نینگیشزیدا

نینگیشزیدا (سومری: 𒀭𒊩𒌆𒄑𒍣𒁕 ^DNIN-G̃IŠ-ZID-DA، معنای احتمالی «سرور [ِ] درخت خوب») یکی از خداییان بین‌النهرینی گیاهان، جهان زیرین و گاهی جنگ بود.

نام

به نظر تورکیلد یاکوبسن نام سومری نینگیشزیدارا می‌توان «سرور درخت خوب» معنا کرد. این ترجمه امروزه نیز توسط سایر آشورشناسان پذیرفته شده است. نگارش‌های هجایی گوناگونی از این نام شناخته شده است، شامل: ^dNi-gi-si-da، ^dNin-nigi-si-da، ^dNin-ki-zi-da و ^dNin-gi-iz-zi-da.

نینگیشزیدا را نیز می‌توان گیشباندا («درخت کوچک») نامید.

کارکردها

لقب‌های نینگیشزیدا او را به گیاهان و کشاورزی متصل می‌کند.

پرستش

پرستش نینگیشزیدا نخستین بار در دوره سوم آغازین دودمانی گواهی شده است.

ارتباط با سایر خدایان

نینگیشزیدا پسر نینازو و همسرش نینگیریدا بود.

اساطیر

در اسطورهٔ بابلی میانه آداپا، نینگیشزیدا یکی از دو نگاهبانان (به همراه دوموزی) دروازهٔ کاخ سماوی آنو است.

در حماسه گیلگمش اشاره‌ای به نینگیشزیدا وجود دارد. نینسون (مادر قهرمان نام‌بخش) به شمش می‌گوید که می‌داند پسرش با او «در سرزمین بی‌بازگشت ساکن خواهد شد». در اسطوره دیگری درباره گیلگمش (مرگ بیلگمس) به قهرمان جایگاهی در جهان زیرین، همتراز با نینگیشزیدا وعده داده می‌شود.

منابع

• Asher-Greve, Julia M.; Westenholz, Joan G. (2013). Goddesses in Context: On Divine Powers, Roles, Relationships and Gender in Mesopotamian Textual and Visual Sources (PDF). ISBN 978-3-7278-1738-0.
• Beaulieu, Paul-Alain (2003). The pantheon of Uruk during the neo-Babylonian period. Leiden Boston: Brill STYX. ISBN 978-90-04-13024-1. OCLC 51944564.
• Beaulieu, Paul-Alain (2021). "Remarks on Theophoric Names in the Late Babylonian Archives from Ur". Individuals and Institutions in the Ancient Near East. De Gruyter. doi:10.1515/9781501514661-006.
• George, Andrew R. (1993). House most high: the temples of ancient Mesopotamia. Winona Lake: Eisenbrauns. ISBN 0-931464-80-3. OCLC 27813103.
• George, Andrew R. (2003). The Babylonian Gilgamesh epic: introduction, critical edition and cuneiform texts. Oxford, New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-814922-0. OCLC 51668477.
• Krul, Julia (2018). "Some Observations on Late Urukean Theophoric Names". Grenzüberschreitungen Studien zur Kulturgeschichte des Alten Orients: Festschrift für Hans Neumann zum 65. Geburtstag am 9. Mai 2018. Münster: Zaphon. ISBN 3-96327-010-1. OCLC 1038056453.
• Lambert, Wilfred G. (2013). Babylonian creation myths. Winona Lake, Indiana: Eisenbrauns. ISBN 978-1-57506-861-9. OCLC 861537250.
• Vacín, Luděk (2011). "Gudea and Ninĝišzida: A Ruler and His God". U₄ du₁₁-ga-ni sá mu-ni-ib-du₁₁: ancient Near Eastern studies in memory of Blahoslav Hruška. Dresden: Islet. ISBN 978-3-9808466-6-0. OCLC 761844864.
• Wiggermann, Frans A. M. (1997). "Transtigridian Snake Gods". In Finkel, I. L.; Geller, M. J. (eds.). Sumerian Gods and their Representations. ISBN 978-90-56-93005-9.
• Wiggermann, Frans A. M. (1998), "Nin-ĝišzida", Reallexikon der Assyriologie, retrieved 2022-03-20