استخوان میان‌گیجگاهی

استخوان میان‌گیجگاهی (انگلیسی: Intertemporal bone یک استخوان جفت جمجمه است که در برخی گوشتی‌بالگان (ماهی‌های باله‌گوشتی) و دوزیستان منقرض‌شده چهاراندامان وجود دارد.^[۱]^[۲] این استخوان در قسمت پشتی جمجمه، پشت چشم‌ها قرار دارد.^[۳]

بسیاری از تبارهای مهره‌داران چهاراندام ("چهاراندامان" به معنای وسیع) استخوان بین گیجگاهی را از دست داده‌اند. این موارد شامل آکانتوستگا، ایکتیوستگا، colosteids (به جز یک استخوان میان‌گیجگاهی وستیجیال در Greererpeton),^[۴] سراسرخاینده‌ریختان، پوک‌مهرگان، و آب‌پرده‌داران می‌شود. نرم‌دوزیستان (یعنی دوزیستان امروزی مانند قورباغه‌ها، سمندرها، و برهنه‌ماران‌ها) نیز فاقد استخوان میان‌گیجگاهی هستند. بیشتر بریده‌مهرگان فاقد استخوان میان‌گیجگاهی هستند، اگرچه چندین گروه اولیه مانند edopoids، دویناخزندگان، و گونه‌های ابتدایی دیگر این استخوان را حفظ کرده‌اند.^[۵]

گروه‌های چهاراندامی که دارای استخوان میان‌گیجگاهی هستند، معمولاً آن را در تماس با استخوان آهیانه در امتداد لبه داخلی خود، استخوان‌های پساپیشانی (postfrontal) و استخوان پساچشمخانه‌ای (postorbital) در امتداد لبه جلویی و/یا بیرونی خود، و استخوان بالاگیجگاهی در امتداد لبه عقبی خود دارند. به ندرت، استخوان میان‌گیجگاهی ممکن است در نقطه‌ای بین تماس آن با استخوان پس‌کاسه‌چشمی و بالاگیجگاهی با استخوان صدفی نیز تماس داشته باشد. هنگامی که استخوان بین گیجگاهی از بین می‌رود، یا استخوان‌های پساپیشانی و بالاگیجگاهی دراز می‌شوند تا با یکدیگر تماس پیدا کنند (یا در صورت از بین رفتن استخوان بالاگیجگاهی با استخوان تخت)، یا آهیانه پهن می‌شود تا با استخوان پساچشمخانه‌ای تماس پیدا کند.^[۵]

پیشنهاد شده است که استخوان بین گیجگاهی با صفحه پساچشمخانه‌ای تخته‌پوستان و استخوان درموسفنوتیک پرتوبالگان (ماهی‌های باله‌شعاعی) همساخت است.^[۶]

منابع

↑ López-Arbarello, Adriana; Bürgin, Toni; Furrer, Heinz; Stockar, Rudolf (2016-07-19). "New holostean fishes (Actinopterygii: Neopterygii) from the Middle Triassic of the Monte San Giorgio (Canton Ticino, Switzerland)". PeerJ. US. 4: e2234. doi:10.7717/peerj.2234. PMC 4957996. PMID 27547543.
↑ Young, Ben; Dunstone, Robert L.; Senden, Timothy J.; Young, Gavin C. (2013-03-06). "A Gigantic Sarcopterygian (Tetrapodomorph Lobe-Finned Fish) from the Upper Devonian of Gondwana (Eden, New South Wales, Australia)". PLOS ONE. US. 8 (3): e53871. Bibcode:2013PLoSO...853871Y. doi:10.1371/journal.pone.0053871. PMC 3590215. PMID 23483884.
↑ Jollie, Malcolm (1986). "A primer of bone names for the understanding of the actinopterygian head and pectoral girdle skeletons". Canadian Journal of Zoology. 64 (2): 365–379. doi:10.1139/z86-058.
↑ John R. Bolt & R. Eric Lombard (2010). [[۱](https://www.researchgate.net/publication/261928501) "Deltaherpeton hiemstrae, a New Colosteid Tetrapod from the Mississippian of Iowa"]. Journal of Paleontology. 84 (6): 1135–1151. Bibcode:2010JPal...84.1135B. doi:10.1666/10-020.1. S2CID 83774501. {{cite journal}}: Check |url= value (help)
↑ ^۵٫۰ ^۵٫۱ Marjanović, David; Laurin, Michel (2019-01-04). "Phylogeny of Paleozoic limbed vertebrates reassessed through revision and expansion of the largest published relevant data matrix". PeerJ. 6: e5565. doi:10.7717/peerj.5565. ISSN 2167-8359. PMC 6322490. PMID 30631641.
↑ Zhu, You-an; Li, Qiang; Lu, Jing; Chen, Yang; Wang, Jianhua; Gai, Zhikun; Zhao, Wenjin; Wei, Guangbiao; Yu, Yilun; Ahlberg, Per E.; Zhu, Min (2022). [[۲](https://www.nature.com/articles/s41586-022-05136-8) "The oldest complete jawed vertebrates from the early Silurian of China"]. Nature (به انگلیسی). 609 (7929): 954–958. Bibcode:2022Natur.609..954Z. doi:10.1038/s41586-022-05136-8. ISSN 1476-4687. PMID 36171378. {{cite journal}}: Check |url= value (help)

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Intertemporal bone». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۵ ژوئیه ۲۰۲۴.

[1] López-Arbarello, Adriana; Bürgin, Toni; Furrer, Heinz; Stockar, Rudolf (2016-07-19). "New holostean fishes (Actinopterygii: Neopterygii) from the Middle Triassic of the Monte San Giorgio (Canton Ticino, Switzerland)". PeerJ. US. 4: e2234. doi:10.7717/peerj.2234. PMC 4957996. PMID 27547543.

[2] Young, Ben; Dunstone, Robert L.; Senden, Timothy J.; Young, Gavin C. (2013-03-06). "A Gigantic Sarcopterygian (Tetrapodomorph Lobe-Finned Fish) from the Upper Devonian of Gondwana (Eden, New South Wales, Australia)". PLOS ONE. US. 8 (3): e53871. Bibcode:2013PLoSO...853871Y. doi:10.1371/journal.pone.0053871. PMC 3590215. PMID 23483884.

[3] Jollie, Malcolm (1986). "A primer of bone names for the understanding of the actinopterygian head and pectoral girdle skeletons". Canadian Journal of Zoology. 64 (2): 365–379. doi:10.1139/z86-058.

[BoltLombard10-4] John R. Bolt & R. Eric Lombard (2010). [[۱](https://www.researchgate.net/publication/261928501) "Deltaherpeton hiemstrae, a New Colosteid Tetrapod from the Mississippian of Iowa"]. Journal of Paleontology. 84 (6): 1135–1151. Bibcode:2010JPal...84.1135B. doi:10.1666/10-020.1. S2CID 83774501. {{cite journal}}: Check |url= value (help)

[:0-5] ۵٫۰ ^۵٫۱ Marjanović, David; Laurin, Michel (2019-01-04). "Phylogeny of Paleozoic limbed vertebrates reassessed through revision and expansion of the largest published relevant data matrix". PeerJ. 6: e5565. doi:10.7717/peerj.5565. ISSN 2167-8359. PMC 6322490. PMID 30631641.

[6] Zhu, You-an; Li, Qiang; Lu, Jing; Chen, Yang; Wang, Jianhua; Gai, Zhikun; Zhao, Wenjin; Wei, Guangbiao; Yu, Yilun; Ahlberg, Per E.; Zhu, Min (2022). [[۲](https://www.nature.com/articles/s41586-022-05136-8) "The oldest complete jawed vertebrates from the early Silurian of China"]. Nature (به انگلیسی). 609 (7929): 954–958. Bibcode:2022Natur.609..954Z. doi:10.1038/s41586-022-05136-8. ISSN 1476-4687. PMID 36171378. {{cite journal}}: Check |url= value (help)

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]