Díospóid chánach Apple - AE
| Cineál | tarlú tax avoidance (en)   | ||
|---|---|---|---|
| Dáta na bliana | 29 Lúnasa 2016 | ||
| Príomhábhar | state aid in the European Union (en) | ||
| Tír | Éire | ||
| Baint le limistéar údaráis | an tAontas Eorpach | ||
Rialaigh an Coimisiún Eorpach sa bhliain 2016 go raibh buntáiste ó thaobh cúrsaí cánach tugtha do Apple. Bhí sé seo i gcoinne an dlí de réir rialacha an Aontais Eorpaigh maidir le tacaíocht stáit.[1]
Sa bhliain 2024, rialaigh an Chúirt Bhreithiúnais Eorpach go gcaithfidh Apple €13/14 billiún i gcánacha a íoc le hÉirinn, díreach mar a d'ordaigh an tAontas Eorpach in 2016.[2] Bhí an cheist ina chogadh dearg idir an Coimisiún Eorpach, ar taobh amháin agus Apple agus Éire ar an taobh eile idir 2016-2024, an díospóid chánach Apple v. an tAontas Eorpach.
Thaobhaigh Rialtas na hÉireann le cúis Apple chun "náire a sheachaint" ach bhain Éire tairbhe mór (an €13/14 billiún) as an díospóid i ndeireadh an lae.
.jpg)
Cúlra
[cuir in eagar | athraigh foinse]Dar leis an gCoimisiún Eorpach, d'íoc Apple níos lú cánach ná an ceart le Rialtas na hÉireann idir 2003 agus 2014. Bhain an scéal le dhá fhochomhlacht de chuid Apple san Eoraip – Apple Sales International agus Apple Operations Europe – agus leis na brabúis a rinne na comhlachtaí sin.
Dar leis an gCoimisiún Eorpach gur thug Éire stádas speisialta cánach do Apple agus gur sháraigh sin rialacha an Aontais Eorpaigh maidir le státchabhair. Mar sin ba cheart na brábúis a mheas de réir dhlíthe cánach na hÉireann.
Bhí caidreamh Apple Inc le hÉirinn maidir le cúrsaí cánach á fhiosrú ag an gCoimisiún Eorpach ó Mheán Fómhair 2014, agus scagadh déanta, go háirithe, acu ar mhargaí a rinneadh i 1991 agus 2007.
.png)
De réir fiosrúchán a rinne Seanad Stát Aontaithe Mheiriceá in 2013, is ar éigean a d’íoc Apple aon cháin ar $74 billiún thar thréimhse ceithre bliana.[3] Thug an fiosrúchán seo le fios don AE go raibh fadhb ann.
Mhaígh an Coimisiún nár íoc Apple ach 0.005% i gcáin sa bhliain 2014.[4]
2016
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ar 30 Lúnasa 2016, mhaígh an Coimisiún Eorpach gur dheonaigh Éire sochair chánach míchuí do Apple idir 2003 agus 2014.[5]
Faoi rialacha an Aontais maidir le státchabhair, ba shárú an t-acht um thrádáil cothrom, toisc gur sholáthair rialtas na hÉireann do Apple cúiteamh cánach i bhfad níos ísle a bheith acu. Bhí sé sin mídhleathach toisc gur lig sé do Apple i bhfad níos lú cánach a íoc le hais gnólachtaí eile.
Léirigh fiosrú de chuid an Choimisiúin go raibh 2 chinneadh cánach déanta faoi Apple ag na Coimisinéirí Ioncaim in Éirinn - i 1991 agus i 2007 - agus gurbh é an toradh a bhí orthu "gur laghdaíodh go suntasach agus in aon turas an cháin a d’íoc Apple in Éirinn ó 1991."
Maíodh gur measadh faoina luach an méid cánach a bhí amuigh ar Apple in Éirinn de bharr na rialuithe úd. Ordaíodh don chomhlacht an €13.1 billiún a íoc agus ús €1.2 billiún ar a mhuin. Bhí an €13.1 billiún i dtaisce i gcuntas eascró nó go n-eiseofar rialú críochnaitheach nach féidir dul thairis.
2019-2020
[cuir in eagar | athraigh foinse]Lorg Apple agus lorg Rialtas na hÉireann achomharc i gCúirt Ghinearálta an AE agus héistíodh an cás i mhí Meán Fómhair 2019.
Ghlac an Chúirt Ghinearálta lena gcúis sa bhliain 2020.[6] Chuir an Chúirt ar ceal an cinneadh a bhí déanta ag an gCoimisiún go raibh gearríocaíocht €13.1 billiún déanta ag Apple ar an gcáin a bhí le n-íoc acu in Éirinn. Mar sin chuir an Chúirt Ghinearálta rialú an Choimisiúin ar neamhní.
I mhí Meán Fómhair 2020, d’fhógair an Coimisiún nach raibh aon ghlacadh acu leis sin agus lorg siad achomharc.[7]
2023
[cuir in eagar | athraigh foinse]Sa bhliain 2023, éisteadh achomharc an Choimisiúin Eorpaigh in aghaidh an rialú sa bhliain 2020.[8] Tá an Chúirt Ghinearálta níos íochtaraí ná an Chúirt Bhreithiúnais, áfach, agus i mí na Samhna 2023 d'eisigh Ard-Abhcóide na Cúirte Breithiúnais tuairim go ndearna an Chúirt Ghinearálta roinnt earráidí dlí san achomharc.[2]
Mhol an t-Ardabhcóide (Giovanni Pitruzzella)[9] gur cheart do Chúirt Bhreithiúnais an AE an breithiúnas ón gCúirt Ghinearálta a chur go leataobh. Mhol sé chomh maith gur chóir an cás a chur faoi bhráid na Cúirte Ginearálta an athuair le teacht ar bhreithiúnas nua. Dúirt sé gur rinne an Chúirt Ghinearálta "earráid i ndiaidh earráide sa dlí le teacht ar an mbreithiúnas nach raibh an caighdeán cuí sa dlí bainte amach ag an gCoimisiún nuair a chinn an Coimisiún go gcaithfí cáin a ghearradh in Éirinn ar Apple ar na ceadúnais maoin intleachtúil a bhí ag fochuideachtaí Apple bunaithe in Éirinn agus ar bhrabúis a gineadh ar dhíol tháirgí Apple taobh amuigh de na Stáit Aontaithe." Dá bharr sin a deir an tArdabhcóide ba chóir don Chúirt Ghinearálta an cás a tharraingt anuas arís.[7]
Eascró
[cuir in eagar | athraigh foinse]Mar thoradh ar an rialú a rinne an Coimisiún i 2016, chuir Apple €13 billiún i dtaisce i gcuntas eascró - cuntas sealadach sealbhaíochta tríú páirtí - agus bhí an t-airgead sin ann ó shin.[10][11]
2024
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ar an 10 Meán Fómhair 2024, rialaigh an Chúirt Bhreithiúnais go raibh an rialú a rinne an Coimisiún Eorpach ar an gcéad dul síos in 2016 ceart agus cóir. Dúirt Apple ag an am go raibh díomá ar an gcomhlacht faoin rialú is deireanaí agus mhaígh arís eile gur faoi réir rialacha cánach na Stát Aontaithe a mba cheart brabúis an chomhlachta san Eoraip a mheas.[2][12]
Féach freisin
[cuir in eagar | athraigh foinse]Tagairtí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- ↑ Nuacht RTÉ (2016-12-21). "Rialú Eorpach faoi chúnamh mídhleathach stáit" (as ga-IE).
- ↑ 2.0 2.1 2.2 Nuacht RTÉ (2024-09-10). "'Caithfidh Apple €13 billiún a íoc le hÉirinn' – rialú is déanaí" (as ga-IE).
- ↑ "Cinneadh déanta ag an Rialtas achomharc a dhéanamh maidir le rialú Apple" (ga-IE). Tuairisc.ie (2016-09-02). Dáta rochtana: 2023-05-23.
- ↑ Nuacht RTÉ (2016-09-01). "Líomhaintí Tim Cook séanta ag an gCoimisiún Eorpach" (as ga-IE).
- ↑ Aontas Eorpach (2016-06-16). "Stair an Aontais Eorpaigh - 2016" (ga). an tAontas Eorpach. Dáta rochtana: 2021-08-30.
- ↑ WSJ (9/2020). "[wsj.com/articles/apples-15-billion-tax-battle-resumes-in-europe-11601027571 Apple Faces Prolonged $15 Billion Tax Battle as EU Appeals]". Dáta rochtana: 2021.
- ↑ 7.0 7.1 Nuacht RTÉ (2023-11-09). "Molta go scrúdódh Cúirt na hEorpa arís bille cánach €13bn Apple" (as ga-IE).
- ↑ Nuacht RTÉ (2023-05-23). "Achomharc faoi dhliteanas cánach Apple éiste" (as ga).
- ↑ Ní gá go mbeadh tuairisc ó Ardabhcóide ina cheangal dlí, ach is iondúil go mbíonn tionchar láidir aige ar bhreithiúnas críochnúil na Cúirte Eorpaigh. In imeacht na mblianta tá sé feicthe go dtéann tuairim an Ardabhcóide i bhfeidhm ar an mbreithiúnas clabhsúir in 80% de chásanna.
- ↑ "Cover note for Ireland Apple Escrow Fund 2022 Financial Statements" (en). www.gov.ie (2023-07-05). Dáta rochtana: 2023-11-09.
- ↑ .oireachtas.ie (2022). "Financial Statements". Dáta rochtana: 2023.
- ↑ "Press corner". European Commission - European Commission. Dáta rochtana: 2024-09-11.