Zut

Artikulu hau berun-hariaren norabideari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Zut (argipena)».

Zut^[1] edo bertikala^[2] berun-hariaren norabidean doana da; lurrazalaren puntu bakoitzean, draiadaren noranzkoak, tokiko lerro zuta adierazten du zeru-esferarekin duen mozteek, eta zenit eta nadir izena hartzen dute. Zuta denaren nolakotasunari zutitasun deritzo.^[3] Lerro zutak eta horizontalak elkarzutak dira; halaber, lerro zutak eta lurreko ostertza elkarzutak dira. Errazago azaltzeko, aintzira baten ertzean egonez gero, ur erabat lasaiarekin, belaontzi bat posizio horizontalean egongo litzateke, eta bere masta zut.

Zabalkuntzaz, zut adigaia ez da horizontalarekin erabiltzen lotuta dauden lerro eta adigaiak deskribatzeko, ostertzarekin edo draiadarekin bat egin ez arren, garrantzia duen gauza bakarra, bien artean, angelu zuzen bat eratzea da. Honela erabiltzen dira adigai horiek edozein planotan elkarzutak diren ibilbideak deskribatzeko, arkitektura, herri-lanen ingeniaritzan edo xakearen kasuan bezala, hiru adibide bakarrik emateagatik.

Are errazago, lerro zutak bere ibilbidea lurgaineko edozein puntutatik planetaren erdiguneraino du. Lerro horizontal bat zut batekiko defini daiteke: horizontalak eta lerro zutak elkarzutak dira.