De Kat (Saandam)
| De Kat | ||
 mûne / mole
| ||
| ||
| lokaasje | ||
| provinsje |  Noard-Hollân
| |
| gemeente |  Saanstêd
| |
| plak | Saandam | |
| koördinaten | 52° 28' N 4° 49' E | |
| bysûnderheden | ||
| type mûne | stellingmûne | |
| funksje | farvemûne | |
| flecht | 21,76 m | |
| boujier | 1783 werbou: 1960 | |
| oare ynformaasje | ||
| eigner | fer. De Zaansche Molen | |
| monumintale status | ryksmonumint | |
| monumintnûmer | 40092 | |
| Webside | ||
| www.verfmolendekat.com www.zaanschemolen.nl | ||
| Kaart | ||
  | ||
De Kat is in farvemûne oan 'e Saanske Skâns yn 'e gemeente Saanstêd. It is ien fan 'e likernôch 50 farvemûnen dy't ea yn 'e Saankrite stiene, mar hjoed-de-dei is De Kat de iennige noch wurkjende wynfarvemûne fan 'e wrâld.
Skiednis
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]De oarspronklike mûne waard yn 1645 of 1646 as oaljemûne boud en baarnde op 27 novimber 1782 ôf. De mûne waard dêrnei wer opboud en wie doe as oaljemûne oant 1904 yn gebrûk. Yn dat jier wiksele it eigendom en de nije eigner liet De Kat foar in part ôfbrekke. Allinne de ûnderbou en de skuorre bleaune stean foar it opslaan en drûgjen fan kryt.
Yn 1960 krige de mûne wer in boppebou en binnenwurk fan 'e yn 1959 ôfbrutsen Saandamske farvemûne De Duinjager út 1781. De Duinjager wie sûnt 1947 net mear yn bedriuw en moast foar bebouwing ôfbrutsen wurde. Sûnt is De Kat wer in farvemûne.
Simmerdeis is de mûne hast alle dagen yn bedruw en mei't de mûne ûnderdiel foarmet fan 'e Saanske Skâns wurdt de mûne troch in soad minsken besocht. Op 'e mûne wurkje in pear beropsmûnders, dy't yn 'e âlde tradysje pigminten foar farve produsearje.
Yn 'e mûne is in kapperij en twa stellen kantstiennen, wêrmei't it kryt en de piminten fynmealle wurde. It koppel stiennen wêrmei't de pigminten mealle wurde, is yn in ôftimmere romte.
De mûne is ien fan 'e mûnen fan 'e feriening De Zaansche Molen.
Keppeling om utens
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]| Boarnen, noaten en/as referinsjes: | ||
|
| Wynmûnen yn 'e Saankrite | ||
|---|---|---|
| Oaljemûnen: De Bonte Hen • De Ooijevaar • De Os • Het Pink • De Zoeker | ||
| Seachmûnen: De Gekroonde Poelenburg • De Held Jozua • Het Jonge Schaap | ||
| Oare types: De Bleeke Dood • Herkules • De Huisman • De Kat • De Koker • Het Prinsenhof • De Schoolmeester • De Veldmuis | ||
| Lytse mûntsjes: De Hadel • De Jonge Dirk • Kaatmolen • Het Klaverblad • De Kroosduiker • De Windhond • De Windjager • De Zwaan • Het Zwarte Kalf | ||
| Oars: Mûnemuseum · Saanske Skâns · Feriening De Zaansche Molen | ||
 ·  · 
| ||