Priamoren altxorra

Priamoren altxorra
	Irudi gehiago
Jatorria
Aurkikuntza lekua	Troia
Aurkikuntza data	1873ko maiatzaren 31
Honen izena darama	Priamo
Aurkitzailea edo asmatzailea	Heinrich Schliemann
Ezaugarriak
Deskribapena
Honen parte da	art theft and looting during World War II (en) ; Brontze Aroa; Berlingo Egiptoar Museoa
Kokapena
Lekua	Errusia ; Ethnological Museum Berlin (en) ; Preussische Staatsbank (en)

Priamo-ren altxorra metal preziatuzko objektu ugariz osatuta dago, eta Heinrich Schliemann arkeologoak esan zuen 1873ko maiatzaren 31n aurkitu zituela, 8 metro eta erdiko sakoneran, Troia zaharraren lekuan. 1945etik multzo hau Moskuko Pushkin Museoan dago.

Aurkikuntza A Altxorra izenez ezagutzen da zientifikoki, eta Schliemannek Troiako Priamo erregeari egotzi zizkion aurkitutako piezak. Gaur egun uste denez, Schliemannek Homerok aipatutako lekuak eta objektuak aurkitzeko izan zuen grinaren ondorioa izan zen atribuzio hori. Garai hartan, Troiako analisi estratigrafikoa oraindik kristalizatu gabe zegoen, eta Carl William Blegen arkeologoak egin zuen ondoren. Priamoko altxorra ustez aurkitu zuten geruza Troia II-koa izan zen; Priamo, berriz, tradizioaren arabera, Troia VI-ko edo Troia VII-ko biztanlea izango zen, ehunka urte geroago okupatuak izan zirenak.

Testuingurua

Historia kritiko modernoaren gorakadarekin batera, Troia eta Troiako Gerra kondairaren esferetan sartu ziren. 1871 eta 1890 artean Schliemannek Hissarlik izeneko muino bat induskatu zuen Otomandar Inperioan, Anatoliako ipar-ekialdeko Chanak (Çanakkale) herritik gertu. Bertan, antzinako hiri batzuen hondakinak aurkitu zituen, Brontze Arotik erromatarren garaikoak. Schliemannek adierazi zuen hiri horietako bat - hasieran Troia I, eta gero Troia II - Homerok abestutako Troia zela, eta identifikazio hori oso onartua izan zen garai hartan.

1873ko maiatzaren 31ko aurkikuntzei dagokienez, Schliemannek honako hau esan zuen:

"Murru honen indusketan sakondu nuenean, Priamo erregearen jauregiaren aldetik zuzenean, kobrezko objektu handi bat aurkitu nuen, forma harrigarrikoa, nire arreta erakarri zuena, batez ere haren atzean urrea ikusi nuelako...Nire langileen diruzalekeriaren altxorrak kentzeko, eta arkeologiarako salbatzeko... Berehala adierazi nuen «paidos» bat (bazkaltzeko atsedena, gizonezkoak)... Gizonak jaten eta deskantsatzen ari ziren bitartean, altxorra labana handi batekin atera nuen... Ezin izango nuen altxorra kendu, hala ere, nire emazte maitearen laguntzarik gabe, hark bere xalean bildu baitzituen nik bereizitako gauzak, eta handik eraman".

Gerora, ordea, frogatu da Sophia Engastromenos, Schliemannen emaztea, Atenasen zegoela aurkikuntzaren unean.

Altxorra

Hona hemen altxorraren katalogoaren zerrenda (ez osoa):

Brontzezko ezkutu bat.
Disko handi bat, onfalos batez hornitua eta mango zapal luze batez hornitua, hainbat disko txikitan amaitua.
Kobrezko ontzi bat, heldulekuduna.
Kobre ezezaguneko tramankulu bat, agian arkoi baten morroiloa.
Urrezko bi diadema zeuzkan zilarrezko pitxer handi bat. (Helenaren bitxiak), urrezko 8.750 eraztun, botoiak eta beste objektu txiki batzuk (lepokoak eta belarritakoak), urrezko sei besoko, urrezko bi kopa.
Kobrezko edalontzi bat.
Urrezko botila landu bat.
Bi kopa, bata urre landuzkoa eta bestea urre urtuzkoa.
Terrakotazko zenbait kopa.
Elektrozko (urrea eta zilarra nahastuta) kopa bat.
Zilar forjatuzko sei aizto-hosto (Schliemannek gero diru gisa erabili zituenak).
Zilarrezko hiru edalontzi, kobrez soldatutako zatiekin.
Zilarrezko kopa eta edalontzi gehiago.
Hamahiru lantza punta, kobrezkoak.
Kobrezko hamalau aizkora.
Kobrezko zazpi daga.
Kobrezko beste tramankulu batzuk, kutxatzar baten giltzarekin.

Objektu guztiak multzoka antolatu ziren 1902an, eta hainbat letrarekin izendatu ziren, A-tik R-ra. «A altxorra», oraindik Priamo-ren Altxorra bezala ezagutzen dena, Troia II-ko estratuari zegokion errauts maila batean aurkitu zen (K.a. 2600-2300), baina litekeena da bere piezetako batzuk Troia III-ko estratukoak izatea. Duela gutxi, K.a. 2670 eta 2570 urteen artean datatu da, karbono-14 bidezko datazioa erabiliz, barruan aurkitu zuten egurrezko atearen gainean.

Altxorraren ondorengo helmugak

Altxorraren aurkikuntzaren ostean, Schliemannek Greziara lekualdatu zuen, Turkiako agintariei horren berri eman gabe. Baina, behin Atenasera iritsita, Turkiak altxorra erreklamatu zuen, eta kasua Greziako auzitegietara eraman zuten; 1874an, Schliemannek Konstantinoplako museoari hamar mila frantziar libera urre ordaindu behar zizkiola dioen epaia eman zuten, baina altxorra gordetzen utzi zioten. Schliemannek, hamar mila frantziar libera ez ezik, berrogei mila frantziar libera gehiago ordaindu zituen, eta Troian aurkitutako pieza batzuen jabetza Konstantinoplako museoari eman zion.

Horren ostean, Schliemannek agindu zuen altxorra Greziari utziko ziola, bizi zen bitartean indusketak egiteko baimena lortu zuen leku guztietako aurkikuntza guztiak edukitzearen truke, baina Greziako agintariek proposamena baztertu zuten.

1879an, Rudolf Virchowk konbentzituta, altxorra Alemaniari ematea erabaki zuen Schliemannek, eta han iritsi zen Berlingo Arte eta Ofizioen museora, Etnologia museo berrira igaro ziren arte.

Bigarren Mundu Gerraren amaieran sobietar armadak Berlin hartu zuenean, Priamo-ren altxorra desagertu egin zen. Batzuek urrea urtua izan zela edo betirako galdu zela uste izan zuten, baina gorde egin zuten, nahiz eta non zegoen ez jakin, harik eta 1993an Moskuko Pushkin Museoan zegoela baieztatu zen arte, 1945ean gerrako harrapakin gisa hara eraman baitzuten.

Altxorraren benetakotasuna

Altxorraren aurkikuntzaren inguruabarrei buruz Schliemannek egindako adierazpenetan zenbait kontraesan izan direnez, batzuetan zalantzan jarri izan da haren egiazkotasuna.

Hala ere, altxorrari argazkiak atera zizkioten, garbitu gabe, aurkikuntza egin eta gutxira, eta Manfred Korfmann arkeologoak ikerketa bat egin zuen aurkitu zuten hondakinen tokiari buruz. Gaur egun altxorraren benetakotasunak ez du zalantzarik jakintsu gehienen artean.

Erreferentziak

Siebler, Michael, Troiako gerra. Mito y realidad, Barcelona, Ariel, 2005, ISBN 84-344-6773-9
Smith, Philip (editorea), Heinrich Schliemann: Troy and Its Remains: A Narrative of Researches and Discoveries Made on the Site of Ilium, and in the Trojan Plain, Arno Press, New York, 1976, ISBN 0-405-09855-3
Wood, Michael, In Search of the Trojan War, New American Library, 1987, ISBN 0-452-25960-6
Silberman, Neil Asher, Between Past and Present: Archaeology, Ideology and Nationalism in the Modern Middle East, Doubleday, 1989, ISBN 0-385-41610-5
Traill, David, Schliemann of Troy: Treasure and Deceit, St. Martin's Press, 1997, ISBN 0-312-15647-2

Kanpo estekak

Aurkikuntza arkeologikoei buruzko orria.

Datuak: Q304483
Multimedia: Priam's treasure / Q304483