Lankide:Joxan Garaialde/Nekazaritza kolektiboa

Nekazaritza kolektiboa eta nekazaritza komunala hainbat motatako nekazaritza-ekoizpen dira, non zenbait nekazarik beren ustiategiak enpresa bateratu gisa kudeatzen dituzten^[1]. Bi etxalde komun mota daude: nekazaritza kooperatibak, non kide-jabeek nekazaritzako jarduera kolektiboetan parte hartzen duten, eta estatu-granjak, gobernu zentralizatu batek jabetzan eta zuzenean administratuak diren. Laborantza lurrak gehitzeko prozesuari, kolektibizazio deritzo. Herrialde batzuetan (besteak beste, Sobietar Batasunean, Ekialdeko Blokeko herrialdeetan, Txinan eta Vietnamen), aldaketak izan dira, bai estatuak, bai eta lankidetzako agintariek aldatu dituztenak. Esate baterako, Sobietar Batasunak kolkinduy (kudeaketa kooperatiboko haztegiak) eta sovkinduy (Estatuko kudeaketako haztegiak) zituen.

Kolektibizazio komunista

Sobietar Batasunak nekazaritza kolektiboa 1927 eta 1933 artean sartu zuen bere errepublika eratzaileetan. Estatu baltikoek eta Ekialdeko Blokearen gehiengoak (Poloniak izan ezik) nekazaritza kolektiboa hartu zuten Bigarren Mundu Gerraren ondoren, agintera erregimen komunistak iritsita. Asian (Txinako Herri Errepublika, Ipar Korea eta Vietnam), gobernu komunisten politikek nekazaritza kolektiboaren ezarpena bultzatu zuten.

Sobietar Batasuna

Bost urteko lehen planaren zati gisa, Iosif Stalin idazkari nagusiak Sobietar Batasunean sartu zuen kolektibizazioa 1950eko hamarkadaren amaieran; buruzagi sozialisten politiken arabera, nekazaritzako ekoizpena bultzatzeko modua zen, lurra antolatuz eta landetxe kolektibo handietan lan eginez (kolkinduy). Aldi berean, Iosif Stalinek argudiatu zuen kolektibizazioak kulaken (nekazaritzako lurren jabeak) mende zeuden nekazari txiroak libre utziko zituela zor ekonomikotik.

Borondatezko nekazaritza kolektiboa

Europa

Europar Batasunean, nekazaritza kolektiboa nahiko arrunta da, eta nekazaritza-kooperatibek % 40ko merkatu-kuota dute 27 estatu kideen artean. Herbehereetan, nekazaritza kooperatiboak % 70eko merkatu-kuota du, gutxi gorabehera, eta Finlandiak baino ez du gainditzen^[2]. Frantzian, nekazaritza kooperatiboa elikagai-industriaren ekoizpen nazionalaren % 40 da, eta ia 90.000 milioi euro dira diru-sarrera gordinetan, herrialdeko hiru elikagai-markatik bat hartzen duelarik^[3]^[4].

Badira baita nekazaritza kolektiboa praktikatzen duten komunitate intentzionalak ere^[5]^[6]. Komunitateak gero eta nekazaritza-ekimen gehiago babesten ditu. Horietako batzuk kontsumitzaile/langileen gobernantzapean daude, eta haztegi kolektibotzat har daitezke.

India

Indiako herrixketan, baserritarrek, kolektiboki, eremu bakarra landu dezakete (normalean 3 eta 5 akre arteko lursaila), eta bakoitzak debozio-eskaintza gisa lan egiten du, labore-denboraldi bakoitzeko egun batean edo bitan. Laborantza ez da inorena, eta eskaintza gisa erabiltzen da. Lan ekarpena nekazariak (bere apaiz eginkizun gisa) egiten duen eskaintza da. Produktuen salmentak sortutako aberastasuna jainkoena da, eta, beraz, Apaurusheya edo inpertsonala. Shrambhakti (eskulan bezala emandako debozio-eskaintza) barne-baliabideak sortzeko funtsezko tresna da. Uztaren onurak, guztien ongirako eta banakoen beharretarako, maizago birbanatzen dira herrixkan, ez mailegu edo karitate gisa, baizik eta jainkozko grazia gisa (prasad). Onuradunak ez du itzultzeko obligaziorik, eta ez da dohaintza horiengatik inolako interesik ordaintzen.

Israel

Nekazaritza kolektiboa Israelgo kibutzimetan ere ezarri zen, 1909an hasi baitzen sionismo eta sozialismoaren konbinazio bakar gisa (sionismo laborista bezala ezagutua). Kontzeptuak, noizean behin, kritikak jaso ditu ekonomikoki ez delako eraginkorra eta diruz lagundutako kredituaren gehiegizko mendekotasuna duelako^[7].

Mexiko

Mexikon, Ejido sistema aurreratuak erabilera kolektiboko eskubideak eman zizkien nekazari pobreei.

Kanada eta Estatu Batuak

Hutterita anabaptistek XVI. mendetik landu dute komunean. Gehienak Kanadako belardietan eta Estatu Batuetako iparraldeko Lautada Handietan bizi dira orain, baita Ontarioko hegoaldean ere, Kanadan^[8]

Orain dela gutxi arte, Kanadako mendebaldean gari-batzorde zentralizatua zegoen, eta nekazariak behartuta zeuden, oro har, beren garia probintziari saltzera, zeinak produktua prezio kolektibo altuan saltzen zuen. Gaur egun, Ontariok esne-batzorde bat du, esne ekoizle gehienei esnea probintziari saltzera behartzen dituena, araututako kalitate eta prezioan.

Herri-kulturan

2021 Telugu Sreekaram filmean, protagonistak nekazaritza komunitario batera bultzatzen du jendea..

1929ko The General Line sobietar filmak Martha eta nekazari talde bat kolkhoz bat antolatzen aurkezten ditu. Ezker troskistaren oposizioaren ikuspuntuaren sustapen gisa hasi zen filma ekoizten. Iosif Stalinen igoeraren eta Leon Trotsky aurkariaren kanporaketaren ondoren, gogor berrargitaratu zen The Old and the New estalinismoaren aldeko filmean.

1930eko Ukrainako sobietar filmak aurkezten du Ukrainako Errepublika Sozialista Sobietarreko nekazari bat bere herrixka animatzen kolektibizazioa besarkatzera; hori egingo dute kulak-ek hura hil ondoren.

Ikus, gainera

Camphill mugimendua
Dekulakizazioa
Lan unitatea

Erreferentziak

↑ Definition of collective farm in The New Shorter Oxford English Dictionary, Clarendon Press, Oxford, 1993.
↑ Bijman, Jos. (2016). Agricultural Cooperatives in the Netherlands: Key Success Factors. International Summit of Cooperatives Quebec 2016.
↑ «La coopération agricole, un modèle entreprenarial» www.lacooperationagricole.coop.
↑ «Les grandes coopératives agricoles, ces entreprises françaises en plein boom» latribune.fr 27 September 2014.
↑ Longo Mai
↑ Camphill movement
↑ Y. Kislev, Z. Lerman, P. Zusman, "Recent experience with cooperative farm credit in Israel", Economic Development and Cultural Change, 39(4):773–789 (July 1991).
↑ The Hutterian Bretheren. University of Alberta.

Iturriak

FAOren ekoizpena, 1986, FAO Trade vol. 40, 1986.
Conquista, Robert, La Cosecha del Dolores: Kolektibización Soviética eta Hambruna (1986).
McHenry, Dean E., Jr. (1977ko abendua)"Participación campesina en la agricultura comunidad: la experiencia tanzana" in African Studies Review, Vol. 20, Ez. 3, Campesinos en África, or. 43–63.
Yeager, Rodger (1982ko uztaila) "Demography and Development Policy in Tanzania" in The Journal of Developing Areas, Vol. 16, Ez. 4, or. 489–510.

Kanpo estekak

[[Kategoria:Kolektibismoa]] [[Kategoria:Nekazal-politikak]]

[1] Definition of collective farm in The New Shorter Oxford English Dictionary, Clarendon Press, Oxford, 1993.

[2] Bijman, Jos. (2016). Agricultural Cooperatives in the Netherlands: Key Success Factors. International Summit of Cooperatives Quebec 2016.

[3] «La coopération agricole, un modèle entreprenarial» www.lacooperationagricole.coop.

[4] «Les grandes coopératives agricoles, ces entreprises françaises en plein boom» latribune.fr 27 September 2014.

[5] Longo Mai

[6] Camphill movement

[7] Y. Kislev, Z. Lerman, P. Zusman, "Recent experience with cooperative farm credit in Israel", Economic Development and Cultural Change, 39(4):773–789 (July 1991).

[8] The Hutterian Bretheren. University of Alberta.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]