کاربر:FarbodBot/راهنمای ساخت رده با ربات

با توجه به تعداد زیاد رده‌های ساخته نشده (بیشتر از ۱۰۰٫۰۰۰ تا)، نیاز شدید به ساخت رده و استفاده از آن‌ها در مقالات تصمیم گرفتم تا راهنمایی درباره ساخت رده با ربات منتشر کنم (به امید آن‌که کاربران بیش‌تری در این زمینه فعال شوند). کدهای مورد استفاده در این راهنما، پایتون است. در حال حاضر، ربات فربد با استفاده از راهنمای زیر، در حال ساخت رده‌هایی است که در مقاله‌های ویکی‌پدیای فارسی به کار می‌روند. این آموزش را مدیون آموزش‌های رضا و دیگران هستم.
نکته: منظور از ساخت رده، ساخت هر نوع رده‌ای نیست. منظور رده‌هایی است که حتما مقاله‌ها یا زیررده دارند (مقاله یا زیررده‌هایشان در ویکی‌پدیای فارسی قبلا ایجاد شده) و خالی نیستند.

مقدمه

ربات چیست و چگونه ربات بسازیم؟

ربات‌ها ابزارهای خودکار یا نیمه‌خودکاری هستند که کارهایی تکراری انجام می‌دهند و می‌توانند با سرعت بالایی صفحات ویکی‌پدیا را ویرایش کنند و به همین خاطر اگر به صورت نادرستی طراحی یا استفاده شوند می‌توانند در ویکی‌پدیا ایجاد اخلال کنند. به همین خاطر سیاستی برای استفاده از آن‌ها وجود دارد. برای اطلاعات بیشتر، ویکی‌پدیا:خودآموز (ربات‌ها) و راهنما:شروع کار با ربات پایتون را مطالعه کنید.

رده چیست و چرا باید مقالات را رده‌بندی کرد؟

صفحهٔ اصلی: ویکی‌پدیا:رده § چرا باید مقالات را رده‌بندی کرد؟

آشنایی با رده

رده‌ها به کاربران کمک می‌کنند که اطلاعات مورد نظرشان را پیدا کنند، حتی اگر ندانند که در آن زمینه اطلاعاتی در دانشنامه وجود دارد یا اینکه تحت چه عنوانی قرار گرفته است. هر صفحه‌ای در فضای نام مقاله، می‌بایست حداقل در یک رده قرار داشته باشد. رده‌ها باید از میان موضوعات عمده‌ای برگزیده شوند که احتمال می‌رود برای خوانندهٔ مقاله مفید باشند. نکته: برای این که متوجه شوید رده‌ای مفید است یا نه، این سوالات را بپرسید:

1. پرسش: آیا می‌شود یکی دو پاراگراف راجع به این رده توضیح داد؟
2. پرسش: اگر شما از رده به مقاله‌ای وارد شدید، آیا متوجه می‌شوید که چرا این مقاله در این رده قرار گرفته است؟ به عبارت دیگر، آیا در مقاله راجع به ردهٔ مورد نظر بحثی شده است؟

اگر جواب به یکی از این سوالات (یا به هردو) منفی است، احتمالاً ردهٔ انتخابی مناسب نیست.
سه نمونه ردهٔ مفید و پرکاربرد: رده:بنیان‌گذاری‌ها بر پایه کشور بر پایه دهه، رده:اهالی بر پایه استان در ایتالیا و رده:شهرک‌های زغال سنگ.
هم‌چنین برای پروژه‌های ویکی‌پدیا رده‌هایی وجود دارد که به رده‌بندی کارهای ویکی‌پروژه کمک می‌کند. مثال: رده:رده‌های دچار کسری زیررده و رده:مقاله‌های خوب

همچنین ببینید: ویکی‌پدیا:رده‌بندی

تهیه فهرست رده‌ها

برای تهیه فهرست رده‌های ساخته نشده در مقالات ویکی‌پدیای فارسی می‌توانید یکی از روش‌های زیر را به کار بگیرید. مزایا و معایب هر روش جلوی نام روش نوشته شده‌است.

• دستی: رده‌های مورد استفاده در مقالات را به صورت دستی پیدا و ترجمه کنید. برای این‌که ردهٔ تکراری نسازید، حتما از ابزار کمک مترجم در ویکی‌پدیای انگلیسی استفاده کنید. مزایای استفاده از این روش برای کسانی است که علاقه‌مند به ساخت رده‌های مورد استفاده در گروه‌های خاصی از مقالات هستند. برای مثال شما می‌خواهید رده‌های ویکی‌پروژه اینترنت یا ویکی‌پروژه بازی‌های رایانه‌ای را بسازید. می‌توانید به ویکی‌پروژه اینترنت یا بازی‌های رایانه‌ای در ویکی‌پدیای انگلیسی مراجعه کرده و نام رده‌ها را به صورت دستی در اکسل یا Notepad (بدون پیشوند Category:) ذخیره نمایید.
• استفاده از کد ربات استخراج و ترجمه جعبه و فایل اکسل از مجموعه مقاله‌ها: برای استفاده از این روش نیازی نیست که در تول‌سرور حساب داشته باشید (البته برای موارد کم). ابتدا توضیحات «نام الگو جعبه»، «نام الگو ناوباکس» و «فهرست رده‌های مورد نیاز برای مقاله‌ها» را بخوانید.
  همان‌طور که مشخص است، می‌توانید نام الگوهای پرکاربرد در مقاله‌های اینترنت یا مقالات دیگر ویکی‌پروژه‌ها را به ربات داده تا رده‌های آن‌ها را استخراج کند. البته توصیه می‌شود در صورتی که حساب تول‌سرور ندارید، الگوهای جعبه اطلاعات را وارد ربات نکنید چون فرآیند درآوردن رده‌های آن‌ها طولانی و زمان‌بر است. از مزایای این روش می‌توان ساخت رده‌های استفاده‌شده در مجموعه مقالات مربوط به الگوها را یاد کرد. اشکال این روش آن است که برای استخراج رده‌های الگوهای به کار رفته در تعداد زیادی از مقالات و با رایانه مناسب نیست.

  

  گراف جهت‌دار غیرمدور

• استفاده از پایگاه داده‌ها (داده‌های از پیش تهیه‌شده توسط ربات‌ها): برای مثال، می‌توانید فهرست رده‌های یاد شده در ویکی‌پدیا:گزارش دیتابیس/رده‌های مهم ایجادنشده بر پایه تعداد مقاله را که در مقاله‌ها نیز پرکاربرد هستند بسازید. دقت داشته باشید که حتما ابزار کمک مترجم را در ویکی‌پدیای فارسی فعال کرده باشید تا رده‌های ساخته شده توسط دیگران را در صفحه یادشده دوباره نسازید. از مزایای این روش، ساخت رده‌های پرکاربرد در ویکی‌پدیای فارسی است. اما اشکال این روش این است که ممکن است وقت‌گیر باشد.
  • داده‌های از پیش تهیه‌شده توسط ربات فربد: ربات فربد هر هفته فهرست رده‌های ویکی‌پدیای انگلیسی که مقالات آن رده‌ها در ویکی‌پدیای فارسی موجود می‌باشد اما خود رده در ویکی‌پدیای فارسی ساخته نشده‌است، جمع‌آوری می‌کند. این داده‌ها توسط ربات در فایلی به نام en-catneeded.txt ذخیره و هر هفته به‌روز می‌شود. (این پرونده قبلا توسط ربات رضا به روز می‌شد). با طبقه‌بندی موارد موجود در فهرست، می‌توان به کار رده‌سازی بهبود بخشید و در عین حال، می‌توان رده‌هایی را که به صورت درختی با یک‌دیگر ارتباط دارند، ساخت. (البته کل رده‌های ویکی‌پدیای فارسی، یک گراف جهت‌دار غیرمدور تشکیل می‌دهند) توصیه می‌شود تا این پرونده‌ی متنی را با نرم‌افزارهای بارگیری (مانند اینترنت دانلود منیجر و... .)، بارگیری کنید و در رایانه‌ی خود ذخیره کنید، زیرا این پرونده در هنگام به‌روزرسانی در دسترس نخواهد بود.
    

نکته: در بعضی از فهرست‌ها، ممکن است بین کلمات نام یک رده، به جای فاصله، ـ را ببینید. آن را از نام رده‌ها حذف نکنید؛ زیرا در رده‌سازی کاربرد مهمی دارند. اما می‌توانید در ترجمه رده‌ها، بین کلمات نام رده به فارسی، فاصله بگذارید. مشکلی در اجرای ربات با ـ به وجود نخواهد آمد.

این آمار در روزهای ۷،۱۴،۲۱،۲۸ هر ماه میلادی به وسیله ربات فربد به روز می‌شود.

راهنمای ترجمه رده‌ها

صفحه‌های اصلی: ویکی‌پدیا:ترجمه رده‌ها و ویکی‌پدیا:ویکی‌پروژه رده‌بندی

برای ترجمه رده‌ها باید به چند مورد دقت کنید. این موارد به صورت خلاصه در اینجا آورده شده‌است.

نادرست	درست
بر اساس	بر پایه(انگلیسی:by)
برپایه	بر پایه(انگلیسی:by)
قرن	سده
میلادی	(میلادی)
قمری	(قمری)
پیش از میلاد	(پیش از میلاد)
(فاصله	(
فاصله)	)
اشخاص	افراد
ساکنان	اهالی
فرد	افراد
فوتبالیست	بازیکنان فوتبال
والیبالیست	بازیکنان والیبال
افراد ایرانی	افراد اهل ایران
نوازندگان شیرازی	نوازندگان اهل شیرازو موارد مشابه
مردگان یا شهیدان یا جان باختگان یا...	درگذشتگان
متولدین یا به دنیا آمدگان یا...	زادگان
اماکن	جای‌ها
روانشناسی	روان‌شناسیو موارد مشابه
تاریخ‌دانان یا مورخان یا تاریخ‌نویسان	تاریخ‌نگاران
آمریکا	ایالات متحده آمریکا
زمین‌چهره‌های شهرستان برنالیلو، نیومکزیکو	زمین‌چهره‌های شهرستان برنالیلو (نیومکزیکو)(به انگلیسی:Landforms of Bernalillo County, New Mexico)

نکته: موضوعاتِ کشورها و جای‌ها به شکل «فلان موضوع در فلان کشور» مانند رده:اقتصاد در ژاپن و رده:مجموعه‌های تلویزیونی در ایران و رده:کشتارها در سوریه و رده:موسیقی در کانادا و رده:فرهنگ در خراسان نوشته می‌شود. اما گاهی نام کشور/ملیت به عنوان صفت (مثلا برای یک سبک هنری) است مانند رده:موسیقی ایرانی و رده:موسیقی کردی.

سال‌ها

صفحهٔ اصلی: ویکی‌پدیا:ترجمه رده‌ها § زمان و تاریخ

• بر اساس اجماع، واژهٔ «سال» به کار نمی‌رود.
• سال‌هایی که به میلادی هستند حتما در جلوی آنها (میلادی) ذکر گردد مانند: رده:شرکت‌های تاسیس شده در ۱۹۹۹ (میلادی)
• سال‌هایی که به قمری هستند حتما در جلوی آنها (قمری) ذکر گردد مانند: رده:درگذشتگان ۲۳۰ (قمری)
• سال‌هایی که به شمسی هستند به صورت ساده نوشته شوند مانند رده:درگذشتگان ۱۳۷۸

آیین‌نامهٔ گزینش جمع‌بستن مناسب در نام رده‌ها

صفحهٔ اصلی: ویکی‌پدیا:ویکی‌پروژه رده‌بندی/جمع‌بستن در نام رده‌ها

• جمع‌های غلط را از هیچ روی نمی‌توان به‌کار برد و معیار فرهنگستان زبان و ادب فارسی است.
• تا جایی که می‌شود جمع‌های مکسر و عربی استفاده نشود. (مگر در مواردی که جمع مکسر یا عربی، معنی مفرد دارد مانند جواهر، یا از مفردش بسیار پرکاربردتر است مانند مشاهیر، یا مفردش معنای دیگری دارد مانند اطلاعات)
  • در این موارد اگر جایگزینی وجود داشته باشد که با توجه به بندهای دیگر بتوان از آن استفاده کرد، باید آن جایگزین را به کار بریم. برای نمونه، به جای وقایع از رویدادها و به جای دلایل از دلیل‌ها استفاده بشود.
• تا زمانی که شدنی باشد با «ها» جمع ببندیم. موارد استثنا باید با اجماع کاربران تعیین شوند.
• برای حذف، تغییرنام یا ادغام یا حذف رده‌ای باید با بیان پیشنهاد حذف، ادغام یا تغییرنام آن به گونه‌ای که در ویکی‌پدیا:رده‌های درحال بررسی (en:Wikipedia:Categories for discussion) آمده‌است، رفتارکرد و رای‌گیری با نظر به سیاست‌ها و رهنمودهای ویکی‌پدیا انجام خواهدشد.

نکته: ویکی‌پدیا:رده‌های درحال بررسی در حال ترجمه و راه‌اندازی است.

همچنین ببینید: ویکی‌پدیا:شیوه‌نامه رده‌بندی افراد

نکته: موارد کاربردی بیشتر در ترجمه رده‌های ویکی‌پدیای انگلیسی را در جدول زیر می‌توانید مشاهده کنید.

نادرست	درست
پرسنل نظامی	نظامیان(به انگلیسی: military personnel)

در این مورد می‌توانید معادل‌های فارسی پیشنهاد شده را در ویکی‌پدیا:پارسی‌نویسی بخوانید. مقالات مرتبط نیز در رده:ترجمه در ویکی‌پدیا وجود دارند. در ضمن، می‌توانید از ابزار آوانگاری نیز استفاده نمایید. (توضیحات در قسمت‌های بعد)

جمع‌بستن در نام رده‌ها

همچنین ببینید: ویکی‌پدیا:ویکی‌پروژه رده‌بندی/جمع‌بستن در نام رده‌ها

درخواست برابر فارسی از دیگر کاربران

ممکن است واژه‌ای تخصصی در رده‌ها بیابید و نتوانید ترجمهٔ آن را پیدا کنید. بنابراین از ویکی‌پدیا:درخواست برابر فارسی استفاده نمایید. توجه داشته باشید که قبل از ایجاد درخواست، ابتدا توضیحات سرصفحه ویکی‌پدیا:درخواست برابر فارسی را بخوانید. پیشنهاد کاربران دیگر ممکن است در انتخاب بهترین و مناسب‌ترین نام برای رده کمک کند.

معرفی ابزارها و کدهای مورد استفاده

برای ایجاد رده‌ها و همچنین ترجمه رده‌ها در ویکی‌پدیای فارسی می‌توانید از ابزارها و کدهای ارائه شده در این قسمت استفاده کنید.

معرفی ابزارها و کدهای ضروری و لازم

• ابزار کمک مترجم: برای ترجمهٔ موفقیت‌آمیز یک رده تنها دانستن زبان‌های مبدأ و مقصد کافی نیست. مترجم باید از موضوع رده هم اطلاع کافی داشته باشد. داشتن اطلاع کافی لزوماً به معنی داشتن مدرک دانشگاهی در آن زمینه نیست. بنابراین مترجم باید از ترجمه رده‌های مادر و مقالات مرتبط با رده اطلاع داشته باشد تا ترجمه بهتری انجام دهد. ویکی‌پدیا:راهنمای ابزار کمک مترجم را بخوانید. توصیه می‌شود که این ابزار را برای ویکی‌پدیای انگلیسی و ویکی‌پدیای فارسی فعال نمایید. برای اینکه با استفاده از این ابزار، معادل واژه‌های انگلیسی در ویکی‌پدیای فارسی را پیدا نمایید، ابتدا به قسمت جستجوی ویکی‌پدیای انگلیسی بروید. سپس واژه را وارد نمایید و کلید ↵ Enter را فشار دهید تا جستجو انجام شود. سپس روی ابزار کمک مترجم کلیک کنید. در صورتی که واژه مورد نظر شما مقاله‌ای در ویکی‌پدیای انگلیسی نداشت یا مقاله‌اش در ویکی‌پدیای فارسی ساخته نشده بود، به ابتدای جستجویتان Category: را بیفزایید تا جستجو برای رده‌ها صورت بگیرد. سپس در نتایج از ابزار کمک مترجم استفاده کرده و معادل مورد نظر را پیدا کنید.
• کد ربات رده‌ساز بر پایه فهرست نام ترجمه شده: با استفاده از این کد و نرم‌افزار مایکروسافت اکسل، می‌توانید رده‌ها را ترجمه و در کد ربات قرار دهید. سپس با اجرای کد ربات، از رباتتان بخواهید تا شروع به رده‌سازی کند.

نکته: برای اجرای این کد، در ویکی‌پدیا نیاز به گرفتن مجوز دارید. این بدین معنی است که باید یکی از اعضای گروه مجوزدهندگان ربات فعالیت شما را تایید کنند تا بتوانید به صورت تخصصی در این زمینه فعال شوید. درخواست پرچم و مجوز در ویکی‌پدیا:سیاست ربات‌رانی/درخواست مجوز یا به‌صورت مختصر در وپ:پرچم ارسال می‌شود. گرفتن مجوز برای رده‌سازی به ترجمه شما بستگی دارد. همیشه قبل از گرفتن مجوز، چند نمونه آزمایشی و تصادفی انجام دهید.
 یادآوری: رده خالی نسازید. رده‌هایی خالی محسوب نمی‌شوند که اگر به صفحه آن رده در ویکی‌پدیای انگلیسی مراجعه کنید و روی ابزار کمک مترجم کلیک کنید، حداقل یک مقاله یا زیررده در ویکی‌پدیای فارسی برای آن رده مشاهده کنید.
نکته: اگر بعد از ساخت هر رده به صفحه آن رده نگاهی بیندازید، ممکن است آن را خالی ببینید. نگران نباشید! مقالات، زیررده‌ها و همچنین میان‌ویکی‌ها توسط ربات‌های خودکار دیگر به صورت خودکار به رده‌هایی که ساخته‌اید، اضافه می‌شود. (برای مثال ربات ردهٔ همسنگ)
نکته: می‌توانید از کدهای ابتکاری خود نیز برای ساخت رده استفاده کنید. فقط دقت داشته‌باشید که به رده‌ها میان‌ویکی بدهید تا ربات‌های رده‌همسنگ بتوانند از رده‌های ساخته شما برای رده‌دهی به دیگر مقالات استفاده نمایند.
نکته: رده‌هایی را که ترجمه کردید، ناگهانی نسازید. سعی کنید با ربات در هر ساعت ۱۰۰ الی ۲۰۰ رده یا کمتر بسازید تا ربات‌های رده همسنگ آن‌ها را از قلم نیندازند. همچنین در صورتی‌که چند روز بعد از ایجاد رده‌ها، رده‌ها خالی ماندند به یکی از ربات‌رانان فهرست رده‌های خالی را بفرستید تا کد رده همسنگ را روی آن رده‌ها برانند. معمولا رده‌های خالی در ویکی‌پدیا چهار روز پس از ایجاد به صورت خودکار حذف می‌شوند.

معرفی ابزارها و کدهای مفید

• کد ربات ابزار کمک مترجم در پایتون: با استفاده از این کد، می‌توانید با استفاده از رباتتان ابزار کمک مترجم را اجرا نمایید که سریعتر نیز هست. این کد برای ترجمه شهرها و روستاها و واژه‌هایی که در ویکی‌پدیای انگلیسی مقاله دارند استفاده می‌شوند و در مواردی که می‌خواهید ترجمه گروهی از واژه‌ها را همزمان پیدا کنید مناسب است.

نکته: برای اجرای این کد نیازی به گرفتن مجوز نیست.

• آوانگاری: در صورتی که نتوانستید با استفاده از ابزار کمک مترجم تلفظ یک واژه برای مثال نام شهرها، روستاها، کشورها و واژه‌های دیگر را در زبان فارسی پیدا کنید، در ویکی‌پدیا:درخواست آوانگاری یا به صورت مختصر وپ:آوانگاری درخواست آوانگاری ارسال کنید. سپس از یکی از ربات‌رانان این قسمت (کاربر:Reza1615 یا دیگران) بخواهید تا با ربات‌هایشان واژه‌های درخواستی شما را آوانگاری کنند.
• افزونه دیکشنری و مترجم آبادیس: افزونه‌ای مناسب برای ترجمه که قابلیت سازگاری با مرورگر فایرفاکس را دارد.
• واژه‌نامه شخصی: در صورتی که از مورد اول استفاده نمی‌کنید، می‌توانید از واژه‌نامه شخصی من استفاده کنید. بدین صورت که متن زیر را در vector.js (کاربر:نام کاربری شما/vector.js) بچسبانید (Paste کنید). آن‌هایی را که در واژه‌نامه نبود به من بگویید تا آن‌ها را به واژه‌نامه بیفزایم. این واژه‌نامه توسط کاربر:SPhotographer طراحی‌شده و منبع اصلی آن در کاربر:SPhotographer/dict.js قرار دارد.

importScript('کاربر:Farbodebrahimi/vector.js');

نکته: در نهایت با استفاده از ابزار بالا می‌توانید به ترجمه مطلبوتان برسید. در صورتی‌که به ترجمه مطلوب نرسیدید، از ابزار زیر استفاده کنید.

• ترجمه‌گر گوگل: با استفاده از ترجمه‌گر گوگل می‌توانید ترجمه واژه‌هایی را که در ویکی‌پدیای فارسی نبود پیدا کنید. البته قابل ذکر است که ترجمه‌هایی انتخاب کنید که فارسی باشد. گوگل به تنهایی صرفا یک نشانگر است، اما لزوما خودبخود ملاک نیست. باید همه جوانب را در نظر گرفت.
• استفاده از واژه‌های مصوّب فرهنگستان زبان و ادب فارسی: می‌توانید از نسخه‌های پی‌دی‌اف واژه‌های مصوب فرهنگستان استفاده نمایید. دقت کنید که استفاده از این واژه‌ها در ترجمه ملاک نیست و سعی کنید از واژه‌های رایج‌تر فارسی در ترجمه استفاده کنید. به عبارت دیگر در ترجمه بطور عمومی، رواج گسترده ملاک است. برای اطلاعات بیشتر در این مورد، ویکی‌پدیا:قواعد نام‌گذاری (فارسی‌سازی اسامی خارجی) را بخوانید.

نمونه: پرسش: فرض کنید رده‌ای در ویکی‌پدیای انگلیسی به نام Category:Mouse (computing) داریم. آن را چگونه ترجمه کنیم؟

1- آن را رده:موشی (موشی واژه مصوب فرهنگستان برای mouse است!) ترجمه می‌کنیم.

۲- آن را رده:موشواره ترجمه می‌کنیم.

 پاسخ: گزینه ۲ درست است.

رفع خطا

برای رفع خطا در رده‌سازی، می‌توانید از صفحات زیر استفاده نمایید:

• یافتن رده‌ها: برای یافتن رده‌هایی که احیاناً اشتباه ترجمه شده‌است می‌توانید از صفحه ویژه:برون بری صفحه استفاده کنید. نحوهٔ استفاده بدین صورت است که نام رده مادر را جلوی افزودن صفحه‌ها از رده: وارد می‌کنید و روی افزودن کلیک می‌کنید. سپس نام زیررده‌ها به نمایش خواهد یافت. (البته سعی کنید نام رده‌هایی که می‌سازید را داشته باشید که نیاز به استفاده از این قسمت نباشد)
• ویکی‌پدیا:درخواست انتقال رده: در صفحه ویکی‌پدیا:درخواست انتقال رده یا به اختصار، وپ:دار می‌توانید درخواست انتقال رده‌هایی که احیاناً اشتباه ترجمه کرده‌اید را ایجاد کنید. کد ربات نیز در ویکی‌پدیا:درخواست‌های ربات/انتقال رده فله‌ای (وپ:دار) در دسترس است و قبل از اجرای آن در ویکی‌پدیای فارسی باید درخواست مجوز ایجاد کنید.

مایکروسافت اکسل در رده‌سازی

همچنین ببینید: کاربر:Reza1615/کار با اکسل

در رده‌سازی با ربات، استفاده از مایکروسافت اکسل می‌تواند بسیار مفید واقع شود و سرعت کار را بالا ببرد. پس لحظاتی را صرف خواندن این قسمت کنید تا بتوانید سرعت رده‌سازیتان را چند برابر کنید! ابتدا کاربر:Reza1615/کار با اکسل را بخوانید و دستورالعمل را گام‌به‌گام اجرا نمایید. در اینجا به چند ترفند دیگر اشاره می‌کنیم.

• ترفند: برای ترجمه سریعتر و در درجه بعد استفاده از ابزار کمک مترجم پایتون شما نیاز دارید تا قسمت‌های مختلف یک مجموعه رده را جدا کنید. برای مثال در کاربر:Reza1615/کار با اکسل نیاز دارید که مثلا Germany را از 1930s_establishments_in_Germany جدا کنید. برای این‌کار می‌توانید از ابزار «یافتن و جایگزین کردن» ویکی‌پدیا استفاده کنید. این ابزار در بالای قسمت ویرایش ویکی‌پدیا در قسمت پیشرفته (که کنار قسمت «نویسه‌های ویژه است) قرار دارد. شیوه استفاده به این صورت است که ابتدا به صفحه تمرینتان بروید و نام رده‌ها (به انگلیسی) را در آن بچسبانید. سپس یک فایل Notepad باز می‌کنید و در آن یک‌بار کلید Tab ↹ را از روی صفحه‌کلیدتان فشار دهید. می‌بینید که عبارتی که ترکیب چند فاصله است ظاهر می‌شود. (یعنی این: . دقت داشته‌باشید که این عبارت در قسمت ویرایش به نمایش در می‌آید.) که این عبارت مانند یک حرف به راحتی کپی می‌شود. این عبارت را کپی کنید. سپس به قسمت «یافتن و جایگزین کردن» ویکی‌پدیا بروید. از این قسمت می‌توانید با توجه به نام رده‌ها اختیاری عمل کنید. مثلا برای بنیان‌گذاری‌ها، چون می‌خواهید نام شهرها و کشورها در یک ستون بیفتد، در ابزار یافتن و جایگزین کردن جستجو برای _establishments_in_ انجام می‌دهید. سپس در قسمت جایگزین کردن با بنویسید: establishments in (در واقع خط تیره‌ها را با همان عبارت که با کلید Tab ↹ در Notepad ظاهر می‌شد، جایگزین کردید) خروجی را در یک صفحه (Sheet) جدید در اکسل بچسبانید. مشاهده می‌کنید که نام شهرها در ستون جدیدی آمده است. در ضمن چون محتویات ستون‌ها تکراری است، می‌توانید با چند کلیک آن‌ها را ترجمه کنید.

نکته: روی خروجی مایکروسافت اکسل، حتما ابزارهای ویرایشی (مخصوصا ابرابزار) را اجرا کنید؛ زیرا ممکن است عددهای این نرم‌افزار به ظاهر فارسی باشند (یا موارد دیگر) که این مورد با ابرابزار اصلاح می‌گردد.

پرونده آموزشی رده‌سازی با اکسل

برای آشنایی بیشتر با نرم‌افزار مایکروسافت اکسل، پروندهٔ آموزشی ساختم تا کاربران تازه‌وارد بیشتر با روش کار با اکسل آشنا شوند. دراین پرونده، چهار صفحه قرار داده‌شده که در پایین نرم‌افزار مایکروسافت اکسل فایل مشاهده هستند. می‌توانید فهرست رده‌هایتان را برای جستجو در صفحه اول بچسبانید (Paste کنید) و با استفاده از فرمول‌نویسی در ستون دوم جستجو انجام دهید. در قسمت خروجی برای فرستادن به دیگران می‌توانید خروجی را کپی کنید تا در ویکی‌پدیا آن را بچسبانید (مثلا در صفحه درخواست مجوز برای نمونه آزمایشی). کارهایی که بقیه صفحات برایتان انجام می‌دهند نیز مشخص شده‌است. البته قرار دادن این پرونده در اینجا به معنای این نیست که کار با اکسل را نخوانید. در کار با اکسل نکاتی گفته‌شده که ممکن است به رده‌سازی سرعت زیادی بدهد.

ماجرای خالی ماندن رده‌ها

همان‌طور که در قسمت‌های بالا گفته‌شد، در ویکی‌پدیا نباید رده خالی ساخته شود. رده‌های خالی نیز پس از چند روز حذف خواهند شد. اگر به صورت دستی رده‌ها را پیدا می‌کنید، باید ابتدا مطمئن شوید که رده‌هایی که می‌سازید در ویکی‌پدیای فارسی دارای مقاله یا زیررده هستند و خالی نخواهند ماند.

پرسش: امّا، فرآیند پر شدن این رده‌ها در ویکی‌پدیای فارسی چگونه است؟

 پاسخ: پر کردن رده‌های ساخته‌شده توسط ربات رده همسنگ صورت می‌گیرد. این موضوع که رده ساخته شده شما خالی بمانند یا پر شوند به اجرا شدن کد ربات رده همسنگ در بازه‌های زمانی مختلف بستگی دارد.

پرسش: زمانی نیز هست که ربات رده همسنگ اجرا می‌شود، اما رده‌های شما زیررده یا مقاله نمی‌گیرند. علت چیست؟

 پاسخ: ربات رده همسنگ با توجه به زیررده‌ها و مقالات رده همسنگ در ویکی‌پدیای انگلیسی به رده‌ای که ایجاد کردید، مقاله یا زیررده جدید می‌افزاید. اگر در رده همسنگ انگلیسی، پیوند میان‌ویکی به رده همسنگ فارسی‌اش (یعنی رده‌ای که ایجاد کرده‌اید و به صفحه رده همسنگ انگلیسی‌اش رفته‌اید) وجود نداشته باشد، نتیجه این است که ربات رده همسنگ به رده‌ای که در ویکی‌پدیای فارسی ایجاد کرده‌اید، نمی‌تواند مقاله یا زیررده بدهد. برای رفع خطا، می‌توانید خودتان نیز میان‌ویکی‌ها را در رده همسنگ انگلیسی ایجاد کنید. سپس در صورت خالی ماندن رده‌ها می‌توانید به یکی از ربات‌رانان رده همسنگ فهرست رده‌هایی را که خالی ماندند، بفرستید. در صورتی که رده‌ها خالی بمانند، ممکن است هرگز توسط ربات رده همسنگ پر نشوند چون ربات رده همسنگ بیشتر اوقات بر رده‌های جدید ایجاد شده اجرا می‌شود.

مشاهده نتایج و ویکی‌پروژه رده‌بندی

می‌توانید تعداد رده‌های موجود در ویکی‌پدیای فارسی را در ویکی‌پدیا:گزارش دیتابیس/تعداد صفحات بر پایه فضانام مشاهده کنید. با مقایسه تاریخچه نیز می‌توانید پیشرفت رده‌سازی را مشاهده کنید. البته بهتر است این را بدانید که بیشتر از ۱۰۰٫۰۰۰ تا رده از ویکی‌پدیای انگلیسی هنوز در ویکی‌پدیای فارسی ساخته نشده است. (رده‌های غیرخالی) همچنین در صورتی‌که مراحل بالا را به دقت خوانده‌اید و فکر می‌کنید که می‌توانید با ساخت رده به ویکی‌پدیای فارسی در این زمینه کمک کنید، لطفا به ویکی‌پروژه رده‌بندی بپیوندید و با افزودن الگوی {{کاربر پروژه رده‌بندی}} به صفحه کاربری‌تان و قرار دادن امضایتان در انتهای صفحهٔ ویکی‌پروژه، دیگر کاربران را هم به پیوستن به ما ترغیب کنید.

جستارهای وابسته

• ویکی‌پدیا:رده‌بندی
• ویکی‌پدیا:ویکی‌پروژه رده‌بندی
• کاربر:Reza1615/کار با اکسل