Txikipedia:Vietnam

Vietnam (edo Vietnamgo Errepublika Sozialista) Asiako herrialde bat da, hango jendea vietnamdarrak dira. Vietnameko hiriburua Hanoi da, 8.246.000 biztanle ditu. Herri burujabea da, hau da, ez dauka jaberik.

Vietnam-eko ikurrina

Historia

Vietnam, Historia asko duen herrialde bat da. Vietnamek 3 gerra garrantzitsu eduki ditu. Lehenengo gerra, 1850-ean izan zen Napoleon III.-ak Vietnam konkistatu nahi izan zuenean eta 1885.ean lortu zuen. Bigarren Mundu Gerran, Japoniak, Vietnam okupatu zuen, eta  FrantziaVietnam-etik bota zuen. Vietnam, Japonia bezala, Alemaniarren alde zegoen eta Frantsesak Amerikarren alde (Garai hartan, Amerikako Estatu Batuen eta Alemaniaren arteko harremana oso txarra zen, gerran zeuden). Orduan Japoniak Frantzia kanporatu zuen. Baina gerrarik ospetsuena Ipar eta Hego Vietnam-eko gerra izan zen. Vietnam 2-tan banatu zenean SESB-ak (Gaur eguno Errusia) Ipar Vietnam lagundu zuen; eta Amerikarrak Hego Vietnam. Amerikarrek eta SESB-k armak, bonbak eta baliabide militarrak eman zieten. Azkenik, Ipar Vietnamdarrak irabazi zuen beraien trapa eta enboskadekin.

Vietnameko gerra zibilaren irudi bat

Geografia

Vientam hego-ekialde Asian, Indotxinan kokatuta dago. S luze baten itxura du eta kostan dago, 331.231 kilometro koadroko (km2) azalera du eta 59 probintzia ditu.

Klima tropikala du. Bero eta hezetasun handia egiten du urte osoan zehar. Udan 38 gradutik gora eta neguan 25-15 gradu egiten ditu. Euria udan izan ezik, urte osoan egiten du (1500mm urte osoan). Klima oso hezea duenez landareria asko du, bereizi egiten den bat banbua da. Fauna nahiko bitxia du, munduko animali pozoitsuena brtsn bizi da, dardo igela.

Demografia

Vietnamen 100 286 485 biztanle dira, horietatik 50 697 108 emakumeak dira eta 49 589 377 gizonak. Biztanleri gehien duen hiria Ho Chi Minh. 290 biztanle kilometro karrratuko ditu.Vietnamera da hizkuntza ofiziala, baina inglesa ere gero geiho mintzatzen da. Vietnamdar geihenak ez dira erlijio jarraitzaileak. Garapen bidean dagoen herrialdea da, dirua donga deitzen da eta errenta 3260 euro edo 82.555.354 dongakoa da. Vietnamek  aberastasun asko ditu lurpean, ikatza, burdina, urrea, petrolioa…  Fama mundialeko produktuen empresak daude.

Interes puntuak

• Tay nguyen:  Hegoaldeko erdialdean dago. Basaltozko 51.000 kilometro koadroko eremua du. Gailurrik gorenak, 2.000 metro ingurukoa da. 
• Hoang Lien Son: ipar-mendebaldean, Txinako mugan; bertan dago Fansipan, herrialdeko tontorrik garaiena (3.134 metro).
• Annamgo mendikatea: Kanbodiako ipar-ekialdean barneratzen den 1.100km-ko mendikatea da.
• Ibai Gorria: Yunnan-etik Hanoi-era doa, eta 1.149km neurtzen ditu.