Sumerrera
| Sumerrera | |
|---|---|
| Datu orokorrak | |
| Hiztunak | 0 |
| Ofizialtasuna | Sumeria eta Akad |
| Eskualdea | Mesopotamia |
| Hizkuntza sailkapena | |
| giza hizkuntza | |
| Informazio filologikoa | |
| Hizkuntza-tipologia | SOV hizkuntza, hizkuntza eranskaria, hizkuntza bakartua eta hizkuntza ergatiboa |
| Kasu gramatikalak | equative case (en)  |
| Alfabetoa | Idazkera kuneiformea |
| Hizkuntza kodeak | |
| ISO 639-2 | sux |
| ISO 639-3 | sux |
| Glottolog | sume1241 |
| IETF | sux |
Sumerrera[1] (sumerreraz: 𒅴𒂠, EME.ĜIR15, "bertako hizkuntza") antzinako Sumerko hizkuntza izan zen, hizkuntza idatzietan antzinakoena. Hizkuntza galdua zen, XIX. mendean asiriologoek idazkera kuneiformea deszifratu zuten arte.
Historia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Gutxienez K.a. IV. milurtekotik aurrera hegoaldeko Mesopotamian mintzatzen zen. K.a. III. milurtekoan sumertarren eta akadiarren artean harreman kultural estuak sortu ziren, elebitasun zabala tartean[2]. Hori zela eta, sumerreraren eta akadieraren artean elkarrekiko eragin nabaria sortu zenː hizkuntzalariek biek sprachbund sortu zutela diote[2]. III. eta II. milurtekoetan zehar, basamortutik iritsitako herri semitikoek aginpidea eskuraturik, akadierak sumerrera ordezkatu zuen eguneroko bizitzan,[3] baina sumerrera oraindik hizkuntza sakratu, literario eta zientifiko gisa erabili zuten Mesopotamian I. mendera arte.
Garaiak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Sumerrera aldatuz joan zen denboraz eta, honen arabera, hiru garai bereizten dira:
- arkaikoa (K.a. 3100-2500), gaizki ezaguna oraino;
- klasikoa (K.a. 2500-2300);
- sumerrera berria (K.a. 2000. urtean amaitua).
Idazkiak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Idatzi den lehen hizkuntza ezaguna da, idazkera kuneiformeaz baliatuta. Sumerrerazko testu asko dago, eta era askotakoak, hala pragmatikoak (juridikoak, administratiboak, merkataritza alorrekoak, irakaskuntzakoak) nola erlijiozkoak zein literarioak (erritualak, aztikeriak, ereserkiak, mitoak, kantu epikoak, atsotitzak…).
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2018-05-28 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
- ↑ 47. araua: Hizkuntza hilak eta klasikoak. Euskaltzaindia (Noiz kontsultatua: 2012-11-3).
- ↑ a b Deutscher, Guy. (2007). Syntactic Change in Akkadian: The Evolution of Sentential Complementation. Oxford University Press, 20–21 or. ISBN 9780199532223..
- ↑ Woods, C.. (2006). Bilingualism, Scribal Learning, and the Death of Sumerian. in: Margins of Writing, Origins of Culture. Chicago, 91-120 or..
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Datuak: Q36790
Multimedia: Sumerian language / Q36790
|
Artikulu hau hizkuntzei buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz. |