Santa Luzia eliza (Zanbrana)

Santa Luzia eliza (Zanbrana)
	Eraikitako euskal ondasun nabarmena
	Euskal Herriaren barnealdeko Donejakue bidea
Kokapena
Herrialdea	Euskal Herria
Probintzia	Araba
Herria	Zanbrana
Koordenatuak	42°39′41″N 2°52′40″W / 42.66144°N 2.87789°W
Historia eta erabilera
Erlijioa	katolizismoa
Ondarea
EJren ondarea	4

Santa Luzia eliza Arabako Zanbrana herriko eliza nagusia da. XVI. mende aurretik baseliza bezala funtzionatu zuen baina Zanbranako herriaren aldaketen ondorioz, herriko eliza bihurtu zen. Egungo eraikinan beste baseliza zaharrenetatik ateratako elementuak eta harriak ikusten dira, esaterako San Bizente baselizako elementu erromanikoak.

Historia

Zanbranako herrigune zaharrena 1322an sortua izan zen eta egun hutsik dagoen Dorrea zen.^[1] Garai horretan eliza nagusia gero baseliza iBizente zen lriza nagusia. Ondoren garu egungo herrigunea sortu zen eta bertakoentzak erosoagoa zen Santa Luzia baselizara joatea, San Bizentera baino. 1566an MSanta Luzia artín Gil lizentziadunak baseliza aipatu zBaina uen, eliza umiaurrlra ea bezala. XVI. mendetik eliza modu, San Bizente baselizaz bihurtuzan hasi zen funtzionatzen; horretarako eraikina zabaldu egin behar zen, sarritan beste baselizen materialak erabiliz, esaterako San Bizenteko elementu erromanikoak. Lan nagusiak XVII. mendearen bukaeran egin zirene XVIII. mendean egindakoak, bestetitek, gaikinari itxura eman zion elizari.

Gaur egun Santa Luzia euskal ondare nabaria gisa dago sailkatuta.

Deskribapena

Eliza nekazari inguruko arkitektura ohikoa da. Horma zaharretan Erdi Aroko beste elizen aztarnak ikus daitezke: "San Bizente", "Santa Maria" eta "San Joan" baselizenak, alegia. Eraikinan material nagusia harlanduxka da.

Eliz ataria harri lanezkoa da; irekia, bi erdi puntuko arku ditu. Hego-mendebaldean, kanpandegiarekin, oinplano laukidunaren dorre bat dago. 1992an ekialdeko horman lan batzuk egiten ari zirenean, tinpano erromaniko bat aurkitu zen, XII. mendekoa; bertan ama birjina eta haurra ikus daitezke, alboetan bi aingeru eta bi lehoi izanik. Aurkikuntza berean animalia fantastikoez apaindutako arkibolta topatu zen.

Barrualdean interes handiko errataulak eta irudiak ikus daitezeke.^[2]