Earsmaits

Tink derom dat de Wikipedy gjin medyske konsultaasje jout!

De earsmaits (Enterobius vermicularis) is in lyts wjirm (~ 5–10 mm) dy't parasitêr foarkomt yn de termen fan de mins. It bistke is gielwyt fan kleur. Yn 1983 is in twadde soarte beskreaun, de Enterobius gregorii.^[1] ^[2] Dit soe lykwols ek in ier stadium fan de Enterobius vermicularis wêze kinne. ^[3] ^[4] ^[5]

De earsmaits heart ta de rûnwjirms, en is yn Nederlân de feroarsaker fan de measte wjirme-ynfeksjes. 60% fan de bern en 20% fan de folwoeksenen is mei de wjirm besmet. Benammen bern rinne se gauris op, bygelyks op 'e kres of de beukerskoalle. Se binne in typysk minsklike parasyt: besmetting bart allinnich fan mins op mins, yn hûsdieren kinne se net oerlibje.

Earsmaitsjen sitte yn it ûnderste diel fan de dikke term en yn de bline term (de ileocaecale regio). Se libje ûngefear 8 wiken, binne kommafoarmich, en lizze harren aikes op de hûd om de anus. Troch klauwen wurde se faak ferspriede. Bûten it lichem kinne de aikes lang yn libben bliuwe, sadat se fia ûnder oare boartersguod, meubels of klean oan de fingers of yn fiedsel terjochte komme om immen oars te besmetten. Ek kin men himsels sa opnij besmette. De aikes komme út yn de tolvefingerige term en de larven sakje noch fierder ôf, en sa is de sirkel rûn.

Earsmaitsen komme faak nachts nei bûten ta en feroarsaakje dan jokte om de anus en skamlippen. Se kinne ek yn de ûntlêsting oantroffen wurde. By heftige ynfeksjes komme se ek yn de fagina foar, dêr't se har lykwols net fuortplantsje kinne. De wjirmkes binne lykwols frij ûnskuldich en feroarsaakje heechút jokte en wat ûndúdlike term- en búkklachten. Wol kin de jokte guon minsken út de sliep hâlde, wat ta wurgens en niteligens liedt. It klauwen kin ûntstekkings en in stikkene hûd feroarsaakje. Besmetting mei Enterobius vermicularis wurdt enterobiasis neamd.

Foarkomme

Faak hanwaskje, yn elk gefal nei dat men fan it húske komt
Net klauwe by jokte
Neilen koart knippe sadat der gjin aaikes ûnder sitten gean kinne
Faak de handoek fernije
Alle dagen skjin ûnderguod
Plakken dy’t faak oanrekke wurde goed skjin hâlde (doarknoppen, kastdoarren, wc-bril )
Apart waskhantsje foar boppe en ûnderlichem en faak in skjinnenien krije

Behanneling

Behanneling bart troch medisinen te nimmen, bygelyks mebendazol, dat sûnder resept by de apteek of de drogist te krijen is. Goede hygiëne is fansels út previntyf eachpunt fan it grutste belang. Wannear't ien gesinslid de wjirm hat, sil lykwols dôchs de hiele húshâlding behannele wurde moatte om foar te kommen dat men inoar allegeduerigen opnij besmet. Earsmaitsen binne op himsels ûnskuldich mar kinne yn kombinaasje mei oare saken wol foar serieuzere problemen soargje lykas ûntstekkings en ynfeksjes. Wa’t faak lêst hat kin de hûsdokter rieplachtsje.

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

Wikimedia Commons

Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Enterobius fan Wikimedia Commons.

(in) Medyske ynformaasje

[1] Enterobius gregorii (Oxyuridae, Nematoda), a new human parasite

[2] Enterobius gregorii Hugot, 1983 recovered from school children in Kangwon-Do, Korea

[3] Is Enterobius gregorii Hugot, 1983 (Nematoda: Oxyuridae) a distinct species?

[4] Mitochondrial cytochrome c oxidase subunit 1 gene and nuclear rDNA regions of Enterobius vermicularis

[5] Enterobius gregorii – reality or fiction?

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]