Jetske Reinou van der Malen

Jetske Reinou van der Malen (Ljouwert, 23 oktober 1681 – dêre, 9 maart 1752) wie in 18e iuwske Fryske dichteresse.

Biografy

Jetske Reinou van der Malen wie de dochter fan Michiel van der Malen, abbekaat fan it Hof fan Fryslân en fan 1686 - 1689 skepen fan Ljouwert, en Rixt de Horn. Har heit ferstoar yn 1691. Trije jier letter troude har mem op 'en nij mei Johan Hemsterhuis, dy't fan 1704 oant syn dea yn 1706 heechlearaar genêskunde oan de Universiteit fan Frjentsjer wie, sadat de húshâlding in jier as wat yn Frjentsjer tahâlde. Fierders hat Jetske Reinou van der Malen, dy't frijfaam bleau, altyd yn Ljouwert wenne. Hja wie dêr tusken 1710 en 1740 it middelpunt fan in rûnte fan piëtistyske dichteressen, dêr't ek Aurelia Zwartte, Allegunda Ilberi en Magdalena Pollius by hearden.

Tusken 1709 en 1713 waarden trije losse gedichten printe: yn 1709 in lofdicht op steedhâlder fan Fryslân Johan Wilhelm Friso, prins fan Oranje-Nassau, yn 1711 in lykdicht by syn dea en yn 1713 in gedicht op de Frede fan Utert. Yn 1728 ferskynde har ienige dichtbondel Zede-, Mengel- en Lykdichten mei 55 gedichten, skreaun tusken 1702 en 1727, mooglik al fan 1700 ôf. Ut de lêste 25 jier fan har libben bine gjin gedichten bekend.

Troch har berte en opfieding wie Jetske Reinou van der Malen yn Fryske aadlike en notabele fermiddens, wat blykt út de nammen fan de persoanen oan wa't se lof- en lykdichten wijde en opdroech. Se skreau ek lofdichten op oare dichters as Jeremias de Decker en Katharyne Lescailje.

Gedicht (fragmint)

Klachten over 't afsterven van de alom beroemde puikdichteresse mejuffer Katarina Lescailje

(...)

Dat geeft ons heden klagensstof:

Ons, die de dichtkunst hoog waarderen:

Nu Katarijne, rijk van lof,

Die Katarijne, waardig te eren:

Dat schoon doorluchtig groot verstand,

In dichtkunst zo volmaakt bedreven,

Geboren om haar vaderland,

En haar geslacht ter eer te leven,

Niet meer... - helaas! mijn veder beeft -

Niet meer tot steun der dichtkunst leeft.

Nu zij ons oor niet meer zal strelen,

Door haar bekorelijken trant;

Nu wij geen nieuwe dichtjuwelen,

Meer wachten mogen van haar hand;

nu die doorschrandre, zo vol gaven!

Dat vaak belauwerd breinrijk hoofd

Is in een duistren kuil begraven;

Nu 't levenslicht is uitgedoofd

Van haar, wiens schone maatgezangen,

Bij elk met eerbied zijn ontvangen.

O edle dichtkunst! treur vol smart.

Ruk af uw schone praalsieraden.

U past, u past een droevig hart!

U passen zwarte treurgewaden!

Nu praalt de dood met rijk gewin,

En gij hebt dubble stof tot klagen,

Omdat uw grote dichterin!

uw zielvermaak! uw welbehagen!

Voor 't strenge sterflot heeft gebukt,

En u voor eeuwig is ontrukt.

Gij dichtren, gij Apollo's zonen,

Gij die in 't floers haar dood beweent:

Vlecht lijkcypres, breng lauwerkronen

Ter rustplaats van haar koud gebeent:

Gelijk zij eertijds, vol van ijver,

Versierde 't graf met pronk en praal,

Van de eer der dichtren, de Ystroomschrijver [=Antonides van der Goes]

En Ruyter, Hollands admiraal.

Roem, roem haar gaven, waardig te eren,

Waardoor zij de eeuwen zal braveren.

Ach, was haar dichtgeest en verstand

Mij aangeërfd bij haar verscheiden!

Wat zou mijn nimf, op grootsen trant,

Met droeven maatzang 't lijk geleiden,

Ter plaatse waar zij rusten zal,

Totdat weer ziel en lichaam paren,

Wanneer het schel bazuingeschal

Alom zal 's Heilands komst verklaren.

Wat zou men in zo rijk een stof,

Al melden tot haar waardig lof.

(Ut: Zede-, Mengel- en Lykdichten s. 167-170.)

Publikaasje

Jetske Reinou van der Malen: Zede-, Mengel- en Lykdichten. Ljouwert, 1728.

Literatuer

Riet Schenkeveld-van der Dussen, Karel Porteman, Lia van Gemert, Piet Couttenier (red.): Met en zonder lauwerkrans. Schrijvende vrouwen uit de vroegmoderne tijd 1550-1850: van Anna Bijns tot Elise van Calcar. Amsterdam University Press, Amsterdam, 1997. 970 siden (side 491 - 494). ISBN 978 90 5356 268 0

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes: