روحی تونا
روحی تونا | |
|---|---|
| ترکی آذربایجانی: Ruhi Tuna | |
| زادهٔ | ۱۹۶۵ |
| درگذشت | ۲۰۲۱ |
| ملیت | ترک آذربایجانی |
| تحصیلات | دانشگاه یورک (کانادا), دانشگاه متروپولیتن تورنتو |
روحی تونا (۲۳ دسامبر ۱۹۶۵، ملیکان، استان آذربایجان شرقی - ۳۰ اکتبر ۲۰۲۱، تورنتو) - مجسمه‌ساز، هنرمند آذربایجانی. وی پس از ۷ سال حبس در ایران به ترکیه رفت و پس از ۸ سال کار در آنجا به کانادا مهاجرت کرد.[۱]او در طول فعالیت خود برای بسیاری از شخصیت‌های تاریخی مجسمه ساخت. او به تنهایی سازندهٔ بیش از ۳۰۰ مجسمه و مجسمه نیم تنه آتاتورک در ترکیه است.[۲][۳]
درباره
[ویرایش]روحی تونا در ۲۳ دسامبر ۱۹۶۵ در ملک کندی (ملکان) به دنیا آمد. او از کودکی به نقاشی علاقه داشت. او در ایران به دلیل کشیدن کاریکاتوری که نماد تمایل آذربایجان برای خودمختاری بود دستگیر شد و ۷ سال را در حبس گذراند. برای اولین بار مجسمه‌سازی را در زندان قوشاچای (میاندوآب) آغاز کرد.[۱] پس از آزادی از زندان به کار مجسمه‌سازی ادامه داد. او سازنده مجسمه‌های محمدحسین شهریار در تبریز و حکیمنباتی در کلیبر است.[۴]شد، اما در سال ۱۹۹۹ به دلیل آزار و اذیت حکومت ایران به ترکیه مهاجرت کرد. او در مدت اقامتش در آنجا مجسمه ده‌ها شخصیت تاریخی را ساخت. او به تنهایی سازندهٔ بیش از ۳۰۰ مجسمه و مجسمه نیم تنه آتاتورک در ترکیه است.[۳]علاوه بر این، او سازندهٔ ۷ مجسمه از هفت اوزان بزرگ در شهر حاجی‌بکتاش ترکیه[۵] و مجموعه ای از ۲۱ مجسمه از بزرگان ترک در شهر نیغده است.[۶] این مجموعه که شامل ۲۲ مجسمه از شاه اسماعیل ختایی، نادرشاه، آقامحمدخان قاجار و آتاتورک[۷] بود در سال ۲۰۱۴ بدون هیچ دلیلی از محل خود برداشته شد.[۸][۹]
در سال ۲۰۰۶، او با همسرش ریما محیطووا به کانادا نقل مکان کرد زیرا نتوانست تابعیت ترکیه را دریافت کند.[۱۰] درآنجا او هنرهای تجسمی را در دانشگاه یورک و موسیقی را در دانشگاه رایرسون خواند.[۱۱]او در مدت اقامت خود در کانادا مجسمه‌هایی از محمد فضولی، نادرشاه، پیر سلطان ابدال، حاجی بکتاش ولی، علیشیر نوایی، عزیر حاجیبیگ‌اف، صلوات یولایف،[۱۲]ابوالفضل ایلچی بیگ و ده‌ها شخصیت از ترک‌ها جهان ساخت.[۱۳]
او در ۳۰ اکتبر ۲۰۲۱ بر اثر سرطان پانکراس در کانادا درگذشت.[۱۴]
پیوند به بیرون
[ویرایش]- 2003-cü ildə Hacıbektaş şəhərində qoyulmuş Yeddi ulu ozan heykəli
- Ruhi Tuna öz düzəltdiyi Hacı Bektaşın heykəli haqqında
- Dəfnində çəkilmiş kadrlar
پانویس
[ویرایش]- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ "Ruhi Tuna həyatla vidalaşdı" (به ترکی آذربایجانی). etekyazi.com. 2021-10-31. Archived from the original on 2021-10-30. Retrieved 2023-05-08.
- ↑ "Gabriel Ruhi Tuna" (به ترکی استانبولی). perfectgazete.com. 2019-05-14. Archived from the original on 2021-11-04. Retrieved 2023-05-08.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ Turqut (2013-01-21). "Ruhi Tuna: «İranda Azərbaycan türkləri incəsənət baxımından da ayrı-seçkiliyə məruz qalırlar»" (به ترکی آذربایجانی). davam.az. Archived from the original on 2021-11-04. Retrieved 2023-05-08.
- ↑ Insafəli Hidayət (2010-12-27). "Azərbaycanlı heykəltəraş onlarla tarixi şəxsiyyətin heykəlini yaradıb" (به ترکی آذربایجانی). amerikaninsesi.org. Archived from the original on 2021-03-03. Retrieved 2023-05-08.
- ↑ "Hacıbektaş tarihi yerler" (به ترکی استانبولی). hacibektas.com. Archived from the original on 2017-03-03. Retrieved 2023-05-08.
- ↑ "Niğde'ye Türk devleti kurucularının heykeli dikildi" (به ترکی استانبولی). gazetevatan.com. 2006-12-05. Archived from the original on 2021-11-04. Retrieved 2023-05-08.
- ↑ Arslan Bulut (2013-06-07). "Kanada'dan mektup var!" (به ترکی استانبولی). yenicaggazetesi.com.tr. Archived from the original on 2021-11-04. Retrieved 2023-05-08.
- ↑ "Bir bu eksikti o da oldu!" (به ترکی استانبولی). sozcu.com.tr. 2013-05-05. Archived from the original on 2021-11-04. Retrieved 2023-05-08.
- ↑ Selim Gökel (2013-05-06). "Sanatçı Ruhi Tuna 'nın Heykellerinin Kaldırılmasına Tepkisi" (به ترکی استانبولی). borhaber.net. Archived from the original on 2017-09-14. Retrieved 2023-05-08.
- ↑ Ülker İmge Koca (2021). "Heykeltıraş- ressam Ruhi Tuna'ya pankreas kanseri teşhisi -06-15kondu" (به ترکی استانبولی). millidusunce.com. Archived from the original on 2021-06-15. Retrieved 2023-05-08.
- ↑ "Gabriel Ruhi Tuna kimdir? Neden öldü?" (به ترکی استانبولی). yenicaggazetesi.com.tr. 2021-10-31. Archived from the original on 2021. Retrieved 2023-05-08.
- ↑ Farida Samerkhanova (2019-06-17). "The 265th anniversary of the national Bashkir hero Salavat Yulaev was celebrated in Canada" (به انگلیسی). tatar-congress.org. Archived from the original on 2021-11-04. Retrieved 2023-05-08.
- ↑ "Azərbaycanlı heykəltəraş onlarla tarixi şəxsiyyətin heykəlini yaradıb / Ruhi Tunanın hazırda üzərində işlədiyi ən böyük layihə Cənubi Azərbaycanı üçün bir səyyar heykəl muzeyi hazırlamaqdır" (به ترکی آذربایجانی). anl.az. 2011-01-18. Archived from the original on 2021-11-04. Retrieved 2023-05-08.
- ↑ "Təbrizli heykəltaraş Ruhi Tuna vəfat edib" (به ترکی آذربایجانی). amerikaninsesi.org. 2021-11-01. Archived from the original on 2021-11-04. Retrieved 2023-05-08.