneler arasında @OneToMany, @OneToOne, @ManyToMany gibi ilişki annotasyonları kullanıldığında belirtilir. Bu annotasyonlar üzerinde fetch parametresi kullanılarak fetch türü belirtilebilir.

Örneğin:

@Entity
public class Order {
    // ...
    @OneToMany(fetch = FetchType.LAZY)
    private List<OrderItem> items;
    // ...
}

Bu örnek, Order sınıfında OrderItem ile @OneToMany ilişkisinin olduğunu ve ilişkili verilerin LAZY fetch türüyle yükleneceğini belirtir.

Hibernate, Java'da bir ORM (Object-Relational Mapping) aracidir ve veritabani islemlerini nesne yonelimli programlama ( OOP) modeline entegre etmek icin kullanilir. Fetch tipi (Fetch Type), bir Hibernate iliskisi tanimlandiginda, bu iliskinin iliskilendirilmis nesnelerin nasil alinacagini belirleyen bir ozelliktir. Iki temel fetch tipi vardir: Eager Fetching ve Lazy Fetching.

1. Eager Fetching (Istahli Alim):

   • Eager Fetching, bir iliskiye ait iliskilendirilmis nesnelerin, ana nesneyle birlikte hemen alinmasi anlamina gelir. Yani, bir sorgu calistirildiginda, iliskili nesneler de aninda yuklenir.
   • Ornegin, bir @ManyToOne iliskisi icin Eager Fetching kullanildiginda, bir nesne alindiginda bu nesnenin iliskili oldugu diger nesneler de otomatik olarak alinir.
   • Eager Fetching kullanimi, performans sorunlarina neden olabilir, cunku iliskili nesneleri surekli olarak almak, gereksiz veri alimina ve performans kaybina yol acabilir.

   @Entity
   public class Author {
       // ...
       @OneToMany(mappedBy = "author", fetch = FetchType.EAGER)
       private List<Book> books;
       // ...
   }

2. Lazy Fetching (Tembel Alim):

   • Lazy Fetching, bir iliskiye ait iliskilendirilmis nesnelerin, ana nesne uzerinden erisilmeye calisildiginda alinmasi anlamina gelir. Yani, iliskili nesneler yalnizca ihtiyac duyuldugunda yuklenir.
   • Lazy Fetching, performansi artirabilir cunku iliskili nesneler, ihtiyac duyulmadikca yuklenmez. Ancak, kullanici tarafindan dikkatli bir sekilde yonetilmelidir, aksi takdirde "LazyInitializationException" gibi sorunlar ortaya cikabilir.

   @Entity
   public class Author {
       // ...
       @OneToMany(mappedBy = "author", fetch = FetchType.LAZY)
       private List<Book> books;
       // ...
   }

Fetch tipi, belirli bir Hibernate iliskisi uzerinde nasil veri alindigini kontrol etmek icin onemlidir. Eager Fetching ve Lazy Fetching'in her birinin avantajlari ve dezavantajlari vardir, ve secim genellikle uygulamanin ihtiyaclarina ve performans gereksinimlerine baglidir.

https://medium.com/@metinalniacik/hibernate-lazy-initialization-exception-hatası-ve-onun-çözümü-38515c4f98d0

Hibernate "LazyInitializationException", Hibernate'in tembel yukleme (lazy loading) stratejisini kullandigi durumlarda ortaya cikan bir istisnadir. Tembel yukleme, bir iliskilendirilmis nesnenin (ornegin, bir koleksiyon veya baska bir iliskili varlik) sadece kullanildigi zaman yuklenmesini saglayan bir stratejidir. Bu, performansi artirmak ve gereksiz veritabani sorgularini onlemek icin kullanilir.

Ancak, eger Hibernate bir nesnenin tembel yuklenmesini gerceklestirirken ilgili Hibernate oturumu (session) kapandiysa veya nesne oturum disinda kullanilmaya calisiliyorsa, "LazyInitializationException" ortaya cikar. Bu durumda, Hibernate tembel yuklenen nesneyi almak icin gerekli olan veritabani sorgularini gerceklestiremez cunku oturum kapalidir.

Bu durumu anlamak icin su ornek dusunulebilir:

@Entity
public class Author {
    @Id
    @GeneratedValue(strategy = GenerationType.IDENTITY)
    private Long id;

    private String name;

    @OneToMany(mappedBy = "author", fetch = FetchType.LAZY)
    private List<Book> books;

    // getter ve setter metotlari
}

@Entity
public class Book {
    @Id
    @GeneratedValue(strategy = GenerationType.IDENTITY)
    private Long id;

    private String title;

    @ManyToOne(fetch = FetchType.LAZY)
    @JoinColumn(name = "author_id")
    private Author author;

    // getter ve setter metotlari
}

Yukaridaki ornekte, Author sinifinda books adinda tembel yuklenen bir koleksiyon bulunmaktadir. Eger bir Author nesnesi yaratilip Hibernate oturumu kapandiktan sonra, bu nesnenin tembel yuklenen koleksiyonu olan books'a erisilmeye calisilirsa, "LazyInitializationException" alinabilir:

// Hibernate oturumu acilir
Session session=sessionFactory.openSession();
        Transaction tx=session.beginTransaction();

        Author author=session.get(Author.class,1L);

// Hibernate oturumu kapatilir
        session.close();

// Asagidaki satir "LazyInitializationException" hatasina neden olabilir
        List<Book> books=author.getBooks();

Bu hatayi onlemek icin birkac yaklasim vardir:

1. Eager Loading (Ileri Yukleme): Iliskili nesneleri oturum icinde aninda yukleyerek bu hatayi onleyebilirsiniz. Ancak bu, performans sorunlarina yol acabilir cunku tum iliskili nesneleri her zaman yuklemeniz gerekebilir.

   @ManyToOne(fetch = FetchType.EAGER)

2. Oturum Acikken Calisma (Open Session in View): Hibernate oturumunun bir HTTP istegi boyunca acik kalmasini saglayarak bu hatayi cozebilirsiniz. Ancak, bu yontem bazi durumlarda guvenlik ve performans sorunlarina neden olabilir.

3. DTO (Data Transfer Object) Kullanma: Iliskili nesneleri yuklemek yerine sadece gerekli verileri iceren bir DTO kullanabilirsiniz.

4. Hibernate.initialize() Metodu: Iliskili nesneleri elle yuklemek icin Hibernate'in initialize() metodunu kullanabilirsiniz.

   Hibernate.initialize(entity.getRelatedObject());

Hangi yontemin kullanilacagi uygulamanin ihtiyaclarina ve gereksinimlerine baglidir.

Hibernate N 1 problemi, bir ORM (Object-Relational Mapping) aracı olan Hibernate'in performansla ilgili bir sorunudur. Bu problem, ilişkisel veritabanı tabloları arasındaki ilişkilerin getirilmesi sırasında ortaya çıkar ve genellikle birleştirilmiş sorgu (join fetch) veya entity graph kullanılmadığında meydana gelir.

N 1 problemi şu şekilde özetlenebilir: Bir ana nesne (örneğin, bir Entity sınıfı) alındığında, bu ana nesnenin ilişkili olduğu diğer nesneler ayrı ayrı sorgularla çekilir. Bu durumda, birinci sorgu ana nesneyi getirirken, N adet ek sorgu, bu ana nesnenin ilişkili olduğu diğer nesneleri getirir. Bu durumu bir örnek üzerinden açıklayalım.

@Entity
public class Author {
    @Id
    @GeneratedValue(strategy = GenerationType.IDENTITY)
    private Long id;

    private String name;

    @OneToMany(mappedBy = "author", fetch = FetchType.LAZY)
    private List<Book> books;

    // Getter ve Setter metotları
}

@Entity
public class Book {
    @Id
    @GeneratedValue(strategy = GenerationType.IDENTITY)
    private Long id;

    private String title;

    @ManyToOne
    @JoinColumn(name = "author_id")
    private Author author;

    // Getter ve Setter metotları
}

Yukarıdaki örnekte, Author sınıfı ile Book sınıfı arasında One-to-Many ilişkisi bulunmaktadır. Bir yazarın tüm kitaplarını getirmek için şu şekilde bir sorgu yapılabilir:

List<Author> authors=entityManager.createQuery("SELECT a FROM Author a",Author.class).getResultList();

        for(Author author:authors){
        System.out.println("Author: " author.getName());

        for(Book book:author.getBooks()){
        System.out.println("Book: " book.getTitle());
        }
        }

Bu sorgu, ilk olarak tüm yazarları getirir (1. sorgu). Ancak, her bir yazarın kitaplarına ulaşmak için ayrı ayrı sorgular yapılır (N adet sorgu). Bu durumda, toplamda N 1 sorgusu gerçekleşir.

N 1 probleminden kaçınmak için genellikle şu yöntemler kullanılır:

1. Eager veya Lazy Yüklenme Ayarları:

   • İlişkili varlıkları getirirken FetchType.EAGER veya FetchType.LAZY ayarlarını kullanarak hangi durumlarda ilişkili varlıkların getirileceğini belirleyebilirsiniz.

2. Birleştirilmiş Sorgular (Join Fetch):

   • İlişkili varlıkları tek bir sorguda getirmek için birleştirilmiş sorgular (join fetch) kullanabilirsiniz. Bu, N 1 problemini önler ve performansı artırır.

Hibernate N 1 problemi, bir nesne ilişkisel eşlemesi (object-relational mapping - ORM) aracı olan Hibernate'in performans sorunlarına neden olan bir durumu ifade eder. Bu sorun, ilişkili nesnelerin veritabanından alınması için gereken sorgu sayısının aşırı artmasıyla ortaya çıkar.

Örneğin, bir ilişkisel veritabanında "Kitap" ve "Yazar" tabloları olduğunu düşünelim. Her bir kitap bir yazar tarafından yazılmıştır ve bu nedenle "Kitap" tablosu ile "Yazar" tablosu arasında bir ilişki vardır. Hibernate, bu ilişkiyi kullanarak bir kitabı alırken ilişkili yazar bilgilerini de getirebilir.

N 1 problemi, bir sorgu yürütüldüğünde Hibernate'in önce ana tabloyu (örneğin "Kitap" tablosu) sorgulaması ve ardından her bir kitap için ayrı ayrı yazarın bilgilerini almak için ek sorgular yürütmesiyle ortaya çıkar. Bu durumda, N sayısı kitap sayısına eşittir ve her bir kitap için 1 adet ek sorgu yürütülür. Bu, veritabanı üzerinde gereksiz yük oluşturur ve performansı düşürebilir.

Hibernate'de N 1 problemi çözmek için birkaç yaklaşım vardır:

1. Eager loading (acele yükleme): İlişkili verilerin önceden yüklenmesini sağlayarak, ek sorguların önüne geçebilirsiniz. Örneğin, sorgunuzu Hibernate'in fetch özelliğini kullanarak ilişkili verilerin otomatik olarak yüklenmesini sağlayabilirsiniz.
2. Lazy loading (geç yükleme): İlişkili verileri talep edildiği anda yüklemek için tembel yükleme kullanabilirsiniz. Hibernate, ilişkili verileri gerektiğinde yükler ve böylece gereksiz sorgu sayısını azaltır.
3. Batch loading (toplu yükleme): Hibernate, veritabanından toplu olarak veri getirmek için @BatchSize veya @OneToMany gibi özellikleri kullanabilirsiniz. Bu, bir sorguda birden çok nesnenin verilerini getirerek performansı artırabilir.
4. Join fetch: İlişkili verileri tek bir sorguda getirmek için JOIN FETCH ifadesini kullanabilirsiniz. Bu, N 1 probleminden kaçınmanın etkili bir yoludur.

Spring Boot ile JPA (Java Persistence API) kullanilarak veritabani islemleri gerceklestirirken, Java Records siniflarini entity olarak kullanmakta zorlanma durumu, Records'in bazi ozellikleri ve JPA'nin beklentileri arasindaki uyumsuzluklardan kaynaklanabilir. Iste bu zorluklari anlamak icin bazi nedenler:

1. Records'in Immutable (Degistirilemez) Dogasi:

   • Records, immutable yani degistirilemez nesnelerdir. Bu ozellik, JPA'nin entity siniflarinda genellikle sahip olunan mutable (degistirilebilir) nesneler ile cakisabilir. JPA, entity siniflarindaki alanlarin get ve set metotlarina erisim saglamayi beklerken, Records'lar otomatik olarak final alanlar ve get metotlari olusturur. Bu durum, JPA'nin bekledigi standart getter ve setter yapilarina uymayabilir.

2. Records'in Ozel Metotlari:

   • Records, otomatik olarak equals(), hashCode(), ve toString() gibi ozel metotlari olusturur. Ancak, bu metotlar entity siniflarinda ozel bir sekilde uygulandiginda JPA'nin beklentileriyle cakisabilir. Ozellikle, JPA'nin entity siniflarinda equals ve hashCode metotlarinin ozel bir sekilde implement edilmesi gerekebilir.

3. JPA Lifecycle Yonetimi:

   • JPA, entity siniflarinin yasam dongusunu yonetir. Records siniflari, otomatik olarak bir builder metodu olusturdugu icin JPA'nin bu yasam dongusu yonetimine uygun olmayabilir.

4. Proxy Olusturma:

   • JPA, lazy loading gibi ozellikleri kullanabilmek icin proxy nesneler olusturabilir. Records siniflari, final alanlara sahip oldugu icin bu tur proxy olusturma mekanizmalari ile uyumsuz olabilir.

Bu sorunlardan dolayi, Spring Boot JPA projelerinde genellikle daha geleneksel sinif yapilari veya JavaBeans kullanimi tercih edilir. Ancak, Java Records'larin kullanimi ve JPA entegrasyonu konusundaki destek ilerleyen donemlerde gelisebilir, bu nedenle guncel dokumantasyon ve versiyonlara goz atmak her zaman faydali olacaktir.

DAO, Data Access Object'ın kısaltmasıdır. Bu, bir yazılım uygulaması ile veritabanı arasındaki iletişimden sorumlu olan bir tasarım desenidir. DAO, uygulamanın veritabanına bağımlılığını azaltmak ve uygulama kodunu daha okunaklı, bakımı kolay ve test edilebilir hale getirmek için kullanılır.

Dao da crud islemleri yapilir

Iliskisel (relational) ve iliskisel olmayan (non-relational veya NoSQL) veritabanlari arasindaki temel farklar sunlardir:

Iliskisel Veritabanlari:

1. Yapisi: Iliskisel veritabanlari tablolardan olusur ve bu tablolar arasinda iliskiler vardir. Genellikle SQL ( Structured Query Language) kullanilarak sorgulanir.
2. Sema: Iliskisel veritabanlari, veri semasina sahiptir. Bu, veri yapisinin onceden tanimlanmis ve belirlenmis bir yapiya sahip oldugu anlamina gelir. Ornek olarak, bir MySQL veya PostgreSQL veritabani iliskisel bir veritabanidir.
3. ACID Ilkeleri: Iliskisel veritabanlari ACID (Atomicity, Consistency, Isolation, Durability) ilkelerine uyar ve bu da veritabaninin guvenilirligini saglar. ACID, veri butunlugunu ve guvenilirligini korumak icin tasarlanmis bir dizi ozelliktir.
4. Kullanim Alanlari: Iliskisel veritabanlari genellikle karmasik sorgulara ve tablolar arasi iliskilere ihtiyac duyulan durumlar icin uygundur. Is transaksiyonlari, finansal uygulamalar ve genel is uygulamalari gibi alanlarda yaygin olarak kullanilir.

Iliskisel Olmayan (NoSQL) Veritabanlari:

1. Yapisi: Iliskisel olmayan veritabanlari genellikle belgelere, anahtar-deger ciftlerine, sutun tabanli yapiya veya grafiklere dayanabilir. JSON, BSON gibi formatlari kullanabilirler.
2. Sema: Iliskisel olmayan veritabanlari genellikle semasizdir veya esnek bir semaya sahiptir. Yeni veri alanlari eklemek veya mevcut alanlari degistirmek daha esnektir.
3. ACID Ilkeleri: Iliskisel olmayan veritabanlari genellikle ACID yerine CAP teoremine (Consistency, Availability, Partition Tolerance) dayanir. Bu, sistemlerin tutarlilik, erisilebilirlik ve bolumlenmis aglara dayaniklilik arasinda bir denge kurdugu anlamina gelir.
4. Kullanim Alanlari: Iliskisel olmayan veritabanlari, buyuk veri, dagitik sistemler, hizli ve olceklenebilir veri depolama ihtiyaci olan projelerde daha yaygin olarak kullanilir. Ornegin, MongoDB (belge tabanli), Redis ( anahtar-deger tabanli) ve Cassandra (sutun tabanli) gibi veritabanlari iliskisel olmayan veritabanlarina ornektir.

Hangi Durumlarda Hangisini Kullanmali:

• Iliskisel veritabanlari, karmasik sorgulara ve tablolar arasi iliskilere ihtiyac duyulan geleneksel is uygulamalari ve transaksiyonel sistemler icin uygun olabilir.
• Iliskisel olmayan veritabanlari, buyuk veri, dagitik sistemler, hizli ve olceklenebilir veri depolama ihtiyaci olan projeler icin daha uygun olabilir.

Genellikle, projenin gereksinimleri, veri yapisi ve olceklenebilirlik ihtiyaclari, iliskisel veya iliskisel olmayan veritabani seciminde belirleyici olabilir.

DDL (Data Definition Language) ve DML (Data Manipulation Language), veritabani yonetim sistemlerinde kullanilan iki farkli SQL dilidir. Her biri farkli amaclara hizmet eder ve belirli veritabani islemlerini gerceklestirmek icin kullanilir.

1. DDL (Data Definition Language - Veri Tanimlama Dili):
   • DDL, veritabani semasini tanimlamak, degistirmek ve silmek icin kullanilir. Bu tur komutlar veritabani yapisini olusturan nesneleri (tablo, indeks, view, trigger vb.) tanimlar ve yonetir.
   • DDL komutlari genellikle asagidaki gibi ifadeler icerir: CREATE, ALTER, DROP.
   • Ornek DDL komutlari:
     • Tablo olusturma: CREATE TABLE my_table (id INT, name VARCHAR(255));
     • Tablo degistirme: ALTER TABLE my_table ADD COLUMN age INT;
     • Tablo silme: DROP TABLE my_table;
2. DML (Data Manipulation Language - Veri Manipulasyon Dili):
   • DML, veritabanindaki verileri sorgulamak, eklemek, guncellemek ve silmek icin kullanilir. Temel amaci, veritabani icindeki kayitlarla etkilesimde bulunmaktir.
   • DML komutlari genellikle asagidaki gibi ifadeler icerir: SELECT, INSERT, UPDATE, DELETE.
   • Ornek DML komutlari:
     • Veri sorgulama: SELECT * FROM my_table WHERE age > 18;
     • Veri ekleme: INSERT INTO my_table (id, name, age) VALUES (1, 'John', 25);
     • Veri guncelleme: UPDATE my_table SET age = 26 WHERE name = 'John';
     • Veri silme: DELETE FROM my_table WHERE id = 1;

DDL ve DML, bir veritabanini olusturmak, degistirmek ve sorgulamak icin temel araclardir. Ikisi birbirinden farkli islevlere sahiptir ve genellikle farkli baglamlarda kullanilirlar.

Normalizasyon; veri tabanı tasarım aşamasında veri tekrarını, veri kaybını veya veri yetersizliğini önlemek için gerçekleştirilen işlemlerdir.

Normalizayon uygulanan veri tabanlarının performansı artar, sabit diskteki boyutu azalır ve tablolarda ki satır ve sütun sayısı azalacağından veri tekrarı önlenmiş olur. Özellikle silme, güncelleme gibi işlemler de çıkabilecek sorunlar büyük oranda azaltılmış olur.

• Normalizasyon Yapilmadan:

  Filmler

  | Film Adi | Aciklamasi | Yonetmen | Kategori | Tarih | Oyuncu 1 | Oyuncu 2 | | --------------------- | ---------- | -------- | --------- | ----- | -------- | -------- | | Yuzuklerin Efendisi 1 | ... | Peter | Fantastik | 2001 | Orlando | Elijah | | Dovus Kulubu | ... | David | Dram | 1999 | Brad | Edward |

• Normalizasyon Yapilinca:

  Filmler

  | id | Film Adi | Aciklamasi | Yonetmen | Kategori | Tarih | | -- | --------------------- | ---------- | -------- | -------- | ----- | | 1 | Yuzuklerin Efendisi 1 | ... | 1 | 1 | 2001 | | 2 | Dovus Kulubu | ... | 2 | 2 | 1999 |

  Yonetmenler

  | id | Ad | | -- | ----- | | 1 | Peter | | 2 | David |

  Kategori

  | id | Ad | | -- | --------- | | 1 | Fantastik | | 2 | Dram |

  Oyunucu

  | id | Ad | | -- | ------- | | 1 | Orlando | | 2 | Elijah | | 3 | Brad | | 4 | Edward |

  Film Oyunculari

  | Film id | Oyuncu id | | ------- | --------- | | 1 | 1 | | 1 | 2 | | 2 | 3 | | 2 | 4 |

ÖZET: Single responsibility prensibi sınıflarımızın iyi tanımlanmış tek bir sorumluluğu olması gerektiğini anlatmaktadır. Bir sınıf (nesne) yalnızca bir amaç uğruna değiştirilebilir, o amaçta o sınıfa yüklenen sorumluluktur, yani bir sınıfın yapması gereken yalnızca bir işi olması gerekir.

or/ Elbise mağazası sınıfı, yalnızca elbise stoklarını takip etmek ve elbise satışlarıyla ilgilenmekle sorumludur. Örneğin, elbiselerin stok seviyelerini güncellemek, yeni elbise eklemek, elbise satışlarını kaydetmek gibi işlemleri yapabilir.

• Açıklama: Her sınıfın veya modülün yalnızca bir sorumluluğu olmalı, yani sadece bir iş yapmalıdır.
• Avantajı: Bu ilkeye uyulduğunda, bir sınıfta değişiklik yapmanız gerektiğinde sadece o işin gereklilikleri doğrultusunda değişiklik yaparsınız. Böylece sınıflar daha küçük ve yönetilebilir olur.

Örnek:

class Invoice {
    private InvoiceCalculator calculator;
    
    public void calculateTotal() {
        calculator.calculate();
    }

    public void printInvoice() {
        // SRP'ye uymayan bir tasarım
        // Hem hesaplama hem de yazdırma işlemini içeriyor.
    }
}

SRP'ye uygun hali:

class InvoicePrinter {
    public void printInvoice(Invoice invoice) {
        // Sadece fatura yazdırma işlemi yapılır.
    }
}

class InvoiceCalculator {
    public void calculate(Invoice invoice) {
        // Sadece hesaplama işlemi yapılır.
    }
}

ÖZET: Bir sınıf ya da fonksiyon halihazırda var olan özellikleri korumalı ve değişikliğe izin vermemelidir. Yani davranışını değiştirmiyor olmalı ve yeni özellikler kazanabiliyor olmalıdır.

or/ Elbise mağazası sınıfı, yeni elbiselerin eklenmesine açık olmalıdır. Yeni bir elbise türü eklenmek istendiğinde, mevcut mağaza sınıfı değiştirilmeden yeni elbise türü sınıfı oluşturularak eklenir.

• Açıklama: Bir sınıf genişlemeye açık, ancak değişime kapalı olmalıdır. Yani, var olan bir sınıfı değiştirmeden yeni işlevsellik ekleyebilmeliyiz.
• Avantajı: Yazılımın genişletilmesini kolaylaştırır, mevcut kodu değiştirme ihtiyacını azaltarak hataları önler.

Örnek:

interface Shape {
    double calculateArea();
}

class Circle implements Shape {
    private double radius;
    public double calculateArea() {
        return Math.PI * radius * radius;
    }
}

class Rectangle implements Shape {
    private double width, height;
    public double calculateArea() {
        return width * height;
    }
}

// Yeni bir şekil eklemek (örneğin Üçgen), var olan kodu değiştirmeden sadece yeni bir sınıf eklemek yeterlidir.

ÖZET: Kodlarımızda herhangi bir değişiklik yapmaya gerek duymadan alt sınıfları, türedikleri(üst)(ana) sınıfların yerine kullanabilmeliyiz.

or/ Elbise mağazasında farklı türde elbiseler bulunabilir, örneğin elbiseler, gömlekler, pantolonlar gibi. Bu durumda, her tür elbisenin kullanılabilirliği ve davranışları aynı olmalıdır. Yani, her tür elbise, mağaza işlemlerinde birbirinin yerine geçebilmelidir.

• Açıklama: Türetilmiş sınıflar, temel sınıfların yerine geçebilmeli ve programın doğru çalışmasını sağlamalıdır. Yani, alt sınıflar üst sınıfların tüm işlevlerini yerine getirebilmelidir.
• Avantajı: Bu ilke, alt sınıfların, üst sınıfların davranışlarını bozmadan kullanılabilmesini sağlar.

Örnek:

class Bird {
    public void fly() {
        // Uçma yeteneği
    }
}

class Ostrich extends Bird {
    @Override
    public void fly() {
        throw new UnsupportedOperationException("Devekuşları uçamaz!");
    }
}

LSP'ye uymuyor, çünkü Ostrich "uçma" fonksiyonunu bozuyor. Çözüm: "Bird" sınıfının "fly()" yeteneğini devralmamalı.

ÖZET: Sorumlulukların hepsini tek bir arayüze toplamak yerine daha özelleştirilmiş birden fazla arayüz oluşturmalıyız.

or/ Elbise mağazası sınıfı, müşteriye satış yapmak, stok durumunu kontrol etmek ve raporlama gibi işlemleri gerçekleştirebilir. Ancak, tüm bu işlemler için tek bir genel arayüz kullanmak yerine, müşteri satışları için ayrı bir arayüz, stok kontrolü için ayrı bir arayüz ve raporlama için ayrı bir arayüz gibi daha özelleştirilmiş arayüzler oluşturulabilir.

• Açıklama: Sınıflar, kullanmadıkları metodları içeren arayüzleri implement etmek zorunda kalmamalıdır. Yani, büyük ve genel bir arayüz yerine, daha küçük ve spesifik arayüzler olmalıdır.
• Avantajı: Bu, sınıfların yalnızca ihtiyaç duydukları işlevleri kullanmasını sağlar ve daha esnek bir yapı oluşturur.

Örnek:

interface Worker {
    void work();
    void eat();
}

class Robot implements Worker {
    public void work() {
        // Çalışabilir
    }

    public void eat() {
        // Robot yemek yemez
    }
}

ISP'ye uymuyor. Çözüm:

interface Workable {
    void work();
}

interface Eatable {
    void eat();
}

class Robot implements Workable {
    public void work() {
        // Sadece çalışır
    }
}

ÖZET: Sınıflar arası bağımlılıklar olabildiğince az olmalıdır özellikle üst seviye sınıflar alt seviye sınıflara bağımlı olmamalıdır.

or/ Elbise mağazası sınıfı, doğrudan stok veritabanına veya satış işlemlerinin gerçekleştirildiği başka bir sınıfa bağımlı olmamalıdır. Bunun yerine, bir arayüz üzerinden bağımlılık oluşturulabilir ve ilgili işlemler bu arayüz üzerinden gerçekleştirilebilir. Bu sayede, farklı veritabanları veya satış işlemlerini gerçekleştiren farklı sınıflar, bu arayüzü uygulayarak kullanılabilir hale gelir.

• Açıklama: Yüksek seviyeli modüller (iş süreçleri), düşük seviyeli modüllere (detaylar) bağlı olmamalıdır. Her iki taraf da soyutlamalara (arayüzlere veya abstract class'lara) bağımlı olmalıdır.
• Avantajı: Bu ilke, sınıflar arasındaki bağımlılıkları azaltarak esnekliği artırır ve test edilebilirliği iyileştirir.

Örnek:

class LightBulb {
    public void turnOn() {
        // Ampulü açar
    }

    public void turnOff() {
        // Ampulü kapatır
    }
}

class Switch {
    private LightBulb bulb;

    public Switch(LightBulb bulb) {
        this.bulb = bulb;
    }

    public void operate() {
        bulb.turnOn();
    }
}

DIP'ye uymuyor. Çözüm:

interface Switchable {
    void turnOn();
    void turnOff();
}

class LightBulb implements Switchable {
    public void turnOn() {
        // Ampul açılır
    }

    public void turnOff() {
        // Ampul kapatılır
    }
}

class Switch {
    private Switchable device;

    public Switch(Switchable device) {
        this.device = device;
    }

    public void operate() {
        device.turnOn();
    }
}

1. İsimlendirme:
2. Fonksiyon Boyutu:
3. Tek Sorumluluk İlkesi:
4. Kod Duplicasyonunun Önlenmesi:
5. Fonksiyon ve Sınıf Boyutu:
6. Yorum Kullanımı:
7. Test Edilebilirlik:
8. Bir fonksiyon birden fazla iş yapmamalı

CAP teoremi (Consistency, Availability, Partition Tolerance), bir dagitik sistemde uc onemli ozelligi tanimlayan bir teoremidir. Bu uc ozellik sunlardir:

1. Consistency (Tutarlilik):
   • Her dugumun ayni veriyi ayni anda gormesini ifade eder. Tutarlilik, bir yazma islemi tamamlandiginda, okuma islemleri tarafindan hemen yansitilmalidir.
2. Availability (Erisilebilirlik):
   • Her istekte bir cevap alinmalidir. Sistem her zaman calisir durumda olmali ve kullanicilarin isteklerine cevap verebilmelidir.
3. Partition Tolerance (Bolum Toleransi):
   • Bir sistemde bir veya birden fazla dugum arasindaki iletisim kayboldugunda bile sistem calismaya devam etmelidir. Sistemdeki bir dugumun veya ag baglantisinin kopmasi durumunda bile diger dugumlerle iletisim surdurulmelidir.

CAP teoremi, bir dagitik sistemde bu uc ozelligin ayni anda saglanamayacagini belirtir. Sistem tasariminda, bu ozelliklerden en fazla ikisini bir arada saglayabilirsiniz. Bu durumu ifade etmek icin CAP teoremi, bir ucgen seklinde gosterilir ve her iki kenarin bir arada olmadigi durumlar aciklanir.

• CA (Consistency, Availability): Bolge icindeki tum dugumlerle surekli tutarlilik saglanir ancak bolge bolundugunde erisilebilirlik azalabilir.
• CP (Consistency, Partition Tolerance): Bolge bolundugunde bile tutarlilik saglanir ancak bu durumda erisilebilirlik azalabilir.
• AP (Availability, Partition Tolerance): Bolge bolundugunde bile erisilebilirlik saglanir ancak bu durumda tutarlilik azalabilir.

CAP teoremi, sistem tasariminda uzlasma ve tercih yapma ihtiyacini vurgular. Farkli uygulamalar, ihtiyaclarina gore bu ozellikler arasinda bir denge kurarlar.

Dagitik sistemlerdeki islemlerin karmasikligi ve zorluklari, geleneksel monolitik sistemlerden farklidir. Bu nedenle, tek bir buyuk islemi atomik bir sekilde gerceklestirmek yerine, buyuk islemleri kucuk, bagimsiz ve yonetilebilir parcalara bolmek gerekir. Bu bagimsiz parcalar, dagitik sistemlerde "Saga Pattern" veya "Transaction Saga" kullanilarak yonetilebilir. Iste Distribution Transaction Saga'nin neden ihtiyac duyuldugu ile ilgili bazi nedenler:

1. Dagitik Islemlerin Karmasikligi:
   • Dagitik sistemlerde, islemler genellikle birden cok servis arasinda bolunmus durumdadir. Bu durum, geleneksel monolitik sistemlerde oldugu gibi basit bir islem yapisini zorlastirir. Her servisin kendi baglamini ve sorumlulugunu tasidigi bir senaryoda, butunlugu saglamak daha karmasiktir.
2. Bagimsizlik ve Skalabilite:
   • Dagitik sistemlerdeki bagimsiz servislerin gelistirme, dagitim ve olceklendirme surecleri daha kolay olabilir. Fakat bu durum, islemlerin butunlugunu saglamak adina koordinasyon ve senkronizasyon mekanizmalarina ihtiyac duyulmasina neden olabilir.
3. Hata Durumlarinin Yonetimi:
   • Dagitik sistemlerde hata durumlari daha sik gorulebilir. Bu durumda, bir islemde bir hata meydana geldiginde, islemi geri almak veya duzeltmek icin koordineli bir yaklasim gerekebilir. Transaction Saga, hata durumlarini yonetme ve islemleri geri alma yetenekleri sunar.
4. Performans ve Olceklenebilirlik:
   • Dagitik sistemlerin performans ve olceklenebilirlik avantajlarindan yararlanmak icin, buyuk islemleri kucuk parcalara bolme ve paralel olarak isleme koyma ihtiyaci vardir. Transaction Saga, bu parcalar arasinda koordinasyonu saglar.
5. Asenkron ve Uzun Sureli Islemler:
   • Dagitik sistemlerde asenkron ve uzun sureli islemlerle daha sik karsilasilir. Transaction Saga, bu tur islemlerin yonetilmesini kolaylastirir.

Transaction Saga, bir dizi adimin (islem) basariyla tamamlanmasi veya bir hata durumunda geri alinmasi gereken senaryolarda, dagitik sistemlerde islemlerin daha etkili bir sekilde yonetilmesini saglayan bir desen ve yonetim modelidir.

CQRS (Command Query Responsibility Segregation), bir yazilim mimarisidir ve genellikle gelismis veya olceklenebilir uygulamalarda kullanilir. Bu desenin temel amaci, bir uygulamanin yazma (komut) ve okuma (sorgu) islemlerini farkli modellere ayirmaktir. Iste CQRS Design Pattern'e neden ihtiyac duydugumuzun bazi nedenleri:

1. Performans ve Olceklenebilirlik:
   • Geleneksel tek model mimarilerinde, yazma ve okuma islemleri genellikle ayni veri modelini paylasir. Bu durum, olceklenebilirlik ve performans konularinda sorunlara yol acabilir. CQRS, yazma ve okuma islemlerini farkli modellerde gerceklestirerek olceklenebilirlik sorunlarini azaltabilir.
2. Farkli Veri Ihtiyaclari:
   • Yazma (komut) islemleri genellikle sadece veri guncellemeleri yapar ve is kurallarini uygular. Ote yandan, okuma ( sorgu) islemleri genellikle farkli veri ihtiyaclarina sahiptir ve ogrenilmis verilerin hizli bir sekilde alinmasini gerektirir. CQRS, bu farkli ihtiyaclari karsilamak icin uygun modellerin kullanilmasina olanak tanir.
3. Is Kurallarinin Karmasikligi:
   • Gelismis uygulamalarda is kurallari oldukca karmasik olabilir. CQRS, yazma tarafinda is kurallarini yonetirken, okuma tarafinda daha basit ve optimize edilmis modeller kullanilmasina olanak tanir.
4. Daha Iyi Surdurulebilirlik:
   • CQRS, yazma ve okuma islemlerini ayri model ve servislerde gerceklestirerek, her biri kendi alaninda degisikliklere izin verir. Bu, yazma islemlerinin ve okuma islemlerinin surdurulebilirligini artirabilir, cunku degisiklikler bir tarafi etkilemeden diger taraf uzerinde gerceklestirilebilir.
5. Denetim ve Izleme Kolayligi:
   • CQRS, yazma islemleri ve okuma islemleri arasinda ayrim yaparak, her iki tarafin denetimi ve izlenmesini kolaylastirir. Ornegin, okuma tarafindaki modeller uzerinde yapilan sorgularin performansini izlemek daha basit hale gelir.

CQRS, genellikle karmasik, buyuk olcekli ve ozel veri ihtiyaclarina sahip uygulamalarda kullanilir. Ancak, her uygulama icin uygun olmayabilir ve dikkatli bir tasarim ve uygulama gerektirebilir. Bu nedenle, ihtiyaclara ve projenin gereksinimlerine bagli olarak CQRS kullaniminin dusunulmesi onemlidir.

"Debezium" ve "Kafka Connect" gibi araclari kullanarak, veritabanlari arasinda gercek zamanli veri senkronizasyonunu saglayabilirsiniz. Bu araclar, veritabanlari arasinda degisiklikleri izlemek ve bunlari bir Kafka akisina donusturmek icin kullanilir.

Outbox Pattern, bir sistemdeki veri degisikliklerini ve olaylari kaydetmek icin kullanilan bir tasarim desenidir. Bu desen, ozellikle dagitik sistemlerde, mikroservis mimarilerinde ve olaya dayali sistemlerde kullanislidir. Iste Outbox Pattern'e neden ihtiyac duydugumuzun bazi nedenleri:

1. Atomik Islemler:
   • Outbox Pattern, islemleri atomik bir sekilde gerceklestirmeyi saglar. Bir islem icinde hem veritabanina yazma hem de mesaj kuyruguna bir olay gonderme gibi iki aksiyonun bir arada ve atomik bir sekilde yapilmasini saglar.
2. Uygulama Durumu ve Veri Tutarliligi:
   • Outbox Pattern, uygulama durumunu ve veri tutarliligini korumak icin kullanilir. Bir islem basarili bir sekilde gerceklestirildiginde, ilgili veri degisiklikleri ve olaylar guvenli bir sekilde kaydedilir. Eger bir hata meydana gelirse, islem geri alinabilir ve veri tutarliligi saglanabilir.
3. Hassas Iliskiler:
   • Veritabani guncellemeleri ve olay gonderimleri arasinda hassas bir iliski varsa, Outbox Pattern bu iliskiyi koruma konusunda yardimci olabilir. Ozellikle, bir olayin gonderilip gonderilmedigi ve gonderildiyse basariyla mi oldugu gibi durumlar hassas bir bicimde yonetilebilir.
4. Sistematik Bir Yaklasim:
   • Outbox Pattern, veritabani ve mesaj kuyrugu entegrasyonu gibi dagitik sistem tasarimlarinda sistematik bir yaklasim sunar. Bu tasarim, dagitik sistemlerdeki hata durumlarini, geri alma senaryolarini ve durum takibini kolaylastirir.
5. Ileriye Donuk Uyum ve Esneklik:
   • Outbox Pattern, sistemi gelecekteki degisikliklere karsi uyumlu hale getirir. Ornegin, bir olay gonderimi yapisi degisirse veya baska bir sistemle etkilesim bicimi degisirse, bu degisiklikleri Outbox Pattern uzerinden kolayca uygulayabilirsiniz.
6. Mesaj Siralamasi:
   • Outbox Pattern, mesajlarin sirasini garanti altina alabilir. Veritabaninda yapilan bir degisiklik ve ardindan gonderilen bir olay arasindaki sira, sistem tarafindan guvence altina alinabilir.

Outbox Pattern, sistemlerin daha guvenilir, tutarli ve esnek bir sekilde calismasini saglamak icin kullanilir. Bu ozellikle dagitik sistemlerde, mikroservis mimarilerinde ve olaya dayali sistemlerde onemli bir rol oynar.

"Circuit Breaker" (Devre Kesici) tasarim deseni, bir yazilim sisteminin istikrarsiz veya hatali bir bileseni nedeniyle devamli hata almasi durumunda sistemi korumak ve hatalarin yayilmasini engellemek amaciyla kullanilan bir desenidir. Bu desen, ozellikle mikroservis mimarileri gibi dagitik sistemlerde kullanilan bir stratejidir.

Circuit Breaker deseni, geriye dusuk maliyetli bir hata kontrol stratejisi sunar. Calismayan bir sistem bileseni nedeniyle surekli hatalar alindiginda, Circuit Breaker mekanizmasi devreye girer ve hatali bileseni gecici olarak izole eder. Bu, hatalarin diger sistem bilesenlerine yayilmasini ve daha buyuk bir sistem hatasina neden olmasini engeller.

Circuit Breaker deseninin temel prensipleri sunlardir:

1. Closed (Kapali) Durum:
   • Baslangicta devre kapalidir ve normal islemler devam eder.
   • Sistemde hata orani belirli bir esigi astiginda devre acilir.
2. Open (Acik) Durum:
   • Devre acik durumda, hata orani asildigi icin sistem belirli bir sure boyunca hatalari tolere etmez.
   • Hatalarin yayilmasini onlemek icin devre acik durumda hata firlatilir.
3. Half-Open (Yari Acik) Durum:
   • Belirli bir sure sonra devre otomatik olarak yari acik duruma gecer.
   • Yari acik durumda, bir miktar trafik gecirilir ve sistemdeki hata durumu izlenir.

Circuit Breaker deseni, sistemin belirli bir hata esigini astiginda hatalari tolere eden, hata orani dustugunde tekrar normal islemlere donen bir mekanizma saglar. Bu, hata toleransi ve sistem dayanikliligini artirir ve genellikle hata durumlarinin daha kontrollu bir sekilde ele alinmasina olanak tanir.

Populer Java kutuphaneleri ve framework'ler, ozellikle mikroservis mimarileri icin Circuit Breaker desenini uygulamak icin kullanilabilir. Bu araclar arasinda Netflix Hystrix, Resilience4j ve Spring Cloud Circuit Breaker bulunmaktadir.

"Circuit breaker" tasarim desenini uygulayarak, hatali veya yavas hizmetlerin etkisini sinirlayabilirsiniz. Bu sayede diger API'lerin etkilenmemesini saglamis olursunuz.

Spring Cloud, mikroservis mimarileri icin gelistirilmis bir projedir ve temelde dagitik sistemlerin gelistirilmesi ve yonetilmesini kolaylastirmak uzere tasarlanmis bir dizi arac ve kutuphaneyi icerir. Iste Spring Cloud icinde sikca kullanilan bazi bilesenlerden bazilari: Eureka Server, Config Server, Api Gateway Service

Spring Cloud Config Server, mikroservis mimarilerinde kullanilan bir bilesendir ve uygulama yapilandirma bilgilerini merkezi bir konumdan yonetmek ve dagitmak icin kullanilir. Bu, mikroservis uygulamalarinin ortak bir yapilandirma kaynagini kullanmasini saglar, bu da uygulama yapilandirmalarini merkezi bir konumda depolayarak ve guncelleyerek sistemdeki tum servislerin ayni yapilandirmayi kullanmasina olanak tanir.

Spring Cloud Config Server'in temel ozellikleri sunlardir:

1. Merkezi Konfigurasyon Depolama:

   • Config Server, uygulama yapilandirma bilgilerini merkezi bir depoda (genellikle bir Git deposu) tutar. Bu depo, uygulama yapilandirma dosyalarini icerir ve servisler bu dosyalara Config Server uzerinden erisir.
   2. Dinamik Yeniden Yukleme:
      • Config Server, yapilandirma bilgileri guncellendiginde, servislerin dinamik olarak bu guncellemeleri almasini saglar. Bu sayede uygulamalar yeniden baslatilmadan, sadece Config Server'daki yapilandirma dosyalarini guncelleyerek sistemi yonetmek mumkun olur.
   3. Cevre (Environment) ve Profil Destegi:
      • Config Server, uygulama yapilandirmalarini cevre ve profil bazinda yonetme yetenegine sahiptir. Bu, farkli cevreler (development, production vb.) veya profiller (test, staging vb.) icin farkli yapilandirmalarin kullanilmasini saglar.
   4. Yapilandirma Basvuru (Configuration References):
      • Config Server, servislerin ihtiyac duydugu yapilandirma degerlerini belirli bir referans uzerinden almalarini saglar. Bu, servislerin sadece kendi ihtiyaclari olan yapilandirmalara odaklanmasini saglar.

Config Server, Spring Cloud projesinin bir parcasidir ve Spring Boot tabanlidir. Spring Cloud Config Server, mikroservis mimarilerinde yapilandirma yonetimini kolaylastirarak sistemdeki servislerin tutarli bir sekilde yapilandirilmasini saglar.

Bir mikroservis mimarisinde calisan tum mikroservislerin listesini tutar. Bu servislerin hangi IP adreslerinde calistiklarini ve hangi portlardan erisebileceklerini bilir. Bu bilgi diger servisler tarafindan kullanilarak bir servisin calistigi makineye baglanilabilir. Servislerin calisma durumunu izleyerek calismama durumunda diger servisleri uyararak bu servis yerine baska bir servisin calismasini saglar. Mikroservis mimarisinde servisler arasi iletisimi kolaylastirir. Eureka server bir REST API sunar. Bu API eureka server ‘ a kaydedilen mikroservislerin listesini dondurur ve mikroservislerin durumunu izler. Sonuc olarak eureka server, bir mikroservis mimarisinde kullanilan bir servis registry ‘ dir.

Spring Cloud Netflix Eureka'nin temel ozellikleri sunlardir:

1. Hizmet kaydi ve kesfi: Hizmetler, Eureka sunucusuna kaydedilir ve diger hizmetler bu sunucudan kayitli hizmetleri bulabilir. 2. Yuk dengeleme: Eureka, yuk dengeleme islemlerini kolaylastirir ve hizmetler arasinda yuku dagitabilir. 3. Hata toleransi: Eureka, sistemdeki hizmetlerin durumunu izler ve hata durumlarinda otomatik olarak yeniden dengeleme yapabilir. 4. Dinamik olceklendirme: Eureka, yeni hizmetlerin otomatik olarak tespit edilmesini ve sistemdeki degisikliklere dinamik olarak uyum saglamayi mumkun kilar. 5. Kendi kendine iyilestirme: Eureka, hizmetlerin durumunu izleyebilir ve gerektiginde sorunlari tespit edip cozebilir.

Spring Cloud Gateway, mikroservis mimarilerinde kullanilan bir API Gateway cozumudur. API Gateway, gelen istekleri alir, belirli bir is mantigina gore yonlendirir ve ardindan uygun mikroservislere yonlendirir. Bu, istemcilerin birkac farkli mikroservisi tek bir noktadan yonetmelerini saglar. Ayni zamanda API Gateway, kimlik dogrulama, yetkilendirme, guvenlik, gunlukleme gibi islevleri merkezi olarak yonetebilir.

Spring Cloud Gateway'in temel ozellikleri sunlardir:

1. Routinge ve Filtreleme:

   • Spring Cloud Gateway, gelen istekleri belirli yollar ve filtreler uzerinden yonlendirme yetenegine sahiptir. Bu, bir istegi belirli bir mikroservise yonlendirmek veya istegi degistirmek icin kullanilabilir.
   2. Kimlik Dogrulama ve Yetkilendirme:
      • API Gateway, gelen istekleri kimlik dogrulama ve yetkilendirme icin kontrol edebilir. Bu, guvenlik politikalarini merkezi olarak yonetmeyi ve korumayi saglar.
   3. Rate Limiting (Hiz Sinirlama):
      • Belirli bir sure icinde belirli bir kullaniciya veya istemciye yapilan istek sayisini kontrol etme yetenegi. Bu, kotu niyetli kullanima karsi koruma saglayabilir.
   4. Retry ve Circuit Breaker:
      • Hata durumlarinda otomatik olarak yeniden deneme (retry) ve hata durumlarini ele alma (circuit breaker) yetenekleri.
   5. Yapilandirilabilirlik ve Dinamik Yeniden Yukleme:
      • Gateway, yapilandirma dosyalarini kullanarak genis bir yapilandirma secenekleri sunar ve yapilandirma dosyalarinin dinamik olarak yeniden yuklenmesine olanak tanir.
   6. Yuk Dengeleme ve Hata Toleransi:
      • API Gateway, arkadaki mikroservislere gelen istekleri dengeleyebilir ve hata durumlarini ele alabilir. Bu, hizmetin daha yuksek kullanilabilirlik ve guvenilirlik saglamasina yardimci olur.

Spring Cloud Gateway, Spring Boot tabanlidir ve Spring Cloud projelerinin bir parcasidir. API Gateway, mikroservis mimarilerinde istemcilerle servisler arasindaki etkilesimi yonetmek, guvenlik politikalarini uygulamak ve servisleri daha etkili bir sekilde kullanmak icin yaygin olarak kullanilir.

Servislerimiz arasindaki iletisimi klasik yontem diyebilecegimiz RestTemplate ile yaparak saglabiliyoruz. RestTemplate ile yapilan iletisim yontemini kullanarak metotlarimiz icerisinde ilgili api istegini kullanarak metotlarimizi bagimli hale getiriyoruz.

OpenFeign kullanarak servis iletisimi interface templateler uzerinden yonetip, daha okunabilir ve configurasyonel olarak kullanabilmeyi saglamaktayiz.

Bu kullanabilirlik sayesinde cok fazla kullanilan servislerin yonetilebilmesi ve olasi degisiklerde daha hizli ve kolay mudahale edebilmemizi saglamaktadir.

Feign'in bazi temel ozellikleri sunlardir:

1. Deklaratif API: Feign, RESTful servislerle etkilesimde bulunmak icin basit bir deklaratif API saglar. Bu sayede, gelistiricilerin uzak servislere istekler gondermek icin ayrintili kodlar yazmalari gerekmez. 2. Annotasyonlar: Feign, metotlari ve parametreleri isaretlemek icin anotasyonlar kullanir. Bu anotasyonlar, isteklerin nasil yapilacagini ve hedef servislerin nerede oldugunu belirtir. 3. Yapilandirilabilirlik: Feign, yapilandirilabilir ozelliklerle gelir, bu sayede gelistiricilerin isteklerin zaman asimi surelerini, yeniden deneme politikalarini ve diger baglamsal ayarlari kolayca belirlemelerine olanak tanir.

https://umitsamimi.medium.com/circuit-breaker-resilience4j-7e1082610c52-> Cok iyi anlatiyor

• Bilindiği üzere, arka-plan (back-end) servislerinin giderek karmaşıklaşması ve tek parça halinde sürdürülebilirliğinin zorlaşmasının sonucunda, mikroservis mimarisi kullanılarak arka-plan servislerinin birbirleriyle iletişim halinde olan, nispeten daha küçük servisler halinde düzenlenmesi oldukça popüler hale gelmiştir.
  • Bu servisler, birbirleriyle kapalı bir ağ üzerinde, çoğunlukla HTTP protokolünü kullanarak haberleşmektedirler.
  • Lakin, birbirleriyle HTTP üzerinden haberleşen servisler, bazı ek problemleri de beraberinde getirebilirler.
  • Projemden örnek verirsem user-service servisi, kendisine gelen istekleri karşılamak üzere department-service servisiyle iletişime geçiyor olsun.
  • department-service servisinde oluşabilecek bir sistem hatası, servisin yeni bir sürümünün sunucuya yüklenmesi veya yeni sürümde çıkabilecek istikrar sorunları gibi bir çok nedenden ötürü, department-service servisine giden isteklerin zamanlı bir biçimde yanıtlanamadığını ve bazı çağrılarda uygun bir cevap nesnesi yerine sunucu hatalarının döndürüldüğünü düşünün.
  • Bu durumda, department-service servisinin döndürdüğü hata user-service servisine de sıçrayacaktır.
  • Ardından, söz konusu hata department-service servisine çağrı yapılan katmandan itibaren üst katmanlara (servis, denetici (controller)vs.) fırlatılacak ve user-service servisine çağrı gerçekleştiren servisin de uygun bir yanıt alamamasına neden olacaktır.
  • Bu şekilde oluşan bir hata yayılım zinciri, son kullanıcının söz konusu web uygulamasını arzu ettiği bir biçimde kullanamamasıyla sonuçlanacaktır.
  • Bu durumlar ne gibi yöntemlerle giderilebilir.

• Beklenmedik bir yanıtın - ya da yanıt alınamamasının - isteği tekrar göndererek düzeltilebileceğini varsaydığımızda, yeniden deneme kalıbını kullanmak yardımcı olabilir. Bu, işlem başarısız olarak işaretlenmeden önce başarısız isteklerin yapılandırılabilir sayıda yeniden denendiği çok basit bir modeldir.
  • Aşağıdaki durumlarda yeniden denemeler yararlı olabilir:
  • Paket kaybı gibi geçici ağ sorunları.
  • Hedef hizmetin dahili hataları, örneğin bir veritabanı kesintisinden kaynaklanan.
  • Hedef hizmete yönelik çok sayıda talep nedeniyle yanıt alınamaması veya yavaş yanıt alınması.

• Geri dönüş kalıbı, hizmetinizin başka bir hizmete yapılan başarısız bir istek durumunda yürütmeye devam etmesini sağlar. Eksik bir yanıt nedeniyle hesaplamayı iptal etmek yerine, bir geri dönüş değeri doldururuz.

• Zaman aşımı modeli oldukça basittir ve birçok HTTP istemcisinin yapılandırılmış varsayılan bir zaman aşımı vardır. Amaç, yanıtlar için sınırsız bekleme sürelerinden kaçınmak ve böylece zaman aşımı içinde yanıt alınamayan her isteği başarısız olarak değerlendirmektir.

• Circuit Breakers deseni, adından anlaşılacağı üzere elektronik devrelerdeki, devre kesici şalt cihazlar gibi kurgulanan bir yöntemdir.
  • Devre kesiciler, elektronik devreyi korumak için sistemde meydana gelen bir aksaklık durumunda (yük akımını veya kısa devre akımları) yük geçişini durdururlar.
  • Circuit Breakers deseni uygulandığında, servisler arasında haberleşmeyi kapsayacak şekilde inşaa edilir.
  • Servisler arasındaki iletişimi (Event, Message, Http, vb.) izler ve haberleşmedeki meydana gelen hataları takip eder.
  • Request yapılan bir API ucunun, http 500 hata kodu dönmesi veya fırlatılan bir event’in handle edilememesi bu hata duruma örnek olarak gösterilebilir.
  • Sistemde meydana gelen hata durumu belirli bir eşik değerini geçtiğinde ise Circuit Breakers açık duruma geçer ve haberleşmeyi keser, daha önce belirlenen hata mesajlarını döndürür.
  • Bir süre bekledikten sonra devre yarı açık duruma geçer. Bu durumda bir isteğin geçmesine izin verir ve başarısız olması durumunda açık duruma veya başarılı olması durumunda kapalı duruma geri döner.
  • Circuit Breakers açık durumdayken haberleşme trafiğini izlemeye devam eder ve istek yapılan servis veya fırlatılan bir event başarılı sonuçlar dönmeye başlamışsa kapalı duruma geçer.
  • Circuit Breakers’ın üç durumu vardır. Bu durumlar: Açık (Open), Kapalı (Closed) ve Yarı-Açık (Half-Open).

• Sigorta tamamen kapalıdır. Bütün çağrıların yapılmasına izin verilir ve hatalı çağrılar kurtarma metoduna yönlendirilebilir (fallback). Hatalı çağrıların sayısının (veya oranının) belirli bir sayının üstünde olması takdirinde, sigorta, açık konuma getirilir.

• Sigorta aktif konumdadır ve çağrıların tamamını reddetmektedir. Reddedilen çağrılar, mikroservis içerisinde yer alan bir kurtarma metoduna yönlendirilerek çağrının sorunsuz bir biçimde sonuçlanması sağlanabilir.

• Sigortanın açık konuma geçmesinden belirli bir süre sonra, sigorta, kendini yarı açık konuma getirir. Bu durumda belirli sayıda (veya oranda) çağrının gerçekleştirilmesine izin verilir. Eğer hatalı çağrıların oranı (veya sayısı) belirli bir sayının üzerinde olursa, tekrardan açık konuma geçilir; aksi takdirde sigorta tamamen kapatılır.

Kafka, yuksek olcekli ve dayanikli bir veri akisi (streaming) platformudur. Baslangicta LinkedIn tarafindan gelistirilen ve su anda Apache Software Foundation tarafindan acik kaynak olarak yonetilen Kafka, buyuk miktarda veriyi guvenilir bir sekilde, hizli bir sekilde ve olceklenebilir bir bicimde islemek icin tasarlanmistir. Iste Kafka'nin temel kavramlari:

1. Broker:

   • Kafka'nin temel yapi tasidir.
   • Verilerin depolandigi ve akisini kontrol ettigi sunuculardir.
   • Bir Kafka kumesinde birden fazla broker bulunabilir.
   • Brokerlar, yonetim ve liderlik icin Zookeeper ile iletisim kurar.

2. Topic:

   • Veri ureten uygulamalardir.
   • Belirli bir topic'e mesaj gonderirler.
   • Mesajlar, belirli bir partition icine yazilir.

3. Producer:

   • Veri ureten veya yayinlayan uygulamalardir.
   • Belirli bir topic'e mesaj gonderirler.

4. Consumer:

   • Veriyi tuketen uygulamalardir.
   • Belirli bir topic'den mesajlari alirlar.
   • Her bir consumer, belirli bir partition'dan mesajlari okur.

5. Consumer Group:

   • Birden cok consumer'i bir araya getiren mantiksal bir gruptur.
   • Ayni topic'ten gelen mesajlari paylasan consumer'lar arasinda is bolumu yapilmasini saglar.
   • Her partition'a sadece bir consumer atanir, bu sayede paralel isleme imkani saglanir.

6. Partition:

   • Bir topic icindeki verilerin fiziksel olarak bolundugu birimlerdir.
   • Her partition, sirali bir sekilde sirali mesajlari icerir.
   • Paralel isleme ve olceklenebilirlik saglar.

7. Offset:

   • Her partition icindeki bir mesajin benzersiz bir tanimlayicisidir.
   • Consumer'lar, okuduklari son mesajin offset'ini hatirlar, boylece bir sonraki mesajdan okumaya devam edebilirler.

8. Zookeeper:

   • Kafka kumesinin koordinasyonunu saglayan bir aractir.
   • Broker'larin durumunu ve konfigurasyonunu yonetir.
   • Kafka'nin sagligini izler ve failover islemlerini yonetir.

Kafka, genellikle buyuk veri akislari, loglama sistemleri, uygulama olaylari ve gercek zamanli analitikler gibi senaryolarda kullanilir. Dayaniklilik, olceklenebilirlik ve yuksek performans gibi avantajlari, Kafka'nin populerligini artirmistir.

Kafka'da bir "topic", veri akisini (streaming) duzenlemenin ve kategorize etmenin bir yoludur. Temel olarak, belirli bir turdeki veri akisini ifade eden adlandirilmis bir kanaldir. Kafka'nin temel mantigi, veriyi konseptsel olarak bir veya daha fazla topik icinde duzenlemektir.

Iste Kafka topic'inin temel ozellikleri:

1. Adlandirma:

   • Topic'lere anlamli ve aciklayici adlar verilir. Ornegin, "loglar", "kullanici etkinlikleri" gibi.
   • Adlar, veri akisinin icerigini temsil eder ve veriyi kategorize eder.

2. Iletisim:

   • Producer'lar belirli bir topige mesajlar gonderir.
   • Consumer'lar belirli bir topigi dinler ve mesajlari alir.

3. Paralel Isleme:

   • Kafka topic'leri, icerdikleri verinin sirali ve paralel islenmesine izin veren partition'lara bolunebilir.
   • Partition'lar, belirli bir sirayla mesajlarin islenmesini saglar ve ayni anda birden cok tuketiciye hizmet verebilir.

4. Olceklenebilirlik:

   • Bir konu, birden fazla broker uzerinde bolumlere ayrilabilir ve bu da olceklenebilirlik saglar.
   • Her bir partition, ayri bir fiziksel depolama birimine karsilik gelir.

5. Veri Saklama:

   • Mesajlar, topic icindeki partition'larda saklanir.
   • Belirli bir sure boyunca veya belirli bir boyuta ulasana kadar saklanabilir.

6. Yayin ve Abonelik Modeli:

   • Kafka, yayin/abonelik (publish/subscribe) modelini benimser. Producer'lar mesajlari belirli bir topic'e gonderir ve Consumer'lar belirli bir topic'den mesajlari alir.

Ornegin, bir "sensor_verileri" topic'i, bir IoT (Internet of Things) uygulamasinda bir dizi sensor tarafindan uretilen verileri icerebilir. Bu sayede, sensor verilerini islemek isteyen uygulamalar bu belirli topic uzerinden verilere erisebilirler.

"Key", mesajlari gruplamak ve belirli bir sirayla islemek icin kullanilir. Key, mesajin hangi partisyon icinde depolanacagini belirlemek icin kullanilabilir.

Zookeeper ve Kafka arasindaki iliski, Kafka'nin koordinasyon ve yonetiminde onemli bir rol oynayan Zookeeper tarafindan saglanan hizmetlere dayanir. Iste bu iki sistem arasindaki temel iliskiler:

1. Koordinasyon ve Broker Yonetimi:

   • Kafka, bir veri akisi platformu olarak calisir ve bircok broker icerir. Bu broker'larin koordinasyonunu saglamak icin Zookeeper kullanilir.
   • Zookeeper, Kafka broker'larinin durumunu ve konfigurasyonunu takip eder. Her bir broker, Zookeeper znodes adi verilen kucuk veri dugumlerine sahip olur ve bu dugumler araciligiyla durum bilgilerini paylasir.

2. Leader Secimi:

   • Zookeeper, Kafka partition'larinda lider (leader) ve takipci (follower) rolleri arasinda lider secimi islevini yonetir.
   • Her bir partition icin bir lider belirlenir ve Zookeeper, lider degisimini ve partition durumunu izleyerek tum broker'lar arasinda liderligi korur.

3. Broker Discovery:

   • Zookeeper, Kafka broker'larinin dinamik olarak eklendigi veya kaldirildigi durumlari yonetir. Yeni broker'lar eklenirse veya mevcut broker'lar cikartilirsa, Zookeeper bunu tum sistemle paylasir ve gerekli guncellemeleri yapar.

4. Group Coordinator:

   • Kafka, consumer gruplari adi verilen gruplarda tuketici (consumer) islemlerini destekler. Zookeeper, consumer gruplari arasinda bir koordinasyon rolu ustlenir ve consumer'larin durumunu izler.

5. Offset Takibi:

   • Kafka, tuketici gruplari icin konum bilgisini (offset) Zookeeper uzerinde saklar. Bu, tuketici gruplarinin kaldiklari yerden devam etmelerini saglar.

Bu Zookeeper ve Kafka iliskisi, Kafka'nin dagitik dogasini yonetmek, koordinasyonu saglamak ve yuksek kullanilabilirlik saglamak icin onemlidir.

Kafka'da bir partition (partisyon), bir topic icindeki verilerin fiziksel olarak bolundugu birimidir. Her bir partition, icindeki mesajlarin sirali bir sekilde saklandigi bir veri depolama birimidir. Kafka, partisyonlari kullanarak olceklenebilirlik, paralel isleme ve yuksek performans saglar. Iste Kafka partisyonlarina dair temel bilgiler:

1. Paralel Isleme:

   • Bir topic'teki veriler, partition'lara bolunerek paralel isleme imkani saglanir.
   • Her bir partition, sirali olarak mesajlari icerir, ancak farkli partition'lar arasinda mesajlar eszamansiz bir sekilde islenebilir.

2. Olceklenebilirlik:

   • Bir topic icindeki verilerin coklu partitionlara bolunmesi, yuksek olceklenebilirlik saglar.
   • Bu sayede Kafka kumesi, cok sayida broker ve partition ile genis bir veri yukunu ele alabilir.

3. Durabilite ve Dayaniklilik:

   • Her bir partition, kendi basina bir dayaniklilik seviyesine sahiptir. Mesajlar bir partition icinde sirali olarak saklanir ve gerektiginde tekrar okunabilir.
   • Mesajlar bir partition icinde belirli bir sure boyunca veya belirli bir boyuta ulasana kadar saklanabilir.

4. Mesaj Siralamasi:

   • Her bir partition icindeki mesajlar, belirli bir sira ile saklanir.
   • Ancak, farkli partition'lar arasindaki mesajlar eszamansiz bir sekilde islenebilir.

5. Consumer Gruplari ile Is Bolumu:

   • Farkli consumer gruplari, ayni topic'ten farkli partition'lari tuketebilir. Bu, paralel isleme ve yuksek olceklenebilirlige olanak tanir.

6. Mesajlarin Dagilimi:

   • Mesajlar, belirli bir partition icindeki offset'e gore siralanir.
   • Her bir partition, bir Kafka kumesindeki birden fazla broker uzerinde dagitilabilir.

Partisyonlar, Kafka'nin esnek ve olceklenebilir bir yapiya sahip olmasini saglar. Veri akisinin islenmesindeki paralel isleme, olceklenebilirlik ve dayaniklilik gibi avantajlar, Kafka partisyonlarinin kullanimini onemli kilar.

"Retry" mekanizmasini kullanarak, belirlenen bir sure icinde tekrar deneme yapilabilir. Bu, hata olustugunda otomatik olarak tekrar deneme yapilmasini saglayan bir yaklasimdir.

"Outbox" deseni kullanarak, Kafka'nin cokmesi durumunda gonderilen mesajlarin gecici bir yerde saklanarak daha sonra tekrar gonderilmesini saglayabilirsiniz.

Kafka replication, Kafka'nin dayanikliligini artirmak ve yuksek kullanilabilirlik saglamak amaciyla kullanilan bir ozelliktir. Replication, verilerin bir broker'dan digerine kopyalanmasini ve saklanmasini ifade eder. Bu, bir brokerun cokmesi veya veri kaybi durumunda sistemin calismaya devam etmesini saglar. Iste Kafka replication'in onemi ve nasil calistigiyla ilgili bazi ana noktalar:

1. Dayaniklilik:

   • Replication, her bir partition'in birincil ve bir veya daha fazla ikincil kopyasinin olusturulmasini icerir. Bu sayede bir broker coktugunde veya bir partition kayboldugunda, veri kaybi onlenir.

2. Yuksek Kullanilabilirlik:

   • Replication, yuksek kullanilabilirlik saglamak icin birden cok broker uzerinde yedek kopyalar olusturarak sistemin cokmesi durumunda kesintiye ugramamasini saglar.

3. Lider ve Takipci Modeli:

   • Her bir partition icin bir lider (leader) ve bir veya daha fazla takipci (follower) belirlenir.
   • Producer'lar ve consumer'lar genellikle lider ile etkilesimde bulunur. Takipci kopyalar, liderin durumu izleyerek ve onunla eszamanli olarak guncellenerek dayanikliligi saglar.

4. Kafka Broker'larin Cokmesi Durumunda:

   • Bir broker coktugunde, o broker uzerindeki partition'lar devralinabilir ve bir baska broker uzerindeki takipci kopyalardan devralan bir lider atanabilir.
   • Bu sayede sistem calismaya devam eder.

5. Lider Degisimi:

   • Replication, lider broker'da bir hata olmasi durumunda liderin otomatik olarak bir takipciye gecmesini saglar. Bu, kesintisiz bir hizmet saglamaya yardimci olur.

6. Performans Iyilestirmeleri:

   • Replication, paralel olarak birden cok broker uzerinde veri kopyalama islemlerini destekler. Bu, yuksek talep durumlarinda performansin artirilmasina yardimci olabilir.

Replication, Kafka'nin guvenilir ve dayanikli bir veri akisi platformu olarak kullanilmasinda kritik bir rol oynar. Ozellikle buyuk olcekli uygulamalarda ve kritik sistemlerde, veri kaybini onlemek ve yuksek kullanilabilirlik saglamak icin replication stratejileri onemlidir.

"Kafka Shovel" terimi, Kafka'nin dayanikliligini artirmak ve hata durumlarina tolerans gostermek amaciyla kullanilan bir yaklasimi ifade edebilir. Ancak, bu terim spesifik bir Kafka icerigiyle genel olarak iliskilendirilmemistir, bu nedenle benzer bir kavrami aciklayarak yardimci olmaya calisacagim.

Hata durumlarina tolerans gostermek ve sistemdeki hatalarla basa cikmak icin birkac genel strateji vardir. Iste bunlardan bazilari:

1. Retry Mekanizmalari:

   • Hata durumlarinda, hatali islemleri tekrar denemek icin bir "retry" mekanizmasi kurulabilir. Eger hata gecici bir durumsa, belirli araliklarla tekrar deneme stratejisi kullanilabilir.

2. Backoff Stratejileri:

   • Hata durumlarina karsi, belirli bir sure boyunca tekrar deneme yapmamak veya tekrar deneme araliklarini artirmak gibi "backoff" stratejileri kullanilabilir. Bu, asiri yuk altindaki sistemlere karsi daha direncli olabilir.

3. Hata Kuyruklari (Error Queues):

   • Hatali islemler, bir kuyruga yonlendirilebilir ve daha sonra manuel mudahale veya otomatik bir surecle incelenebilir. Bu, hatalari izleme ve cozme surecini kolaylastirabilir.

4. Dead Letter Queues (Olu Mektup Kuyruklari):

   • Hatali islemler, bir "olu mektup kuyrugu"na yonlendirilebilir. Bu kuyruk, islenmeyen veya basarisiz olan islemleri saklamak icin kullanilir. Bu sekilde, hatali islemler incelenebilir ve sorunlarin cozulmesi icin analiz yapilabilir.

5. Circuit Breaker Pattern:

   • Hatalar belirli bir esigi astiginda, sistem bir "circuit breaker" devreye alabilir ve islemleri gecici olarak durdurabilir. Bu, sistemin asiri yuklenmesini ve daha fazla hasari onleyebilir.

6. Hata Kayitlari ve Izleme:

   • Hatalarin ayrintili kayitlari tutulabilir ve bir izleme sistemi araciligiyla hatalarin gercek zamanli olarak takip edilmesi saglanabilir.

Bu stratejilerin kombinasyonu, hata toleransi ve dayanikliligi artirabilir. Kafka'nin replication, partitioning ve yuksek kullanilabilirlik ozellikleri, sistemlerin hata durumlarina karsi daha dayanikli olmasina yardimci olabilir.

• Redis Nedir: Redis, acik kaynakli ve anahtar-deger tabanli bir in-memory veri depolama sistemidir. Hizli, esnek ve yuksek performansli bir NoSQL veritabani olarak kullanilir.
• Temel Kavramlar:
  • String: Tek bir degeri temsil eder.
  • List: Sirali veri koleksiyonudur.
  • Set: Tekil degerlerin koleksiyonudur.
  • Hash: Alan/deger ciftlerini iceren bir veri koleksiyonudur.
  • Zset (Sorted Set): Sirali bir settir, her ogrenin bir siralama skoru vardir.

• Veri Modeli: Redis, anahtar-deger tabanli bir model kullanir; iliskisel veritabanlari tablo ve satir modeline dayanir.
• Performans: Redis, verileri bellekte tuttugu icin yuksek performans saglar; RDBMS disk tabanli calisir.
• Veri Iliskileri: Redis, basit veri yapilari kullanir ve karmasik iliskisel yapilari desteklemez; RDBMS kompleks iliskileri yonetir.
• Veri Depolama Mekanizmasi: Redis, verileri genellikle RAM'de tutar; RDBMS disk uzerinde depolama yapar.
• Kullanim Senaryolari: Redis hizli okuma/yazma islemleri ve cache icin uygundur; RDBMS kompleks sorgular ve iliskisel veri modelleri icin uygundur.

• Redis Publish/Subscribe (Pub/Sub) modeli, bir yayin yapan (publisher) ve bu yayini dinleyen (subscriber) ogelerden olusur.
• Bir publisher, belirli bir kanala (channel) mesaj gonderir.
• Subscribers, ilgilendikleri kanallara abone olur ve bu kanallardan gelen mesajlari alir.
• Pub/Sub modeli, asenkron mesajlasma, olay bildirimi ve gercek zamanli iletisim gibi senaryolarda kullanilir.

• Redis, hafiza tabanli bir veritabani oldugu icin dogal olarak cache olarak kullanilabilir.
• Ozellikle sik erisilen veya maliyetli olan verilerin hizli erisim icin kullanilir.
• Cache olarak kullanilirken, verilerin belirli bir sure boyunca (TTL - Time-To-Live) tutulmasi sikca tercih edilen bir stratejidir.

• Hizli Erisim: Redis, verileri hafizada tuttugu icin cok hizli erisim saglar.
• Performans: Cache olarak kullanildiginda, sik kullanilan verilere tekrar tekrar disk uzerinden erisme maliyetinden kacinilir.
• Yuk Dengeleme: Veritabani yukunu azaltarak genel sistem performansini artirir.
• Onbellege Alma Stratejileri: Onbellege alma stratejileri sayesinde istenen verilere daha hizli erisim saglanabilir.
• Maliyet Azalmasi: Sik kullanilan verileri her defasinda diskten okuma yerine bellekte tutmak, genel sistem maliyetini azaltabilir.

Bu cevaplar, Redis'in temel kavramlari, kullanim alanlari ve cache olarak kullanilmasinin avantajlari hakkinda genel bir anlayis saglamayi amaclamaktadir.

TTL (Time-To-Live), Redis (Remote Dictionary Server) veri tabaninda bir ozelliktir ve bir anahtarin ne kadar sureyle saklanacagini belirten bir sure degeridir. Bu sure, bir anahtarin Redis veri tabaninda kalma suresini sinirlar. Anahtarin belirtilen sure boyunca kullanilmamasi durumunda, Redis otomatik olarak bu anahtari kaldirir.

TTL'nin kullanilmasinin bazi temel nedenleri sunlardir:

1. Cache Yonetimi:

   • Redis, hafiza icinde calisan bir veri deposu (in-memory data store) oldugu icin, sik kullanilan verileri bellekte tutmak icin yaygin olarak kullanilir. TTL, ozellikle gecici verilerin (ornegin, onbellek verileri) yonetiminde onemlidir. Bu sayede bellekte gereksiz veri birikimi onlenir.

2. Onbellek Yonetimi:

   • Redis, hizli okuma ve yazma performansi sagladigi icin sikca onbellek olarak kullanilir. TTL, onbellekteki verilerin belirli bir sure boyunca gecerliligini korumasini saglar. Bu, eski veya guncelligini yitirmis verilerin onbellekte tutulmasini onler.

3. Gecici Veri Depolama:

   • Bazi durumlarda, gecici olarak depolanmasi gereken veriler vardir. TTL, bu tur gecici verilerin otomatik olarak temizlenmesini saglar.

4. Oturum Yonetimi:

   • Redis, oturum yonetimi icin kullanilabilir. Kullanici oturumlarini takip etmek ve belirli bir sure boyunca kullanici oturumlarini tutmak amaciyla TTL kullanilabilir. Kullanici oturumu belirli bir sure boyunca etkilesim olmadiginda otomatik olarak sona erer.

TTL degeri, Redis'teki EXPIRE veya SETEX komutlari ile belirlenir. Ornegin:

SET mykey "myvalue"
EXPIRE mykey 3600  # 3600 saniye (1 saat) boyunca sakla

Bu ornekte mykey anahtari, 1 saat boyunca saklanacaktir. Bu sure zarfinda bu anahtar uzerinde islem yapilmazsa, otomatik olarak silinecektir. TTL, Redis veri tabanindaki bellek yonetimini daha etkili bir sekilde yonetmeye ve gecici verilerin kontrollu bir sekilde kullanilmasina olanak tanir.

Elasticsearch, veri arama, analiz ve gorsellestirme islemlerini hizli ve etkili bir sekilde gerceklestirmenizi saglayan bir acik kaynakli veri arama ve analiz platformudur. Elasticsearch, buyuk miktardaki verileri duzenli bir sekilde saklayabilen, hizli ve olceklenebilir bir veritabani ve arama motoru(full-text search) olarak dusunulebilir.

• High Performance(Yuksek Performans):

  Elasticsearch, guclu tam metin arama yetenekleriyle bilinir. Apache Lucene altyapisi kullanarak ters indeksleme ve gelismis arama algoritmalari kullanarak hizli ve dogru arama sonuclari saglar. Tipik bir SQL veritabanindan daha hizlidir.

• Near Real-Time Operations(Neredeyse Gercek Zamanli Islemler):

  Veri okuma veya yazma gibi Elasticsearch islemleri genellikle bir saniyeden daha kisa surede tamamlanir. Bu nedenle Elasticsearch'ten uygulama izleme ve anormallik algilama gibi neredeyse gercek zamanli kullanim amaclari dogrultusunda faydalanabilirsiniz.

• Lots of Search Options(Cok Sayida Arama Secenegi):

  Elasticsearch, arama konusunda bircok ozellik sunar. Full-text search(tam metin arama),auto-complete(otomatik tamamlama), instant search(anlik arama) ve daha fazlasini alabilirsiniz.

  Autocompletion(Otomatik tamamlama) ve instant search(anlik arama), yazarken oneriler sunar. Oneriler, arama gecmisi veya ilgilige dayali olarak tahmin edilir. Ayrica yazim hatasi varsa bile kullanicilar ilgili aramalar alir.

• Distributed Approach(Dagitik mimari):

  Elasticsearch, dagitik bir mimaride calisir. Sonuc olarak, buyuk miktarda veriyi hizli bir sekilde isleyebilir. Diziler parcalara ayrilir. Parcalar tam islevli bir dizin gibi calisir. Her parcada cok sayida kopya olabilir. Bu parcalari Elasticsearch kumesinin herhangi bir yerine barindirabilirsiniz.

• Cluster and Backup Support (Cluster ve Yedekleme Destegi):

  Elasticsearch, coklu dugumlerden (nodes) olusan bir kume (cluster) icinde calisabilir. Bu, yuksek kullanilabilirlik saglamak ve veri kaybini onlemek icin onemlidir. Ayrica, verilerin yedeklenmesi icin kapsamli bir sistem sunar.

• Plugins and Integrations(Eklentiler ve Entegrasyonlar):

  Elasticsearch, eklentiler ve entegrasyonlarla yuksek uyumludur. Eklentiler, islevselligi artirmak ve aramalari ozellestirmek icin kullanilir. Ozel eslemeler, analizciler ve kesifler eklemeye yardimci olur.

• RESTful API:

  Elasticsearch, sundugu basit REST tabanli API'ler sayesinde hizmeti hizla kullanmaya baslamanizi ve farkli kullanim orneklerine uygun uygulamalar tasarlamanizi saglar.

• Security(Guvenlik):

  Elasticsearch, kullanici kimlik dogrulama, erisim kontrolu ve veri sifreleme gibi guvenlik onlemlerini destekler.

• Easy Application Development:

  Kolay uygulama gelistirme Java, Python, PHP, JavaScript, Node.js, Ruby ve daha bircok dil icin destek sunar.

1. Web Arama ve Indeksleme

2. Metin Analizi ve Madencilik

3. Log Yonetimi

4. Muzik ve Medya Isleme

5. E-ticaret ve Pazarlama

6. Urun ve Icerik Onerileri

7. Finansal Veri Analizi

index = database
field = column
document = row
type = table

Docker, uygulamaları geliştirmek, dağıtmak ve çalıştırmak için kullanılan bir yazılım platformudur. Docker, uygulamaları bir konteyner içinde çalıştırarak uygulamaların yazılım ve donanım ortamlarından bağımsız olarak çalışmasını sağlar. Böylece uygulamanın farklı ortamlarda sorunsuzca çalışması mümkün olur.

API'nin açılımı olan Application Programming Interface, Uygulama Programlama Arabirimi anlamına gelir.

Bir yazılımın başka bir yazılım tarafından kullanılmasını sağlayan bir dizi tanımlamalar ve protokoller kümesidir. API'ler, farklı yazılım sistemleri arasında veri alışverişi yapmayı, işlevsellik sağlamayı veya iletişimi kolaylaştırmayı amaçlar.

Iki programin birbiriyle iletisime gecmesini saglar.

RESTful

Bu muhtemelen en yaygın türdür ve HTML ve JSON gibi standart web protokollerini kullanır. Kullanımı kolaydır ve başlamanıza yardımcı olacak çok sayıda kitaplık mevcuttur.

SOAP

SOAP, Simple Object Access Protocol’ü (SOAP) kullanır ve uygulamaların XML mesajları kullanarak iletişim kurmasını sağlar. RESTful kadar yaygın değildir, ancak daha fazla özellik ve işlevsellik sunar.

WebSocket: Bu yöntem, web sayfasındaki bir tarayıcı ve bir başka yapı arasında bir bağlantı kurar ve bu bağlantı sayesinde tarayıcı anlık olarak bilgi alarak ekranı güncellemesini sağlar. Böylece, web sayfasının yenilenmesine gerek kalmadan ekran anlık olarak güncellenebilir.

1. Exception (Istisna):

   • Genellikle programin normal akisinin disindaki bir durumu belirtir.
   • Programin calisma zamaninda ortaya cikan ozel bir durumu temsil eder.
   • Ornekler arasinda dosya bulunamamasi, bolme hatasi (zero division error), tip hatasi (type error) gibi durumlar bulunabilir.
   • Genellikle programcinin kontrolu altinda islenebilir ve try-catch (veya try-except) bloklari kullanilarak ele alinabilir.

2. Error (Hata):

   • Genellikle daha ciddi durumlari belirtir.
   • Programin calisma zamaninda ortaya cikan bir hata veya sorunun genel bir adidir.
   • Sistem seviyesinde veya programin mantiksal yapisinda bir sorunu ifade edebilir.
   • Ornekler arasinda hafiza hatasi (memory error), sintaks hatasi (syntax error), isim hatasi (name error) gibi durumlar bulunabilir.
   • Genellikle programcinin kontrolu disinda olup, programin calismasini durdurabilir.

Ozetle, "exception" genellikle programcinin beklenmeyen durumlarla basa cikmasina izin veren ve programin devam etmesine olanak taniyan bir mekanizmayi ifade ederken, "error" genellikle daha ciddi ve genellikle programin devam etmesine izin vermeyen sorunlari ifade eder. Ancak bu ayrim, bazi durumlarda kullanimlarinin ortustugu ve baglamin onemli oldugu bir konsepttir.

Authentication ve authorization (yetkilendirme) güvenlik sistemlerinde kullanılan iki temel kavramdır, ancak farklı işlevlere sahiptirler:

1. Authentication (Kimlik Doğrulama):

   • Bu adımda sistem, kullanıcının kim olduğunu doğrular. Kullanıcı genellikle kullanıcı adı, şifre, parmak izi gibi bilgileri kullanarak sisteme giriş yapar ve sistem bu bilgileri kontrol ederek kullanıcının gerçekten o kişi olup olmadığını doğrular.
   • Örneğin, bir web sitesine giriş yaptığınızda kullanıcı adı ve şifre girmeniz bir kimlik doğrulama işlemidir.

2. Authorization (Yetkilendirme):

   • Yetkilendirme, kimlik doğrulanan kullanıcının hangi işlemleri yapabileceğini veya hangi kaynaklara erişebileceğini belirler. Kullanıcının erişim seviyesini ya da yetkilerini kontrol eder.
   • Örneğin, bir yönetici paneline sadece yöneticilerin erişebilmesi, yetkilendirme süreci ile belirlenir.

Kısacası:

• Authentication: "Sen kimsin?" sorusuna cevap verir.
• Authorization: "Neye erişebilirsin?" sorusuna cevap verir.

Bu iki kavram genellikle karıştırılsa da sırasıyla ve birlikte kullanılırlar: önce kimlik doğrulama yapılır, ardından kullanıcının yetkileri kontrol edilerek neye erişebileceği belirlenir.