Azido oxaloazetiko
Azido oxaloazetiko | |
---|---|
Formula kimikoa | C4H4O5 |
SMILES kanonikoa | 2D eredua |
MolView | 3D eredua |
Konposizioa | oxigeno eta karbono |
Mota | Gantz-azido, biogenic acyclic ketone (en) eta dicarboxylic acid (en) |
Ezaugarriak | |
Formazio entalpia estandarra | −943,21 kJ/mol |
Errekuntza entalpia | −1.205,58 kJ/mol |
Masa molekularra | 132,005873 Da |
Erabilera | |
Rola | primary metabolite (en) |
Arriskuak | |
GHS arriskua | warning (en) |
Arrisku motak | H319 (en) |
Prekauzio motak | P305 P351 P338 (en) |
Identifikatzaileak | |
InChlKey | KHPXUQMNIQBQEV-UHFFFAOYSA-N |
CAS zenbakia | 328-42-7 |
ChemSpider | 945 |
PubChem | 970 |
Reaxys | 1705475 |
Gmelin | 30744 |
ChEBI | 1042886 |
ChEMBL | CHEMBL1794791 |
EC zenbakia | 206-329-8 |
ECHA | 100.005.755 |
CosIng | 88810 |
MeSH | D062907 |
RxNorm | 1661330 |
Human Metabolome Database | HMDB0000223 |
KNApSAcK | C00001197 |
UNII | 2F399MM81J |
KEGG | C00036 |
Azido oxaloazetikoa, edo forma ionizatuan oxalazetatoa, formula duen azido karboxilikoa da, metabolismoko hainbat ibilbidetan tarteko metabolitoa dena, esate baterako Krebsen zikloan[1], Krebsen zikloan, glukoneogenesian, urearen zikloan, gantz azidoen biosintesian, glioxilatoaren zikloan edota C4 fotosintesian[2].
Sorrera
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Hainbat eratara eratzen da azido oxaloazetikoa:
1. Krebsen zikloan L-malatoa oxidatzerakoan eratzen da. Malato deshidrogenasak katalizatzen du erreakzioa[3].
2. Pirubatoa karboxilatuz, landareen hostoetako mesofiloan gertatzen da. Pirubato karboxilasak katalizatzen du erreakzioa[4].
- CH3C(O)CO2− HCO3− ATP → −O2CCH2C(O)CO2− ADP Pi
3. Aspartatoa desaminatuz
Funtzio biokimikoak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Krebsen zikloa (azido zitrikoaren zikloa)
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Krebsen zikloan ezinbesteko funtzioa betetzen du. Ziklora sartzen den azetil-CoA molekularekin erreakzionatzen du eta zitratoa sortzen da, sei karbonotako molekula. Zitrato sintasak katalizatzen du erreakzio kimiko hau[2].
Glukoneogenesia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]11 erreakzio kateatuz egiten da glukoneogenesia eta amaieran glukosa molekula bat lortzen da. Bide metabolikoa mitokondrioan abiatzen da pirubatoa (3 karbono) karboxilatuz eta oxalazetatoa (4 karbono) sortuz[5]. Ondoren NADH-k oxalazetatoa erreduzitu eta malatoa eratzen da.
Urearen zikloa
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Urearen zikloaren helburua urea sortzea da, aminoazidoen degradaziotik agertzen den amonioakoa harrapatu eta kanporatzeko. Hepatozitoetan gertatzen da. NADH behar da horretarako eta NADH lortzeko bideetako batean malatoa oxalazetato bihurtuz eskuratzen da[2].
Glioxilatoaren zikloa
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Glioxilatoaren zikloa Krebsen zikloaren aldaera bat da, gantz azidoen degradazioan sorturiko azetil-CoAk erabiliz glukosa eskuratzen duena[6]. Landare hazien glioxisomatan eta hainbat bakteriotan gertatzen da.
Aminoazidoen sintesia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Oxalazetatoa aminatuz aspartatoa (Asp) eratzen da eta hau oinarri hartuta beste lau aminoazido ekoizten dira: asparragina (Asn), metionina (Met), lisina (lys) eta treonina (Thr)[7].
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ Portillo, Germán. (2020-10-13). «Krebs zikloa: zer den, ezaugarriak eta zikloaren atalak» Meteorología en Red (Noiz kontsultatua: 2023-04-25).
- ↑ a b c Lehninger, Albert L.. (2005). Lehninger principles of biochemistry. (Fourth edition. argitaraldia) W.H. Freeman ISBN 0-7167-4339-6. PMC 55476414. (Noiz kontsultatua: 2023-04-25).
- ↑ «Malato_deshidrogenasa» www.quimica.es (Noiz kontsultatua: 2023-04-25).
- ↑ (Gaztelaniaz) «Gluconeogénesis | Concise Medical Knowledge» www.lecturio.com (Noiz kontsultatua: 2023-04-25).
- ↑ Lehninger, Albert L.. (2005). Lehninger principles of biochemistry. (Fourth edition. argitaraldia) W.H. Freeman ISBN 0-7167-4339-6. PMC 55476414. (Noiz kontsultatua: 2023-04-25).
- ↑ Mathews, Christopher K.. (2002). Bioquímica. Addison Wesley ISBN 84-7829-053-2. PMC 53317350. (Noiz kontsultatua: 2023-04-25).
- ↑ «Wayback Machine» web.archive.org 2013-10-21 (Noiz kontsultatua: 2023-04-25).