Jump to content

Nominoe

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Infotaula de personaNominoe

Cuir in eagar ar Wikidata
Ainm sa teanga dhúchais(br) Nevenoe
(fr) Nominoë Cuir in eagar ar Wikidata
Beathaisnéis
Breithc. 800
Armorica, An Fhrainc Cuir in eagar ar Wikidata
Bás7 Márta 851
50/51 bliana d'aois
Vendôme, An Fhrainc, i ngar dó Cuir in eagar ar Wikidata
Áit adhlacthaRedon Abbey (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
Faisnéis phearsanta
ReiligiúnCaitliceachas
Gníomhaíocht
Gairmmonarc Cuir in eagar ar Wikidata
TeangachaAn tSean-Bhriotáinis
Eile
Teideal uasalRí (845–851)
Cunta (819–851) Cuir in eagar ar Wikidata
PáisteErispoe Cuir in eagar ar Wikidata

Ba é Nominoe nó Nomenoe (Fraincis: Nominoë; Briotáinis: Nevenoe; b. c. 800, d. 7 Márta 851) chéad Diúc na Briotáine ó 846 go dtí a bhás. Pater patriae na Briotáine is ea é agus do na náisiúnaithe Briotánacha tugtar Tad ar Vro (" athair na tíre ") air.

Bunús

[cuir in eagar | athraigh foinse]

Ba é an dara mac é ag an gCunta Erispoë I de Poher, Rí Browaroch (775–812), agus deartháir níos óige leis an gCunta Riwallon nó Rivallon III de Poher (?–857).

Teacht i gCumhacht agus teideal faoi Louis Cráifeach

[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tar éis éirí amach ginearálta a chlúdaigh Impireacht na gCairilínseach ar fad a chur síos, tionóladh comhthionól ginearálta in Ingelheim i i mí na Bealtaine 831. Is dócha gur ansin a cheapadh an t-impire Louis Cráifeach Nominoe, Briotánach, chun na Briotánach a rialú (a fhreagraíonn don Bhriotáine "beagnach go léir).[1] Scríobhann Regino von Prüm ina Chronicon clúiteach,go míchruinn don bhliain 837:

Murmanus rex Brittonum moritur et Numenoio apud Ingelheim ab imperator ducatus ipsius gentis traditur .

</br> Fuair Morman rí na Briotáine bás agus chruthaigh an t-impire in Ingelheim Numenoi [Nominoe] diúc na ndaoine céanna sin.[2]

Ba chomhghuaillí de chuid Louis Cráifeach é Nominoe go dtí bás an impire sa bhliain 840. Thacaigh sé le Louis sna cogaí cathartha éagsúla sna 830idí agus thacaigh sé le Mhainistir Redon, fiú ag ordú do na manaigh guí ar son Louis i bhfianaise “strife” an impire.[3] Bhí bonn cumhachta Nominoe i Bro-Gwened agus tagraíonn dhá chairt dó mar Comte du Vannetais, cé nach fios cathain a bhí an teideal sin ann, bíodh sé chomh luath le 819 nó chomh déanach le 834. B’fhéidir nach raibh talamh ar bith ag Nominoe taobh amuigh de Bro-Gwened agus is dócha nár mhó a chumas ioncam a bhailiú i gcríocha Briotáinise ná aon uaslathaí eile de chuid na réigiún sin.[4] Ba é a phríomhfhoinse ioncaim tar éis dó briseadh lena thiarna ná creach ó ruathair ar chríoch na bhFrancach agus ó chreachadh eaglaisí.[4] Bhí an t-údarás polaitíochta aige íocaíocht a éileamh (wergild) i bhfoirm talún ó fhear a dhúnmharaigh a leantóir Catworet .

Is é an teideal Diúc na Briotáine go príomha aireagán croiniceora den deichiú haois. Ní raibh teideal riamh ag Nominoe ón impire, a thagraíonn dó i gcairteacha mar fidelis amháin , "dílis", nó mar missus imperatoris, "teachta impiriúil ", agus is dócha gurbh é an teideal a bronnadh air ag Ingelheim.[5] I gcairteacha Briotáinise, bhí aithne neamhréir ar Nominoe ag roinnt teideal ó mhí Feabhra 833 go dtí a bhás:

  • Nominoe magistro in Britanniam ("Nominoe, máistir sa Bhriotáin")
  • Nominoe possidente Brittanniam ("Nominoe, ag a bhfuil an Bhriotáin")
  • gubernante Nominoe totam Brittanniam ("Nominoe, a rialaíonn an Bhriotáin ar fad")
  • Nominoe principe in Brittannia ("Nominoe, prionsa sa Bhriotáin")
  • regnante Nominoe in Brittannia ("Nominoe, i gceannas sa Bhriotáin")
  • Nominoe duce in Britannia ("Nominoe, diúc sa Bhriotáin")
  • Nomenoius dux ("Diúc Nominoe")
  • Nominoius princeps ("Prionsa Ainmní")
  • Nomenogius Britto ("Ainmneoir Briotáinis")

Dílseacht agus titim amach le Séarlas Maol

[cuir in eagar | athraigh foinse]
Nominoe Caithréimeach : Tad ar Vro (Jeanne Malivel, 1922), greanadh náisiúnach Briotánach ar Nominoe.

Ar dtús, bhí an caidreamh idir Nominoe agus Séarlas Maol, comharba Louis i ndiaidh 840, cairdiúil. I lár éirí amach a chuid fear i Neustria, sheol Charles ó Le Mans féachaint an ngéillfeadh Nominoe dó in earrach na bliana 841 agus thoiligh Nominoe é sin a dhéanamh. Is léir ó fhoclaíocht an chuntais ar an imeacht seo in Nithard go raibh Nominoe ró-chumhachtach chun iallach a chur air cur isteach; níos déanaí sa bhliain 841 diúltaigh sé réamhbhearta an impire nua, Lothair I, a d'éiligh Neustria.[6] D’fhan Nominoe dílis do Shéarlas ar feadh na bliana dár gcionn, fiú ag déanamh deonacháin “mar déirce don rí” do mhainistir Redon ar 25 Eanáir 842.[7] Is cinnte gur ghlac saighdiúirí Briotánacha, chomh maith le lucht na nGascogne, páirt i seó míleata Serments de Strasbourg (Mionnaí Strasbourg).

I samhradh na bliana 843, d’éirigh le Lothair nó b’fhéidir a lucht tacaíochta Lambert II de Nantes a chur ina luí ar Nominoe Séarlas a thréigean agus dul anonn chuig an impire.[8] Ina dhiaidh sin bhí Nominoe ina namhaid leanúnach ag Séarlas agus ag a údarás i Neustria, go minic ag gníomhú i gcomhar le Lothair, Lambert, agus Pepin II Aquitaine. Throid trúpaí Briotánacha faoi Lambert i Neustria agus nuair a bhí Séarlas, i mí an Mheithimh 844, i mbun léigir ar Toulouse, rinne Nominoe ruathar isteach i Maine agus chreach sé an chríoch.[9] I mí na Samhna 843, mháirseáil Séarlas chomh fada le Rennes chun iad a chloígh, ach gan éifeacht.

Ag Sionad Yutz i mí Dheireadh Fómhair 844, agus é i gceannas ar uncail Shéarlais Drogo de Metz, chuir na heaspaig orduithe chuig Nominoe, Lambert, agus Pepin á ordú dóibh a ndílseacht a athnuachan do Shéarlas nó a bheith sásta glacadh le hiarmhairtí míleata.[10] Chomhlíon Lambert agus Pepin, ach rinne Nominoe neamhaird de easpaig na bhFranc. Thiontaigh roinnt Briotánach ina choinne, áfach, le Séarlas agus rinne an rí iarracht dul isteach sa Bhriotáin chun tacú lucht cúl le cúis, ach níor éirigh leis: buaileadh é ag Cath Bhallon díreach lastuaidh de Redon trasna na <i>Gwilen</i> ar 22 Samhain 845.[10] Is dócha gur lagaíodh údarás Nominoe i Gwened tar éis a scoilt le Séarlas in 843 agus tuairiscíonn Loup de Ferrières go raibh “corraíl” sa Bhriotáin le linn na tréimhse seo.

Sna blianta 844 agus 847 de réir Annales Bertiniani, fhógair Nominoe cogadh ar na Lochlannaigh .[11]

Tagairtí

[cuir in eagar | athraigh foinse]
  1. ↑ Smith, 80.
  2. ↑ Smith, 80 and n81.
  3. ↑ Smith, 82.
  4. ↑ 4.0 4.1 Smith, 129–135.
  5. ↑ Smith, 83.
  6. ↑ Smith, 93.
  7. ↑ Smith, 93, suggests that this date was the anniversary of the oath of the previous year, but this contradicts the statement that Charles only procured the oath in springtime.
  8. ↑ Smith, 94.
  9. ↑ Smith, 95.
  10. ↑ 10.0 10.1 Smith, 96.
  11. ↑ Smith, 199.
Aisghafa ó "https://ga.wikipedia.org/w/index.php?title=Nominoe&oldid=1239006"