پطروس ملیک آندریاسیان

جنبش مشروطه
شاهان قاجار
نام	دورهٔ پادشاهی
آقامحمد خان; فتحعلی شاه; محمدشاه; ناصرالدین شاه; مظفرالدین شاه; محمدعلی شاه; احمدشاه	۱۱۷۵–۱۱۶۱; ۱۲۱۳–۱۱۷۶; ۱۲۲۷–۱۲۱۳; ۱۲۷۵–۱۲۲۷; ۱۲۸۵–۱۲۷۵; ۱۲۸۸–۱۲۸۵; ۱۳۰۴–۱۲۸۸
نخست‌وزیران قاجار
	حاج ابراهیم کلانتر; قائم مقام فراهانی; حاجی میرزا آقاسی; امیر کبیر; میرزا آقا خان نوری; میرزا حسین‌خان سپهسالار; علی‌اصغرخان اتابک; عین‌الدوله; مشیرالدوله; مشیرالدوله پیرنیا; مستوفی‌الممالک; صمصام‌السلطنه بختیاری; سپهدار تنکابنی; قوام‌السلطنه; وثوق‌الدوله; فتح‌الله اکبر; سردار سپه
چهره‌ها
	میرزا ابوالحسن قاجار; ناصرالملک; شیخ احمد روحی قوام‌السلطنه; احمد کسروی; احمدخان علاءالدوله; سر ادوارد براون; ارشدالدوله; استپان استپانیان; اسماعیل امیرخیزی; ایرج میرزا; باقرخان; بی بی مریم بختیاری; پطروس ملیک آندریاسیان; ثقةالاسلام تبریزی; جعفر خان سردار بهادر; سیدجمال واعظ; جهانگیرخان صوراسرافیل; حسام‌السلطنه; حسن تقی‌زاده; موتمن‌الملک; حیدرخان عمواوغلی; حیدر لطیفیان; خچو; عزیزخان مکری; پاشاخان مکری; درویش خان; زینب پاشا; حاج زین‌العابدین مراغه‌ای; مسیو نوز بلژیکی; سالارالدوله; ستارخان; سردار ظفر بختیاری; سلیمان‌میرزا اسکندری; سوکارتسی ساکو; سید جمال الدین اسدآبادی; سید حسن مدرس; سید حسین میرپور طهرانی; سیدعبدالله بهبهانی; سیدمحمد طباطبایی; شجاع نظام مرندی; شیخ فضل‌الله نوری; صدیقه دولت‌آبادی; ضرغام‌السلطنه; ظل السلطان; عارف قزوینی; عباس‌آقا تبریزی; عبدالحسین تیمورتاش; عبدالحسین میرزا فرمانفرما; عبدالرحیم طالبوف; عبدالله لاهیجی; عضدالملک; علی مسیو; سردار اسعد بختیاری; علی اکبر دهخدا; عین‌الله محمودی همدانی ; نصرت الدوله; قاضی ارداقی; کامران میرزا; کری; شیخ محمد خیابانی; محمدتقی بهار; محمدتقی خان پسیان; آقانجفی اصفهانی; محمدحسین نائینی; ملا محمدکاظم خراسانی; شعاع‌السلطنه; ملک المتکلمین; مورگان شوستر; میرزا آقاخان کرمانی; صادق مستشارالدوله; میرزا فتحعلی آخوندزاده; میرزا کوچک‌خان جنگلی; میرزا ملکم خان; میرزاده عشقی; میرزای شیرازی; نورالله نجفی اصفهانی; نیکول دومان; هوارد باسکرویل; یارمحمدخان کرمانشاهی; یپرم خان; یحیی دولت‌آبادی; یوسف‌خان امیر مجاهد; یوسف مستشارالدوله;
احزاب و گروه‌ها
	انجمن‌های جنبش مشروطه; زنان در جنبش مشروطه; مراجع ثلاث; انجمن صفاخانه; سوسیال دموکرات‌ها، اجتماعیون عامیون; کمیته ستار; مرکز غیبی; اعتدالیون; انجمن اخوت; انجمن مخدرات وطن; جامع آدمیت; کمیته مجازات; حزب دموکرات، عامیون; حزب کمونیست ایران; انجمن مقدس ملی اصفهان; شرکت اسلامیه; فوج نجات; انجمن اسلامیه
رویدادهای مهم
	قاجار; قیام تنباکو; قرارداد رژی; تحصن شاه‌عبدالعظیم (۱۲۸۴); محاصره تبریز; اشغال تبریز بدست قوای روس; جنبش مشروطه; فرمان مشروطیت; استبداد صغیر; فتح تهران; جنبش جنگل; ایران جنگ جهانی اول; کودتای ۱۲۹۹; انحلال سلسله قاجار; نبرد رباط‌کریم; قانون اساسی مشروطه
کتاب‌ها
	مقیم و مسافر; تاریخ دخانیه; تنبیه‌الامة و تنزیه‌الملة; تاریخ مشروطهٔ ایران نوشتهٔ احمد کسروی; تاریخ هیجده‌ساله آذربایجان نوشتهٔ احمد کسروی; تاریخ انقلاب مشروطیت ایران نوشتهٔ مهدی ملک‌زاده; حیات یحیی; تاریخ بیداری ایرانیان; واقعات اتفاقیه در روزگار; یک کلمه
	ن; ب; و;

پطروس ملیک آندریاسیان
پطروس ملیک آندریاسیان
	پطروس ملیک آندریاسیان و یارانش، نفر اول از سمت چپ
نام بومی	Պետրոս խան Մելիք Անդրեասյան
نام(های) دیگر	پطروس خان ملیک آندریاسیان
نام(های) مستعار	پطروس خان
زاده	۱۸۷۹
درگذشته	۶ ژانویهٔ ۱۹۱۳ (۳۴ سال); ارگ تبریز, ایران قاجاری
درجه	فدایی
کارهای دیگر	از چهره‌های شاخص جنبش مشروطه

پطروس خان ملیک آندریاسیان (ارمنی: Պետրոս խան Մելիք Անդրեասյան; انگلیسی: Petros Khan Melik Anderasian) معروف به پطروس خان (زاده ۱۸۷۹ میلادی - درگذشته ۶ ژانویه ۱۹۱۳ میلادی) از یاران شجاع یپرم‌خان و از چهره‌های شاخص جنبش مشروطه محسوب می‌شد و از رشت تا تهران در نبردهای بسیاری شرکت جسته است.

زندگی‌نامه

پطروس خان از اوایل جنبش مشروطه با جمع‌آوری گروهی از جوانان میهن‌پرست ارمنی به نیروهای یپرم‌خان پیوست و پس از فتح تهران هنگامی که یپرم‌خان سمت «ریاست نظمیه تهران» را برعهده داشت به پطروس خان مأموریت داد تا اموال و جواهرات سلطنتی را از غارت و چپاول حفظ نماید. پطروس خان مأموریت محموله را به نحو احسن به انجام رساند و امروز موزه جواهرات ایران وجود بخش عمده‌ای از اشیاء موجود خود را به مرهون کوشش و تلاش‌های پطروس خان می‌داند.

مبارزه پطروس خان با مخالفان مشروطیت و طرفداران استبداد تا سال ۱۲۸۹ خورشیدی (۱۹۱۰ میلادی) به طول انجامید. در همین سال پس از استقرار آرامش نسبی در کشور پطروس خان به تبریز بازگشت. وی سپس ریاست «کل اداره رسوم» (مالیات غیر مستقیم آذربایجان) منصوب گشت.

پس از اینکه در سال ۱۲۹۰ خورشیدی (۱۹۱۱ میلادی) دولت روسیه تزاری قوای خود را به تبریز اعزام داشت، نیروهای استبداد نیز بار دیگر به پا خواسته و درصدد نابودی سران مشروطیت برآمدند.

علیرغم هشدارهای قبلی به پطروس خان جهت ترک تبریز و حفظ جان خویش، وی با شجاعت کامل به مساعدت در امر خروج دیگر مجاهدان مشروطیت به خصوص مرادالسلطنه رئیس نظمیهٔ تبریز از این شهر پرداخت و لیکن خود حاضر به ترک شهر نگردید و سرانجام اسیر روس‌ها شد.

به زودی تلاش گسترده‌ای جهت آزادی پطروس خان آغاز شد و پیام‌های تلگراف متعددی به دولت مرکزی ایران، تزار روسیه، حاکم قفقاز و حتی «جاثلیق اعظم ارمنی‌های جهان» ارسال گردید. گرچه بنا به روایتی قبل از انجام اعدام پطروس خان سرکنسول روسیه در تبریز پیام تلگرافی در خصوص جلوگیری از اعدام وی دریافت داشت اما به جهت خصومت شدید روس‌ها و مخالفان مشروطیت با پطروس خان، دریافت تلگراف پنهان نگهداشته و پس از انجام مراسم اعدام فاش شد. مراسم اعدام پطروس خان در روز دوشنبه ۱۶ دی ۱۲۹۱ خورشیدی (۶ ژانویه ۱۹۱۳ میلادی) در ارگ تبریز انجام گرفت.

پطروس خان با شهامت تمام طناب دار را به گردن انداخت و پس از اینکه خود چهارپایه را از زیر پای خود رها کرد طناب دار پاره شد و مراسم اعدام موقتاً متوقف گردید. گرچه بر پایه سنتی دیرین هنگامیکه طناب دار محکوم به مرگ پاره گردد وی از مجازات مرگ رهایی می‌یابد و لیکن سربازان روس بر خلاف این سنت بار دیگر طناب را به گردن وی انداختند و این رادمرد را اعدام کردند.

مراسم تدفین پطروس خان با مارش و رژه خاص نظامی و با حضور جمع کثیری از مردم تبریز انجام گرفت.

جستارهای وابسته

منابع

بربریان، هوری (تابستان ۱۳۸۵). «نقش ارمنیان در نهضت مشروطهٔ ایران». فصلنامه فرهنگی پیمان. سال نهم (۳۶).
رائین، اسماعیل (۱۳۴۹). ایرانیان ارمنی. مؤسسه انتشارات امیرکبیر.
سرکسیان، گارون (تابستان ۱۳۸۵). «ارمنیان در سیر انقلاب مشروطیت ایران». فصلنامه فرهنگی پیمان. سال نهم (۳۶).
کسروی، احمد (۱۳۵۶). «گفتار پنجم: دار زدن پترسخان». تاریخ هیجده ساله آذربایجان. انتشارات امیر کبیر. صص. ۳۶۷–۳۵۶.
لازاریان، ژانت دیگرانوهی (۱۳۸۲)، «سینما»، دانشنامه ایرانیان ارمنی، تهران: انتشارات هیرمند، ص. ۱۷۳–۱۷۲، شابک ۹۶۴-۶۹۷۴-۵۰-۳
هوویان، آندرانیک (۱۳۸۰). ارمنیان ایران. تهران: مرکز بین‌المللی گفتگوی فرنگ‌ها با همکاری انتشارات هرمس. شابک ۹۶۴-۳۶۳-۰۰۷-۲.

Դր. Էդ. Բաղդասարյան. Հայերը Իրանական բանակում. Հայկական Ուսումնասիրությունների Կենտրոն.
Moritz Deutschmann (2002). Iran and Russian Imperialism: The Ideal Anarchists, 1800-1914.
Percy Sykes (1921). A History Of Persia. London: MacMillan. p. 603. ISBN 9781135648886.
«Հայերը Իրանական բանակում» (PDF). Լույս (۱۵۱): ۱۲. مه ۲۰۰۹.