Jump to content

León

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Bosca Geografaíocht PholaitiúilLeón
Armas
Armas

Cuir in eagar ar Wikidata

Suíomh
Map
 42° 35′ 56″ N, 5° 34′ 01″ O / 42.5989°N,5.5669°W / 42.5989; -5.5669
Stát ceannasachan Spáinn
Comhphobal féinrialaitheach de chuid na SpáinneCastilla y León
Cúige de chuid na Spáinnecúige León Cuir in eagar ar Wikidata
Príomhchathair de

PríomhchathairLeón Cuir in eagar ar Wikidata
Daonra
Iomlán121,281 (2023) Cuir in eagar ar Wikidata
• Dlús3,107.38 hab./km²
Tíreolaíocht
Cuid deRed de Juderías de España Cuir in eagar ar Wikidata
Achar dromchla39.03 km² Cuir in eagar ar Wikidata
Airde837 m Cuir in eagar ar Wikidata
Ar theorainn le
Sonraí stairiúla
Cruthú29 "RCh"
Eachtra thábhachtach
Eagraíocht pholaitiúil
Comhlacht reachtachLeón City Council (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
• Méara León Cuir in eagar ar WikidataJosé Antonio Díez Díaz (2019–) Cuir in eagar ar Wikidata
Aitheantóir tuairisciúil
Cód poist24001–24010 Cuir in eagar ar Wikidata
Lonnaithe i gcrios ama
Glaochód987 Cuir in eagar ar Wikidata
INE municipality code (en) Aistrigh24089 Cuir in eagar ar Wikidata
Eile

Suíomh gréasáinaytoleon.es Cuir in eagar ar Wikidata

Is cathair i gcomhphobal féinrialaithe na Caistíle agus León sa Spáinn í León. Tá sí mar phríomhchathair ar an gcúige León agus suite in iarthuaisceart na Spáinne. Tá 127,817 (2015) daoine ina gcónaí ann agus mar sin an bardas is mó sa chúige le haon ceathrú de daonra an chúige ina gcónaí ann. Leis an mórcheantar uirbeach san áireamh tá níos mó ná 202,000 daoine ann (2015). Tá León nasctha le Baile Átha Cliath

Bunaithe mar champa míleata ag an Legio VI Victrix thar ar 29 RC. I ndiaidh Ionradh na Moslamach tháinig laghdú ar an daonra go dtí gur thóg Ríocht Asturias greim ar an áit. Sa bhliain 910 thosaigh ráth ar an áit agus é mar phríomhchathair Ríocht León, ag troid in Athghabháil na hIspéirne i gcoinne na Múraigh. Dá bharr bhí sé mar cheann de bun-ríochtaí na Spáinne. Sa bhliain 1188, bhí an chéad parlamaint san Eoraip insan gcathair faoi Rí Alfonso IX, mar sin glaodh cradle of Parliamentarism air sa bhliain 2010. Tháinig meath ar thábhacht na cathrach ina diaidh sin de bharr cailiúint a neamhspleáchas in aontú Ríocht León le Corón Caistíle, sa bhliain 1301. Bhí sí ar cheann de na cathracha a d'éirigh amach i rith Cogadh Saoirse na Spáinne agus roinnt blianta ina dhiahd sin fuair sí stádas mar phríomhchathair chúige (1833). I rithe na 19ú agus 20ú haoiseanna d'fhás an áit agus í mar communications hub tábhachtach san iarthuaisceart agus fás tionscadal gual agus teacht na n-iarnróid.

Tugann stair agus ailtireacht León chomh maith leis na féilte suimiúla (go háirithe Féile Cásca) pearsacht ar leith don chathair. Tá suite chomh maith ar Bhealach Francach an Chamino, agus mar sin tá tóir ag turasóirí ar an áit. Tá Ardeaglais na Cathrach an-fheiceálach agus í mar sampla iontach de stíl gotach na Fraince sa Spáinn. Tá Baisleac San Isidoro, sampla tábhachtach de eaglais rómhánúil sa Spáinn agus reilig monarchaí meánaoisigh Leon. Tá an Mainistir San Marcos, dea-shampla d'Ailtreacht na hAthbheochana sa Spáinn. Chomh maith leis sin tá an Casa Botines, leis an ailtire nua-aoiseach Antoni Gaudí agus dea-shampla d'ailtireacht chomhaimseartha le feiceáil in Áras Nua-Ealaíne na Cathrach MUSAC.

Is canúint díreach ón Laidin í Leónis agus bhíodh sé mar theanga i mbaol dáiríre ar liosta UNESCO oifigiúil Ríocht Leon ach tá meath ollmhór tar éis teacht air agus é mar theanga i mbaol dáiríre de réir UNESCO.

Naisc sheachtracha

[cuir in eagar | athraigh foinse]