Beswarrings yn de Harry Potter-rige

Yn 'e Harry Potter-rige wurde ferskate beswarrings brûkt, dy't allegearre in oar effekt hawwe en dy't allegearre wat barre litte troch magy. Troch mei in toverwisp te swieren en in tsjoenspreuk te sizzen, litte tsjoenders en tsjoensters bygelyks wat fleane of meitsje se ljocht. It meastepart fan de tsjoenspreuken yn 'e rige binne semi-Latynske wurden of sinnen, dy't grammatikaal gauris net korrekt binne.

Oersjoch

Potter-skriuwster Rowling hat de betsjoenings op dizze side allegearre betocht

Hjir in oersjoch fan 'e tsjoenspreuken dy't te finen binne yn 'e boeken fan de Harry Potterrige.

De betsjoenings út 'e filmferzjes fan 'e boeken en de videospultsjes binne net brûkt

Duell. = in typyske duellearspreuk

Register: A - B - D - E - F - G - H - I - J - K - L - M - N - O - P - R - S - T - U - V - W - Y

A

Accio

Hjirmei kinst eat sommearje, dat wol yn dizze kontekst sizze: eat nei dy tafleane litte

Latyn: accio = ik sommearje

Aguamenti

Lit wetter ferskine

Latyn: aqua = wetter.

Alohomora

Hjirmei kinst doarren iepenmeitsje

Hawajaansk: aloha = goeie, Latynsk: mora = hinder

Amnesia

Hjirmei wurdt in diel fan it ûnthâld fan immen wiske

(Of Amnesia Completa: it ûnthâld wurdt hielendal wiske)

Latyn: Amnesia = ûnthâldferlies

Anapneo

Spreuk dy't immen sykhelje lit wannear't er smoart

Âld-Gryksk: 'αναπνέω (anapneo), (yn)azemjen

Anti-Migelbetsjoening

Sjoch: 'Repello Migelandus'

Aparecium

Makket saken dy't net te sjen binne wer te sjen

Latyn: aparere = ferskine

Avada Kedavra

Duell.

In ûnferjoulike flok, de flok om immen te fermoardzjen, giet gear mei in grut, grien ljocht. Hat de mem en heit fan Harry Potter ek fermoarde.

Arameesk: adada kedabra (abrakadabra) = It ding moat ferneatige wurde

Avis

Spreuk dy't lytse fûgels ferskine lit út 'e wispe

Latyn: avis = fûgel

B

Balsemio

Hielet wûnen.

Krekt lykas it Fryske wurd "Balsemje"

Banflok

Betsjoening ûnbekend

Lit eat weisjitte/ weifleane

Buorrelhollebetsjoening

Betsjoening ûnbekend

Soarget foar in loftbuol op dyn holle.

C

Cave inimicum

Beskermet tsjoenders tsjin 'eat'

Latyn: cave = útsjen (sjoch út!), inimicus = fijân

Colloportus

Betsjoening dêr't immen in doar magysk mei beskoattelje kin

Latyn: collere = plakken, portus = doar

Confringo

Gruzelflok

Lit eat eksplodearje

Latyn: confringo = ik brek

Confundo

Duell.

Dwylsinnigensflok, hjirtroch kinst fertize reitsje

Latyn: confundo = ik bring yn 'e tiis

Crucio

Duell.

In ûnferjoulike flok, de tamtearflok

Latyn: crucio = ik martelje

D

Defodio

Hjirmei kinst stikken fan it plafond weisnije

Latyn: defodere = útgrave

Deletrius

Hjirmei kin it tsjustere teken ferdwine litte wurde.

Ingelsk: delete = weihelje

Densaugeo

Duell.

Dizze spreuk lit 'e tosken fan immen waaksje.

Latyn: dens = tosk, augeo = ik lit groeie

Deprimo

Lit (bygelyks) in muorre eksplodearje

Latyn: deprimere = yndrukke

Descendo

Dizze spreuk lit eat nei ûnderen ta gean.

Latyn: descendere = nei ûnderen ta gean

Detentio

Duell.

Spreuk dy't immen fêstmakket mei tou.

Latyn: detendere = besitte

Diffindo

Toarnbetsjoening

Hjirmei kin immen wat stikken meitsje of dingen spjalte

Latyn: diffindere = spjalte, stikken meitsje.

Dissendium

Magyske tagongskoade nei in geheime gong yn Swiniastate

Latyn: discendo = ôfbûging

Duplicatus

Ferdûbelt eat

Latyn: duplicare = ferdûbelje

Duro

Makket eat hurd en massyf

Latyn: duro = hurd meitsje

Duvelsfjoer

Duell.

Betsjoening ûnbekend

Dizze spreuk kin ferflokt fjoer meitsje, sa ûntsteane der bygelyks meunsters en draken fan fjoer, dy't eltse fijân dea meitsje

E

Enervatio

Makket de spreuk 'Paralitis' ûndien

Latyn: enervare = krêfteleas meitsje

Engorgio

Fergruttet eat en eat dat lytser makke is troch 'Reducio', krijt syn gewoane grutte wer

Ingelsk: gorgeous = tige grut

Erecto

Rjochtet eat op (bygelyks in tinte)

Latyn: erectus = oprjochte

Expecto Patronum

Duell. (tsjin in Dementor)

Makket in sulverwite, ljochtjaande Patronus dy't beskerming jout tsjin û.o. Dementors. In Patronus is in positive krêft dy't de foarm fan in dier oannimt. In Patronus is ek te brûken as kommunikaasje.

Latyn: exspectare = ferwachtsje, patronus = beskermer

Expelliarmus

Duell.

Ûntwapenet in tsjinstanner.

Latyn: arma = wapens en expello = weihelje/ferdriuwe

Evanesco

Lit eat ferdwine

Latyn: evanescere = ferdwine

F

Ferula

Kin bygelyks in brutsen skonk spalkje

Latyn: ferula = stôk

Fideliusbetsjoening

Betsjoening ûnbekend

In geheim wurdt opslein yn 'e siele fan 'e geheimhâlder. It geheim wurdt ferbrutsen wannear't de geheimhâlder it trochfertelt

Latyn: fides = betrouberens

Finite (Incantatem)

Lit it effekt fan in oare betsjoening ophâlde

Latyn: finire = in ein meitsje oan eat, incantatio = betsjoening

Fladderfleareflok*

Duell.

Betsjoening ûnbekend

Betsjoening wêrtroch't immen fol mei lytse wjuksjes komt te sitten

Flagrato

Nei't dizze spreuk útsprutsen is, kin immen mei syn wisp yn 'e loft skriuwe, wêrnei't gleone letters ferskine

Latyn: flagrare = barne, glânzgje

Flok fan skonkeplak

Duell.

Sjoch: 'Locomotor Mortis'

Furninculus

Duell.

Dêr't immen rekke wurdt, wurdt de hûd tige wartich

Etymology net fûn

(* Yn 't Hollânsk: Vleddervleervloek )

G

Geomanni Pesternomi

Net tige effektive ferstiivingsbetsjoening foar ierdmantsjes

Âld-Gryksk: Γαῖα (gaia) = ierde

Glisseo

Lit de treppen fan in trep yn Swiniastate yn in glierbaan feroare

Frânsk: glisser = glydzje

Gniisspreuken

Duell.

Sjoch 'Rictumsempra'

H

Homenum revelio

Jout oan of't der minsken oanwêzich binne yn 'e omjouwing

Latyn: homo = minsk, Ingelsk: reveal = ûntbleate

Homorfusbeswarring

Duell. (tsjin in wearwolf)

Tydlike remeedzje tsjin in wearwolf

Latyn: homo = minsk, Âld-Gryksk: μορφή (morfê) = uterlik

Hygiëna

Himmelspreuk, hjirmei kinst eat skjinmeitsje

Âld-Gryksk: 'υγιεινή (hugyeinê) = goadinne fan 'e sûnens

I

Impedimenta

Duell.

Strjemspreuk

In oanfal wurdt fertrage, kin ek byeffekten lykas by 'Paralitis' hawwe

Ingelsk: impediment = hinder

Imperio

Duell.

In ûnferjoulike flok, jout folsleine kontrôle oer immen, dy't dan alles foar dy dwaan sil

Latyn: imperare = befelje

Incendio

Lit eat ûntbarne

Latyn: incendere = yn brân sette

K

Kameoflaazjespreuk

Jout folsleine kamûflaazje, immen nimt 'e kleuren fan 'e êftergrûn oan

L

Levicorpus

Duell.

Lit immen ûndersteboppest yn 'e loft hingje

Latyn: levare = lichter meitsje, corpus = lichem

Liberacorpus

tsjinbeswarring fan 'Levicorpus', lit immen wer op 'e grûn falle

Latyn: liberare = befrije, corpus = lichem

Locomotor

Lit eat in bytsje omheech fleane en dyn wisp folgje

Latyn: Locus = plak, motus = beweging

Locomotor Mortis

Duell.

Flok fan skonkeplak

Limet skonken oan elkoar

Latyn: Locus = plak, motus = beweging, mors = dea

Lumos

In lyts ljochtsje ferskynt oan de útein fan dyn wisp

Latyn: lumen = ljocht

M

Meteomaledictus recanto

Tsjinbeswarring foar waarflokken

Latyn: recantare = weitsjoene, maledicere = ferflokke, meteo-... = waar-...

Mobiliarbus

De 'Locomotor'-ferzje spesjaal foar beamen

Latyn: mobilitas = beweechlikens, arbor = beam

Morsmordre

Hjirmei wurdt it tsjustere teken fan Voldemort oproppe

Latyn: mordere = bite, mors = dea

Mobilicorpus

De 'Locomotor'-ferzje foar in minskenliif

Latyn: corpus = lichem, mobilitas = beweechlikens

Murmelio

Hjirtroch kinnen oaren dy net heare, om't se gegûns yn harren earen heare

Hollânsk: murmele = reauntsje, gûnslûd meitsje

Dizze spreuk soe nei it Frysk oerset wurde kinne as bygelyks: 'Rencelio'

N

Nox

Ljocht makke mei 'Lumos' giet út

Latyn: nox = nacht

Nonpluvius

Spreuk wêrtroch eat net mear wiet wurdt

Latyn: non = net, pluvius = reinêftich, rein-...

O

Oppugno

Duell.

Lit eat (bygelyks op magyske mêd produsearre fûgels (sjoch 'Avis')) immen oanfalle

Latyn: oppugnare = fjochtsje/ stride tsjin eat

Orchidea

Hjirmei kinst in boskje blommen te foarskyn tsjoene

In orchidee is in blom

P

Paralitis

Duell.

Mei dizze spreuk kinst immen ferlamje mei in grutte, reade ljochtstriel

Âld-Gryksk: παραλύειν (paraluein) = ferlamje

Permaninte plakbeswarring

Betsjoening ûnbekend

Lit eat foar altyd earne oan fêstkleevje

Petrificus Totalus

Duell.

Lit immen hieléndal ferstiivje

Âld-Gryksk: πέτρα (petra) = stien, Ingelsk: petrify = ferstiivje, Latyn: totalus = hielendal

Portus

In betsjoening om earne in Fiafia fan te meitsjen

Latyn: portare = bringe, porta = doar

Prior incantato

Dizze spreuk lit sjen hokker spreuken koartlyn útsprutsen binne mei in wisp.

Latyn: prius = earder, incantare = in tsjoenspreuk útsprekke

Priori Incantatem

Duell.

Wannear't twa tsjoenders mei-inoar fjochtsje (in tsjoendersduel) en harren wispen hawwe in selde kearn, kinne de wispen mei in ljochtstriel kontakt meitsje en kin ynienen it effekt fan 'prior incantato' ûntstean

Sjoch foar de etymology hjirboppe ('prior incantato')

Protego

Duell.

Skyldspreuk

Hjirmei kinst dysels beskermje tsjin lytse flokken en betsjoeningen (net tsjin grutte flokken lykas de ûnferjoulike flokken), wêrby't de flok ek wjerkeatst wurde kin nei de fijân, wêrtroch't er sels ferflokt wurdt.

Latyn: protegere = beskermje/ferdigene

Fariaasjes:

Protego horribilis (tsjin oeribele flokken)

Protego totalum (tsjin alle flokken)

Proteusbeswarring

Hjirtroch kinst in betsjoening oproppe wêrtroch in magysk ferbân ûntstiet tusken dingen: wannear't ien ding feroaret, feroarje alle dingen

Latyn: Proteus = god dy't himsels feroarje koe yn eat oars (stalferwikseling)

Q

Quietus

Spreuk waarmee je luide stem (door de spreuk sonorus) weer normaal wordt.

Latyn: quietus = stil

R

Reducio

Makket eat lytser en eat dat fergrutte is troch de betsjoening 'Engorgio', krijt syn gewoane grutte wer

Latyn: reducere = redusearje

Reducto

Gruzelflok

Lit eat eksplodearje

Latyn: reducere = redusearje

Reparo

Makket eat dat stikken is

Latyn: reparare = bymeitsje

Relashio

Befrijt immen fan eat wêrtroch't er fêsthâlden wurdt

Ingelsk: release = befrije

Renervatio

Hjirmei kinst immen wer by bewustwêze bringe

Latyn: re- = wer, nervus = û.o. krêft, enerzjy

Repello Migeltum

Hâldt migels op ôfstân

Latyn: repellere = ferdriuwe, Frysk: migel = immen dy't net tsjoene kin

Rictusempra

Duell.

Hjirmei kinst immen op magyske mêd kiizje, kidelje

Latyn: rictum = iepene mûle, semper = altyd

Ridiculus

Duell. (tsjin in bûzeman)

Kinst tsjin in sjamme/bûzeman brûke. Wylst do de betsjoening útsprekst, moast oan eat grappichs tinke.

Latyn: ridiculum = om te laitsjen

S

Salvio hexia

Kamûflaazjespreuk

Latyn: salvere = sûn wêze, Ingelsk: hex = flok

Sanitato

Hjirmei kinst eat skjinmeitsje of opromje

Latyn: sanus = sûn, skjin

Sectumsempra

Duell.

Asto dizze spreuk brûkst en mei dyn wisp swypkest, ferskine der bliedende wûnen dêr't dyn fijân rekke wurdt

Latyn: secare = fykje, repe, semper = altyd

Serpensortia

Duell.

Tsjoent in slange út dyn wisp

Latyn: serpens = slang(e), sortire = earne útgean

Silencio

Soarget derfoar dat immen net mear prate kin

Latyn: silere = swije

Sonorus

Makket dyn lûd/stimme hurder

Latyn: sonorus = lûd meitsjend

Specialis revelio

Kin eat dat ferside is, ûntbleatsje, bygelyks in betsjoening

Latyn: specialis = spesjaal, revelare = ûntbleatsje

T

Tarantallegra

Duell.

Tapdûnssbetsjoening

Italjaansk: tarantella = in Italjaanske dûns

U

Ûnfersteurberensspreuk*

Betsjoening ûnbekend

Makket eat (bygelyks in doar) lûdticht. Der kin ek neat mear troch

(* Yn 't Hollânsk: fnuikspreuk

W

Waddiwasi*

Lit eat hurd weisjitte

Wingardium Leviosa

Lit eat fleane

Latyn: levare = licht meitsje

Wiis my de wei

Wynroasbetsjoening

Mei dizze betsjoening kinst dyn wisp brûke as kompas

(* Gommibommi yn 't Hollânsk

Y

Yt slakken

Duell.

Lit immen slakken útspuie

Register: A - B - D - E - F - G - H - I - J - K - L - M - N - O - P - R - S - T - U - V - W - Y

Foar dizze wiki-side binne de boeken fan 'e Potterrige brûkt en in wurdboek Latyn (De Pinksterferzje).

Keppelings om utens