مروارید

فارسی

مروارید

(مواد): توده سخت، گرد، کوچک، درخشان به رنگ سفید نقره‌ای یا خاکستری مایل به آبی که در بعضی از صدف‌های دریایی یافت می‌شود و از سنگ‌های قیمتی است.
مروارید حداقل از دو کلمه مُر - وارید شکل گرفته و در زبان معیار باستان، مُر حکم مرمر یا مرمری را تفهیم می‌نموده که گاهی انسان، گاهی مرغ و گاهی موادی مانند مروارید را شامل می‌شده است.
گوهری است سفید و درخشان که درون صدف مروارید به وجود می‌آید و در جواهرسازی مصرف می‌شود. به رنگ سیاه و زرد نیز یافت می‌شود و نوع سفید آن مرغوب تر

از پارسی میانه 𐭬𐭥𐭫𐭥𐭠𐭫𐭩𐭲𐭥 (morwārīd/mwlwʾlyt) و 𐭬𐭫𐭥𐭠𐭫𐭩𐭲𐭥 (marwārīd/mlwʾlyt) از ایرانی کهن *مَرگاریتَـ (margārīta) دیگر برابرهای همریشه‌ی آن: پهلوی (پارتی) مانوی (morγārīd/mwrgʾryd) ، پازند : 𐬨𐬏𐬭𐬀𐬎𐬎𐬁𐬭𐬍𐬝 (mūravārīt̰)‎، پارسی میانه مانوی (morwārīd/mwrwʾryd)، کردی مرواری (mirwarî) ، ختنی (mrāhe) 𑀫𑀋𑀆𑀳𑀇 ، سغدی ܡܪܮܐܪܬܗ (mrγʾrt(h)/marγārt,marγārit) و پشتو مرغلره (murghalara).
اشتقاقات در دیگر زبانها:
- سنسکریت:मञ्जरी ‎ (mañjarī)
- یونانی باستان:μαργαρίτης ‎(margarítēs)
  - ارمنی کهن:մարգարիտ ‎(margarit)
    - گرجی کهن:მარგარიტი ‎ (margariṭi) ، მარგალიტი ‎(margaliṭi)
    - آبخازی: а-мыркы́лд ‎(ā-mərḳə́ld), а-маркы́лд ‎(ā-mārḳə́ld)
  - عربی: مرجان (marjān)
    - سریانی: ܡܪܓܢ (margān)‎
  - سریانی: ܡܪܓܢܝܬܐ ‎(margānīṯā)
  - آرامی بابلی یهودی: מרגניתא (margānīṯā)

––––

ترجمه‌ها

فرهنگ بزرگ سخن
فرهنگ لغت معین
فرهنگ کوچک پهلوی، مک کنزی، مدخل :morwārīd
فرهنگ سغدی-فارسی-انگلیسی، بدرالزمان قریب، مدخل: mrγʾrt(h)
دانشنامه ایرانیکا، فیلیپ هویس،مدخل: یونان ۴ - وامواژگان یونانی در زبان‌های ایرانی میانه
پژوهش‌های لغوی، علی اشرف صادقی، بخش: مروارید