Sofija Pšibiliauskienė
| Sofija Pšibiliauskienė | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Paragiai (en)  , 1867ko irailaren 16a |
| Herrialdea |  Errusiar Inperioa  Lituania |
| Heriotza | Paragiai (en) , 1926ko martxoaren 15a (58 urte) |
| Hobiratze lekua | Q20504099 |
| Familia | |
| Aita | Nikodemas Ivanauskas |
| Haurrideak | ikusi
|
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | lituaniera |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | idazlea |
| Enplegatzailea(k) | M. K. Čiurlionis National Art Museum (en) |
Sofija Pšibiliauskienė, jaiotzez Ivanauskaitė, (polonieraz: Zofia Przybylewska (Iwanowska); Paragiai, 1867ko irailaren 16a – ibidem, 1926ko martxoaren 15a) poloniar jatorriko lituaniar idazlea izan zen, Marija Lastauskienė idazlearen ahizpa. Biek Lazdynų Pelėda izengoitia erabili zuten.
Bizitza
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Nikodem Erazm Iwanowski poloniar-lituaniar margolariaren alaba zen[1]. Ez zuen hezkuntza formalik jaso eta bere kabuz ikasi zuen, poloniar idazleen eleberri sentimentalak irakurriz[2]. 1891n, Rapolas Pšibiliauskas (polonieraz: Rafał Przybylewski) lur-jabearekin ezkondu zen, baina ezkontza hori ez zen zoriontsua izan. 1903an Pšibiliauskienė Vilniusera joan zen bizitzera bi seme-alaba txikiekin. Liburu-dendako saltzaile, jostun eta farmaziako laguntzaile gisa lan egin zuen, baina hala ere ozta-ozta lortu zuen pobrezia saihestea. 1914an Kaunasera joan zen eta tuberkulosiaz gaixotu zen[3]. Gurasoen Paragiaiko etxera itzuli zen eta han hil zen 1926an. 1966an, museo bat ezarri zuten bere landetxe ohian[4].
Obra
[aldatu | aldatu iturburu kodea]1898an hasi zen idazten, Povilas Višinskisek bultzatuta. Hasieran Lituaniako hainbat aldizkaritan kolaboratu zuen, Varpas eta Ūkininkas barne[3]. Senarragandik banandu eta Vilniusera joan ondoren, denbora gehiago eman zion idazteari. Bere lehen idazlanetan lurrik gabeko nekazarien eta lur-jabe ustelen arteko borroka deskribatu zuen. Klajūnas (1902) eta Stebuklingoji tošelė (1907) ipuinetan Pšibiliauskienėk tonu didaktikoan idatzi zuen, nekazariak nola moralki hondatzen zituzten lur-jabe alfer eta berekoiek. Bere pertsonaia gehienak zorigaitzek, injustizia sozialek eta beren akatsek zapalduta daude[2]. 1908ko Klaida eleberri laburrean, 1905eko Errusiako Iraultza aztertzen eta kritikatzen saiatu zen, baina ez zuen iraultzaren arrazoi sakona azaldu[2].
1907an, bere ahizpa Marija Lastauskienė ere Vilniusera joan zen bizitzera. Pšibiliauskienėk bultzatuta, Lastauskienė polonieraz idazten hasi zen, eta bere ahizpak lanak itzuli eta zuzendu zituen, Lazdynų Pelėda izengoitia erabiliz[5]. Ez dago argi 1905 eta 1927 artean argitaratutako lanetako zenbat Lastauskienėri egotzi behar zaizkion eta jatorrizko lanetik zenbat geratu zen Pšibiliauskienėk zuzenketak egin ondoren[5]. Irakurleek ez zekiten bi pertsona daudela izengoiti bera erabiliz idazten[6].
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ (Lituanieraz) Ščiglienė, Vaida. (2006). «Paragių dvaro savininkas dailininkas Nikodemas Erazmas Ivanauskas» Papilė: 595-622. ISBN 978-9955-589-05-1. (Noiz kontsultatua: 2024-12-28).
- ↑ a b c (Ingelesez) Sužiedėlis, Simas. (1970-1978). «Pšibiliauskienė, Sofija» Encyclopedia Lituanica. IV Boston: Juozas Kapočius, 294-295 or..
- ↑ a b (Lituanieraz) «Autorius : Lazdynų Pelėda» Lietuvių klasikinės literatūros antologija (Mokslininkų sąjungos institutas) (Noiz kontsultatua: 2024-12-28).
- ↑ (Lituanieraz) «Lazdynų Pelėdos memorialinis muziejus Paragiuose» Akmenės krašto muziejus (Noiz kontsultatua: 2024-12-28).
- ↑ a b (Ingelesez) Sužiedėlis, Simas. (1970–1978). «Lastauskienė, Marija» Encyclopedia Lituanica. III Boston: Juozas Kapočius, 294-295 or..
- ↑ (Lituanieraz) Giedrius, Antanas. (1957). «Dar apie devynbrolės interpretaciją» Aidai 7: 324. ISSN 0002-208X..
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q7553754