Toaniel

Toaniel is in foarm fan teater wêrby't persoanen foar in publyk in spul opfiere. Sy spylje dan al as net in persoanaazje (aktearjen). It ferhaal wurdt middels dialogen of in monolooch ferhelle.

Dit artikel is in stobbe oer toaniel. Jo wurde útnûge en foegje jo witten hjir ta.

L I T E R Ê R E   S J E N R E S
In mooglike yndieling
– Taalsituaasje	(monolooch, dialooch)
– Abstrakte ynhâld	(al of net narratyf)
– Tematyk	(reisferhaal, filosofysk,…)
– Styl	(proaza, poëzij, symboalysk,…)
– Lêshâlding	(hat te krijen mei de resepsje)
Yndieling neffens ferheljend proaza
Op basis fan lingte	Op basis fan ynhâld
– Iendielich	– Aventoereroman
– Koart ferhaal	– Science fiction
– Novelle	– Westernroman
– Roman	– Skriller
– Meardielich	– Autobiografy
– Ferhalesyklus	– Fantastyske fertelling
– Romansyklus	– Grizelferhaal
– Fúljeton	– Ridderroman
	– Karelroman
	– Arthurleginde
	– Goatyske roman
	– Detektiveroman
	– Kollektive roman
	– Sentimintalistyske roman
	– Briefroman
	– Skelmeroman
	– Bildungsroman
	– Famyljeroman
	– Streekroman
	– Tendinsroman
	– Histoaryske roman
	– Psychologyske roman
Yndieling neffens poëzij
– Epyk	– Lyryk
– Epos
– Roman yn fersen
Yndieling neffens drama (toaniel)
– Trageedzje	– Mystearjespul
– Komeedzje	– Passyspul
– Klucht	– Mirakelspul
– Tragikomeedzje	– Moraliteit
Yndieling neffens mingsjenres
– Mei muzyk: libretto, liettekst	– Harkspul
– Mei byld: Tekenteltsje	– Skript of senario foar film / tv
Net-ferheljend proaza
– Ynformatyf	– Betogend
– Artikel	– Essay
– Ferslach	– Ferhanneling
– Biografy	– Traktaat
– Wurdboek	– Opinystik
– Ensyklopedy	– Kollum
– Hânboek	– Resinsje
– Persoanlik	– Dialogen
– Brief	– Fraachpetear
– Memoires	– Enkête
– Autobiografy	– Diskusjefoarum
– Deiboek
– Lochboek
– Bloch
Sakrale teksten
– Profetyske tekst
– Gebed

Sêne uit Shakespeare's toaneelstik The Tempest

Toanielselskippen

• Fryske toanielselskippen
  • Tryater
  • Teatergroep SULT
  • Noorder Compagnie
• Nederlânske toanielselskippen

Toanielskriuwers

Fryske toanielskriuwers

• Berber van der Geest
• Yme Schuitmaker
• Simy Sevenster
• Barend van der Veen

Nederlânske toanielskriuwers

• Christof Abspoel
• Benno Barnard
• Marian Boyer
• Gerbrand Bredero
• Jacob Cats
• Samuel Coster
• August Defresne
• Don Duyns
• Maria Goos
• Herman Heijermans
• Gerben Hellinga
• Pieter Corneliszoon Hooft
• Willem Jan Otten
• Gerardjan Rijnders
• Joost van den Vondel
• Ton Vorstenbosch
• Peer Wittenbols

Europeeske toanielskriuwers

• Aischylos
• Aristofanes
• Edward Albee
• Samuel Beckett
• Bertolt Brecht
• Noël Coward
• Euripides
• John Galsworthy
• Andreas Gryphius
• Peter Handke
• Lillian Hellman
• Henrik Ibsen
• Sarah Kane
• Heiner Müller
• Harold Pinter
• Werner Schwab
• William Shakespeare
• George Bernard Shaw
• Sophokles
• August Strindberg
• Anton Tsjechov
• Oscar Wilde

Amerikaansk toanielskriuwers

• Tennessee Williams

Sjoch ek

• Dramafilm
• Dramadosint
• Dramaturgy
• Dramaturch
• Dramaterapy