Jump to content

Geata na gCaorach

Geata na gCaorach
Íomhá
Cuir in eagar ar Wikidata
Sonraí
CineálGeata cathrach Cuir in eagar ar Wikidata
Suíomh geografach
Limistéar riaracháinBaile Átha Troim, Éire Cuir in eagar ar Wikidata
Map
 53° 33′ 19″ N, 6° 47′ 16″ O / 53.555281°N,6.787875°W / 53.555281; -6.787875
Séadchomhartha náisiúnta na hÉireann
Aitheantóir469
ID logainm106119

Geata cathrach agus Séadchomhartha Náisiúnta i mBaile Átha Troim, Éire is ea Geata na gCaorach.[1][2]

Léaráid ó Lámhleabhar Seaniarsmaí Éireann Wakeman (1903), ag taispeáint Geata an Chaora, agus an Cruachan Buí .

Is é Geata an Chaora an t-aon gheata amháin de chúig cinn a thug rochtain ar Bhaile Átha Troim tráth. Tógadh balla an bhaile agus a gheataí sa 13ú nó 14ú haois. B’fhéidir gur ainmníodh Geata na gCaorach amhlaidh mar gur gearradh dola anseo as caoirigh a thabhairt isteach lena ndíol ar an margadh: i 1290, gearradh pingin amháin in aghaidh gach deich gcinn de chaoirigh mar cháin mhúrchúraim agus pábhála, agus laghdaíodh é go feoirling i 1308. D'fhéadfadh an t-ainm Béarla Sheep Gate teacht freisin ón bhrí ársa leis an bhfocal Béarla cheap, rud a chiallaíonn “margadh”. Níl an t-ainm seo taifeadta roimh an 19ú haois; d'fhéadfadh gur tugadh Porch Gate air ón fhocal Fraincise porte ("doras"), a d'fhéadfadh a ainm a thabhairt freisin do na Porch Fields atá suite lasmuigh de bhallaí na cathrach.[3] Cuireadh glas ar an geata idir 9 in agus 4 rn.[4]

Geata na gCaorach le Caisleán Bhaile Átha Troim taobh thiar de.
Geata na gCaorach le Cruachan Buí ar a chúl.

Ba é an geata bealach isteach oirdheisceart an bhaile, agus tá sé suite díreach lastuaidh den Bhóinn. Maireann Geata na gCaorach mar bhealach áirse cloiche.[5][6]

  1. Geata na gCaorach/Sheep Gate | logainm.ie” (ga). Bunachar Logainmneacha na hÉireann (Logainm.ie). An Coimisiún Logainmneacha. Dáta rochtana: 2024-04-16.
  2. Geograph:: Trim Town Wall: Sheep Gate (C) Anthony Foster”. Geograph.ie.
  3. Michael Potterton. “THE ARCHAEOLOGY AND HISTORY OF MEDIEVAL TRIM, COUNTY MEATH” (PDF). Eprints.maynoothuniversity.ie. Dáta rochtana: 4 November 2021.
  4. Sheep Gate”. Lonelyplanet.com.
  5. Sheep Gate”. Irishstones.org.
  6. Ireland”. Trekearth.com.