Villa del Balbianello

	Villa del Balbianello
	bouwurk
	De Villa del Balbianello oan 'e igge fan 'e Comomar.
	lokaasje
lân	Itaalje
regio	Lombardije
provinsje	Como
gemeente	Tremezzina
plak	Lenno
adres	Via Comoedia 5
koördinaten	45°57′54″ N 9°12′09″ E
	bysûnderheden
type bouwurk	hûs
subtype	filla
boujier	1787
	kaart
	; Lokaasje fan 'e Villa del Balbianello yn Lombardije.

De Villa del Balbianello is in monumintale filla yn Lenno, in doarp yn 'e gemeente Tremezzina en de provinsje Como fan 'e Italjaanske regio Lombardije. It gebou stiet oan 'e westlike igge fan 'e Comomar yn it noarden fan dy regio, op 'e útein fan it lytse, beboske skiereilantsje Dosso d'Avedo. Op 1.500 m ôfstân leit yn 'e mar it eilantsje Isola Comacina. De Villa del Balbianello waard yn 1787 boud en is ferneamd om syn ornate terrastunen. De filla is ferskate kearen brûkt as lokaasje foar de opnamen fan films. De Villa del Balbianello is tagonklik foar publyk en ferwolkomme yn 2019 135.000 besikers.

Skiednis

Yn 'e trettjinde iuw waard op 'e útein fan it skiereilân Dosso d'Avedo in fransikaansk kleaster boud. De beide tuorren fan 'e hjoeddeistige filla binne eins oerbliuwsels fan dat kleaster. Nei't it him net slagge wie om it eilantsje Isola Comacina te keapjen, dat deunby yn 'e Comomar leit, kocht kardinaal Angelo Maria Durini yn 1785 it yn ferfal rekke kleaster oan, dat er yn 1787 folslein ombouwe liet ta in filla dêr't er him simmerdeis weromlûke koe. Dêrby waard in loggia tafoegje (in Italjaanske pyldergong mei in balustrade), dy't twa ûnderskate panorama's op 'e Comomar bea.

Nei it ferstjerren fan 'e kardinaal yn 1796 urf syn omkesizzer Luigi Porro Lambertenghi de filla. Nei ôfrin fan 'e Napoleontyske Oarloggen, doe't Lombardije ûnderdiel fan it Keizerryk Eastenryk waard, wie de filla in broeinêst fan republikeinske aktiviteit en in moetingsplak foar etnysk Italjaanske nasjonalisten en frijheidsstriders. Yn 1820 wie Lambertenghi omreden fan syn politike krewearjen tsjin 'e Eastenrykske oerhearsking twongen en nim de wyk nei it suden fan it Feriene Keninkryk fan 'e Nederlannen om dêr yn ballingskip te gean. Hy ferkocht de Villa del Balbianello doe oan syn freon Giuseppe Arconati Visconti, út it eardere laach fan 'e hartoggen fan Milaan.

Visconti liet de tunen en de loggia ferbetterje. Yn 't earstoan ferbleaune der yn syn tiid ferneamde gasten yn 'e filla, mar doe't de famylje Visconti geandewei de njoggentjinde iuw almar fierder weisakke yn ferjitnis, late dat ta in perioade fan mear as tritich jier dat de Villa del Balbianello fertutearze. Krekt foar it útbrekken fan 'e Earste Wrâldoarloch yn 1914 seach de Amerikaanske sakeman Butler Ames de filla foar it earst. Hy brocht der fuortendaliks in bod op út, dat lykwols ôfwiisd waard troch de Visconti's. Doe't Ames kear op kear weromkaam mei in heger bod, joegen se lang om let ta en slagge it him yn 1919 einlings en te'n lêsten om 'e filla te keapjen, dy't er doe folslein renovearje liet, de tunen ynbegrepen.

De erven Ames ferkochten de filla yn 1974 oan 'e Italjaanske sakeman en berchbeklimmer greve Guido Monzino, de lieder fan 'e earste Italjaanske ekspedysje dy't de top fan 'e Mount Everest berikte. Dyselde liet it eksterieur gewurde, mar liet it ynterieur fan 'e filla folslein op 'e nij ynrjochtsje mei artefakten dy't er op syn reizen gearfandele hie. Teffen foege er wichtige stikken antyk Ingelsk en Frânsk meubilêr ta út 'e achttjinde en njoggentjinde iuw, en teffens wandkleden en Easterske tapiten. Nei de moard op 'e Italjaanske premier Aldo Mori troch de Reade Brigades, yn 1978, begûn Monzino oer syn eigen feilichheid yn te sitten en liet er in stelsel fan geheime gongen yn 'e filla yn bouwe.

Doe't Monzino yn 1988 ferstoar, liet er de Villa del Balbianello mei it grutste part fan 'e Dosso d'Avedo en dêropta in jildbedrach foar ûnderhâld nei oan it Fondo per l'Ambiente Italiano (FAI), de Italjaanske nasjonale organisaasje foar monumintesoarch. De tunen fan 'e filla waarden oansletten by de Grandi Giardini Italiani (GGI). Yn 2016 liet de FAI de filla renovearje foar in bedrach fan €413.000. Dêrby waard û.m. de oanlissteger ferbettere, de ferwaarming (dy't noch op disel stookte) modernisearre, en teffens waarden nije befeiligingsmaatregels, needferljochting en brânprevinsjemetoaden ynstallearre. Yn 2018 wie de Villa del Balbianello it plak dêr't it houlik fan 'e tige ferneamde Yndiaaske filmstjerren Ranveer Singh en Deepika Padukone plakfûn.