Nes (It Hearrenfean)

	Nes (It Hearrenfean)
	Wettertoer
	Emblemen
	Bestjoer
Lân	Nederlân
Provinsje	Fryslân
Gemeente	It Hearrenfean
	Sifers
Ynwennertal	1.025 (1 jannewaris 2023)
Oerflak	8,43 km², wêrfan ; - lân: 7,87 km² ; - wetter 0,56 km²
Befolkingsticht.	132 ynw./km²
	Oar
Tiidsône	UTC 1
Simmertiid	UTC 2
Koördinaten	53° 03' N 5° 51' E
	Kaart fan Akkrum-Nes
	Offisjele webside
	Side Akkrum-Nes
	Kaart
	;

Nes is ien fan de doarpen yn 'e gemeente It Hearrenfean. It doarp leit mei de bebouwing oan Akkrum, sadat meast sprutsen wurdt oer Akkrum-Nes. It doarp leit op it plak dêr't de Nesker Sylroede op de Boarn útkomt. De namme, dy't yn 1243 foar it earst neamd wurdt, hat it krigen fan de punt lân tusken dizze twa wetters. Under it doarp falle ek de buorskippen Bokkum, Burstum, Pean en Soarremoarre.

It doarp hat 1.025 (1 jannewaris 2023)^[2] ynwenners.

Skiednis

Nes is ûntstien op in terp oan de noardkant fan de Boarn, eastlik fan de Nesker Sylroede. Op dy terp stie fan 1228 oant 1580 it Nesker Konvint, in kommanderij fan de Dútske Oarder. Nei de ynfiering fan de reformaasje ferfoel it gebou. Yn de 18e iuw wie dat sa slim wurden dat men om 1800 hinne de klok oerbrocht nei in apart klokhús. Op de terp binne no allinnich noch it klokhús en it tsjerkhôf oer.

Oant yn de 19e iuw lei it grutste part fan it doarp yn de hoeke tusken Boarn en Sylroede westlik fan de terp by de Neskersyl. Akkrum en Nes leine oarspronklik likernôch oardel kilometer fan inoar ôf. Yn de 20e iuw hat der in grutte útwreiding west oan de súdkant fan de Boarn en oan it begjin fan de 21e iuw is oan de westkant fan de Sylroede de grutte útwreiding Boarnstee byboud. Tsjintwurdich is der gjin iepen romte mear tusken Nes en Akkrum.

Oant de gemeentlike weryndieling fan 1984 hearde Nes by de eardere gemeente Utingeradiel. Dêrnei makke it plak diel út fan de gemeente Boarnsterhim en sûnt 2014 fan de gemeente It Hearrenfean.

Mienskip

Nes docht in soad yn 'e mande mei it westlik oangrinzgjende doarp Akkrum en hat sûnt 1950 in mienskiplik doarpsbelang. Nes en Akkrum hawwe ek in mienskiplike Mulfyfunksjonele Akkomodaasje. Sûnt 2019 hat it doarp mei Akkrum in doarpskeamer.

Tsjerke

PKN Nes-Akkrum

Skoalle

Ferienings

It ferieningslibben fan Nes is mienskiplik mei Akkrum.

Befolkingsferrin

Jier	1840	1913	1954	1959	1964	1969	1973	1999
Ynwenners	98	198	205	195	202	168	163	199
Jier	2002	2005	2010	2015	2020
Ynwenners	575	1000	1107	1086	1060

(Boarnen: 1840: Plaatsengids.nl; 2015 en 2020: Alle Cijfers)

Ferbinings

Nes leit oan de âlde Leppedyk en de A32, dêr't it lykwols allinnich oer de N392 ferbining mei hat. De A32 giet hjir ûnder it Leppe-akwadukt troch om't ek de Boarn troch Nes rint. Dy rivier komt út it easten fan Aldeboarn en rint nei it westen nei Akkrum. Yn it doarp giet fan de Boarn de Nesker Sylroede troch de Neskersyl nei it noarden, nei de Peanster Ie en fierder nei Grou.

Ferskaat

Op it begraafplak stiet ien fan de klokkestuollen yn Fryslân.
De wettertoer fan Nes is in markant beaken yn it lânskip fan Mid-Fryslân.
Oer it wetter komt troch Nes de lange Turfrûte. Oer lân is it doarp ûnderdiel fan it Jabikspaad.

Strjitten

Burstum -
Bokkumerwâl -
Burdinewei - Burdine is in âlde namme foar de Boarn
De Harhammer - Meidat de nije wenwyk Boarnstee (Nes) yn 1994 oanlein wie, moasten de strjitten ek nammen hawwe. Foarhinne bestie dit gebiet hielendal út lân, fandêr nammen dy't te krijen hawwe mei lân en de bewurking dêrfan. It lân moast bewarre wurde yn de nammen fan de strjitten. Bygelyks de Reak, de Harhammer, de Strikel, ensfh. In harhammer is in stik ark dat brûkt waard by it skerp meitsjen fan de seine. Troch de seine op it harspit te lizzen en dan mei de harhammer op de seine te slaan, wurdt dy wer skerp makke.
De Harke -
Jogchum Jacobswei - it stikje dat rint fan de Sodumerdyk nei de pleats fan de famylje Snoek oan de Sylroede en Bokkumermar (Miny camping Mar-Sicht, oan de Sodumerdyk 7). Jogchum Jacob Snoek (1946-2000) wie de man fan Saapke Snoek en ferstoar op jonge leeftiid (53 jier). De famylje hat miend it dykje nei de pleats de “Jogchum Jacobswei” te neamen mei in strjitnammeboerdsje. Boargemaster Ype Dijkstra fan gemeente Boarnsterhim hat dit offisjeel ûntbleate.
De Iperen Poarte - Hearde earder by de by de Kleasterwei. Neidat bewenner Fedde Walstra syn pleats ôfbrekke liet en de grûn, neist syn eigen part, yn trije parten te keap oanbea, wiene dêr dus in fjouwertal wenten en is dit strjitsje de 'Iperen Poarte' wurden. Op dit plak hat lang in pleats stien fan de famylje Wiersma. Letter siet skoansoan Fedde Walstra op de pleats. By de pleats stienen twa beammen (Ipen). Dizze twa beammen binne doe't se noch lyts wienen mei elkoar ferweefd, sadat it in soarte fan poarte wurden is. Letter, yn de Twadde Wrâldoarloch, is de poarte kapt foar brânhout.
De Oper -
De Opstekker
De Reak -
De Rolpeal - Mei de oanlis fan de nije wenwyk Boarnstee yn 1994. De Rolpeal rint fan de Syl oant krekt oer de brêge dy 't oer de Sylroede leit. Dêr hâldt er ek al wer op. Eins wennet allinnich it hûs links (eartiids wie dit N.S.A, Nijdam Schaaten Akkrum) oer de brêge oan de Rolpeal. De Rolpeal stiet oan it wetter, en hat te krijen mei de eardere skipfeart. Tink dêrby oan de trekskûten. Dy moasten hjir de bocht om fan de Sylroede nei de Boarn. In rolpeal, ek wol draaipeal of jaachpeal neamd is in peal dy 't brûkt waard as helpmiddel by it jagen of lûken fan skippen. Dêrby waard it skip lutsen troch in mins of in hynder at oer it jaachpaad rûn. It tou gie dan lâns de rôle op de rolpeal, sadat men makliker de bocht om koe, s6under de wâl yn te farren.
De Seine - seine, boere-ark
De Strikel - om de seine mei te skerpjen
De Syl - it koarte stikje dyk dat fan de Kleasterwei yn Nes nei de wipbrêge yn de Grousterdyk rint, krige de namme “De Syl” omdat hjir eartiids de Neskersyl lei, dêr't ek it Nesker Konvint de soarch oer droech. ^[3]
De Tiempeal -
De Wurdze -
It Harspit - harspit om de seine op te lizzen en mei de harhammer rjocht sadat in tinne râne ûntstiet dy't flymskerp is
It Swee - as it gers meand is, leit it yn in swee op it lân
Kleasterwei - kleaster it Nesker Konvint
Pean -
Soarremoarre
Sodumerdyk - Eartiids rûn der in fuotpaad fan Nes en ien fan Jirnswâlde nei Soarremoarre of sa't de Akkrumers meastal sizze: Soadum. De grintwei dy't dêr letter kaam waard dan ek meastentiids de Sodumerdyk neamd. Mei de ruilverkaveling fan it Swettegebiet is dedyk trochbrutsen nei e oare diken dêr en hat SoarreMoarre better ferbining mei it easten fan de provinsje krigen.
Sylroedepaad - sylroede ^[4]

Sjoch ek

Fryske doarpen

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

↑ https://opendata.cbs.nl/statline
↑ https://opendata.cbs.nl/statline
↑ Toponymy fan Akkrum en Nes fan Merten Bakker. 1982)
↑ Ald en Nij Akkrum

Wikimedia Commons

Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Nes (It Hearrenfean) fan Wikimedia Commons.

53° 3' NB, 5° 51' EL

	It Hearrenfean
Doarpen en útbuorrens: Aldeboarn • Aldhoarne • Aldskoat • Akkrum • Bontebok • Gersleat • Haskerdiken • Hoarnstersweach • It Hearrenfean • Jobbegea • Ketlik • De Knipe • Lúnbert • Mildaam • Nes • Nijbrêge • Nijhoarne • Nijskoat • It Oranjewâld • Terbant • Tsjalbert
Buorskippen: Aldskou • Annebuorren • Brongergea • Burstum • Easterboarn • Jinshuzen • Meskenwier • Pean • Poppenhuzen • Jobbegea-Skuorregea • Soarremoarre • Spitsendyk • Sythuzen • Warniahuzen
· ·

[1] ttps://opendata.cbs.nl/statline

[2] ttps://opendata.cbs.nl/statline

[3] Toponymy fan Akkrum en Nes fan Merten Bakker. 1982)

[4] Ald en Nij Akkrum

[1]

[2]

[3]

[4]