حمام خضرجویم
حمام خضر جویم | |
---|---|
نام | حمام خضر جویم |
کشور | ایران |
شهرستان | لارستان |
بخش | بخش جویم |
اطلاعات اثر | |
کاربری | حمام |
دیرینگی | دوره صفوی |
دورهٔ ساخت اثر | دوره صفوی |
بانی اثر | حاجی صفی قلی جویمی |
اطلاعات ثبتی | |
شمارهٔ ثبت | ۱۲۷۵۳ |
تاریخ ثبت ملی | ۱۱ مرداد ۱۳۸۴ |
اطلاعات بازدید | |
امکان بازدید | آری |
حمام خضر جویم حمّامی تاریخی مربوط به دوره صفوی است و در شهر جویم، محلهٔ گودکر واقع شدهاست. این اثر در تاریخ ۱۱ مرداد ۱۳۸۴ با شمارهٔ ثبت ۱۲۷۵۳ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست.[۱] حمام خضر را حاجی صفی قلی جویمی در سال ۱۰۸۵ قمری احداث کردهاست.
مشخصات درونی حمام
[ویرایش]این حمام دارای چهار سالن تو در تو است:
- سالن اول، رخت کن با حالت سرد و خشک.
- سالن دوم، مخصوص توالت و نوره کشیدن و حجامت کردن، با حالت سرد و تر.
- سالن سوم، ویژه شستشو و غسل کردن، با حالت گرم و تر.
- سالن چهارم، برای عرق کردن و گرم شدن و برخی معالجات طبی، با حالت گرم و خشک.
این چهار سالن، براساس چهار طبع مجاز تنظیم شدهاست. سالن چهارم به ندرت مورد استفاده قرار میگرفتهاست، ولی سالن سوم که زمین آن داغ و آبش از مخزن جاری میشدهاست، مورد استفاده همگانی بودهاست. سقف گنبدی سالنها کواکب نشان و دارای طاقهای متعدّد و گچ بریهای هندسی ظریف و زیبایی است. گویا نقبی طولانی رابط حمام موصوف و منزل حاجی صفی قلی کلانتر جویم بودهاست.[۲]
این حمام مانند سایر حمامهای تاریخی از اجزای گوناگونی چون ورودی، جامخانه، بینه (رخت کن)، میاندر، نوره کش خانه، گرمخانه (صحن)، خزینه، شاه نشین، نمازخوان، گلخن (تون)، گاوچاه و استخر و شبکه آبرسانی و فاضلاب تشکیل میشود.
حمام خضر، در جنوب غربی شهر جویم و در محلی به نام گود کُر واقع شدهاست و هم اینک زبالهدانی افراد محلی است.
حمام دلگشای که آب حیاض او / بهر حیات دایمش خضر طالبست
سقفش سپهر و جام نجوم و بسیط صحن / مر حوضه پرآب خضر از جوانبست
بانی او سحاب سخا معدن عطا / حاجی صفی قلی علی المناقبست
مقصود او رضای خدا بود و نفع خلق / حقا که این بنای بدیع از مواهب است
تاریخش از زبان خرد خامه ام نوشت / حمام جم شبه فلک با کواکب است.[۳]
برنامه پاکسازی حمام خضر جویم از زبالههای انباشته در محوطه داخلی و بیرونی آن (۲۵۰ سرویس پنج تن زباله) در تابستان سال ۱۳۸۱ شمسی به اهتمام کرامت اله تقوی دبیر انجمن میراث فرهنگی و گردشگری جویم و با همکاری محمدحسین بحرالعلومی مدیرکل وقت میراث فرهنگی فارس و بهنام جعفری شهردار جویم به انجام رسید.[۱]
فاز اول مرمت حمام خضر جویم با اعتباری معادل ۵۳ میلیون تومان به پایان رسید، برداشت لایههای خاک و کاه گل پشت بام، اجرای دیوار سنگی با سنگ لاشه و ملات گچ دور تا دور پشت بام حمام، استحکام بخش دیوارها و سقف بنا با دوخت و دوز ترکها و بازسازی دو طاق از نوع آهنگ در سالن سونا و اتاق آبشی و تخلیه خاکروبه هیزم خانه (تون) از جمله موارد مرمت در فاز اول کنونی محسوب میشود.[۲]
مرمت حمام با هدف تغییر کاربری به موزه مردمشناسی صورت گرفتهاست.
جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- ↑ «دانشنامهٔ تاریخ معماری و شهرسازی ایرانشهر». وزارت راه و شهرسازی. بایگانیشده از روی نسخه اصلی در ۶ اکتبر ۲۰۱۹. دریافتشده در ۱۰ اکتبر ۲۰۱۹.
- ↑ تقوی، کرامت اله (۱۳۷۵)، جویم شهر صالحان، شیراز، راهگشا، ص 35
- ↑ وثوقی، محمدباقر. منوچهر عابدی راد، صادق رحمانی و کرامت اله تقوی (۱۳۸۵)، تاریخ مفصل لارستان، تهران، همسایه، ص ۱۴۲۹ و ۱۴۳۰